I
1. Specyfika psychologii osobowości – teoria integrująca.
Teoria osobowości:
-jest przewodnikiem dla badaczy: ujawnia ważne pytania
-porządkuje znane wyniki
-pozwala przewidywać
Różne definicje akcentowały rozmaicie rozumianą strukturę lub funkcję integrującą różne formy aktywności jednostki.
Wg Allporta:
Osobowość to dynamiczna organizacja wewnątrz jednostki tych pychofizycznych systemów, które determinują unikalne przystosowanie do środowiska.
Wg Pervina:
Osobowość to złożona całość myśli, emocji i zachowań, nadająca kierunek i wzorzec życiu czlowieka. Podobnie jak cialo osobowość składa się zarówno ze struktur jak i procesów i odzwierciedla dzialanie tyleż natury co środowiska. Pojęcie osobowości obejmuje również aspekt funkcjonowania człowieka, osobowość zawira bowiem wspomnienia przeszłości, reprezentacje mentalne i oczekiwania co do przyszłości.
2. Definicja osobowości D. Bussa i R. Larsena.
Osobowość – zespół wzajemnie powiązanych i względnie trwałych cech i mechanizmów psychologicznych wewnątrz jednostki, które wpływają na jej interakcje i przystosowanie do środowiska fizycznego, społecznego i intrapsychicznego.
Akcent pada na:
-współzalezność cech i mechanizów psychicznych
-interakcję między osoba a śrdowiskiem
-adaptację jako centralną funkcję osobowości (cele, radzenie sobie, dostosowanie)
-szeroką koncepcję przystosowania – do środowiska fizycznego, społecznego i intrapsychicznego: mysli, wspomnienia, doświadczenia osobiste, uczucia, pragnienia, wyobrażenia, marzenia.
3. Podejście skoncentrowane na osobie a podejście skoncentrowane na zmiennych.
Podejście skoncentrowane na osobie:
-przedmiotem uznania jest konfiguracja zmiennych
-jednostką analizy jest osoba
Podejście skoncentrowane na zmiennych (w badaniach osobowości):
-przedmiotem poznania są zmienne, dużo wiemy o zmiennych i o ludziach, mało wiemy o osobie
4. Trzy podejścia w badaniach osobowości: korelacyjne, kliniczne i eksperymentalne.
Korelacyjne
Eksperymentalne
Kliniczne
Liczba zmiennych
duża
mała
Rodzaj zmiennych
Ilościowe
Ilociowe/jakościowe
Jakościowe/ilościowe
Kontrola
Nie
Tak
Standaryzacja
Warunki
naturalnie
Sztuczne/naturalne
Naturalne
Zakres poznania
Ograniczony
Wąski
Szeroki
Wnioskowanie
współzależności
przyczynowe
Opis/wyjaśnienie
II
5. Trzy dogmaty psychoanalizy.
Determinizm – konflikt- nieświadomość
- wyznaczają tożsamość psychoanalizy
Każdy człowiek posiada pewne potrzeby, popędy (determinizm), pomiędzy którymi rodzi się konflikt, wówczas pojawia się lęk (realistyczny, neurotyczny lub moralny). Zmaganie się z konfliktami toczy się poniżej progu świadomości czyli w nieświadomości i często wymaga udziału mechanizmów obronnych – wyparcie konfliktowych treści ze świadomości.
6. Funkcje id, ego, superego.
Topograficzny model osobowości:
-Id- najbardziej prymitywna i nieświadoma struktura, kieruje się zasadą zaspokojenia popędów
-Ego-twarda rzeczywistość, godzi żądania id z ograniczeniami; ego znajduje się w ciągłym ogniu przeciwstawnych sił i w samym cetrum konfliktów. Od strony energetycznej zalezne jest od id a jednoczesnie podlega presji superego.
-Superego-normy i nakazy
7. Przykłady mechanizmów obronnych.
Mechanizm obronny to nieświadoma strategia ego, która zniekształca rzeczywistość celem zmniejszenia lęku.
Wyparcie – wymazanie z pamięci przyktych zdarzeń, przeżyć, myśli np. nie pamiętamy pierwszego dnia w szkole, który był dniem traumatycznym
Projekcja – przypisywanie innym własnych nieakceptowanych cech np. osoba odczuwająca zawiść oskarża innych, że jej zazdroszczą
Przemieszczenie – skierowanie agresji na obiekt zastępczy np. kobieta która w dzieciństwie zazdrościła bratu bliskiej relacji z matką, przejawia złość w relacji z innymi kobietami
Introjekcja – bezrefleksyjne przyjmowanie przekonań, postaw i zachowań od osoby do której czuje się respekt np. opowiadanie o śmierci bliskiej osoby bez emocji
8. Na czym polega zasada zachowania energii – w odniesieniu do osobowości?
Życiem ludzkim rządzą popędy. Ich rozładowywanie determinuje czy wystąpi lęk.
Rozwój psychoseksualny:
a) faza oralna – energia libido kieruje sie wokół ust: ssanie,
-osobowość oralno-bierna (beztrosko pogodna, nadmiernie zależna i oczekująca opieki od świata) lub
-oralno-sadystyczna (cyniczna, pesymistyczna i uszczypliwie sarkastyczna, kłótliwa, rozczerwieniona i nieufna)
(0-1 rok)
b) faza analna- doznania zmysłowe wokół odbytu, trening czystości;
-typ analno retencyjny (upór, zjadliwość, skąpstwo, usystematyzowany styl życia, brak spontaniczności i giętkości, kompulsywna samokontrola)
-typ analno-ekspulsywny (impulsywne wyrażanie gniewu, brak organizacji działań, osoba nieuporządkowana, często okrutna i destrukcyjna, wybuchowa, złośliwa)
(2-3 rok)
c) faza falliczna – energia libido koncentruje się w okolicy genitalnej, zainteresowanie własnym ciałem, płcią i różnicami;
- osobowość falliczna: mężczyżni nastawieni na potwierdzanie męskości, sukcesy, wiele dzieci i powodzenie u kobiet, a kobiety mają osobowość histeryczną, nadmierna koncentracja na kobiecości, identyfikacja z matką, idealizująca, flirtująca ale nie wchodzi w relacje seksualne
(3-5 rok)
d) faza latencji – libido nie wyraża się wprost, ale przez zabawę, naukę i relacje z rówieśnikami
e) faza genitalna – popęd ku relacji z osoba płci przeciwnej
9. Koncepcja zdrowia wg. S. Freuda.
Wg Freuda organizm ludzki jest systemem w którym obowiązuje zasada zachowania energii. Popędy w życiu człowieka odgrywają istotną rolę. Człowiek dąży do zaspokojenia ich i to w jaki sposób sobie radzi z ich zaspokojeniem i czy powstaje lęk i w jaki sposób sobie z nim radzi determinuje zrowie psychiczne człowieka.
10. Zasady równoważenia i entropii wg C. Junga. (psychologia analityczna)
Zasada równoważenia – nowa wersja zasady zachowania energii tzn. energia psychiczna wyraża się poprzez kompleksy (a nie popędy), które obejmują myśli, uczucia i zachowania, które dotyczą ojca, matki, pracy, nauki itd.
Kompleks to koncentracja energii wokół kogoś lub czegoś.
Energia libido która z powodów kulturowych nie mogła być wyrażona wprost lub była ograniczana, znalazła ujście w obrzędach , wierzeniach, symbolicznych czynnościach.
Zasada entropii – jeśli jakiś obiekt lub dzialanie angażuje nieproporcjolanie dużą w stosunku do innych porcję energii to ma on tendencję do rozlewania się na te mniej ważne.
11. Czym jest archetyp? Przykłady.
Archetyp to:
-główne komponenty natury człowieka
-należą do nieświadomości zbiorowej
-są predyspozycjami do spostrzegania i interpretowania świata w okreslony sposób
-stanowią uniwersalne wzorce lub predyspozycje dla świadomych lub nieświadomych zachowań
-są wrodzone, ale też plastyczne, bo formułowane przez doświadczenie człowieka
-występują w baśniach, mitach, marzeniach
Archetypy mogą mieć pozytywną lub negatywna stronę, reprezentują wspólną część natury ludzkiej, choć nakładają się na nie indywidualne doświadczenia.
Wielka Matka: opiekuńczość, płodność, pokarm – odrzucenie, obojętność, niszczące wymagania.
Stary Mędrzec: mądrość, dojrzałość, zdolność do przewidywania,
Anima: ukryta żeńska część mężczyzny i Animus: ukryta męska część kobiety
Cień : nieakceptowane zwierzęce siły działające w człowieku, ciemna strona naszej natury np. agresja
Maska: najbardziej świadomy i zindywidualizowany archetyp, skrywanie prywatnego i najbardziej autentycznego Ja.
12. Struktura osobowości wg Junga: postawy i funkcje.
Dwie postawy:
a) ekstrawersja: ku zew światu, potrzeba wrażeń, aktywność i zaangażowanie społeczne
b) introwersja: orientacja wew , dociekliwość, refleksja, analizowanie uczuć
Cztery funkcje:
-myślenie- intelektualny – kieruje się faktami i logiką
-uczucia – kieruje się uczuciem a nie faktami
-percepcja – wrażliwość na bodźce zew i wew
-intuicja- ukierunkowany na rzeczywistość pozazmysłową
13. Na czym polega proces indywiduacji?
Indywidualizacja to proces rozwoju self, przemiany połowy życia i integracja przeciwieństw:
Młodość – starość
Męskość-kobiecość
Twórczość-destrukcja
Więź – oddzielenie
Chodzi o syntezę funkcji dominującej i stłumionej, dzieki temu człowiek może korzystać zarówno z myślenia jak i intuicji. Pełnia ludzkiego funkcjinowania ujawnia się gdy człowiek potrafi otwierać się na świat i dążyć do wewnętrznej harmonii. Indywidualizacja trwa przez całe życie, jest to rozwój wszystkich aspektów osobowości, świadomych i nieświadomych. W ten sposób człowiek wypracowuje osobowość.
14. Jaki proces opisują teorie relacji z obiektem?
Klasyczna analiza kladzie nacisk na popęd, natomiast teoria relacji z obiektem kładzie nacisk na relację dziecka z matką. Dzięki tej relacji tworzy się poczucie Ja.
Teoria relacji z obiektem ma głębokie zakorzenienie w psychoanalizie. Przerwanie kontaktu z matką we wczesnym dzieciństwie może prowadzić do patologicznego rozwoju, ...
roxanchan