26.Ewangeliczne ubóstwo.pdf

Daj mi pić

http://mateusz.pl/ksiazki/jacd/jacd226.htm

Daj mi pić

R O Z W A ŻA N I A R E K O L E K C Y J N E

XXVI. EWANGELICZNE UBÓSTWO

1. Wezwanie do ewangelicznego ubóstwa

Słowa Jezusa: Idź, sprzedaj, co posiadasz, i rozdaj ubogim, (...) potem przyjdź i choć za Mną

(Mt 19, 21) — skierowane są nie tylko do zakonników. Jezus kieruje je do wszystkich, którzy

chcieliby więcej Go kochać i odznaczyć się w służeniu Mu . Jezusowe zaproszenie do

ewangelicznego ubóstwa w przeszłości było rezerwowane niemal wyłącznie dla zakonników.

Jednakże zarówno w przeszłości jak i dzisiaj, wiele osób świeckich i duchownych pragnie żyć

ideałem ewangelicznego ubóstwa. Pragnienie to rodzi się w uczniach Jezusa w miarę ich coraz

większej zażyłości z Mistrzem. Uczeń zakochany w swoim Mistrzu spontanicznie zadaje sobie

pytanie: Jak mogę upodobnić się do Jezusa ubogiego?

Pragnienie ewangelicznego ubóstwa nie jest tylko owocem wysiłku człowieka. Płynie przede

wszystkim z zaproszenia Jezusa, jest owocem działania Jezusa w duszy człowieka.

Ewangeliczne ubóstwo jest osobistym wyborem, ale zawsze w odpowiedzi na wezwanie

Chrystusa. Nie można siłą woli przymusić się do ubóstwa. Ubóstwo podjęte pod przymusem

byłoby jedynie krępującym ciężarem. Ciężar ten nie ubogacałby wewnętrznie człowieka i nie

zbliżałby go do Jezusa.

2. Sens ewangelicznego ubóstwa dzisiaj

Sens i istotę ewangelicznego ubóstwa dobrze ukazuje nam przypowieść o bogaczu. Bogacz

zgromadziwszy wiele dóbr powiedział do siebie: Masz wielkie zasoby dóbr, na długie lata

złożone; odpoczywaj, jedz, pij i używaj! Jezus zaraz dodaje: Lecz Bóg rzekł do niego: Głupcze,

jeszcze tej nocy zażądają twojej duszy od ciebie (Łk 12, 19–20). Słowa bogacza skierowane do

niego samego w przypowieści są przeciwstawione Słowu Bożemu.

Bogacz — odwołując się do swojego bogactwa — pragnie decydować sam o swoim losie. Ale

to przecież Bóg ostatecznie decyduje o losie człowieka. Przypowieść przestrzega nas przed

próbą zabezpieczania swojego życia przy pomocy dóbr materialnych.

Pan Jezus nie kwestionuje w tej przypowieści znaczenia samego bogactwa, ale jedynie

zniewolenie ludzkiego serca bogactwem. Człowiek, który nie nagromadził wielkich dóbr

materialnych , nie staje się ubogim w sensie ewangelicznym przez ich brak.

Doświadczając biedy materialnej, przeżywając różne braki, człowiek może jednocześnie mieć

serce chciwego bogacza. Może go bowiem trawić wewnętrzna chciwość i zazdrość. Niemal

wszystkie rewolucje społeczne rodziły się z nienawiści klasowej biednych do bogatych.

Opierały się przy tym na ich zazdrości, zachłanności i chęci zemsty.

Wprawdzie tyran dobrobytu trzyma nas wszystkich mocno w szponach — stwierdza P. van

Breemen — to jednak biedacy są jego największymi ofiarami. Reklama telewizyjna działa

dużo skuteczniej w środowisku biednych niż bogatych. Ludzie bogaci na podstawie własnych

przeżyć dobrze wiedzą, że każdy dzień nie może być usłany różami. Mają świadomość, że

1 z 7

20110222 23:14

Daj mi pić

http://mateusz.pl/ksiazki/jacd/jacd226.htm

mogą korzystać z luksusów i jednocześnie cierpieć z powodu różnych nieszczęść. Najczęściej

człowiek biedny, zaślepiony żądzą posiadania, nie uświadamia sobie tego. Marzy o większej

ilości pieniędzy, aby mieć dostęp do większych przyjemności. Sądzi bowiem, że one przyniosą

mu szczęście.

Dobrowolne ubóstwo ewangeliczne może ukazać także ludziom biednym materialnie, jak

niewiele potrzeba, aby być prawdziwie szczęśliwym. Tylko ubóstwo wybrane dobrowolnie,

może być dla człowieka źródłem wolności wewnętrznej.

3. Ubogacenie się przez ubóstwo

Jezus dobrowolnie wybrał ubóstwo ze względu na nas. Naszą odpowiedzią może być

dobrowolne ubóstwo wybrane dla Niego. Motywem tej wymiany jest tylko miłość i oddanie.

Bez miłości do Jezusa ubóstwo stałoby się bezsensownym i dokuczliwym brakiem, którego

należałoby się pozbyć za wszelką cenę. Gdybym rozdał na jałmużnę całą majętność, lecz

miłości bym nie miał, nic bym nie zyskał (1 Kor 13, 3) — powie św. Paweł.

Ewangeliczne ubóstwo ma prowadzić nas do ubogacenia wewnętrznego. Jezus będąc

bogatym, dla nas stał się ubogim, aby nas ubóstwem swoim ubogacić (2 Kor 8, 9).

W niektórych środowiskach społecznych można wyraźnie zaobserwować pewną zależność: im

większe ubóstwo duchowe, tym większy nacisk kładzie się na bogactwo materialne.

Posiadanie ma podkreślać wielkość i niezależność osoby. Celem otaczania się materialnym

bogactwem i luksusem jest często nie tyle chęć wygodnego życia, ile pragnienie pokazania

swojej siły i władzy.

Pierwszym motywem ewangelicznego ubóstwa ma być przede wszystkim pragnienie

naśladowania Chrystusa ubogiego i upodobnienie się do Niego. Wzorem ubóstwa jest sam

Jezus Chrystus, który dla nas stał się ubogi, aby nas ubóstwem swoim ubogacić .

Upodobnienie się do Jezusa nie polega jednak najpierw na zewnętrznym upodobnieniu się.

W ewangelicznym ubóstwie chodzi o całkowite oddanie serca Bogu i oparcie swojego życia

tylko na Nim, na wzór Jezusa oddanego swojemu Ojcu.

Ubogacenie się przez ubóstwo rozpoczyna się od zdobywania coraz większej wolności wobec

wszystkiego, co krępuje i zniewala człowieka. Chciwość, zazdrość i inne namiętności związane

z posiadaniem, mogą być źródłem wielkiego niepokoju i cierpienia. Człowiek, nawet bardzo

bogaty, owładnięty żądzą posiadania, potrafi zatruć sobie życie także wówczas, kiedy opływa

we wszystko.

Ubogacenie przez ubóstwo polega więc między innymi na uwolnieniu się od zbytniej troski

o siebie, zdobyciu wewnętrznego pokoju, radości życia, pełniejszym zawierzeniu Bogu.

Wolność wobec rzeczy materialnych sprawia również, iż człowiek może radośnie i bez

najmniejszego poczucia winy korzystać z dóbr ziemskich.

Doświadczenie ewangelicznego ubóstwa tworzy w nas jakby szerszą przestrzeń , tworzy więcej

miejsca w naszym sercu na sprawy duchowe. Jeżeli całą energię życiową poświęcalibyśmy na

pogoń za dobrami oraz na ich konsumowanie, zatracalibyśmy wówczas stopniowo wrażliwość

duchową. Nie można dwom panom służyć — mówi Jezus. Ubogacenie się przez ubóstwo to

przyjęcie Jezusa jako jedynego Pana naszego życia.

Ubogacenie się przez ubóstwo to także uwolnienie się od dręczących człowieka lęków.

Ubóstwo uczy nas, iż bogactwo nie jest żadnym lekarstwem na lęk przed bezradnością

i zagubieniem. Nie można bogactwem uspokoić lęku przed cierpieniem i śmiercią. Nie można

za pieniądze kupić sobie życzliwości i miłości innych. Przy pomocy pieniędzy nie da się

2 z 7

20110222 23:14

Daj mi pić

http://mateusz.pl/ksiazki/jacd/jacd226.htm

uspokoić stanów zniechęcenia i depresji.

Ubogacenie przez ubóstwo to odkrycie zaufania do Boga jako jedynego Lekarza i jedynego

lekarstwa na wszystkie najtrudniejsze sytuacje ludzkie. Powierzenie się człowieka Bogu

wyprowadza nas ze zbytniego lęku o nas i nasze życie.

Poprzez zaufanie Bogu pokonujemy naszą bezradność. Wyjście z każdej sytuacji znajdujemy

w Nim. On staje się dla nas źródłem wewnętrznej mocy, która pozwala stawić czoła nawet

największym zagrożeniom. Człowiek żyjący ewangelicznym ubóstwem zdobywa beztroskę

ptaków niebieskich, wewnętrzny spokój i piękno lilii polnych.

4. Sposoby praktykowania ewangelicznego ubóstwa

Podstawą rozważań o sposobach praktykowania ubóstwa jest soborowy Dekret

o przystosowanej odnowie życia zakonnego ( Perfectae caritatis ). I choć nauka ta odnosi się

najpierw do zakonników, to jednak poprzez nich zaproszenie do praktykowania ubóstwa Sobór

kieruje do wszystkich chrześcijan. Zakonnicy nie żyją dla siebie, lecz dla innych.

Sobór stwierdza, iż dobrowolne ubóstwo wybrane ze względu na Chrystusa zakonnicy powinni

gorliwie praktykować. Winni też szukać nowych form wyrażania go we współczesnym

świecie. Ewangeliczne ubóstwo — stwierdza także Sobór — jest dziś bardzo cenionym

znakiem.

Oto najważniejsze przejawy ewangelicznego ubóstwa, które wymienia Sobór:

po pierwsze: poddanie się powszechnemu prawu pracy, która staje się źródłem utrzymania

siebie i źródłem pomagania innym;

po drugie: odrzucenie nadmiernej troski o sprawy materialne a powierzenie się Opatrzności;

po trzecie: dzielenie się tym, co się posiada z ludźmi ubogimi oraz szukanie kontaktu

i solidarności z nimi;

po czwarte: unikanie wszelkiego pozoru zbytku, niegromadzenie majątku i wystrzeganie się

nieumiarkowanego zysku;

po piąte: zależność od innych w korzystaniu z dóbr materialnych.

Przejdźmy teraz do bardziej szczegółowego omówienia form ewangelicznego ubóstwa

zaproponowanych przez Sobór.

a) Poddanie się powszechnemu prawu pracy zostaje wymienione jako pierwszy przejaw

ewangelicznego ubóstwa.

Podstawową formą wyrażania ubóstwa w wiekach przeszłych — zwłaszcza przez zakonników

— było żebranie. Wielkie wspólnoty zakonne, jak np. franciszkańskie, nazywano zakonami

żebrzącymi.

Tę formę ubóstwa praktykowali jednak nie tylko zakonnicy, ale także wielu świeckich. Sam

Ignacy Loyola tuż po swoim nawróceniu przez długi czas utrzymywał się z żebrania.

Kościół nie rezygnuje z żebrania jako przejawu ubóstwa. W wielu wspólnotach kościelnych,

także dzisiaj sięga się po tę tradycyjną formę praktykowania ubóstwa. W naszym zachodnim

świecie dobrobytu i wolności człowieka , żebranie jako forma ewangelicznego ubóstwa jest

może bardziej wymagające i znacznie trudniejsze niż w przeszłości.

3 z 7

20110222 23:14

Daj mi pić

http://mateusz.pl/ksiazki/jacd/jacd226.htm

Jezus praktykował obie formy ubóstwa. W Nazarecie ciężko pracował na swoje utrzymanie

i na utrzymanie swoich najbliższych. W czasie publicznej działalności On sam i Jego uczniowie

utrzymywali się z ofiar otrzymanych od ludzi. Była to forma żebrania.

Kościół zachęca nas dziś do wyrażania naszego podobieństwa do Chrystusa ubogiego najpierw

poprzez pracę na swoje własne utrzymanie. Codzienna praca pozwala także naśladować

Chrystusa ubogiego, który całe życie ciężko pracował; pracował jako rzemieślnik, jako rolnik

czy też jako wędrowny nauczyciel. Człowiek ubogi musi ciężko pracować na swój chleb.

