nie ę ą.doc

Ę / Ą

·         "ę" wymienia się na "ą", "ą" wymienia się na "ę":

o        wziąłem - wzięłam, zacząłem zaczęłam

·         w rzeczownikach l. poj. piszemy -ą, a w l .mn. -om

o        idę z kobietą, daję kobietom

·         "ę" piszemy w bierniku l. poj. rzeczowników rodzaju żeńskiego:

o        matkę, historię, mapę

·         "ę" piszemy w pierwszej osobie l. poj. czasu teraźniejszego:

o        myję, szyję, sprzedaję

·         poprawnie czasownik włączyć w formie wielokrotnej brzmi włączać, a jego pochodnymi są:

o        załączyć - załączać itp.

J / I

·   "j" piszemy po spółgłoskach c, z, s wymawianych twardo:

o  sesja, lekcja, poezja, kolacja – kolacji

·   "ii" piszemy wtedy, gdy wyraz w mianowniku kończy się na -ia:

o  linia - linii, armia - armii, Maria - Marii

o  wyjątki: ziemi, głębi, skrobi, rękojmi

·   "-i" piszemy, gdy wyraz kończy się na "-nia" po spółgłosce:

o  pralnia - pralni, powierzchnia - powierzchni

Pisownia "by" rozdzielnie

·   "by" piszemy rozdzielnie po bezokoliczniku:

o  czekać by, uszyć by

·   "by" piszemy po imiesłowach biernych zakończonych na -no, -to:

o  skończono by, zamknięto by

·   po wyrazach winien, powinien:

o  winien by, powinien by

·   oraz po zaimkach przysłownych:

o  dlaczego by, dokąd by, tak by, którędy by, wtedy by, jak by (w znaczeniu w jakis sposób)

Pisownia "by" łączna

·   "by" piszemy łącznie z osobowymi formami czasowników:

o  uszyłabym, wracałby, poszliby

·   z partykułami innymi:

o  anieby, niechby, czyżby, nużby, oby, bodajby

·   z wszystkimi spójnikami:

o  aby, aczkolwiekby, chybaby, ażeby, jakoby, gdyby, jakby, przecieżby, żeby

NIE

·   "nie" z czasownikami pisze się osobno:

o  nie ma, nie pił, nie był

o  wyjątki: niedomagać, niepokoić, niecierpliwić

·   "nie" z rzeczownikami pisze się razem:

o  niepogoda, niewypał, niepalenie

·   "nie" z przymiotnikami w stopniu równym pisze się razem, a w stopniu wyższym i najwyższym osobno:

o  niedobry, nie lepszy, nie najlepszy

o  niełatwy, nie łatwiejszy, nie najłatwiejszy

·   "nie" z przysłówkami pochodzącymi od przymiotników w stopniu równym pisze się razem, a w stopniu wyższym i najwyższym oddzielnie.

o  niedobrze, nie lepiej, nie najlepiej

·   "nie" z przysłówkami pochodzącymi od innych części mowy pisze się rozdzielnie:

o  nie bardzo, nie całkiem, nie zaraz

·   "nie" z liczebnikami piszemy oddzielnie:

o  nie raz, nie dwoje

o  wyjątki: niejeden (w sensie wielu), nie jeden (hotel odwiedził)

3