8.Wydział Lotnictwa Komendy Głównej Armii Krajowej.pdf

Kopiowanie dozwolone z podaniem źródła i autora

www.polishresistance-ak.org

Artykuł 8

Dr Andrzej Suchcitz,

Wydział Lotnictwa Komendy Głównej Armii Krajowej

P oczątki Wydziału Lotnictwa Armii Krajowej datują się na marzec 1940r. Wówczas to powołano

Sekcję Lotniczą AK (kryptonimy „Bociany” następnie „Parasol”).

P oczątkowo jako cześć Oddziału V Łączności Komendy Głównej Armii Krajowej, w roku 1942

została przekształcona w Wydział Lotniczy, który z kolei przeniesiono do III Oddziału

Operacyjnego KG AK.

P rzez prawie cały czas okupacji szefem Sekcji, a następnie Wydziału był pułkownik pilot Bernard

Adamecki, który w czasie walk w 1939 roku był zastępcą dowódcy lotnictwa armii „Modlin”.

W pierwszym okresie istnienia, głównym zadaniem Sekcji Lotniczej - utworzonej przez oficerów

lotnictwa, którzy pozostali w Polsce po klęsce wrześniowej - była ewakuacja z kraju na Zachód

jak największej ilości zdolnych do służby lotników.

W krótce zostało ono zastąpione długo-terminowymi przygotowaniami do powstania zbrojnego,

którego wybuch planowano w momencie odwrotu Niemców na frontach II wojny światowej.

S ekcja Lotnictwa była podzielona na referaty:

• Organizacyjny

• Informacyjno – Wywiadowczy

• Łączności

R eferat Organizacyjny zajmował się – do upadku Francji w czerwcu 1940r. - wspomnianą już

ewakuacją lotników oraz pełnił funkcję komórki legalizacyjnej dla tych, którzy pozostali w Polsce.

R eferat Informacyjno - Wywiadowczy był najważniejszą częścią Wydziału Lotniczego. Zajmował

się głównie gromadzeniem informacji na temat sieci lotnisk nieprzyjaciela na terenie kraju.

Opracowane plany ich rozmieszczenia i organizacji przesyłane były poprzez Warszawę do

Sztabu NW w Londynie. Stąd materiał trafiał do Aliantów.

Z adaniem Referatu Łączności było przygotowanie lotniczych szlaków komunikacyjnych między

okupowaną Polską a Francją i – po jej upadku – Anglią. Ten pomysł okazał się jednak trudny w

realizacji i zaczęto rozpracowywać możliwości zrzutów lotniczych, co wymagało z kolei

przygotowania placówek odbioru, szkolenia oddziałów, opracowania łączności radiowej,

sygnalizacji naziemnej etc.

W roku 1943 polskim władzom w Londynie udało się uzyskać poparcie dla stworzenia

wydzielonej eskadry 1586 (Special Duty Flight No 1586) przeznaczonej do operacji zrzutów na

teren Polski.

P rzy reorganizacji w 1942 r. Sekcji Lotniczej w Wydział Lotnictwa Oddziału III KG AK jej

dotychczasowy Referat Łączności wydzielono i przekształcono w niezależny Wydział.

N owoutworzona jednostka została przeorganizowana. W jej skład weszły:

• Sekretariat Wydziału

• Komenda Bazy Lotniczej „Łużyce” (Warszawskie Okęcie)

• Referat Obrony Przeciwlotniczej

• Referat Meteorologiczny

• Dział Operacyjny

• Referat Łączności Radiowej.

Z aczęły również działać terenowe Wydziały Lotnictwa przy Komendach Okręgów AK; m.in. w

Lublinie, Krakowie i Okręgu Rdomsko-Kieleckim.

Z adania niezależnego Wydziału Lotnictwa w zasadzie pozostały te same.

Wobec zmieniającej się sytuacji politycznej i wojskowej (niepowodzenia Niemiec na frontach)

zwiększono jednak nacisk na, ściśle powiązaną z przygotowaniami do ogólnego powstania, pracę

wywiadowczą.

O pracowywano plany zdobycia, kontroli i zapewnienia podstawowej sprawności operacyjnej

obiektów lotniczych po przejęciu ich z rąk nieprzyjaciela.

W ychodząc z założenia, iż wobec przeważających sił wroga ich realizacja będzie bardzo trudna,

zgromadzony na mikrofilmach materiał wywiadowczy przekazywano do Londynu.

Liczono w zamian za informacje na lotnicze wsparcie Aliantów (bombardowania) podczas

powstańczych ataków na poszczególne obiekty.

P lanowano nawet – po zdobyciu i przeprowadzeniu niezbędnych remontów - ich udostępnienie

Sprzymierzonym. W tym celu lokalne oddziały AK miały za zadanie magazynowanie w pobliżu

wytypowanych lotnisk, zapasów paliwa i materiałów budowlanych do przeprowadzenia

ewentualnych prac naprawczych uszkodzonej w czasie działań zbrojnych infrastruktury.

P oza intensyfikacją działań związanych z powstaniem powszechnym w dalszym ciągu

przyjmowano zrzuty, organizowano akcje dywersyjno-sabotażowe na lotniskach, a w 1944 roku

trzykrotnie przeprowadzono operację lądowania samolotów „Dakota” znanych pod kryptonimem

„Most”.

K olejna reorganizacja sił lotniczych AK miała miejsce na w 1944r.

Wówczas to niezależny Wydział Lotnictwa przemianowany został na Komendę Lotnictwa, która w

sierpniu 1944 r. wraz z innymi oddziałami wzięła czynny udział w Powstaniu Warszawskim;

między innymi w (nieudanej niestety) próbie opanowania lotniska na Okęciu.

W pozostałych częściach Kraju plutony lotnicze przygotowywane przez cały okres okupacji do

akcji zdobycia lotnisk ostatecznie zostały przydzielone do lokalnych liniowych oddziałów Armii

Krajowej.

P odczas blisko 6-o letniej okupacji Wydział Lotnictwa AK wykonywał – w niezwykle trudnych

warunkach okupacyjnych - zadania nietypowe, znacznie odbiegające od wykonywanych przez

jednostki tego typu w klasycznych warunkach bojowych.

Z bierając – w ramach przygotowań do powstania powszechnego i reorganizacji Polskich Sił

Powietrznych - informacje wywiadowcze o sieci lotnisk niemieckiej Luftwaffe i przekazując je

Aliantom oddał im nieocenione usługi.

W 1943 roku cała strukturę rozszerzono o:

• Referat Techniczno – Transportowy

• Referat Sanitarny

N ależy również pamiętać, iż ta nietypowa i mało efektowna, lecz bez wątpienia niezwykle

efektywna i potrzebna służba lotników AK, okupiona została niejednokrotnie ich zdrowiem i

życiem.

Andrzej Suchcitz, IPMS Londyn

Tłum. z j. angielskiego: T. Kasperkiewicz i K. Bożejewicz

Literatura:

1. Halszka Szołdarska , Lotnictwo Podziemne, czyli dzieje Wydziału Lotniczego KG AK,

Warszawa 1986

2. Andrzej Przemyski , Z pomocą żołnierzom Podziemia, Warszawa 1991

3. Antoni Kurowski , Lotnicy Podziemia, „Skrzydlata Polska Nr 30 1981

4. Antoni Kunert (oprac.)., Lotnictwa Armii Krajowej. Raport pułkownika Bernarda

Adameckiego, „Kierunki: Nr 24-26, 1988

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: