Charisma_Coaching.pdf

PO GODZINACH

COACH … KOŃ!

Paweł Olbrych

Koń to stworzenie, które posiada urodę ale bez próżności,

ma siłę ale jej nie nadużywa, potrafi postawić na swoim

ale obce mu są tupet i bezczelność, jest odważny ale nie

ma w sobie okrucieństwa. Koń ma wszystkie najlepsze

cechy człowieka ale bez jego najgorszych wad. Koń to

najszlachetniejsza zdobycz człowieka. Hector Salvo

o „leadership” małe wiejskie dzieci

potrafiły wskazać który koń w sta-

dzie jest szefem. Potrai ły nawet wytłuma-

czyć jakie zachowania „przełożonego” i „pod-

władnych” na to wskazują. Zanim pierwsza

i rma szkoleniowa wpadła na pomysł kur-

sów efektywnej komunikacji, niepiśmien-

ni układacze koni potrai li zrozumieć język

zwierząt, dopasować do niego język wła-

snych bodźców, znaków i sygnałów, których

użycie pozwalało na doskonałą komuni-

kację i harmonijną współpracę a swoje

umiejętności potrai li przekazać każdemu.

Samochodów nie było, środkiem komuni-

kacji był koń i nie było „nie umiem” – każdy

potrafił się nauczyć i „dogadać” z koniem.

Zanim wymyślono „team building” i ćwi-

czenia na wspólne osiąganie celów, w cywi-

lizacjach, które dysponowały końmi grano

w polo, w buskashi i inne gry wojenne, wy-

rabiające indywidualną sprawność uczest-

ników ale w grupie, koordynację działań

z członkami drużyny i oddziału, umiejętność

oceny mocnych i słabych stron członków

grupy i ich uzupełniania się.

W popularnym rozumieniu swojej roli co-

ach jest życzliwym komentatorem postaw i za-

chowań, zaprzyjaźnionym krytykiem, formu-

łującym oceny tylko na nasz prywatny użytek,

obiektywnym obserwatorem. Stara się poznać

nas jak najlepiej aby odkryć co zmienić w na-

szych postawach, co ograniczyć lub wyelimi-

nować, co wzmocnić lub uświadomić, jak sa-

mi możemy wykorzystać istniejący potencjał.

Ucieka przed pułapką, jaką chętnie byśmy na

niego zastawili – stania się doradcą, przewod-

nikiem czy sul erem. Jego rola ma polegać na

doprowadzeniu nas do miejsca, w którym sa-

mi odkryjemy problemy, wyciągniemy wnio-

ski i znajdziemy rozwiązania. Jeżeli zacznie

nam doradzać, podpowiadać i prowadzić za

rękę – pozornie będziemy mieć się lepiej – ale

rzeczywisty skutek będzie odwrotny. Staniemy

się mniej pewni swoich racji, mniej samodziel-

ni emocjonalnie, bardziej zależni od innych.

Profesjonalny coach uniknie tej pułapki,

ale miarą jego profesjonalizmu będzie rosną-

ca świadomość naturalnych ograniczeń, na

jakie napotyka klasyczna metoda pracy pole-

gająca jedynie na indywidualnej rozmowie.

Ograniczenia te dotyczą obiektywizmu przy

analizie i ocenie postaw i zachowań coacho-

wanego a ich suma utrudnia postępy w pracy.

Kontakt między dwoma z natury subiek-

tywnymi ludźmi, realizujący się w postaci roz-

mowy pełnej subiektywnych opisów, etykiet

i interpretacji, bez możliwości praktycznego

sprawdzenia czy słowa mają pokrycie, odby-

wa się w oderwaniu od społecznego, stadne-

go kontekstu funkcjonowania człowieka. Szu-

kano zatem sposobu, narzędzia, metody, któ-

re pozwoliłyby na obiektywną ocenę postaw

i zachowań, bez ryzyka interpretacyjnego wy-

nikającego z ograniczeń obiektywizmu co-

acha, gdzie coachowany nie ma możliwości

„schowania się” za nieodsłoniętymi tajemni-

cami, praca nie polega na samej rozmowie ale

przede wszystkim działaniu i to wśród innych.

Partnerów do realizacji tak postawione-

go zadania znaleziono wśród zwierząt. Naj-

bardziej oczywisty jest społeczny kontekst

wspólnego i równoległego funkcjonowa-

nia ludzi i zwierząt. Człowiek był przywódcą

i kierownikiem dziesiątków gatunków, które

udomowił i wykorzystywał dla swoich potrzeb.

Pasterze i ich owce to bez wątpienia wyraźnie

zaznaczona społeczność, wzbogacona naj-

częściej o konie pomagające ogarnąć stado

i psy trzymające owce „w kupie”. Niezależnie

od swojej przewagi intelektualnej, pasterz

godził się z pokorą, że bez konia nie dogoni

stada, bez psów go nie upilnuje, a umiejęt-

ność utrzymania owiec w zdrowiu i zycznym

i emocjonalnym, aby mnożyły się i zwiększały

dobrobyt pasterza ma zasadnicze znaczenie

dla jego egzystencji. Przekonanie, że „jestem

najmądrzejszy” szybko odbijało się od ściany

„i co z tego”, kiedy okazywało się, że koń biega

szybciej, a pies ma lepszy słuch i węch.

214

BUSINESS COACHING 1/2009

TWÓJ NOWY

Z anim wydano pierwszy podręcznik

>>> TWÓJ NOWY COACH … KOŃ

Rezultat pracy ze stadem podwładnych

(owiec) i współpracowników (psów i koni) był

obiektywnie wymierny. Owiec albo przyby-

wało, albo zjadały je wilki. Pasterz mógł długo

i barwnie referować swoje poglądy na temat

„jak się ma stado” ale efekt można było ocenić

w działaniu i praktyce. W pracy ze zwierzęta-

mi bez znaczenia była autokreacja pasterza.

Na zwierzętach nie robią wrażenia opowie-

ści. Umiarkowane znaczenie mają dla nich ga-

dżety. Można je kupić, ale jedynie rzeczami,

które mają znaczenie, czyli działają napraw-

dę i zawsze, a nie może i na chwilę. Ich zaufa-

nie i chęć współpracy nie zwiększą się od ład-

niejszej obroży czy dzwonka na szyję, a już na

pewno nie z powodu bogato zdobionego ba-

ta. Pasterz mógł liczyć na współpracę jeżeli wy-

znaczał jasne cele, sprawiedliwie rozdzielał ka-

ry i nagrody, używał w odpowiednich propor-

cjach kija i marchewki, swoją postawą dawał

pewność, że wie czego chce, dokąd zmierza,

był zdecydowany i wymagający kiedy sytua-

cja tego wymagała ale potrai ł również „dać

żyć”. Był prawdziwy i pokazywał się stadu ta-

kim jakim był a nie w wersji public relations.

Całe stado i każde ze zwierząt było dosko-

nałym bo absolutnie obiektywnym coachem.

Pasterzy było zazwyczaj więcej a recenzje ich

postępowania ze strony zwierząt były różne.

Jeżeli obiektywnie te same zwierzęta, w tych

samych okolicznościach, postawione przed

tymi samymi celami wykonywały je lepiej lub

gorzej, wolniej lub szybciej, chętniej lub opor-

niej a wszystko w zależności od tego kto nimi

kierował wnioski nasuwały się same. Przyczy-

na leżała w postawie, nastawieniu, zachowa-

niach człowieka. Reakcja zwierząt była obiek-

tywna. Jeżeli ich pasterz okazywał się rów-

nie obiektywnie liderem lub pierdołą, orga-

nizatorem lub bałaganiarzem bez zwłoki in-

formowały go o tym. To czy i jakie wnioski

wyciągał z tego „coachowany” zależało wyłącz-

nie od niego.

Sielskie obrazki z przeszłości podpowie-

działy wykorzystanie kontaktu ze zwierzęta-

mi w coachingu i zgodnie z oczekiwaniami

metoda okazała się przydatna.

Coaching z udziałem zwierząt nie ma być

czymś „zamiast” metod tradycyjnych. Nie jest

też „krokiem dalej”. Nie zastępuje ani nie po-

prawia kompetentnych i profesjonalnych

wysiłków coachów rozmawiających ze swo-

imi klientami w cztery oczy. Byłoby idealnie

gdyby ćwiczenia ze zwierzątami odbywali ci,

którzy na co dzień współpracują z coachem

w tradycyjny sposób. Dla coachów jest to

możliwość wzbogacenia kontekstów pracy

z coachowanym, zwielokrotnienie informacji

zwrotnej będącej później przedmiotem ana-

lizy i dalszych rozmów.

Zwierzęciem najczęściej nomen omen za-

przęganym do pracy w roli współ-coacha jest

koń. Jego rozmiary, siła i szybkość budzą re-

spekt. Jego uroda zniewala. Potencjał intelek-

tualny koni jest niższy niż człowieka, ale w wie-

lu dziedzinach są nie do pobicia. Swoje umie-

jętności chętnie ofiarowują na usługi ludzi,

trzeba je tylko do tego przekonać. Można je

zmusić ale wtedy model współpracy nie po-

sunie się poza ciągnięcie wozu z węglem. To

tak jakby wykorzystywać laptopa jako przycisk

do papieru. Działa. Ale czy o to chodzi? Moż-

na też namówić je do współpracy na pozio-

mie sprawności i zycznej i intelektualnej wy-

maganych w dyscyplinach hipicznych. Im jest

to obojętne. Nie są uprzedzone do człowieka

i tylko od niego zależy jaki poziom zrozumie-

nia i współpracy osiągną.

W obliczu wyzwania bliskości imponują-

cego zwierzęcia, uczestnicy zajęć weryi ku-

ją własny autorytet i zdolność przewodzenia.

Relacja z koniem pozwala spojrzeć z innej per-

spektywy na relacje międzyludzkie, komuni-

kację i efektywność zespołową. Prowadząc ko-

nia do obranego celu pokonują własne oba-

wy i ograniczenia, muszą wykazać się inicjaty-

wą i kreatywnością. Kolejne ćwiczenia pozwa-

lają uczestnikom odkryć swoje mocne i słabe

strony w procesach pozyskiwania akceptacji

współpracowników i budowy autorytetu.

Zachowania koni w stadzie, w kontakcie

z człowiekiem, podczas ćwiczeń dostarcza-

ją analogii obrazowo trai ających w codzien-

ne doświadczenia zawodowe uczestników

w obszarach zarządzania i organizacjami biz-

nesowymi, efektywnej komunikacji, przy-

wództwa, negocjacji, pokonywania własnych

ograniczeń, budowania autorytetu i charyz-

my. Tę szczególną umiejętność wykorzystu-

je grupa trenerów, którzy organizują zajęcia

budując scenariusze zabaw, ćwiczeń i pracy

z końmi (chociaż nie chodzi tu o naukę jazdy!).

Nad poprawnością procesu czuwa coach,

który potem wykorzysta swoje obserwacje do

dalszej pracy z uczestnikami, ale jego istotą jest

obserwacja i ocena przez uczestników tego sa-

mego doświadczenia z trzech punktów widze-

nia, w trzech kontekstach.

– Jak ja radzę sobie z sytuacją? Jakie są mo-

je postawy, zachowania, ograniczenia, obawy.

Czy jestem z siebie zadowolony? Tak? Nie? Dla-

czego?

– Jak zachowuje się koń? Jak reaguje na

moje zachowania i postawy? Dlaczego? Czy

umiem to zmienić?

– Jak radzą sobie inni? Co robią tak

samo, inaczej, lepiej, gorzej? Dlaczego? Mogę

się czegoś od nich nauczyć? Mogę ich czegoś

nauczyć?

Konie jako trenerzy stają się lustrzanym

odbiciem naszych zachowań, reakcji, obaw

jak również naturalnych zdolności i ukrytych

umiejętności, które warto wykorzystać w rela-

cji z innymi oraz w pracy zespołowej. Obcowa-

nie z końmi uczy opanowania, zmusza do bu-

dowania relacji opartej na wzajemnym zaufa-

niu i szacunku.

O AUTORZE

Paweł Olbrych – 45 lat. Absolwent Prawa UW, po rocznej

przygodzie z dyplomacją wyjechał do Turynu gdzie ukończył

studia zarządzania w ISTITUTO ISVOR. Jedenaście lat poświę-

cił karierze menedżerskiej w korporacjach – w branży motory-

zacyjnej i usługach i nansowych. Od dziewięciu lat prowadzi

działalność consultingową ale treścią i pasją jego życia jest od

ponad 30 lat praca z końmi i wśród koni. W powstałym w roku

2000 ośrodku hipicznym i klubie Polo Buksza prowadzi pro-

gramy szkoleniowe dla menedżerów z udziałem koni w ob-

szarach tematycznych: Przywództwo, Autorytet, Komunikacja

w grupie, Pokonywanie własnych ograniczeń, Trening osobo-

wościowy, Postawy negocjacyjne i … Charyzma.

Kontakt:

Tel.: 601 332 584

www.charismacoaching.pl

BUSINESS COACHING 1/2009

215

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: