Przerywany masaż uciskowy w medycynie i sporcie.pdf

MASAĩ

Przerywany masaĪ uciskowy

w medycynie i sporcie

6-letnie doĞwiadczenia wáasne

W pracy przedstawiono wáasne doĞwiadczenia z zakresu zastosowania przerywanego masaĪu uciskowego w wybranych

przypadkach klinicznych. Autorzy zaprezentowali wyniki leczenia u chorych z owrzodzeniami Īylnymi goleni, u chorych po

zabiegu mastektomii oraz po skrĊceniu stawu skokowego. We wszystkich wypadkach przerywany masaĪ uciskowy oka-

zaá siĊ pomocną metodą leczniczą.

nie w lecznictwie oraz w sporcie wyczynowym. Zabieg ten po-

lega na naprzemiennym stosowaniu podwyższonego i obniżonego

ciśnienia atmosferycznego. Mechanizm taki powoduje zwiększenie

krążenia krwi i limfy, a tym samym szybsze usuwanie produktów

przemiany materii z włókien mięśniowych i przyspieszenie dostę-

pu do tkanek tlenu oraz innych substancji odżywczych. Ucisk pro-

wadzi również do poprawy powrotu krwi żylnej w kierunku doser-

cowym, co pozwala usunąć zaleganie dwutlenku węgla.

Do wykonywania przerywanego masażu uciskowego stosu-

je się aparat, który składa się z zasilacza elektrycznego i zesta-

wu specjalnych rękawów (mankietów) zakładanych na kończy-

ny górne lub dolne. Dostępne długości mankietów na kończyny

górne to najczęściej 51, 68 i 78 cm. Z kolei dla kończyn dolnych

najczęściej używa się mankietów o długości 50, 66, 71, 76, 84 oraz

92 cm. Mankiety uciskowe są wyposażone w komory, które wy-

pełniają się kolejno w zależności od zastosowania. Poza tym ręka-

wy produkowane są z mocnego i trwałego tworzywa, co pozwala

na stopniowany i kontrolowany ucisk. Zasilacz elektryczny, który

posiada manometr wskazujący aktualne ciśnienie wewnątrz ręka-

wa, pozwala na określenie parametrów ciśnienia, ustawienie cza-

su zabiegu oraz wybór sposobu wypełniania komór.

Do wskazań należy przede wszystkim leczenie obrzęków koń-

czyn dolnych o różnej etiologii, obrzęków kończyn górnych po

mastektomii oraz leczenie niewydolności limfatycznej (wrodzo-

nej i nabytej). Przerywany masaż uciskowy znajduje również za-

stosowanie w profilaktyce zakrzepicy żylnej oraz w przypadkach

zespołu pozakrzepowego oraz wspomagania gojenia owrzodzeń

żylnych goleni. Dużą skuteczność odnotowuje się także w lecze-

niu obrzęku spowodowanego urazem sportowym.

Autorzy podają najczęściej, że najwłaściwsze jest stosowa-

nie masażu o fazie podciśnienia od 60 do 130 mmHg w czasie

40-50 sekund oraz o fazie nadciśnienia od 80 do 150 mmHg w cza-

sie 30-40 sekund. Przechodzenie z fazy dekompresji do fazy kom-

presji odbywa się stopniowo w sposób ciągły i trwa w zależności

od maksymalnej wartości ciśnienia (1-2 minuty). Czas całego za-

biegu na jedną kończynę to na ogół 10-15 minut. W zależności od

precyzyjności wskazań – dawki, czasu zabiegów i innych – para-

metry aplikacyjne ulegają zmianie.

Coraz częściej wykorzystuje się także masaż uciskowy w po-

łączeniu z krioterapią (kriostymulacja kompresyjna). Do zabie-

gu stosuje się dodatkowo aparaty do odmuchiwania schłodzonym

dwutlenkiem węgla. Dzięki temu uzyskuje się działanie przeciw-

obrzękowe i przeciwbólowe.

Celem naszej pracy było przedstawienie własnych doświad-

czeń z zastosowania przerywanego masażu uciskowego w wy-

branych przypadkach klinicznych.

Leczenie owrzodzeĔĪylnych goleni

W latach 2001-2004 w przychodni rehabilitacyjnej QRS w Byto-

miu leczono 23 chorych z owrzodzeniami żylnymi goleni. Pacjen-

ci przyjmowali leki flebotropowe i stosowali przymoczki z soli fi-

zjologicznej. Wszystkich pacjentów poddawano zabiegom prze-

rywanego masażu uciskowego przy użyciu aparatu Flowtron Hy-

droven 3. Urządzenie składało się z zasilacza elektrycznego oraz

trzykomorowego mankietu o regulowanym ciśnieniu od 30 do

100 mmHg, który zakładano na kończynę z ubytkiem. W czasie

zabiegu owrzodzenie osłonięte było gazą i bandażem elastycz-

nym. Okres kompresji i dekompresji był równy i wynosił 90 se-

kund. Mankiet wypełniał się sekwencyjnie – począwszy od pal-

ców i stopy (odcinka dalszego nogi) do uda (odcinka bliższego

nogi). Czas pojedynczego zabiegu to 60 minut. Zabiegi prowadzo-

no dwa razy dziennie, 6 razy w tygodniu (od poniedziałku do so-

boty) przez 2,5 miesiąca.

Ryc. 1. Wyniki leczenia obrzĊku u chorych po mastektomii na poziomie ramienia za

pomocą przerywanego masaĪu uciskowego

Ryc. 2. Wyniki leczenia obrzĊku u chorych po mastektomii na poziomie przedramienia

za pomocą przerywanego masaĪu uciskowego

34 REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2007

P rzerywany masaż uciskowy znajduje powszechne zastosowa-

MASAĩ

Przed leczeniem Po leczeniu

DáugoĞü owrzodzenia 6,45 cm 2,23 cm

SzerokoĞü owrzodzenia 3,11 cm 1,89 cm

Tabela 1. Wyniki leczenia chorych z owrzodzeniami Īylnymi goleni za pomocą przery-

wanego masaĪu uciskowego

Po leczeniu uzyskano całkowite wygojenie u 7 chorych, nato-

miast u wszystkich – znaczne zmniejszenie wymiarów liniowych

owrzodzeń (tabela 1), co świadczy o skuteczności stosowanej me-

tody we wspomaganiu procesu gojenia.

Leczenie obrzĊku po zabiegu mastektomii

W latach 2004-2006 w przychodni rehabilitacyjnej Reh-Med w Ka-

towicach leczono 11 kobiet po zabiegu odjęcia piersi. Zabiegi

z wykorzystaniem przerywanego masażu uciskowego stanowiły

część znacznego programu rehabilitacji ruchowej, który był reali-

zowany w warunkach ambulatoryjnych w klubie Amazonek. Ce-

lem zabiegów było zniwelowanie obrzęków w obrębie kończyny

górnej, co stanowiło powikłanie po chirurgicznym wyłuszczeniu

węzłów chłonnych pachowych. Do zabiegów wykorzystano apa-

rat Boa Max. Stosowano dziesięciokomorowy rękaw na kończy-

nę górną. Zabiegi prowadzono raz dziennie przez okres miesią-

ca (5 razy w tygodniu). Dla potrzeb pacjentek dobrano parametry

zabiegowe: ucisk 20 sekund dla obwodowych komór i 2 sekundy

dla najbliższych komór przy ciśnieniu 80-120 mmHg. Czas poje-

dynczego zabiegu wahał się od 40 do 70 minut (pierwsze zabiegi

były krótsze i stopniowo je wydłużano aż do końca serii leczni-

czej). Aby ocenić postępy terapii przeciwobrzękowej, dokonywa-

no pomiarów obwodów ramienia i przedramienia w najszerszym

miejscu. Leczenie okazało się efektywne u wszystkich pacjentek.

Zanotowano istotne zmniejszenie obrzęku (ryc. 1 i 2).

Leczenie obrzĊku po skrĊceniu stawu skokowego

W latach 2000-2006 w przychodni rehabilitacyjnej Reh-Med w Ka-

towicach leczono 123 chorych po skręceniu stawu skokowego za

pomocą przerywanego masażu uciskowego. Do zabiegów kwa-

lifikowano osoby młode, czynnie uprawniające sport (piłkarzy

nożnych, siatkarki, koszykarzy, lekkoatletów) w okresie przewle-

kłym (3-4 dni) po urazie. Zabiegi prowadzono przy użyciu aparatu

Flowtron Hydroven z wykorzystaniem mankietu jednokomorowe-

go zakładanego na kończynę dolną. Ciśnienie regulowano w za-

kresie od 30 do 100 mmHg. Okresy podciśnienia i nadciśnienia

wynosiły po 90 sekund. Mankiet wypełniał się powietrzem rów-

nomiernie na całej długości. Czas zabiegu wynosił 15 minut. Za-

biegi prowadzono raz dziennie, 3-4 razy w tygodniu przez 3 ty-

godnie. Już w trakcie leczenia pacjenci zgłaszali znaczną reduk-

cję bólu oraz obrzęku. Po leczeniu wszyscy wracali do pełnej ru-

chomości w obrębie stawu skokowego.

Podsumowanie

Z naszych obserwacji wynika, że przerywany masaż uciskowy

może stanowić bardzo pomocne narzędzie terapeutyczne w wie-

lu schorzeniach i urazach sportowych. Celowe wydaje się dalsze

badanie wpływu metody na poszczególne tkanki ciała ludzkie-

go, a także ocena skuteczności leczniczej w danych jednostkach

chorobowych. Jedynym mankamentem metody jest dość subiek-

tywny dobór dawek ciśnienia, czasów oraz innych parametrów

zabiegowych. Należy dążyć do próby zobiektywizowania i stan-

daryzowania wszystkich założeń metodycznych, aby jednoznacz-

nie określić przydatność przerywanego masażu uciskowego we

wszystkich przypadkach.

D R MED . IFIZ . E DWARD B àASZCZAK

Katedra i Zakáad Biofizyki Lekarskiej ĝl.AM w Katowicach

D R MED . J AKUB T ARADAJ

Katedra i Zakáad Biofizyki Lekarskiej ĝl.AM w Katowicach

Instytut Fizjoterapii PaĔstwowej Medycznej WyĪszej Szkoáy Zawodowej w Opolu

REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2007

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: