KRÓLOWIE PRZEKLĘCI_5 - Wilczyca z Francji.pdf - Królowie Przeklęci - jurekwalter

Księgozbiór DiGG

2010

Kły rozwścieczonej Wilczycy

z Francji szarpią wnętrzności

zranionego małżonka...

THOMAS GRAY

Prolog

A kary zapowiedziane przekleństwem wielkiego mistrza templariuszy,

rzuconym ze szczytu stosu, spadały nadal na Francję. Los obalał królów jak

pionki na szachownicy.

Po Filipie Pięknym rażonym śmiercią, po najstarszym jego synu

Ludwiku X, zamordowanym po półtora roku, następny syn Filip V

zapowiadał długie panowanie. Ledwie minęło pięć lat, z kolei umarł Filip

V, nim osiągnął trzydziesty rok życia.

Zatrzymajmy się przez chwilę przy tych rządach, które wydają się

wytchnieniem losu wobec dramatów i klęsk, jakie po nich nastąpiły.

Bezbarwny okres - powie ten, kto roztargnionym gestem przerzuca karty

historii, niewątpliwie dlatego, że nie podnosi znad strony ręki zabarwionej

krwią. A jednakże... Spójrzmy, jaka jest osnowa dni wielkiego króla, gdy

los jest dlań wrogi.

Można bowiem Filipa V Długiego zaliczyć do rzędu wielkich królów.

Jeszcze jako młodzieniec, siłą i podstępem, sprawiedliwością i zbrodnią,

pochwycił koronę wydaną na pastwę ambitnych rywali. Uwięzione

konklawe, zdobyty atakiem pałac królewski, wykoncypowana ustawa

sukcesyjna, bunt na prowincji uśmierzony po dziesięciodniowej kampanii,

możny pan wtrącony do lochu, syn króla zabity w kołysce - przynajmniej

wszyscy tak sądzili - oto kamienie milowe szybkiego marszu do tronu.

Gdy w styczniowy ranek 1317 roku wszystkie dzwony wstrząsały

niebem i drugi syn Króla z Żelaza wyszedł z katedry w Reims, miał on

słuszne racje myśleć, że zatriumfował i może podjąć wielką politykę, którą

podziwiał u swego ojca. Musiała ugiąć się przed nim wichrzycielska

rodzina, zaszachowani baronowie zdali się na jego łaskę. Parlament ulegał

jego wpływom, a rozentuzjazmowane mieszczaństwo wiwatowało, iż

znalazło mocnego księcia. Małżonka została oczyszczona z hańby,

związanej z wieżą Nesle, następstwo tronu zapewniał mu świeżo

narodzony syn; na koniec koronacja przyodziała go nietykalnym

majestatem. Nic nie brakowało Filipowi V, by cieszył się względnym

szczęściem królów, nawet mądrości w dążeniu do pokoju i wiedzy, jaka

jest jego cena.

W trzy tygodnie później umarł mu syn. Był to jedyny męski potomek, a

królowa Joanna, odtąd dotknięta bezpłodnością, nie obdarzyła go drugim.

W początkach lata głód pustoszył kraj, ścieląc miasta trupami.

Później wichura szaleństwa przeszła przez Francję.

Jaki ślepy i niejasny mistyczny poryw, jakie pierwotne marzenia o

świętości i przygodzie, jaki nadmiar nędzy, jaki szał zniszczenia nagle

pchnęły wiejskich chłopców i dziewczęta, pasących owce, woły i wieprze,

chłopaków od warsztatów, dziewczyny od krosna, wszystkich między

piętnastym a dwudziestym rokiem życia, by nagle opuścili rodziny i wsie

tworząc wędrowne, bosonogie bandy bez pieniędzy i jadła? Mętna idea

wyprawy krzyżowej posłużyła za powód do pochodu.

W istocie obłęd narodził się w szczątkach Zakonu. Pozostało wielu

byłych templariuszy, których więzienie, procesy, zaparcie się wydarte

rozpalonym żelazem, widok braci wrzucanych w płomienie, doprowadziły

do półszaleństwa. Żądza zemsty, tęsknota za utraconą władzą i posiadanie

jakichś magicznych przepisów, których nauczyli się na Wschodzie,

uczyniły z nich fanatyków, tym groźniejszych, iż kryli się pod skromnym

habitem kleryka lub kaftanem kołodzieja. Utworzywszy podziemne

bractwo, słuchali rozkazów przekazywanych przez tajnego wielkiego

mistrza, który zastąpił - spalonego.

Ci właśnie ludzie, zimą, nagle przeistoczyli się w wiejskich kaznodziei i

podobni fleciście z nadreńskich legend pociągnęli za sobą młodzież

Francji. Ku Ziemi Świętej - powiadali. Ale istotną ich wolą była zguba

królestwa i ruina papiestwa.

Papież zaś i król byli równie bezsilni wobec tych oszołomionych hord,

które wędrowały drogami, wobec tych ludzkich rzek, wzbierających na

każdym rozstaju, jakby ziemie Flandrii, Normandii, Bretanii, Poitou

zostały zaczarowane.

Dziesięć tysięcy, dwadzieścia tysięcy, sto tysięcy... „pastuszków”

wędrowało na tajemnicze spotkanie. Wyklęci księża, mnisi odszczepieńcy,

rozbójnicy, złodzieje, ladacznice i żebracy dołączali się do tych band.

Krzyż nieśli na czele pochodów, gdzie dziewczęta i chłopcy oddawali się

najgorszej rozpuście, najgorszemu wyuzdaniu. Sto tysięcy wędrowców w

łachmanach wkraczało do miasta, by prosić o jałmużnę i rychło poczynało

rabować miasto. Zbrodnia zaś, która pierwotnie towarzyszy kradzieży,

wkrótce stała się ujściem dla zboczenia.

Przez cały rok „pastuszkowie” plądrowali Francję z pewną metodą w

pozornym bezładzie: nie oszczędzali ani kościołów, ani klasztorów.

Oszalały Paryż ujrzał, że rabusie zalewają ulice; z otwartego okna swego

pałacu król Filip V przemawiał do nich, pragnąc ich uspokoić. Zażądali,

aby król stanął na ich czele. Wzięli atakiem Chatelet, zatłukli prewota,

obrabowali opactwo Saint-Germain-des-Pres. Potem nowy rozkaz równie

tajemniczy, jak ten, co ich zwołał, pchnął hordy na drogi ku Południu.

Paryżanie jeszcze drżeli, a one już zalały Orlean. Ziemia Święta była

daleko, ofiarą ich szaleństwa padły Bourges, Limoges, Saintes, Perigord,

Gaskonia, prowincje Bordelais i Agenais.

Papież Jan XXII, zaniepokojony widokiem fali zbliżającej się do

Awinionu, zagroził klątwą rzekomym krzyżowcom. Potrzebowali ofiar;

znaleźli Żydów. Wtedy miejska ludność przyklasnęła rzeziom, pobratała

się z „pastuszkami”. Getta w Lectoure, Auvillar, Castelsarrasin, Albi,

Auch, Tuluzie; tu sto piętnaście trupów, gdzie indziej sto pięćdziesiąt

dwa... Nie było miasta w Langwedocji, które by nie miało prawa do

przebłagalnej rzezi. Żydzi z Verdun-sur-Garonne posłużyli się jako

pociskami własnymi dziećmi, później wzajem się wyrżnęli, aby nie wpaść

w ręce szaleńców.

Wówczas papież dał rozkaz biskupom, a król seneszalom, aby osłaniali

Żydów, bowiem ich handel był władcom nieodzowny. Hrabia de Foix,

spiesząc na pomoc seneszalowi w Carcasonne, musiał stoczyć prawdziwą,

regularną bitwę, w której „pastuszkowie” zepchnięci w bagna Aigues-

Mortes marli tysiącami, zabijani, przekłuwani, pogrążani w błoto, topieni.

Ziemia Francji piła własną krew, wchłaniała własną młodzież.

Duchowieństwo i urzędnicy królewscy zjednoczyli się w pogoni za

uratowanymi. Zamykano przed nimi bramy miast, odmawiano jadła i dachu

nad głową, ścigano w przełęczach Cevennes; wszystkich, których ujęto,

wieszano kupą na gałęziach po dwudziestu i trzydziestu. Bandy błąkały się

jeszcze blisko dwa lata i rozpłynęły się aż w Italii.

Francja była chora, całe jej ciało zaniemogło. Ledwie opadła gorączka

„pastuszków”, pojawiła się gorączka trędowatych.

Czy byli winni ci nieszczęśnicy o gnijącym ciele, trupich twarzach,

rękach zmienionych w kikuty, ci pariasi zamknięci w leprozoriach,

osiedlach zarazy i smrodu, gdzie płodzili się między sobą, a mogli wyjść

tylko z grzechotką w dłoni, czy byli oni winni zanieczyszczenia wody? Bo

latem 1321 roku zostały zatrute w wielu miejscach źródła, studnie i

wodotryski. A lud Francji w tym roku dyszał spragniony nad obfitymi

rzekami lub pił z bezmierną trwogą, oczekując agonii po każdym łyku. Czy

Zakon przyłożył rękę do osobliwych trucizn - sporządzonych z ludzkiej

krwi, moczu, magicznych ziół, głów jadowitych wężów, odnóży

rozgniecionych ropuch, przekłutych hostii i uwłosienia rozpustnic - które,

jak zapewniano, były wrzucane do wody? Czy pchnął do buntu lud

przeklęty, podszeptując mu wolę - jak zeznawali na mękach niektórzy

trędowaci - by wyginęli wszyscy chrześcijanie albo jak i oni stali się

trędowaci?

Sprawa wybuchła w Poitou, gdzie przebywał król Filip V, wkrótce

ogarnęła cały kraj. Lud ze wsi i miast runął na leprozoria, by wykończyć

chorych, którzy stali się nagle publicznym wrogiem. Oszczędzano

wyłącznie ciężarne kobiety, lecz tylko aż do momentu odstawienia oseska

od piersi. Po czym wrzucano je w płomienie. Królewscy sędziowie

osłaniali wyrokami owe hekatomby, a rycerstwo użyczało swych

zbrojnych.

Potem raz jeszcze zwrócono się przeciw Żydom, oskarżonym o

zawiązanie rozgałęzionego, podejrzanego spisku - jak powiadano - za

podszeptem mauretańskich królów Grenady i Tunisu. Rzekłoby się, że

Francja usiłuje w olbrzymich, ludzkich ofiarach uciszyć swe cierpienie i

trwogę.

W Akwitanii wiatr był przesycony straszliwym swądem stosów. W

Chinon wszystkich z okręgu Żydów wrzucono do wielkiej, ognistej fosy;

W Paryżu zostali spaleni na wyspie, która nosiła ich smutne imię,

naprzeciw królewskiego zamku, tam gdzie Jakub de Molay wypowiedział

swe brzemienne w skutki przekleństwo.

Król zaś umarł. Umarł z gorączki i przeszywającego bólu wnętrzności,

której to choroby nabawił się w Poitou, w swej lennej ziemi; umarł,

wypiwszy wodę we własnym królestwie. Gasł pięć miesięcy w najgorszych

cierpieniach, wychudzony jak szkielet.

Co rano w opactwie Longchamp - dokąd kazał się przenieść - kazał

otwierać drzwi swej izby, by dopuścić aż do łoża wszystkich przechodniów

i móc im powiedzieć: „Patrzcie, czym jest król Francji, wasz najwyższy

suzeren, najbiedniejszy człowiek w całym królestwie, bo nie ma ani

jednego wśród was, z którym nie chciałbym się zamienić losem. Moje

dziatki, przyjrzyjcie się waszemu doczesnemu księciu i skierujcie myśl ku

Bogu, widząc, jak mu się podoba igrać ze stworzeniami tego świata”.

W 1322 roku, nazajutrz po Trzech Królach, zwłoki jego spoczęły obok

kości przodków w opactwie Saint-Denis i nikt go nie opłakiwał oprócz

żony.

Jednakże był królem bardzo mądrym, dbałym o dobro publiczne.

Ogłosił, że wszystkie dobra królewskie stanowią nierozłączną całość;

ujednolicił pieniądz, wagi i miary, zreorganizował sądownictwo, by

wydawało sprawiedliwsze wyroki, zabronił gromadzenia stanowisk

publicznych w jednym ręku, a prałatom zasiadania w Parlamencie,

obdarzył finanse odrębną administracją. Zawdzięcza się - również jemu

dalszy postęp w wykupie niewolnych. Pragnął, aby niewola całkiem znikła

w jego państwie, chciał rządzić ludźmi cieszącymi się „prawdziwą

wolnością”, takimi, jak stworzyła ich natura. Unikał wojennych pokus,

zniósł liczne załogi wewnątrz kraju, aby wzmocnić nadgraniczne

warownie, zawsze wolał układy niż głupie wyprawy. Niewątpliwie było

jeszcze za wcześnie, by lud uznał, że sprawiedliwość i pokój wymagają

ciężkich ofiar pieniężnych. Pytano: „Na co poszły dochody, dziesięciny i

annaty, i subwencje Lombardów oraz Żydów, skoro skąpiej rozdziela się

jałmużnę, nie urządza wypraw, nie wznosi budowli? Gdzie się to wszystko

rozpłynęło?”

Możni baronowie, na razie ulegli, a niekiedy z powodu zamieszek na wsi

gromadzący się ze strachu wokół monarchy, cierpliwie oczekiwali godziny

odwetu i spokojnym okiem przyglądali się agonii młodego króla, którego

nie miłowali.

Filip V Długi, jedyny człowiek wyprzedzający swą epokę, przeminął nie

zrozumiany przez ogół.

Pozostawił tylko córki; „prawo mężczyzn”, które ogłosił na własny

użytek, odsuwało je od tronu. Korona przypadła młodszemu bratu,

Karolowi de la Marche; równie miernego rozumu, jak pięknej twarzy.

Potężny hrabia de Valois, hrabia Robert d’Artois, wszyscy kuzyni

Kapetyngów i feudalna reakcja ponownie widzieli się triumfatorami.

Nareszcie znów można było mówić o wyprawie krzyżowej, mieszać się do

intryg w Cesarstwie, spekulować na kursie pieniądza i przyglądać się z

drwiną kłopotom w królestwie Anglii.

Tam król, lekkomyślny, zdradliwy, nieudolny, pod wpływem miłosnej

pasji do swego faworyta walczy z baronami, z biskupami; on również

zrasza ziemię swego królestwa krwią poddanych.

Tam księżniczka z Francji żyje jako upokorzona kobieta, jako

wyszydzana królowa, drży o swe życie, spiskuje, by się uratować, i marzy

KRÓLOWIE PRZEKLĘCI_5 - Wilczyca z Francji.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: