4. Administrowanie: proces organizowania pewnych czynności bądź ich wykonywania na podstawie treści zawartych w przepisach organizacyjnych. W treści tych przepisów określa się cel wykonania danych czynności, sposób uch wykonania oraz sposób rozdysponowania zasobów. Oznacza to, że w procesie administrowania w odróżnieniu od procesu zarządzania, świadomie pozbawia się wykonawcę decydowania ( wywierania wpływu) na cele i sposoby realizacji.
5. Organizacja w znaczeniu atrybutowym, czynnościowym i rzeczowym
· Organizacja w sensie atrybutowym wyjaśnia sens i istotę organizacji.
· W myśl tej definicji organizacja rozumiana jest jako ,, pewien, szczególny rodzaj stosunków części do siebie i do złożonych z nich całości, przy czym stosunki te powinny polegać na tym, że części współprzyczyniają się do powodzenia całości”.
· Atrybut to inaczej cecha zatem podejście atrybutowe rozpatruje organizacje ze względu na jej istotną cechę jaką jest jej organizacyjność. Oznacza to, że podejście atrybutowe określa organizacje jako sposób zorganizowania, czyli sposób w jaki części danej całości organizacyjnej współdziałają ze sobą, współprzyczyniają się do powodzenia tejże całości gwarantując tym samym sprawne osiągnięcie celu.
· Oznacza to, że właśnie cel jest zasadniczym wyznacznikiem ( kryterium) decydującym o doborze elementów składowych tworzonej struktury.
· Organizacja w sensie czynnościowym rozumiana jest jako splot działań mających charakter oddziaływania nadaną całość lub jej części, w celu stworzenia takiego szczególnego stosunku, w którym wszystkie części będą współprzyczyniały się do powodzenia całości. Oznacza to, że w tej definicji pojęcie organizacji rozumiane jest jako czynność organizowania.
· Organizacja w sensie rzeczowym rozumiana jest jako rezultat procesu organizowania. Stąd często określamy ją mianem ,, rzeczy zorganizowanej”. Oznacza ona ,, całość złożoną z rzeczy i zdarzeń, którym przysługuje cecha zwana atrybutem”. Zatem organizacja jako całość złożona z rzeczy i zdarzeń musi osiągnąć taki szczególny stosunek, w wyniku którego rzeczy i zdarzenia będą współprzyczyniały się do powodzenia całości. Pod pojęciem rzeczy rozumiemy tutaj wszystkie elementy niezbędne do wykonania procesu pracy ( środki produkcji, materiały, czynniki ludzkie), natomiast pod pojęciem zdarzeń- wszelkie zmiany stanów, którym w procesie pracy podlegają rzeczy sprawne.
· Przykład rzutnika: organizacja atrybutowa: rysunek, projekt, koncepcja;
organizacja czynnościowa: możemy kupić potrzebne elementy i samodzielnie zmontować, usprawniamy;
organizacja rzeczowa: rezultat- sprawny rzutnik.
Temat: Początki powstania nauki- geneza
1. Za prekursorów naukowej organizacji pracy ( szkoły klasycznej) powszechnie uznaje się:
· Fryderyka Winslowa Taylora: ( 1856-1915), napisał pierwszą pracę na temat zarządzania, a dokładnie ,, Zarządzanie warsztatem”;
· Karola Adamieckiego: (1886-1933), jego referaty z lutego 1903r., były skierowane do inżynierów rosyjskich ( walcowania), brak publikacji za życia, w 1938r. wydana książka przez studentów Adamieckiego, ,, O istocie organizacji naukowej”.
2. Geneza nauki: okresem wyraźnego przełomu wskazującego na konkretne przyczyny zapotrzebowania na powstanie nauki organizacji i zarządzania jest okres Oświecenia przypadającego na II poł., XVIII w. Towarzyszące wydarzenia tego okresu:
· Koniec stosunków feudalnych na drobnokapitalistycznych;
· Rewolucja Francuska;
· Okres szczególny pod względem naukowym;
· ,, polowanie” – narodzenie się współpracy, pracy zespołowej, uznano, że lepszy rezultat daje praca zespołowa niż jednostki;
· Rozwój nauki.
3. Do najistotniejszych przyczyn powstania nauki złożyły się przyczyny natury:
· Technicznej: gwałtowny rozwój nauk technicznych dający początek rewolucji technicznej w wyniku, której możliwy byt, rozwój produkcji masowej opartej na niskich kosztach jednostkowych;
· Ekonomicznej: której wyrazem stało się zjawisko koncentracji i centralizacji kapitału. To zjawisko spowodowało potrzebę tworzenia nowych organizacji takich, jak banki, giełdy regulujących obrót finansami ( pieniądz i kapitał);
- koncentracja: kumulowanie kapitału w jednym miejscu;
- centralizacja: przejmowanie udziałów;
· Społecznej: dokonujące się przemiany społeczne pod wpływem rewolucji technicznej i przemysłowej przyspieszyły upadek feudalizmu i zapoczątkowały dynamiczny rozwój kapitalistycznej industrializacji na tym tle powstają głębokie przeobrażenia społeczne wyrażające się w masowej migracji ludności wiejskiej do nowo tworzonych ośrodków miejskich oraz wzrost sprzeczności klasowych między tworzącą się burżuazją przemysłową a prolektoriatem ( chodniki, drogi, kanalizacja, samochody wypierają dorożki) ( zarządzanie wielkimi miastami).
4. Ewolucja poglądów: dorobek szkół- klasycznej, psychosocjologicznej oraz podejścia systemowego do organizacji.
· Szkoła: grupa naukowców, mających podobne poglądy, w latach 1903-1947, wyróżniamy II nurty;
· I nurt badań nad organizacją ( Taylorowskim);
· II nurt administracyjny ( Fayolowski);
· I nurt Taylora- pochodzi z rodziny prawników, studiował prawo, jednak po I roku zrezygnował, podjął studia techniczne, utworzył 190 patentów, poglądy :
ü ,, lęk robotniczy”: wg Taylora pracownicy mają obawy i uważają, że gdy będą dużo produkować, będą pierwsi do zwolnienia ( nadwyżka produkcyjna), robotnicy będą świadomie obniżać produkcję- tayloryzm;
ü Wszyscy ludzie ekonomiczni, wg Taylora człowiek jest wrażliwy tylko na pieniądze, mobilizacja ludzi pieniądzem;
ü Wszystkich trzeba podzielić na II grupy: I kierownicy, II zwykli robotnicy ( nie są od myślenia, robią to co mówi kierownik), pojęcie instruktarzu, znormowane metody pracy;
ü Należy kierować ludźmi autokratycznie- samodzielne decyzje kierownika, a podwładni mają wykonywać pracę;
ü Podział pracy- w ten sposób tworzą się specjalności, praca jest szybsza i sprawniejsza;
ü Taylor: motywowanie negatywne, kto nie pracował była zastraszany;
ü III wzorce: mechanistyczne podejście do przedsiębiorstwa:
- I budować koncepcję wzorcowego pracownika, wyznaczać go drogą eksperymentu ( szybkie rozładowanie wagonów) w ten sposób została określona norma płacy i pracy;
- II jeden najlepszy sposób: instruktarz dla pracowników;
- III pracownik powinien posługiwać się wzorcowymi narzędziami, dopasować narzędzia tak, aby praca była efektywna.
5. Karol Adamiecki- założyciel TNOiK ( Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa), zajmował się szkoleniem kadry inżynierów, sformułował 4 prawa:
· Prawo podziału pracy: jeżeli praca posiada charakter złożony i składa się z wielu czynności powtarzających się, to jeżeli czynności wydzielimy i powierzymy je organom do tego odpowiednio przygotowanym to ogólny nakład pracy żywej i uprzedmiotowianej zmniejszy się, a efekty wzrosną;
· Prawo koncentracji: jeżeli prawne stanowiska pracy wykonujące te same czynności lub podobne będą rozproszone w przestrzeni, to jeżeli zgrupujemy je w jednym czasie to ogólny nakład pracy żywej i uprzedmiotowianej zmniejszy się, a efekty wzrosną ( przeciw nadmiernemu zużyciu kosztów i środków);
· Prawo optymalnej produkcji:
· Prawo harmonii ( wąskich przekrojów), na przykładzie wydziału:
Jeżeli mamy zespół organów powiązanych ciągiem potokowym, gdzie każdy organ cechuje się inną wydajnością pracy to łączna wydajność wszystkich organów uzależniona jest od tego organu, którego wydajność jest najniższa ( przetargi).
6. H. Le Chatelier – inżynier francuski, zaplanował cykl działania zorganizowanego, cykl Zieleniewskiego oparty na cyklu Chatelier’a:
· Cykl działania zorganizowanego: przy najmniejszym nakładzie, siły i środków osiągamy zamierzony cel.
· Wg Zieleniewskiego: cykl dla działania zespołowego:
- I określenie celu, jego struktury i związków między elementami;
- II zaplanowanie, realizacja celu, obmyślać cel: czas, miejsce, sposób realizacji, środki do realizacji;
- III pozyskanie niezbędnych zasobów ( zgodnie z planem) i dokonać alokacji tych zasobów;
- IV etap realizacji/ faza realizacji;
- V kontrola i wyciąganie wniosków/ faza kontroli ( co osiągamy? ).
7. Cecha cykliczności/ powtarzanie się: polega ona na tym, że każdy etap tego cyklu może być przedmiotem pełnego powtarzania.
8. Nurt administracyjny: początki nauki i pierwsze zdefiniowanie istoty ,, zarządzania”, (administrowanie) przez H. Fayola ( 1841-1925).
9. Wg Fayola zarządzanie to kompleks ściśle powiązanych funkcji:
· Przewidywanie/ planowanie;
· Organizowanie;
· Rozkazywanie/motywowanie;
· Koordynacji;
· Kontroli.
10. 14 zasad wg Fayola:
· Podział pracy i specjalizacja;
· Autorytet;
· Dyscyplina;
· Jedność rozkazodawstwa/ zasada jednoosobowa kierowania: każdy podwładny powinien mieć jednego zwierzchnika służbowego, od niego powinien otrzymywać zlecenia i przed nim ponosić odpowiedzialność za działanie;
· Jednolitość kierownictwa: jedna, wspólna strategia działania firmy;
· Porządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu;
· Sprawiedliwe wynagrodzenie ( uczciwe wynagrodzenie, wysokie, każdemu wedle zasług);
· Centralizacja ( w firmie jest jeden szczebel do podejmowania decyzji);
· Hierarchia ( struktura władzy, szczeble władzy, ścieżka kariery);
· Ład ( właściwy człowiek na właściwym miejscu pracy, porządek ogólnie panujący);
· Odpowiednie traktowanie personelu ( sprawiedliwe, otwarte podejście do ludzi);
· Stabilność personelu ( płynność kadry);
· Inicjatywa ( dać swobodę pracownikom w ich działaniu, autonomiczność= samodzielność;
· Esprit de corps- sprzyjanie przynależności do zespołu.
11. Podstawowe założenia szkoły klasycznej:
· Instrumentalne podejście do człowieka w organizacji oraz przyjęcie koncepcji człowieka ,, homo- ekonomicus...
avinion