Masaż – zagadnienia egzaminacyjne 23
1. Definicja masażu, rys historyczny, podział i rola masażu
2. Zasady wykonywania, dawkowania i stosowania masażu klasycznego i leczniczego
3. Warunki wykonywania masażu
4. Rodzaje i formy masażu
5. BHP masażu, masażysty i pacjenta
6. Masaż a ADIS
7. Tok zabiegu masażu
8. Środki wspomagające masaż
9. Charakterystyka technik masażu pod względem technicznym i fizycznym
10. Wpływ technik masażu klasycznego na organizm
Głaskanie - sprężyste odkształcanie tkanek naskórka.
Rozcieranie - sprężyste odkształcanie tkanki łącznej.
Wyciskanie
Ugniatanie - sprężyste odkształcanie tkanki mięśniowej.
Oklepywanie
Wibracja
Wstrząsanie
Niektórzy autorzy podają jako odrębną (dodatkową) technikę wałkowanie lub mobilizację stawów (ruchy bierno-czynne w stawach).
Pod pojęciem masażu rozumiemy ściśle określone oddziaływanie bodźcami mechanicznymi na tkanki organizmu żywego.
Masaż jako bodziec mechaniczny skierowany jest na : powłoki skórne, mięśnie, torebki i więzadła stawowe. Wywołuje w organizmie liczne zmiany i reakcje, o charakterze miejscowym i ogólnym.
Pod pojęciem :
· reakcji miejscowych rozumie się zmiany powstające bezpośrednio w masowanych tkankach;
· reakcji ogólnych rozumie się zmiany ogólne wywołane drogą odruchową w układach : krążenia, nerwowym, wewnątrzwydzielniczym i innych.
GŁASKANIEM nazywamy ruch ,wykonywany dłońmi masażysty w którym dłoń ślizga się po powierzchni skóry , bez przesuwania tkanki masowanej.
Głaskanie to najstarszy i najbardziej rozpowszechniony ruch stosowany w masażu. To technika najczęściej stosowana, wykonujemy ją zawsze , kilkakrotnie w czasie zabiegu.
Głaskaniem rozpoczynamy i kończymy masaż, oraz przeplatamy poszczególne techniki lub chwyty . Niekiedy masaż ogranicza się wyłącznie do głaskania, na przykład w przypadku skrajnej bolesności.
Głaskanie to technika sprężyście odkształcająca naskórek i skórę właściwą.
Głaskanie wykonujemy zgodnie z zasadami masażu klasycznego dotyczącymi kierunku ruchu. Głaskanie może być powierzchowne i głębokie. Głaskanie powierzchowne wykonujemy powoli , rytmicznie: 24-25 ruchów / min. W głaskaniu głębokim tempo i siła ucisku są większe niż w głaskaniu powierzchownym.
Rodzaj techniki głaskania zależy od:
- obwodu,
- powierzchni masowanej części ciała,
- siły nacisku.
W technice głaskania wyróżnia się:
· głaskanie płaskie i obejmujące,
· głaskanie jednorącz ( małe powierzchnie) i oburącz (duże powierzchnie),
· głaskanie powierzchowne (łagodne) i głębokie (energiczne).
Nacisk w czasie głaskania powinien zaczynać się łagodnie i kończyć się łagodnie, oraz być równomiernie rozłożony na całej powierzchni masowanej. Ręka w czasie głaskania powinna być rozluźniona , aby mogła dostosować się do wszystkich nierówności i kształtu odcinka masowanego (krętarzy, guzków, wyrostków ).
1. Przyzwyczajenie pacjenta do dotknięcia terapeuty, pozwolenie na wyczucie i znalezienie miejsc chorobowo zmienionych.
2. Głaskanie służy do rozprowadzenia talku, żelu, maści itp.
3. Delikatne głaskanie wpływa kojąco na ból.
4. Po głaskaniu skóra staje się gładka i elastyczna.
5. Głaskanie powierzchowne powoduje mechaniczne usunięcie zrogowaciałych łusek naskórka, w celu ułatwienia wydzielniczej pracy gruczołów potowych i łojowych.
6. Zwiększenie tonusu (napięcia) skórnego i tkanki podskórnej .
7. Wzmożenie przemiany materii w tkankach skórnych i szybsze odprowadzenie ewentualnych obrzęków i krwiaków.
8. Poprawa wazomotorycznej funkcji naczyń skórnych , stymulacja procesów wymiany w skórze i podskórnej tkance łącznej.
9. Obniżenie pobudliwości zakończeń nerwów czuciowych skóry przez działanie uspokajające na OUN, czyli obniża pobudliwość emocjonalną, sprzyja rozluźnieniu mięśni.
GŁASKANIA GŁĘBOKIE - CELE CD
10. Podnosi nieznacznie temperaturę skóry.
11. Przyspieszenie krążenia, przyspieszenie odpłynięcia krwi żylnej z tkanek i chłonki w kierunku dosercowym przez co następuje opróżnienie pni żylnych
powierzchownych i głębokich w tkankach. W opróżnionych żyłach powstaje ciśnienie ujemne, wskutek czego krew z bocznych naczyń żylnych napływa do większych naczyń.
12. Głaskanie przyspiesza odpływ krwi żylnej z tkanek, a na jej miejsce napływa krew tętnicza, powodując szybsze i lepsze odżywienie tkanek.
13. Zmniejszenie zastoju i obrzęków, dzięki naprzemiennemu zwężaniu i rozszerzaniu się światła naczyń następuje pobudzenie układu krążenia- przyspiesza się wchłanianie krwiaków.
14. Powoduje zwiększenie kurczliwości mięśni.
15. Pobudzenie funkcji gruczołów potowych i łojowych.
16. Głaskanie wykonane na klatce piersiowej powoduje zwolnienie ruchów oddechowych . Zjawisko to tłumaczone jest hamowaniem czynności wyższych części OUN z następczym obniżeniem pobudliwości ośrodka oddechowego.
17. Głaskanie jako bodziec mechaniczny działa na zakończenia nerwów czuciowych i ruchowych w skórze.
18. Pod wpływem głaskania głębokiego wchłanianie płynów z tkanki podskórnej zwiększa się o 16-58%.
19. Głaskanie wykonane energicznie i rytmicznie działa pobudzająco na OUN.
20. Energiczne głaskanie zapewnia miejscowe przyspieszenie krążenia, powoduje zaczerwienienie, dając lekkie przekrwienie.
21. U chorych z niedowładami i porażeniami pochodzenia OUN lekkie głaskanie obniża pobudliwość komórek ruchowych rdzenia kręgowego.
ROZCIERANIE- to technika polegająca na wykonywaniu rękoma masażysty ruchów kolisto-posuwistych wraz z tkanką masowaną . Istotą rozcierania jest to, aby tkanka masowana przesuwała się za ręką masażysty. Rozcieranie powoduje utworzenie się fałdu skórnego, w którym następuje rozciąganie i rozcieranie tkanek.
Rozcieranie jest najważniejszą i podstawową techniką masażu w procesie leczenia. To technika sprężyście odkształcająca struktury zbudowane z tkanki łącznej. Rozcieranie wykonuje się najczęściej w masażu na okolicę:
- stawów,
- torebek stawowych,
- aparatu więzadłowego,
- ścięgien,
- powięzi,
- rozcięgien mięśni,
- tkanek mięśniowo-ścięgnistych.
Szczególną uwagę zwraca się na rozcieranie miejsc gdzie brzuśce mięśniowe przechodzą w ścięgna, oraz na miejsca przyczepów mięśniowych.
Rozcieranie jest podstawową techniką w leczeniu:
- przykurczy,
- blizn, bliznowcy,
- zrostów pourazowych.
Rozcieranie stosuje się na okolice stawów w artrozach (zmianach zwyrodnieniowo-wytwórczych stawów) i zmianach patologicznych tkanek okołostawowych.
W masażu sportowym rozcieranie ma zastosowanie przy rozgrzewce stawów i mięśni (pamiętajmy jednak, że nie zastąpi rozgrzewki) – temperatura okolicy masowanej ulega podwyższeniu (nawet o 5º ).
W zależności od wskazań rozcieranie może być:
- powierzchowne – tonizujące,
- głębokie – drażniące ( mobilizujące; daje większy odczyn)
Kierunek rozcierania określa się na podstawie anatomicznej struktury tkanek i patologicznych zmian tych tkanek.
Rozcieranie w zależności od kierunku wykonywania dzielimy:
· spiralne - działa troficznie na tkanki ( poprawia ukrwienie , odżywienie, metabolizm tkanek.
· podłużne – działa rozluźniająco na receptory ścięgien, powięź mięśniową.
· poprzeczne – działa mobilizująco, powoduje uruchomienie ścięgien, poprawia napięcie powięzi mięśniowej.
Rozcieranie wykonujemy w tempie 60 – 100 ruchów /min.
Rozcieranie powinno być poprzedzone i zakończone głaskaniem. W trakcie również wykonujemy głaskanie.
1. Obniżenie pobudliwości nerwów ( działanie przeciwbólowe).
2. Zapobiega otarciom i odleżynom , stosowane przy hartowaniu tkanek (po amputacjach).
3. Ułatwienie wchłaniania się krwiaków, obrzęków, wysięków pozapalnych.
4. Uaktywnienie miejscowego przepływu krwi i limfy ( masaż odprowadzający); daje lepsze przekrwienie stawów.
5. Uelastycznienie przykurczonych mięśni i powstałych blizn, oraz uelastycznienie torebek stawowych, więzadeł, przyczepów mięśniowych.
6. Likwidacja zgrubień, stwardnień, różnego pochodzenia mięśniowych; w torebkach stawowych.
7. Likwidacja blizn , bliznowców, zrostów po zabiegach operacyjnych.
UGNIATANIE – to technika masażu klasycznego polegająca na wykonaniu rękoma masażysty ruchów : przyłożenia, unoszenia, uciskania i wyciskania tkanki masowanej.
Ugniatanie wykonujemy w tempie 40 – 50 ruchów na min. Wymaga ono użycia większej siły w stosunku do pozostałych technik.
Ugniatanie to technika odkształcająca sprężyście tkankę mięśniową.
W czasie ugniatania ręka nie ślizga się po skórze lecz wyraźnie i zdecydowanie chwyta za masowany mięsień, grupę mięśni, starając się odciągnąć od części kostnej.
Podstawowe chwyty ugniatania to:
- ugniatania chwytem przesuwanym , czyli „ falą”;
- ugniatanie okrężne.
Inne chwyty ugniatania ( odmiany):
- zwijanie – wykonujemy na powierzchniach płaskich; przy dużej ilości tkanki tłuszczowej, przy osłabionych mięśniach.
- wałkowanie – wykonujemy na kończynach (zwłaszcza ramie i udo). W przypadku osłabionych mięśni przy urazach , przy kruchości włośniczek i chorobach obwodowych naczyń krwionośnych , powoduje rozluźnienie bardzo napiętych mięśni.
- zruszanie – wykonuje się w okolicach gdzie trudno jest chwycić mięśnie (np. mięśnie przykręgosłupowe , na plecach , okolice międzyżebrowa).
Oddziaływuje silnie na układ autonomiczny. Składa się z przyłożenia , ucisku, wyważenia , powrotu i uniesienia opuszek palców masażysty.
Ugniatanie w masażu klasycznym stanowi ok. 40% całego masażu i ok. 60% masażu sportowego.
Ugniatanie stosujemy oddzielnie na mięśniach synergistycznych i antagonistycznych.
...
katka30