Tylko bogaty może sobie pozwolić na luksus bezczynności i na korzystanie z dóbr nie

zdobytych w pocie czoła.

Poddanie się powszechnemu prawu pracy jest także formą współpracy ze Stwórcą.

W szczególny sposób możemy współpracować z Bogiem przez pracę apostolską. Poprzez nią

wypełniamy polecenie Chrystusa: Odtąd ludzi łowić będziesz . Zadajmy sobie kilka pytań

odnoszących się do tej formy naszego ubóstwa:

Czy praca nie jest dla nas złem koniecznym?

Czy nie uciekamy od pracy? Czy nie zrzucamy jej na naszych najbliższych? Czy praca jest dla

nas formą służenia bliźnim?

Ale z drugiej strony pytajmy także, czy nie uciekamy w zapracowanie? Czy nie ma w nas

pokusy pracoholika, który wszystkie swoje problemy dławi poprzez przepracowywanie się ?

Na ile naszą codzienną pracę traktujemy jako formę współpracy z Bogiem, jako sposób

naśladowania Chrystusa? Czy nasza praca staje się miejscem naszego życia duchowego,

naszego codziennego spotkania z Bogiem?

b) Odrzucenie nadmiernej troski o sprawy materialne i powierzenie się Opatrzności — oto

drugi przejaw praktykowania ewangelicznego ubóstwa. Jezus nie tylko wzywał uczniów do

zaufania Bogu w trosce o zaspokajanie potrzeb materialnych, ale sam doświadcza ubóstwa

i nieustannie powierza się swojemu Ojcu.

Zarówno samo życie Jezusa, jak i Jego męka i śmierć są świadectwem całkowitego

powierzenia się Opatrzności. Męka i śmierć Jezusa są szczytem Jego ubóstwa. Są też

najwyraźniejszym zaproszeniem nas do naśladowania Jego ubogiego życia. Jezus poprzez

mękę i śmierć stopniowo obnaża się ze wszystkiego, co posiada.

Odrzucenie zbytniej troski oznacza przezwyciężanie rodzącego się odruchowo niepokoju

związanego z niepewnością ekonomiczną jutra. Człowiek ubogi jest przyzwyczajony do tego,

iż doświadcza wielu, nieraz bardzo dokuczliwych braków.

Szczególnym wyrazem ubóstwa jest powierzenie się Opatrzności w każdej sytuacji: w dostatku

i w niedostatku, w obfitości i w brakach. Pięknie świadectwo powierzenia się Opatrzności daje

nam św. Paweł: Ja bowiem nauczyłem się wystarczać sobie w warunkach, w jakich jestem.

Umiem cierpieć biedę, umiem i obfitować. Do wszystkich w ogóle warunków jestem

zaprawiony: i być sytym i głód cierpieć, obfitować i doznawać niedostatku. Wszystko mogę

w Tym, który mnie umacnia (Flp 4, 11–13). Ta postawa św. Pawła, pełna wolności

wewnętrznej, była owocem jego całkowitego powierzenia się Opatrzności.

Inną cechą tego powierzenia się Opatrzności jest wdzięczność wobec Boga i ludzi za wszystko.

Ducha wdzięczności odkrywamy również u św. Pawła: Stwierdzam, że wszystko mam i to

w obfitości: jestem w całej pełni zaopatrzony, otrzymawszy (...) od was wdzięczną woń, ofiarę

przyjemną, miłą Bogu. (...) Bogu zaś i Ojcu naszemu chwała na wieki wieków. Amen (Flp 4,

18–20). Pomoc otrzymaną od Filipian św. Paweł nazywa wdzięczną wonią. Sam też wyraża

wdzięczność Bogu za otrzymaną pomoc.

4 z 7

20110222 23:14

Daj mi pić

http://mateusz.pl/ksiazki/jacd/jacd226.htm

Człowiek ubogi wie, że sam z siebie nic nie posiada, ale wszystko otrzymuje od Boga. Każdy

najmniejszy dar przyjmuje jako wyraz hojności i dobroci Boga.

Również ludzka dobroć, życzliwość budzi u człowieka ubogiego wdzięczność. Ubogi uznaje

z pokorą swoją zależność od ludzi. Ale nie czuje się nią bynajmniej zniewolony. Zdaje sobie

bowiem sprawę, że człowiek jest tylko pośrednikiem, a nie źródłem dobroci. Ostatecznie

wszystko otrzymujemy od Boga.

Tylko człowiek, który zaufał swojemu bogactwu, jest pełen pychy, wyniosłości. Ta pycha

rodzi się z oparcia się o swoje bogactwo. Człowiek bogaty nie umie być wdzięcznym,

ponieważ sądzi, iż wszystko zawdzięcza tylko sobie: swojej pracy, przemyślności,

zapobiegliwości. Bogactwo może stać się przeszkodą do wejścia do Królestwa, ponieważ

skłania do opierania się na sobie, a odwodzi od zaufania Bogu.

W kontekście tych rozważań możemy sobie zadać kilka pytań dotyczących naszego stosunku

do pieniędzy i innych rzeczy materialnych:

Czy mógłbym za św. Pawłem powtórzyć, iż umiem cierpieć biedę ? Czy umiem znosić

cierpliwie jakieś braki materialne lub inne niedogodności związane z codziennym życiem?

Czy umiem obfitować w dobra materialne? Czy umiem korzystać z nich spontanicznie i

w wolności i cieszyć się nimi? Czy mam świadomość, iż dobra materialne są darem Pana Boga

i darem ludzi? Czy umiem być za te dobra wdzięczny Bogu i ludziom?

c) Dzielenie się tym, co się posiada, z ludźmi ubogimi, szukanie łączności w solidarności z nimi

— oto inny przejaw ewangelicznego ubóstwa.

Wolność od przywiązania do dóbr sprawia, iż możemy chętnie dzielić się tym, co posiadamy

z uboższymi i bardziej potrzebującymi od nas. Im większe byłoby nasze przywiązanie do

rzeczy i pieniędzy, z tym większym oporem dzielilibyśmy się z innymi.

Dzielenie się z bardziej potrzebującymi od nas nie powinno być traktowane jako zło

konieczne. Możliwość dzielenia się z innymi jest darem samego Jezusa . Dzieląc się

z uboższymi, dzielimy się z Jezusem. Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych najmniejszych,

Mnieście uczynili (Mt 25. 40). Sprzeciwialibyśmy się naszemu powołaniu chrześcijan,

gdybyśmy odmawiali pomocy człowiekowi, który prosi nas o nią. Jezus mówi: Daj temu, kto

cię prosi, i nie odwracaj się od tego, kto chce pożyczyć od ciebie (Mt 5, 42).

Sobór zwraca nam uwagę, że nie tylko powinniśmy dzielić się z ubogimi tym, co posiadamy,

ale także szukać z nimi kontaktu. Celem takiego kontaktu jest solidaryzowanie się z nimi.

Ale możemy zapytać, z jakimi ubogimi ludźmi winniśmy się solidaryzować? Z pewnością nie

chodzi tylko o ludzi, którzy z wyciągniętą ręką proszą o materialną zapomogę. Wobec takich

ubogich łatwiej jest okazać się dobrym. Pojęcie ubogiego trzeba nam rozszerzyć na ludzi

zagubionych psychicznie, znerwicowanych, upośledzonych, uzależnionych od alkoholu czy

narkotyków.

Wychodzenie do tych ludzi i solidaryzowanie się z nimi sprawia często tym więcej trudności,

że w pierwszym zetknięciu się z nimi odrzucają oni wszelkie gesty okazywanej im pomocy

i zainteresowania. Trzeba wówczas pokonać ich uprzedzenia i nieufność wobec ludzi.

Zwróćmy uwagę, iż nie tylko ubodzy potrzebują naszej solidarności. Także i nam samym jest

ona potrzebna. Ubodzy odsłaniają bowiem dobrze to, kim my sami jesteśmy. Ludzie ubodzy,

upośledzeni umysłowo, znerwicowani, z którymi mamy jakiś kontakt, zwykle czują nasz lęk

wobec nich. Nieraz uciekamy od takich ludzi, ponieważ obawiamy się, iż odsłonią oni prawdę

o naszym wewnętrznym ubóstwie. Nasza wyniosłość czy paternalizm wobec ubogich jest

5 z 7

20110222 23:14

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: