Konstytucja Albanii
Rozdział I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Artykuł 1
Albania jest republiką parlamentarną. Suwerenność narodowa pochodzi od ludu i do niego należy.
Artykuł 2
Republika Albanii jest demokratycznym państwem prawa. Godność człowieka, jego prawa i wolności, swobodny rozwój osobowości, porządek konstytucyjny, równość wobec prawa, sprawiedliwość społeczna, ochrona socjalna i pluralizm są podstawowymi założeniami ustroju państwa, a obowiązkiem państwa jest ich poszanowanie i ochrona.
Artykuł 3
Naczelną zasadą ustrojową jest podział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Naród sprawuje władzę za pośrednictwem organów przedstawicielskich oraz w drodze referendum. Organy przedstawicielskie wybierane są w głosowaniu wolnym, powszechnym, równym, bezpośrednim i tajnym. Działalność państwowa wykonywana jest wyłącznie przez organy państwowe prawnie uznane.
Artykuł 4
Republika Albanii uznaje i gwarantuje przestrzeganie podstawowych praw i wolności człowieka, mniejszości narodowych, przyjętych w dokumentach międzynarodowych.
Artykuł 5
Władza ustawodawcza należy do Zgromadzenia Ludowego Republiki Albanii. Głową państwa jest Prezydent Republiki wybrany przez Zgromadzenie Ludowe. Prawa i obowiązki Prezydenta określa niniejsza Ustawa. Najwyższym organem władzy wykonawczej jest Rada Ministrów. Prawa i obowiązki Rady Ministrów określa niniejsza Ustawa. Władzę sądowniczą sprawują niezawisłe sądy działające wyłącznie na podstawie przepisów prawa.
Artykuł 6
Pluralizm polityczny stanowi podstawową zasadę demokracji w państwie albańskim. Partie polityczne i inne organizacje powstają i prowadzą swoją działalność zgodnie z przepisami prawa. Są one całkowicie niezależne od państwa. Zakazane jest prowadzenie działalności przez partie polityczne w oddziałach i instytucjach wojskowych Ministerstwa Obrony i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, w Ministerstwie Spraw Zagranicznych i przedstawicielstwach dyplomatycznych poza granicami kraju, w organach prokuratury, śledczych, sądowych itp. Realizację zasad bezpartyjności i apolityczności określa ustawa.
Artykuł 7
Republika Albanii jest państwem świeckim. Państwo szanuje wolność wyznawania religii i stwarza warunki do jej urzeczywistnienia.
Artykuł 8
Ustawodawstwo Republiki Albanii uwzględnia, uznaje oraz szanuje zasady i powszechnie uznane normy prawa międzynarodowego. Wszystkie organy władzy państwowej, partie polityczne, i inne organizacje, urzędnicy, jak również inne osoby fizyczne i prawne obowiązane są do dokładnego i jednolitego stosowania przepisów prawa. Wszyscy obywatele są równi wobec prawa.
Artykuł 9
Republika Albanii w stosunkach z zagranicą broni niezależności i interesów narodowych, prowadzi politykę współpracy i dobrego sąsiedztwa, pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego. Republika Albanii troszczy się o uznanie i poszanowanie praw narodowych i demokratycznych albańskiej ludności żyjącej poza granicami państwowymi Republiki.
Artykuł 10
Gospodarka kraju opiera się na różnorakich formach własności, swobodnej działalności wszystkich podmiotów gospodarczych i na regulacyjnej roli państwa. Działalność gospodarcza osób prawnych i fizycznych nie może być sprzeczna z interesem społecznym i nie może naruszać bezpieczeństwa, wolności i godności człowieka.
Artykuł 11
Podmiotami prawa własności są państwo, osoby prawne i osoby fizyczne. Wszystkim formom własności przysługuje prawo do jednakowej ochrony prawnej. Bogactwa naturalne stanowiące przedmiot własności państwowej określa ustawa.
Artykuł 12
Zagraniczne osoby prawne i fizyczne mogą uzyskać prawo własności na warunkach określonych i zagwarantowanych w ustawie. Zagranicznym osobom fizycznym i prawnym gwarantuje się prawo do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej, inwestowania, zakładania wspólnych przedsiębiorstw zgodnie z warunkami określonymi w ustawie. Gwarantuje się im również prawo do transferu zysków.
Artykuł 13
Osoby fizyczne oraz osoby prawne są obowiązane do uczestniczenia w ponoszeniu wydatków państwa proporcjonalnie do swoich dochodów. Podatki i opłaty mogą być ustanowione jedynie w drodze ustawy.
Artykuł 14
Związki zawodowe prawnie uznane są osobami prawnymi i mogą zawierać układy zbiorowe pracy z podmiotami publicznymi lub prywatnymi. Sposób zawarcia układu zbiorowego określa ustawa.
Rozdział II
ZGROMADZENIE LUDOWE
Artykuł 15
Zgromadzenie Ludowe jest najwyższym organem władzy państwowej i jedynym organem ustawodawczym. Zgromadzenie Ludowe realizuje suwerenność w imieniu narodu i państwa w zakresie i formach przewidzianych w niniejszej Ustawie.
Artykuł 16
Do podstawowych kompetencji Zgromadzenia Ludowego należy: 1. Określanie głównych kierunków polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa, 2. Uchwalanie i zmienianie Konstytucji oraz ustaw, ostateczne rozstrzyganie o zgodności przepisów prawa z Konstytucją oraz dokonywanie ich wykładni, 3. Zatwierdzanie projektów programów gospodarczych i społecznych rozwoju kraju, wskaźników syntetycznych [1] oraz budżetu państwa, 4. Ogłaszanie częściowej lub całkowitej mobilizacji w sytuacji nadzwyczajnej, jak również wprowadzenie stanu wojennego w razie zbrojnej napaści na Republikę Albanii lub gdy wymaga tego konieczność wypełnienia obowiązków, wynikających z umów międzynarodowych, 5. Ratyfikowanie i wypowiadanie, umów o charakterze politycznym; umów lub porozumień o charakterze wojskowym; umów lub porozumień dotyczących granic Republiki Albanii; umów lub porozumień dotyczących podstawowych praw i obowiązków obywateli; umów dotyczących obowiązków finansowych wobec państwa i umów lub porozumień, których skutkiem jest dokonywanie zmian w przepisach prawa; innych umów lub porozumień, których przyjęcie lub wypowiedzenie zastrzeżone jest do kompetencji Zgromadzenia Ludowego, 6. Ustanawianie amnestii, 7. Zarządzanie referendów narodowych, 8. Wybór i odwoływanie Prezydenta Republiki Albanii, 9. Punkt uchylony art. 31 ustawy nr 7561 z dnia 29 kwietnia 1992 r. [2] , 10. Kontrolowanie działalności Rady Ministrów i Prokuratury Generalnej, 11. Kontrolowanie działalności Albańskiego Radia i Telewizji [3] , Albańskiej Agencji Prasowej [4] oraz innych oficjalnych środków masowego przekazu jej podlegających. Status tych organów określa ustawa, 12. Określanie podziału administracyjno-terytorialnego kraju, 13. Decydowanie o utworzeniu lub znoszeniu ministerstw i innych analogicznych organów.
Artykuł 17
Liczbę deputowanych do Zgromadzenia Ludowego oraz system wyborczy określa ustawa [5]. Kadencja Zgromadzenia Ludowego trwa cztery lata. Pierwsze posiedzenie Zgromadzenia Ludowego zwoływane jest nie później niż w dwa miesiące od dnia wyborów. Wybory do Zgromadzenia Ludowego odbywają się nie później niż w trzy miesiące od dnia upływu pełnomocnictw. W przypadku wojny lub sytuacji nadzwyczajnej Zgromadzenie Ludowe może przedłużyć swoją kadencję do czasu ich zakończenia. Działalność Zgromadzenia Ludowego ulega zakończeniu w dniu pierwszego posiedzenia nowego Zgromadzenia [6].
Artykuł 18
Zgromadzenie Ludowe wybiera swoje Prezydium złożone z przewodniczącego i dwóch zastępców. Działalność Zgromadzenia Ludowego i jego Prezydium prowadzona jest zgodnie z uchwalonym przez Zgromadzenie regulaminem.
Artykuł 19
Zgromadzenie Ludowe zbiera się na sesje nie rzadziej niż cztery razy do roku. Sesje Zgromadzenia Ludowego zwołuje jego Prezydium. Prezydium zwołuje sesje Zgromadzenia Ludowego również na wniosek Prezydenta Republiki, Rady Ministrów lub jednej czwartej ogólnej liczby deputowanych. Posiedzenie Zgromadzenia Ludowego zostaje otwarte, kiedy obecna jest większość deputowanych. Posiedzenia Zgromadzenia Ludowego są jawne, z wyjątkiem sytuacji szczególnych, gdy Zgromadzenie Ludowe postanowi inaczej.
Artykuł 20
Zgromadzenie Ludowe wybiera spośród swego grona komisje stałe i nadzwyczajne. Zgromadzenie Ludowe na swej pierwszej sesji wybiera komisję mandatową. Na wniosek tej komisji Zgromadzenie Ludowe zatwierdza lub anuluje mandaty deputowanych. Do obowiązków komisji stałych należy rozpatrywanie projektów ustaw i dekretów normatywnych wydawanych przez Prezydenta Republiki, nadzór i kontrola nad działalnością ministerstw i innych organów państwowych w odpowiednich sektorach, przedstawienie spraw Zgromadzeniu Ludowemu lub Radzie Ministrów. Komisje nadzwyczajne powoływane są dla określonych spraw.
Artykuł 21
Deputowany do Zgromadzenia Ludowego ma obowiązek uczciwie służyć narodowi i ojczyźnie. Prawa i obowiązki deputowanego określa ustawa.
Artykuł 22
Deputowanemu do Zgromadzenia Ludowego przysługuje immunitet. Deputowanemu nie można utrudniać wykonywania obowiązków, jak i uzyskiwania informacji nie stanowiących tajemnicy państwowej. Deputowany nie może być kontrolowany, zatrzymany, aresztowany ani nie może być prowadzone przeciwko niemu postępowanie karne bez zgody Zgromadzenia Ludowego. Deputowany może być zatrzymany bez zgody Zgromadzenia Ludowego jedynie w razie oczywistego popełniania ciężkiego przestępstwa. Deputowany nie ponosi odpowiedzialności prawnej za działalność i poglądy wyrażane w trakcie sprawowania mandatu ani za sposób głosowania.
Artykuł 23
Inicjatywa ustawodawcza przysługuje Prezydentowi Republiki, Radzie Ministrów, każdemu deputowanemu, jak również grupie co najmniej 20000 obywateli uprawnionych do głosowania. Ustawy oraz inne akty Zgromadzenia Ludowego, z wyjątkiem konstytucyjnych, uważa się za uchwalone, gdy za ich przyjęciem głosowała większość obecnych deputowanych, nie mniej jednak niż 1/3 wszystkich deputowanych. Ustawy są ogłaszane nie później niż piętnastego dnia od ich uchwalenia i wchodzą w życie piętnastego dnia od ich opublikowania w "Gazeta Zyrtare" [7] , z wyjątkiem ustaw organicznych oraz przypadków, gdy same stanowią inaczej.
Rozdział III
PREZYDENT REPUBLIKI
Artykuł 24
Prezydent Republiki Albanii jest głową państwa i reprezentuje jedność całego narodu.
Artykuł 25
Prezydent Republiki Albanii wybierany jest na pięć lat przez Zgromadzenie Ludowe, bez debaty, w głosowaniu tajnym, większością dwóch trzecich głosów wszystkich deputowanych [8]. W przypadku, gdy w pierwszym głosowaniu nie uzyska się wymaganej większości, następuje drugie głosowanie, w którym Prezydenta wybiera się bezwzględną większością głosów wszystkich deputowanych. Kandydata na Prezydenta proponuje grupa deputowanych, nie mniejsza niż 20 osób [9]. Jeden deputowany może brać udział tylko w jednej grupie proponującej kandydata na Prezydenta [10] . Jeśli na urząd Prezydenta Republiki kandydują więcej niż dwie osoby, w drugim głosowaniu uczestniczą dwaj kandydaci, którzy w pierwszym głosowaniu uzyskali najwięcej głosów. Za wybranego uważa się kandydata, który zdobywa bezwzględną większość głosów wszystkich deputowanych.
Artykuł 26
Prezydentem Republiki może zostać każdy obywatel albański, który ukończył 40 lat i posiada bierne prawo wyborcze do Zgromadzenia Ludowego. Prezydent Republiki, po wyborze przez Zgromadzenie Ludowe, składa przed nim przysięgę. Wybór Prezydenta Republiki przeprowadza się nie później niż na 30 dni przed wygaśnięciem mandatu ustępującego Prezydenta. Ta sama osoba może być wybrana na stanowisko Prezydenta Republiki nie więcej niż dwa razy z rzędu. Prezydent Republiki, wybrany z grona deputowanych, zrzeka się mandatu deputowanego. Urzędu Prezydenta Republiki nie można łączyć z pełnieniem żadnych innych funkcji państwowych, z wyjątkiem przewidzianych w niniejszej Ustawie, ani z funkcją przewodniczącego partii [11].
Artykuł 27
Prezydent Republiki może zostać pozbawiony urzędu przed upływem kadencji, jedynie w przypadku: a) popełnienia przestępstwa zdrady Ojczyzny lub naruszenia niniejszej Ustawy; b) niemożności wykonywania obowiązków ze względu na stan zdrowia; c) podania się z własnej woli do dymisji.
Artykuł 28
Do podstawowych kompetencji Prezydenta Republiki należy: 1. Zapewnienie przestrzegania niniejszej Ustawy, innych ustaw oraz praw i wolności obywatelskich, 2. Zwoływanie pierwszej sesji Zgromadzenia Ludowego nowej kadencji, 3. Ustalanie daty wyborów do Zgromadzenia Ludowego i organów samorządu terytorialnego, 4. Ogłaszanie ustaw oraz wyników referendów, zarządzonych przez Zgromadzenie Ludowe, 4a. Zwracanie się do Zgromadzenia Ludowego o zarządzenie referendów ludowych [12], 5. Zwracanie się do Zgromadzenia Ludowego o ponowne rozpatrzenie ustawy wraz z uzasadnieniem [13], w terminie 15 dni od przyjęcia ustawy przez Zgromadzenie Ludowe, 6. Powoływanie Prezesa Rady Ministrów oraz przyjmowanie jego dymisji, 7. Powoływanie, zwalnianie oraz odwoływanie na wniosek Prezesa Rady Ministrów ministrów oraz innych członków rządu. Dekret ten Prezydent Republiki przedstawia Zgromadzeniu Ludowemu do zatwierdzenia w terminie 10 dni [14], 7a. Uczestniczenie, w szczególnych przypadkach, w posiedzeniach Rady Ministrów i wnoszenie do porządku dnia spraw, które powinny być rozpatrzone. Uczestnicząc w posiedzeniu, Prezydent prowadzi je oraz podpisuje przyjęte uchwały [15], 8. Powoływanie bądź odwoływanie, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, przewodniczących innych urzędów centralnych, przewodniczącego oraz zastępców przewodniczącego Narodowej Służby Informacyjnej [16], 8a. Występowanie o opinie i informacje od kierujących instytucjami władzy wykonawczej w sprawach należących do ich zakresu obowiązków [17], 9. Rozwiązywanie Zgromadzenia Ludowego przed upływem kadencji po zasięgnięciu opinii Prezesa Rady Ministrów oraz Przewodniczącego Prezydium Zgromadzenia Ludowego, gdy skład Zgromadzenia Ludowego nie pozwala na wykonywanie funkcji Zgromadzenia i czyni niemożliwym rządzenie krajem. W takim przypadku wybory do Zgromadzenia Ludowego odbywają się nie później niż w ciągu 45 dni od dnia jego rozwiązania. Z tej kompetencji Prezydent nie może korzystać w okresie ostatnich 6 miesięcy sprawowania swego mandatu, 10. Zawieranie traktatów i umów międzynarodowych, ratyfikowanie i wypowiadanie umów, których nie rozpatruje Zgromadzenie Ludowe [18], 11. Powoływanie i odwoływanie przedstawicieli dyplomatycznych na wniosek Prezesa Rady Ministrów, 12. Przyjmowanie listów uwierzytelniających i odwołujących przedstawicieli dyplomatycznych państw obcych, 13. Nadawanie lub pozbawianie obywatelstwa albańskiego, 14. Stosowanie prawa łaski, 15. Nadawanie odznaczeń oraz tytułów honorowych, 16. Przyznawanie azylu politycznego, 17. Zarządzanie, jeżeli nie ma możliwości zebrania się Zgromadzenia Ludowego, częściowej lub powszechnej mobilizacji oraz stanu wyjątkowego. W takich przypadkach zarządzenie przedstawia się do zatwierdzenia Zgromadzeniu Ludowemu w ciągu pięciu dni, 18. Zarządzanie, jeżeli nie ma możliwości zebrania się Zgromadzenia Ludowego, stanu wojennego w wypadku zbrojnej napaści na Republikę Albanii, 18a. Porozumiewanie się ze Zgromadzeniem Ludowym poprzez orędzia odczytywane na posiedzeniach plenarnych [19], 19. Wydawanie zarządzeń o charakterze indywidualnym [20] oraz decyzji; w przypadkach nie cierpiących zwłoki również wydawanie dekretów o charakterze normatywnym, które przedstawia Zgromadzeniu Ludowemu do zatwierdzenia na najbliższej sesji.
