rolnictwo.pdf

MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI

Strategia rozwoju obszarw wiejskich i rolnictwa

na lata 2007-2013

(z elementami prognozy do roku 2020)

Dokument przyjęty przez Radę Ministrw

w dniu 29 czerwca 2005 r.

Warszawa, czerwiec 2005 r.

Spis treści

Streszczenie ................................................................................................................................ 3

Wprowadzenie............................................................................................................................ 5

Rozdział I. Ewolucja polityki rolnej .......................................................................................... 7

1.1. Realizacja dotychczasowych strategii i ocena ich skutkw dla ludności wiejskiej,

rolnictwa, obszarw wiejskich i ochrony środowiska .................................................... 7

1.2. Przewidywany kształt Wsplnej Polityki Rolnej w latach 2007-2013 oraz ocena

z punktu widzenia Polski.............................................................................................. 11

1.2.1. Wsparcie bezpośrednie ............................................................................................ 11

1.2.2 Wsparcie rozwoju obszarw wiejskich poprzez Europejski Fundusz Rolny

Rozwoju Obszarw Wiejskich ................................................................................ 15

Rozdział II. Charakterystyka obszarw wiejskich i rolnictwa .............................................. 20

2.1. Obszary wiejskie .......................................................................................................... 20

2.1.1. Problemy rozwoju obszarw wiejskich................................................................ 20

2.1.2. Kierunki rozwoju obszarw wiejskich ................................................................. 26

2.2. Miejsce i rola sektora rolnego w Polsce ....................................................................... 26

2.2.1. Oglnacharakterystykasektora ........................................................................... 26

2.2.2. Problemy rozwoju rolnictwa ............................................................................... 29

2.2.3. Możliwości rozwoju rolnictwa............................................................................. 33

2.3. Przetwrstwo artykułw rolnych Î wyzwania dla sektora na Jednolitym Rynku........ 35

2.4. Mocne i słabe strony obszarw wiejskich i rolnictwa, szanse i zagrożenia ................. 40

Rozdział III. Rozwj obszarw wiejskich i rolnictwa do 2020 roku (prba prognozy) ...... 43

3.1. Uwagi wstępne ............................................................................................................. 43

3.2. Zmiany demograficzne ................................................................................................. 43

3.3. Zmiany struktury obszarowej ....................................................................................... 44

3.4. Dochody ludności rolniczej .......................................................................................... 47

3.5. Zmiany w strukturze konsumpcji ................................................................................. 49

3.6. Handel artykułami rolno-spożywczymi ....................................................................... 50

3.7. Podsumowanie.............................................................................................................. 51

Rozdział IV. Cele i priorytety strategii - uzasadnienie wyboru ........................................... 53

Rozdział V. Działania służące realizacji celw i priorytetw............................................... 59

Cel 1 - Wspieranie zrwnoważonego rozwoju obszarw wiejskich........................................ 59

Cel 2 - Poprawa konkurencyjności rolnictwa .......................................................................... 70

Cel 3 - Wzmocnienie przetwrstwa rolno-spożywczego w kierunku poprawy jakości

i bezpieczeństwa żywności.......................................................................................... 78

Rozdział VI. Aspekty regionalne Strategii ............................................................................. 81

6.1. Działania wspłfinansowane przez Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarw

Wiejskich (EFRROW)................................................................................................... 81

6.2. Działania wspłfinansowane przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

oraz Europejski Fundusz Społeczny............................................................................. 83

Rozdział VII. Monitorowanie i ocena realizacji Strategii... ............................................... 84

Rozdział VIII. Ramy instytucjonalne i finansowe ............................................................... 86

Zakres konsultacji .................................................................................................................... 90

Materiały źrdłowe .................................................................................................................. 92

Streszczenie

Integracja z Unią Europejską stworzyła nowe warunki dla rozwoju obszarw wiejskich

i rolnictwa. Strategia rozwoju obszarw wiejskich i rolnictwa na lata 2007-2013

(z elementami prognozy do roku 2020) odnosi się do najważniejszych zagadnień związanych

z programowaniem kierunkw rozwoju obszarw wiejskich w Polsce w średniej perspektywie

czasowej.

W 2003 r. Unia Europejska dokonała zmian we Wsplnej Polityce Rolnej. Są one

odpowiedzią na ewolucję oczekiwań konsumentw Unii Europejskiej w odniesieniu do

społecznych funkcji rolnictwa w zakresie metod produkcji rolnej przyjaznych środowisku,

uwzględniających bezpieczeństwo żywności i dobrostan zwierząt. Niniejsza Strategia... jest

zgodna z kierunkiem reformy WPR i kładzie nacisk na zrwnoważony rozwj rolnictwa oraz

zwiększenie znaczenia obszarw wiejskich poprzez wprowadzenie szeregu nowych

instrumentw i rozwiązań.

Strategia... uwzględnia kierunki reformy wsplnotowej polityki Rozwoju Obszarw

Wiejskich. Polityka ta kładzie większy, niż dotychczas nacisk na zrwnoważony rozwj

obszarw wiejskich. Wysoka ranga tego zagadnienia znalazła rwnież odbicie

w Strategii... , w ktrej pięć z dziewięciu ustalonych priorytetw dotyczy rozwoju obszarw

wiejskich.

Strategia rozwoju obszarw wiejskich i rolnictwa na lata 2007 Î 2013 definiuje głwne

problemy i zagrożenia oraz szanse rozwoju obszarw wiejskich w Polsce a także wskazuje ich

źrdła. Przedstawiona charakterystyka odnosi się zarwno do zagadnień bieżących jak i tych,

ktre mogą pojawić się w przyszłości - do roku 2020.

Zdefiniowanie głwnych problemw oraz przedstawienie szans rozwoju polskiego rolnictwa

i obszarw wiejskich służyło opracowaniu kierunku działań polityki krajowej w latach

2007-2013. Celem nadrzędnym Strategii... jest poprawa warunkw życia i pracy

mieszkańcw wsi poprzez wzrost gospodarczy, z uwzględnieniem wymogw ochrony

środowiska.

Cel głwny zostanie osiągnięty w drodze realizacji celw szczegłowych Strategii..

takich jak:

1) wspieranie zrwnoważonego rozwoju obszarw wiejskich,

2) poprawa konkurencyjności rolnictwa,

3) wzmocnienie przetwrstwa rolno-spożywczego w kierunku poprawy jakości

i bezpieczeństwa żywności.

W latach 2007-2013 w Polsce realizowany będzie model wielofunkcyjnego rozwoju wsi

i wielofunkcyjnego rozwoju rolnictwa. Wspieranie zrwnoważonego rozwoju obszarw

wiejskich nastąpi przez rżnicowanie działalności w celu zapewnienia alternatywnych źrdeł

dochodw, kształtowanie produkcji rolnej w zgodzie z wymogami środowiska i przy

zachowaniu walorw krajobrazowych. Ważną rolę odgrywać będzie rwnież poprawa

infrastruktury społecznej i technicznej na obszarach wiejskich. Wszystkie te działania służyć

będą zmniejszaniu bezrobocia, w tym strukturalnego, na obszarach wiejskich.

Elementem zrwnoważonego rozwoju obszarw wiejskich Strategii ... będzie poprawa

konkurencyjności rolnictwa, a w efekcie wzrost jego dochodowości. Charakter priorytetowy

będą miały działania służące poprawie efektywności i dochodowości gospodarstw rolnych

poprzez ich modernizację i zmianę struktur rolnych. Wzmacniane będzie rwnież znaczenie

i udział rolnikw na rynku produktw rolnych. By osiągnąć zamierzony cel wsparcie będzie

kierowane także na rozwj instytucjonalny.

Trzeci szczegłowy cel Strategii... odnosi się do wzmocnienia wybranych gałęzi

przetwrstwa rolno-spożywczego w kierunku poprawy jakości i bezpieczeństwa żywności.

Wsparcie będzie udzielane na inwestycje związane z modernizacją zakładw, przede

wszystkim w zakresie spełnienia standardw oraz wymagań ochrony środowiska. Wspierane

będą działania poprawiające marketing oraz promocję polskich artykułw rolnych.

Priorytetem w tej dziedzinie będzie rwnież wspieranie produktw tradycyjnych

i regionalnych.

W realizację Strategii rozwoju rolnictwa i obszarw wiejskich na lata 2007 - 2013 zostaną

włączone instytucje na szczeblu krajowym oraz regionalnym. Organem zarządzającym,

nadzorującym i koordynującym prace będzie Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Rolę

Agencji Płatniczej pełnić będzie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz

Agencja Rynku Rolnego.

