Dagmara Krysiak
DAKTYLOSKOPIA
Wprowadzenie:
- daktyloskopia jest działem kryminalistyki obejmującym ujawnianie śladów ludzkiej skóry oraz identyfikację osób na ich podstawie,
- twórcą był Franciszek Galton (1888) lecz ogólne zasady jednolitego wzoru klasyfikacji daktyloskopijnej ustalono w Monaco 1911
- najczęściej występujące ślady powierzchni skóry to ślady palców,
- linie papilarne to inaczej listewki skórne o wys. od 0,1 do 0,4 i szerokości 0,2 do 0,7 mm,
- linie papilarne mają trzy cechy indywidualność, niezmienność i trwałość,
* indywidualność – niepowtarzalność wzoru o żadnej innej osoby,
* trwałość – zachowanie ich charakterystyki w roku naturalnej regeneracji naskórka; wyjątkiem jest sytuacja, w której doszło do uszkodzenia warstwy rozrodczej skóry lub naskórka,
* niezmienność – od czasu kształtowania ok. 6 msc życia płodowego aż do rozkładu pośmiertnego,
- istnieją systemy automatycznej identyfikacji daktyloskopijnej AFIS,
Opis linii papilarnych:
- delta – dwie linie biegnące równolegle, a następnie rozchodzące się,
- rdzeń wzoru – obszar centralnu, znajduje się między ramionami delty,
- pokrywa wzoru – obszar zlokalizowany powyżej górnego ramienia delty,
- podstawa wzoru – obszar znajdujący się pod deltą,
- linia Galtona- odcinek łączący termin zewnętrzny z terminem wewnętrznym,
- minucje – niewielkie charakterystyczne elementy wzoru, pozwalające na identyfikację,
- indeks – liczba przecięć linii Galtona przez linie papilarne,
- rodzaje wzorów:
* wzór łukowy – nie zawiera delty, 6% ludzi taki posiada,
* wzór pętlicowy – zawiera jedną deltę i przynajmniej jedną pętlicę, linia Galtona przecina przynajmniej jedną linię papilarną, 64% osób
* wzór wirowy – przynajmniej dwie delty, linie tworzące obszary zamknięte, 30% osób takie ma,
Ujawnianie śladów daktyloskopijnych:
- rodzaje śladów daktyloskopijnych:
* naniesione substancją potowo – tłuszczową,
* ślad naniesiony substancją barwną,
* ślady odwarstwione (w kurzu, pyle, tłuszczu),
* ślady wgłębione (np. w maśle czy plastelinie)
- w poszukiwaniu śladów istotne jest oświetlenie –lampy emitujące promieniowanie nadfioletowe i przenośne lasery,
- odnalezione ślady dokumentuje się fotograficznie,
- na powierzchniach gładkich i nie lepiących stosuje się proszki daktyloskopijne do wykrywania śladów daktyloskopijnych, do nałożenia których używa się specjalnych pędzelków; kolejno ślad przykrywa się folią daktyloskopijną,
- ślady wgłębione ujawnia się przez odlew sylikonowy,
- wiadomo, że niektóre substancje (ich pary) np. jod, cyjanoakrylan dobrze łączą się fizycznie z substancją potowo – tłuszczową (koloryzują ją, uwidaczniając), a np. ninhydryna, wchodząc z nią w reakcje chemiczne, prowadzi do uwidocznienia linii (ninhydryna stosowana jest od uwidaczniania śladów starych, nawet 20-to letnich),
- metody wykrywania i zabezpieczania śladów daktyloskopijnych:
* metoda optyczno – fotograficzna – która polega na prowadzeniu strumienia światła pod kątem 45 stopni i ujawnianiu śladów optycznie; albo też specjalne fotografowanie śladu z użyciem aparatu o stałej ogniskowej przy użyciu pierścieni pośrednich lub miecha,
* metoda mechaniczna – zastosowanie ujawniaczy proszkowych np. biel cynkowa, argentorat, grafit, sadza angielska, tkanol, tlenki metali, a następnie przeniesienie śladu na folię daktyloskopijną
* metody chemiczne – spryskanie śladu roztworem ninhydryny, która pozwala na ujawnienie śladu nawet po 20 latach; inne metody to oddziaływanie na ślad roztworem alloksanu, parami jodu czy azotanem srebra.
* inne metody – metoda oddziaływania pędzlem magnetycznym przy zastosowaniu proszków ferromagnetycznych, oddziaływania sadzą, radioaktywna, oddziaływania promieniem lasera argonowego, lasera miedziowego,
- ślady zabezpieczane w ten sposób bada się z użyciem lub daktyloskopijnych lub aparatem zwanym daktyloskopem inwersyjnym,
- zbiór kart daktyloskopijnych musi być odpowiednio sklasyfikowany, aby można było z niego korzystać; w Polsce przyjęto system klasyfikacyjny według założeń berlińskich tzw. system Klatta; Polska odeszła jednak od tego na rzecz systemów skomputeryzowanych np. AFIS, PRINTRAK, MORPHO, NEC.
Daktyloskopowanie osób:
- materiał porównawczy powstaje przez daktyloskopowanie danej osoby, co reguluje KPK – 74 par. 2 upoważnia do pobrania odcisków palców od oskarżonych i podejrzanych,
- daktyloskopuje się też osoby stwarzające zagrożenie dla zdrowia i życia jeśli ich tożsamości nie można ustalić, cudzoziemców starających się o status uchodźcy lub wydalanych z kraju, a także nieznane zwłoki,
- daktyloskopować można też osoby do badań eliminacyjnych – jest ono dobrowolne,
- gromadzone ślady znajdują się w Centralnej Registraturze Daktyloskopijnej prowadzonej przez CLK albo w wojewódzkich laboratoriach kryminalistycznych, prowadzących wojewódzkie registratury daktyloskopijne
Identyfikacja daktyloskopijna:
- polega na znalezieniu zgodności cech śladu z cechami odcisku pobranego (porównawczego), nie istnieje określona liczba punktów wspólnych, których znalezienie ma przesądzić o identyczności,
- ekspertyza identyfikacyjna – jej celem jest dokonanie identyfikacji człowieka,
- ekspertyza identyfikacyjna podstawowa – gdy mówi się o identyfikacji podejrzanego,
- ekspertyza identyfikacyjna eliminacyjna – badania dokonuje się w celu wykluczenia tych śladów, które pochodzić mogą od osób niebędących sprawcami,
- ekspertyza ujawniająca (wizualizacyjna) – ujawniane dokonywane jest metodami, których zastosowanie na miejscu zdarzenia byłoby niemożliwe,
- ekspertyza ujawniająco – identyfikacyjna – jeśli następstwem skutecznej wizualizacji jest podjęcie procedur identyfikacyjnych
Pokrewne metody identyfikacji:
- cheiroskopia – badanie odcisków wewnętrznych śladów dłoni,
- cheiloskopia – identyfikacja na podstawie śladów czerwieni wargowej,
- otoskopia (konchoskopia) – ślady małżowiny usznej,
- podoskopia – ślady stóp bosych,
- frontoskopia – odciski fragmentów twarzy,
- gantiskopia – metoda identyfikacji rękawiczek na podstawie ich śladów.
sote12