Artykuł 29
Akty wydane przez Prezydenta Republiki, na podstawie art. 28 pkt. 10, 11 i 19 niniejszej Ustawy, uzyskują moc prawną po podpisaniu przez Prezesa Rady Ministrów, właściwego ministra lub inną osobę o analogicznej randze.
Artykuł 30
W przypadku opróżnienia urzędu Prezydenta Republiki, kompetencje głowy państwa obejmuje tymczasowo Przewodniczący Prezydium Zgromadzenia Ludowego, z wyjątkiem kompetencji, o których mowa w art. 28 ust. 5, 6, 7, 9 i 19 niniejszej Ustawy. Wybór Prezydenta Republiki następuje nie później niż w ciągu 15 dni od dnia, w którym nastąpiło opróżnienie urzędu.
Artykuł 31
Prezydent Republiki nie ponosi odpowiedzialności za działalność w czasie sprawowania urzędu, z wyjątkiem przypadków zdrady ojczyzny lub naruszenia przepisów niniejszej Ustawy. W takich przypadkach sprawa odpowiedzialności może być rozpatrzona przez Zgromadzenie Ludowe na wniosek nie mniej niż jednej czwartej wszystkich deputowanych. Odpowiednią decyzję podejmuje się w głosowaniu tajnym większością dwóch trzecich głosów wszystkich deputowanych.
Artykuł 32
Prezydent Republiki Albanii jest Naczelnym Dowódcą Sił Zbrojnych oraz Przewodniczącym Rady Obrony. Rada Obrony powoływana jest do kierowania, organizacji i mobilizacji wszystkich sił i środków w celu obrony Ojczyzny. Skład Rady Obrony ustala Zgromadzenie Ludowe na wniosek Przewodniczącego Rady Obrony.
Artykuł 32a [21]
Prezydent Republiki może tworzyć przy swoim urzędzie ciała doradcze o charakterze pomocniczym.
Rozdział IV
RZĄD
Artykuł 33
Rada Ministrów jest najwyższym organem wykonawczym i zarządzającym. Radę Ministrów powołuje na pierwszej sesji Zgromadzenie Ludowe. Prezydent Republiki powołuje Prezesa Rady Ministrów i na jego wniosek również ministrów. Skład rządu oraz jego program akceptuje Zgromadzenie Ludowe większością głosów, w ciągu pięciu dni od daty jego przedstawienia. Jeżeli rząd nie uzyska wotum zaufania, Prezes Rady Ministrów składa niezwłocznie dymisję Prezydentowi Republiki, który powołuje nowego Prezesa Rady Ministrów. Przed objęciem funkcji Prezes Rady Ministrów oraz ministrowie składają przysięgę przed Prezydentem Republiki.
Artykuł 34
Deputowani mogą w każdym czasie zgłaszać wniosek o wyrażenie wotum nieufności Radzie Ministrów lub jej poszczególnym członkom. Wniosek powinien być podpisany przez co najmniej jedną dziesiątą deputowanych i nie może być rozpatrzony przez Zgromadzenie Ludowe przed upływem trzech dni od jego złożenia. Nie przyjęcie przez Zgromadzenie Ludowe wniosku przedstawionego przez rząd nie rodzi obowiązku rządu podania się do dymisji.
Artykuł 35
W skład Rady Ministrów wchodzą: Prezes, wiceprezesi, ministrowie oraz inne osoby określone w ustawie. Członkiem Rady Ministrów może zostać każdy obywatel albański, mający stałe miejsce zamieszkania w Republice Albanii i posiadający prawo wyborcze. Członek Rady Ministrów nie może pełnić żadnych funkcji państwowych i zawodowych, z wyjątkiem mandatu deputowanego, ani uczestniczyć w zarządach i organach organizacji gospodarczych i handlowych. Urząd członka Rady Ministrów ulega opróżnieniu również gdy nie uzyska on wotum zaufania albo złoży dymisję. Rada Ministrów jest organem kolegialnym. Uchwały podejmowane są bezwzględną większością głosów. Ministrowie odpowiadają solidarnie za działalność Rady Ministrów oraz indywidualnie za działalność swoich resortów. Skład, kompetencje i organizację Rady Ministrów określa ustawa.
Artykuł 36
Rada Ministrów posiada następujące kompetencje: 1. Kierowanie oraz realizowanie działalności w zakresie polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa. 1a. Sprawowanie ogólnego kierownictwa administracją państwową [22]. 2. Wydawanie decyzji, rozporządzeń, zarządzeń na podstawie Konstytucji i innych ustaw oraz ich wykonywanie; akty te podpisuje Prezes Rady Ministrów i, o ile mają charakter normatywny, są publikowane w "Gazeta Zyrtare", chyba że ustawa stanowi inaczej. 3. Kierowanie i kontrolowanie działalności ministerstw oraz innych centralnych organów administracji państwowej. Koordynowanie i nadzorowanie działalności organów administracji lokalnej dla zapewnienia jednolitego przestrzegania ustaw oraz aktów wydawanych przez rząd. 4. Kierowanie wykonywaniem zadań związanych z obronnością kraju zgodnie z decyzjami Rady Obrony. 5. Podejmowanie środków bezpieczeństwa, ochrony i umocnienia porządku prawnego, jak też praw obywateli. 6. Zawieranie oraz wypowiadanie umów międzynarodowych nie podlegających ratyfikacji. 7. Opracowywanie programów gospodarczego i społecznego rozwoju kraju, wskaźnika syntetycznego [23], budżetu państwa, sprawowanie kontroli jego wykonania, koordynowanie, dyscyplinowanie oraz kontrolowanie finansów państwa oraz systemu monetarnego i kredytowego. 8. Dokonywanie podziału lub łączenia jednostek administracyjno-erytorialnych. 9. Podejmowanie środków w celu ochrony środowiska, zapewnienia odpowiednich warunków pracy oraz ochrony i rozwoju zdrowia obywateli.
Artykuł 37
Rada Ministrów uchyla sprzeczne z prawem akty ministrów i innych centralnych organów administracji państwowej.
Artykuł 38
Prezes oraz wiceprezesi Rady Ministrów tworzą Prezydium Rady Ministrów. Rada Ministrów może upoważnić Prezydium do rozpatrywania i rozstrzygania różnych spraw będących w zakresie jej kompetencji. Prezes Rady Ministrów reprezentuje Radę Ministrów, przewodniczy jej posiedzeniom, kieruje jej ogólną działalnością i ponosi za to odpowiedzialność, a także zapewnia jedność politycznego i administracyjnego kierowania rządem, koordynując działalność ministerstw i innych instytucji centralnych.
Artykuł 39
Ministrowie oraz inne osoby piastujące równorzędne urzędy kierują ministerstwami i urzędami centralnymi w swych zakresach działalności. Ministrowie odpowiadają za działalność swoich ministerstw. Ministrowie, w sprawach należących do ich kompetencji, wydają rozporządzenia, zarządzenia i decyzje na podstawie i w celu wykonania ustaw, rozporządzeń i zarządzeń Rady Ministrów. Akty ministrów o charakterze normatywnym są publikowane w "Gazeta Zyrtare", chyba że ustawa stanowi inaczej.
Artykuł 40
Ministrowie uchylają sprzeczne z prawem rozporządzenia i zarządzenia organów, przedsiębiorstw i instytucji im podporządkowanych.
Artykuł 41
Członkowie Rady Ministrów ponoszą odpowiedzialność karną za naruszenie niniejszej Ustawy oraz innych ustaw w związku ze sprawowaniem swoich funkcji. Wszczęcie postępowania karnego następuje po wyrażeniu zgody przez Zgromadzenie Ludowe.
Artykuł 41a [24]
Urząd Kontroli Państwowej jest najwyższym organem kontroli gospodarczej i finansowej. Urząd Kontroli Państwowej jest niezawisły; podlega jedynie Konstytucji i ustawom. Urząd Kontroli Państwowej przedstawia raporty i sprawozdania Zgromadzeniu Ludowemu. Przewodniczącego i zastępców przewodniczącego Urzędu Kontroli Państwowej powołuje i odwołuje Zgromadzenie Ludowe na podstawie przepisów określonych w ustawie. Organizację i kompetencje Urzędu Kontroli Państwowej określa ustawa.
Rozdział V [25]
ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO [26]
Terytorium Republiki Albanii dzieli się na gminy, gminy miejskie [27] i okręgi. W każdej gminie, gminie miejskiej i okręgu istnieje i działa samorząd terytorialny.
Organy samorządu terytorialnego wybierane są bezpośrednio przez naród w głosowaniu wolnym, powszechnym, równym i tajnym. Tryb wyboru organów samorządu terytorialnego określa ustawa.
Podstawą organizacji oraz działania samorządu terytorialnego są zasady samorządności, niezależności, autonomii lokalnej oraz decentralizacji. W swojej działalności organy samorządu terytorialnego opierają się na uregulowaniach konstytucyjnych, ustawach oraz aktach ich dotyczących w celu wprowadzenia ich w życie. Zasady organizacji i działania samorządu terytorialnego nie mogą naruszać jednolitego charakteru narodowego państwa albańskiego. Kompetencje organów samorządu terytorialnego określa ustawa.
Najmniejszymi jednostkami organizacyjnymi samorządu terytorialnego są gminy oraz gminy miejskie. W skład gminy mogą wchodzić wsie lub małe miasto z kilkoma wsiami. Organami gminy są: rada gminy oraz przewodniczący gminy. Zmiany granic gminy dokonuje się po ich zatwierdzeniu przez mieszkańców uprawnionych do głosowania.
Gminy miejskie tworzone są w miastach nie należących do gmin. Organami gminy miejskiej są: rada gminy miejskiej oraz przewodniczący gminy miejskiej. Organizację oraz działanie gminy miejskiej określa ustawa.
W gminach i gminach miejskich tworzone są mniejsze jednostki administracyjno-terytorialne. Sposób ich tworzenia oraz zadania ich organów określa ustawa.
Okręg składa się z kilku gmin i gmin miejskich wzajemnie od siebie zależnych. Organem przedstawicielskim okręgu jest rada okręgu. Rada okręgu wybiera zarząd i jej przewodniczącego będących organami wykonawczymi.
Do obowiązków organów samorządu okręgu należy koordynowanie działalności gmin i gmin miejskich znajdujących się na jego terytorium.
Członkowie rad nie ponoszą odpowiedzialności za głoszone poglądy i sposób głosowania w trakcie pełnienia swoich funkcji. Przypadki niepołączalności funkcji członka rady z pełnieniem innych funkcji określa ustawa.
Organom samorządu terytorialnego przysługuje osobowość prawna. Posiadają one mienie prawnie uznane i prowadzą działalność gospodarczą na własnym terytorium i poza nim.
Organy samorządu terytorialnego posiadają własny budżet. Źródła finansowe oraz sposób ich wykorzystania, jak też obowiązki wobec państwa określa ustawa. Dla gmin i pojedynczych gmin miejskich państwo przewiduje dotacje finansowe.
Organy samorządu terytorialnego pochodzące z wyboru mogą być rozwiązane jedynie w przypadkach przewidzianych w ustawie. Rozwiązania organów samorządu terytorialnego pochodzących z wyboru dokonuje się w drodze uzasadnionego dekretu Prezydenta Republiki, wydanego na wniosek Rady Ministrów.
Organy samorządu terytorialnego mają prawo do wydawania aktów normatywnych obowiązujących na obszarze odnośnej jednostki administracyjno-terytorialnej.
Rozdział VI [28]
ORGANIZACJA WYMIARU SPRAWIEDLIWO...
narayana