Imiesłów przymiotnikowy.doc

Imiesłów przymiotnikowy

Jest to forma czasownika, która posiada cechy czasownika i przymiotnika.

Cechy czasownika

·                      Czasowniki przechodnie(переходные глаголы) i czasowniki nieprzechodnie (непереходные глаголы)

·                      Kategoria strony (категория залога) 

·                      Kategoria aspektu (категория вида), imiesłowy czasowników niedokonanych posiadają formy czasu teraźniejszego i czasu przeszłego, a imiesłowy czasowników dokonanych posiadają tylko formy czasu przeszłego 

·                      Kategoria czasu (категория времени), imiesłowy przymiotnikowe posiadają tylko dwie formy czasu: czasu teraźniejszego i czasu przeszłego( form czasu przyszłego nie posiadają) 

·                      Nie posiada kategorii trybu (категории наклонения) i kategorii osoby (категории лица).

Cechy przymiotnika

·                      Oznacza cechę przedmiotu

·                      Posiada kategorię rodzaju (категория рода)

·                      Kategorię liczby (категория числа)

Odmiana imiesłowu przymiotnikowego

Rola w zdaniu

W zdaniu pełni rolę przydawki (определения) i orzeczenia imiennego (именного сказуемого)

Podział imiesłowów przymiotnikowych i ich tworzenie

Imiesłów przymiotnikowy czynny (причастие действительного залога)

Posiada tylko pełną formę czasownika. Posiada dwie formy czasu: czas teraźniejszy i czas przeszły( form czasu przyszłego nie posiada).

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego

W języku polskim imiesłów przymiotnikowy czynny posiada końcówkę ący : robiący, śmiejący się, śpiewający

·                      Tworzy się od tematu czasownika czasu teraźniejszego przy pomocy: sufiksu ущ ющ – dla czasowników należących do koniugacji I

·                      sufiksu ащ/ ящ - dla czasowników należących do koniugacji II

·                      oraz dodajemy końcówkę przymiotnika:

·                      dla rodzaju męskiego - ий(miękka odmiana) /ый(twarda odmiana)

·                      dla rodzaju żeńskiego ая(twarda odmiana)/яя(miękka odmiana)

·                      dla rodzaju nijakiego ое(twarda odmiana)/ ее(miękka odmiana)

·                      dla liczby mnogiej ие(miękka odmiana)/ ые(twarda odmiana)

·                      соблюдать (po odcięciu bezokolicznika otrzymujemy temat czasownika czasu teraźniejszego) соблюда, do którego dodajemy odpowiedni sufiks (w tym wypadku jest to sufiks dla czasowników należących do koniugacji I) соблюда+ющ+ końcówka przymiotnika ий /ый /ая/ яя /ое /ее/ ие /ые: соблюдающий : śledzący

·                      читать – читающий czytający

·                      делать-делающий robiący

·                      требовать-требующий wymagający

·                      нарисовать-nie od każdego czasownika można utworzyć imiesłów przymiotnikowy czynny czasu teraźniejszego rysujący

Imiesłów przymiotnikowy czynny czasu przeszłego

W języku polskim nie ma odpowiednika dla tego imiesłowu, dlatego tłumaczy się go poprzez formę opisową np. ten, który czekał, ten, który robił.

·                      Tworzy się od tematu bezokolicznika przy pomocy sufiksów вш (po samogłoskach)ш (po spółgłoskach) + końcówka przymiotnika ий:

·                      Читать – читавший ten, który czytał

·                      Делать- делавший ten, który robił

·                      Требовать-требовавший ten, który wymagał

·                      Нарисовать-нарисовавший –ten, który narysował

·                      Od niektórych czasowników czasu przeszłego imiesłowy przymiotnikowe czynne czasu przeszłego tworzy się nie od bezokolicznika a od tematu czasu przeszłego.

Imiesłów przymiotnikowy bierny (причастие страдательного залога)

·                      Posiada pełną i krótką formę czasownika.

·                      Posiada dwie formy czasu: czas teraźniejszy i czas przeszły (form czasu przyszłego nie posiada).

Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu teraźniejszego

W języku polskim zakończony jest końcówką ny: zrobiony, skończony, zamykany.

·                      Tworzy się od tematu czasownika czasu teraźniejszego od czasowników przechodnich przy pomocy sufiksów емом– dla czasowników należących do koniugacji I sufiksu им – dla czasowników należących do koniugacji II oraz dodajemy końcówkę przymiotnikaый

·                      Читать – читаемый czytany

·                      Делать- делаемый robiony

·                      Требовать-требуемый wymagany

·                      Нарисовать- nie od każdego czasownika można utworzyć imiesłów przymiotnikowy bierny czasu teraźniejszego narysowany

Imiesłów przymiotnikowy bierny czasu przeszłego

W języku polski także posiada końcówkę na ny: przeważnie tworzy się go od czasowników dokonanych (zdarza się jednak, że i od czasowników niedokonanych można je utworzyć: читанный деланный) tworzy się od tematu bezokolicznika czasowników przechodnich przy pomocy: sufiksu нн sufiks ten dodajemy do czasowników , których temat kończy się na а/ я oraz dodajemy końcówkę przymiotnika ый:

·                      деланный-robiony

·                      сделанный-zrobiony

·                      званный-wołany, wzywany

·                      названный-nazwany, zatytułowany

·                      изданный-wydany, uchwalony

·                      Sufiksu енн sufiks ten dodajemy do czasowników , których temat kończy się na и/ е oraz dodajemy końcówkę przymiotnika ый:

·                      бережённый –pilnowany

·                      разбуждённый –obudzony

·                      разделённый-podzielony, rozdzielony

·                      куренный-palony

·                      Sufiksu т sufiks ten dodajemy do czasowników , których temat kończy się na о /ну /ере  oraz dodajemy końcówkę przymiotnika ый:

·                      тёртый – nacierany, wycierany