egzamin SEP.doc

KONSPEKT

Podstawowe wiadomości z zakresu bezpiecznej eksploatacji

instalacji i urządzeń elektroenergetycznych

                                                                                                                Opracował:

                                                                                                  Dr inż. Jan STRZAŁKA

Kraków, 2007 r.

Materiały szkoleniowe zastrzeżone są prawem autorskim przez Autora dla O/Kraków SEP.

Powielanie tylko za zgodą Autora.

- 1 -

                            SPIS  TREŚCI

                                                                                                                                                                                                           Strona

              1.              WPROWADZENIE                                                                                                                              2

              2.              CHARAKTERYSTYKA PRZEPISÓW                                                                                    2

              3.              KLASYFIKACJA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH                                                        2

              4. ELEMENTY SKŁADOWE SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH                            4

              5.              DOBÓR ORAZ UKŁADANIE PRZEWODÓW I KABLI                                                        9

              6.              DOBÓR ZABEZPIECZEŃ PRZEWODÓW I KABLI                                                        12

              7.              OCHRONA ODGROMOWA I PRZECIWPRZEPIĘCIOWA                                          15

              8.              OCHRONA PRZECIWPORAŻENIOWA                                                                                    17

              9.              CHARAKTERYSTYKA PRZEPISÓW EKSPLOATACJI                                                        28

              10.              ORGANIZACJA BEZPIECZNEJ PRACY                                                                                    28

              11.              SPRZĘT OCHRONNY STOSOWANY

                                          PRZY URZĄDZENIACH ELEKTRYCZNYCH                                                                      29

              12.              RATOWANIE OSÓB PORAŻONYCH PRĄDEM                                                                      30

              13.              OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA                                                                                                  31

              14.              PRACE KONTROLNO-POMIAROWE                                                                                    33

              15.              LITERATURA (podstawowe pozycje dostępne                                                                       37

                                          w biurze SEP tel. 012 - 422-58-04)

Materiały szkoleniowe zastrzeżone są prawem autorskim przez Autora dla SEP O/Kraków.

Powielanie tylko za zgodą Autora.

- 2 -

1. WPROWADZENIE

              Praca przy urządzeniach elektroenergetycznych wymaga szczególnej uwagi i ostrożności oraz znajomości występujących zagrożeń. Bezpieczeństwo pracy uwarunkowane jest w szczególności znajomością budowy i zasad pracy urządzeń, prawidłowym wykonywaniem czynności eksploatacyjnych oraz ścisłym przestrzeganiem zasad organizacji pracy i wymagań przepisów w zakresie bhp. W niniejszym opracowaniu zebrano w syntetycznym ujęciu podstawowe wiadomości z zakresu bezpieczeństwa w eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych, których znajomość wymagana jest przy sprawdzaniu kwalifikacji w zakresie eksploatacji i dozoru.

Zakres wymagań egzaminacyjnych dla osób Dozoru i Eksploatacji określa Rozporządzenie Min. Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 28.04.2003 r. wydane na mocy Ustawy " Prawo Energetyczne " z 10.04.1997 r.

2. CHARAKTERYSTYKA PRZEPISÓW

Wymagania w zakresie budowy urządzeń elektrycznych określają następujące główne dokumenty prawne:

·              Przepisy Budowy Urządzeń Elektroenergetycznych – PBUE z 1997 r.

·              Prawo Budowlane z 1994 r.,

·              Prawo Energetyczne z 1997 r.

·              Rozporządzenia wykonawcze do w/w Ustaw, w tym:

              - Rozp. MGPiB z 14.12.1994 r – Budynki i ich usytuowanie (zaktualizowane Rozp. M.Infrastr. z 12.04.2002 r.)

              - Rozp. MGiP z 20.12.2004 r. – tzw. przyłączeniowe

·              Polskie Normy – PN, w tym:

              - PN-84/E-02033 – Oświetlenie elektryczne wnętrz,

              - PN-86-92/E-05003(arkusze 01,03 i 04) oraz PN-IEC 61024-1:2001 – Ochrona odgromowa obiektów budowlanych,

              - PN-IEC 60364 (PN/E-05009) – Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych,

              - Norma N SEP-004 – Linie kablowe,

              - PN-E 05100-1:1998 – Linie napowietrzne,

              - PN-E 05115 Instalacje powyżej 1 kV.

Przepisy w zakresie eksploatacji scharakteryzowano dalej w p.9.

3. KLASYFIKACJA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH

Urządzenia elektryczne służące do wytwarzania, przetwarzania, przesyłu, rozdziału i odbioru energii elektrycznej można podzielić wg różnych kryteriów. Z punktu widzenia wysokości napięcia rozróżniamy urządzenia:

-              niskiego napięcia (do 1 kV),

-              średnio-wysokiego napięcia (od 1 do 60 kV),

-              wysokiego napięcia (110 i 220 kV),

-              najwyższego napięcia ³ 400 kV.

Ze względu na sposób użytkowania rozróżniamy urządzenia:

              - nieprzemieszczalne (stałe i stacjonarne),

              - przemieszczalne (ręczne, przenośne, ruchome).

Ze względu na przeznaczenie rozróżniamy urządzenia budowy:

              - wnętrzowej,

              - napowietrznej,

- 3 -

- specjalnej.

Generalnie urządzenia odbiorcze można podzielić na:

              a)              urządzenia oświetleniowe, czyli źródła światła wraz z aparaturą pomocniczą,

              b)              urządzenia siłowe (nieoświetleniowe), które obejmują m.in.:

                            - silniki elektryczne,

                            - zespoły wielomaszynowe,

                            - urządzenia elektrotermiczne,

                            - urządzenia spawalnicze,

                            - urządzenia prostownikowe,

                            - urządzenia do elektrolizy,

                            - elektrofiltry,

                            - urządzenia energoelektroniczne (przekształtnikowe).

Pod względem wymaganej pewności zasilania odbiorniki energii elektrycznej dzielą się na odbiorniki:

              a)              I kategorii,

              b)              II kategorii,

              c)              III kategorii.

Przystosowanie urządzeń do warunków środowiskowych oznacza się przez podanie kodu IP.

W tabeli 1 przedstawiono oznaczenia stopni ochrony osłon zabezpieczających.

Tabela 1.Oznaczenie stopni ochrony osłon zabezpieczających przed dotknięciem i przed
                 przedostawaniem do wnętrza obcych ciał stałych oraz przed dostępem wody, wg
                 PN-EN 60529:2003 (kod IP).