Strategia rozwoju rolnictwa i obszarw wiejskich na lata 2007-2013 będzie finansowana

z funduszy wsplnotowych, budżetu krajowego, zewnętrznych źrdeł kredytowania oraz

funduszy własnych beneficjentw. Zakłada się, że część działań będzie wdrażana przez

instytucje na poziomie regionalnym.

Ocena Strategii... będzie realizowana na poziomie krajowym w oparciu o wskaźniki

monitorujące realizację celw strategicznych.

Strategia rozwoju obszarw wiejskich i rolnictwa na lata 2007-2013

(z elementami prognozy do roku 2020) została opracowana przez pracownikw Ministerstwa

Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod kierunkiem Podsekretarza Stanu Stanisława Kowalczyka.

Wprowadzenie

W Założeniach do Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013 przyjęto, że w ramach

strategii rozwoju regionalnego nacisk należy położyć na rozwj obszarw wiejskich.

Priorytetami w tym zakresie powinny być:

- rozwj ekonomiczny podnoszący atrakcyjność obszarw wiejskich dla ich mieszkańcw

i przedsiębiorcw,

- wzmocnienie zrwnoważonego rozwoju sektora rolnego 1 gwarantującego zachowanie

trwałości środowiska i walorw krajobrazu,

- podniesienie konkurencyjności sektora przetwrstwa rolnego dzięki poprawie jakości

produktw rolnych i dostosowaniu podaży do wymagań rynkowych.

Osiągnięcie wyżej wymienionych celw będzie możliwe w oparciu o efektywne

wykorzystanie instrumentw krajowych oraz instrumentw wspłfinansowanych w ramach

Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarw Wiejskich 2 .

Obok możliwości jakie stwarza Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarw Wiejskich,

istotnym, z punktu widzenia realizacji celw rozwoju obszarw wiejskich, jest wykorzystanie

instrumentw finansowanych z funduszy strukturalnych, tj.: Europejskiego Funduszu

Rozwoju Regionalnego oraz Europejskiego Funduszu Społecznego, ktre powinny mieć

zastosowanie w następujących obszarach wsparcia :

- inwestycje w projekty infrastrukturalne, wsparcie dla lokalnego biznesu oraz zwiększanie

atrakcyjności obszarw wiejskich i małych miast dla lokalnych i zewnętrznych

inwestorw,

- inwestycje w infrastrukturę społeczną obszarw wiejskich: ochronę zdrowia

i usługi społeczne oraz edukację (szkoły oraz istniejąca infrastruktura szkolnictwa

wyższego),

- usługi doradcze i bezpośrednia pomoc dla przedsiębiorcw, w szczeglności dla

inwestycji prowadzących do poprawy konkurencyjności, tworzenia nowych miejsc pracy

oraz dostosowania się do standardw ochrony środowiska,

- zwiększenie dostępu do edukacji i poprawa jej jakości przez dostarczanie pomocy

instytucjom edukacyjnym oraz studentom z obszarw wiejskich,

- usługi w zakresie doradztwa zawodowego oraz przekwalifikowania osb odchodzących

z pracy w rolnictwie i poszukujących innego zajęcia bądź rozpoczynających działalność

gospodarczą.

Jedną z głwnych zasad procesu tworzenia Narodowego Planu Rozwoju jest zasada

partnerstwa.

W miesiącach maj-lipiec 2004 r. odbyły się regionalne konsultacje społeczne Założeń do

Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013 , koordynowane przez Ministerstwo

Gospodarki i Pracy. Ich celem było zainicjowanie oglnopolskiej dyskusji zarwno na temat

wizji rozwoju społeczno-gospodarczego kraju oraz pożądanych kierunkw działań

rozwojowych w latach 2007-2013, jak rwnież strategicznych wizji rozwoju poszczeglnych

wojewdztw. W zakresie programowania regionalnego kraju wskazano na potrzebę

odchodzenia od ujednolicania celw na rzecz większego uwzględniania charakterystyki

1 Sektor rolny Î sektor gospodarki narodowej obejmujący szeroko rozumianą działalność rolniczą tj. uprawy

rolne; ogrodnictwo włączając warzywnictwo, chw i hodowlę zwierząt, działalność usługową związaną

z uprawami rolnymi, chowem i hodowlą zwierząt, z wyłączeniem działalności weterynaryjnej.

2 Nowy fundusz rolny, ze środkw ktrego od 1 stycznia 2007 r. wspierany będzie rozwj obszarw wiejskich

w UE. Szerzej na ten temat w pkt 1.3, str. 16

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: