Wykład VII.doc

Wykład VII

Zaburzenia związane ze stresem

1.     ZABURZENIA ZWIĄZANE ZE STRESEM

          Ostra reakcja na stres

          Zespół stresu pourazowego

          Zaburzenia adaptacyjne

          Psychozy reaktywne

-  zaburzenia „reaktywne”

Reaktywne = związane z takim przeżyciem traumatyzującym, które przekracza zdolności adaptacyjne

-  zaburzenia o egzogennej (psychosocjogennej) etiologii

Związek czasowy ¹ związek przyczynowy

ICD-10 F43 REAKCJA NA CIĘŻKI STRES I ZABURZENIA ADAPTACYJNE

F43.0 Ostra reakcja na stres

F43.1 Zaburzenia stresowe pourazowe

F43.2 Zaburzenia adaptacyjne

F43.20 Krótka reakcja depresyjna

F43.21 Reakcja depresyjna przedłużona

F43.22 Reakcja mieszana lękowo-depresyjna

F43.23 Głównie z zaburzeniami innych emocji

F43.24 Głównie z zaburzeniami zachowania

F43.25 Z mieszanymi zaburzeniami zachowania i emocji

F43.28 Z innymi określonymi objawami dominującymi

F43.8 Inne reakcje na ciężki stres

F43.9 Reakcja na ciężki stres nieokreślona

F43.0 OSTRA REAKCJA NA STRES

Powstaje nagle (do 1 godziny) u osoby nie przejawiającej uprzednio zaburzeń psychicznych wskutek zadziałania silnego urazu psychicznego, często współistniejącego z urazem fizycznym (np. katastrofa komunikacyjna)

DSM-IV ZABURZENIE STRESU OSTREGO (ASD)
ZESPÓŁ STRESU POURAZOWEGO (PTSD)
 

                Osoba przeżyła dramatyczną sytuację lub była świadkiem

                W czasie lub w następstwie dramatycznego wydarzenia wystąpiły trzy lub więcej następujących objawów dysocjacji:

1.     Subiektywne poczucie otępienia, zobojętnienie lub brak wrażliwości emocjonalnej

2.     Ograniczenie świadomości otoczenia

3.     Derealizacja

4.     Depersonalizacja

5.     Amnezja dysocjacyjna

          Osoba ustawicznie przeżywa dramatyczne wydarzenia (nawracające obrazy wydarzenia, myśli, sny, złudzenia; PTSD – epizody typu flashback)

          Osoba unika bodźców przypominających wydarzenia (PTSD – amnezja rozmaitych aspektów zdarzenia; zmniejszenie zainteresowań, pesymistyczna ocena przyszłości)

          Osoba zdradza objawy niepokoju lub pobudzenia

          Zaburzenie powoduje upośledzenie zdolności do kontaktów społecznych

          Zaburzenie trwa nie krócej niż 2 dni i nie dłużej niż 4 tygodnie (PTSD – powyżej)

          Zaburzenie nie jest wynikiem działania substancji psychoaktywnych

Praktyczne uwagi do rozpoznawania PTSD

-        Objawy mają charakter złożony, ale głównie subiektywny, istnieje więc możliwość agrawacji czy symulacji w celach roszczeniowych

-        Niezbędny jest wywiad środowiskowych służb medycznych

-        Przy diagnostyce niezbędna jest ocena przy użyciu metod psychologicznych

-        Duże znaczenie diagnostyczne ma długotrwałość objawów, m.in. większość przypadków nie ustępuje, a wręcz nasila się po upływie roku od zadziałania stresora. Powstają trwałe zaburzenia psychiczne związane i nie związane ze stresorem

Model Wanga (1996) opisujący powtarzające się cykle dekompensacji – podejście procesualne

Faza I: Adaptacja – dobry poziom funkcjonowania

Faza II: Przetrwanie – pogorszenie się funkcjonowania

Faza III: Dekompensacja – załamanie funkcjonowania. Poszukiwanie wrażeń lub zamykanie się: rozregulowany stan wyładowania

Faza IV: Depresja/bezradność (bardzo złe funkcjonowanie). „przegrupowanie” lub poddanie się: rozregulowany stan afektywny

F43.2 ZABURZENIA ADAPTACYJNE

Opóźnione nieprawidłowe zachowania w odpowiedzi na działanie sytuacji stresujących w postaci czynników społecznych lub psychicznych – pojawiające się w okresie 1 miesiąca od zadziałania stresora

RÓŻNICE ROZWOJOWE:
dzieci – początkowo reakcja przerażenia z osłabieniem odruchów i osłupieniem; przejawy regresji wieku (moczenie nocne, zablokowanie umiejętności uczenia się, ssanie palca, nałogowa masturbacja)
osoby młode – zachowania antysocjalne; wskutek urazu fizycznego àhomilopatyczny rozwój osobowości
osoby starsze – depresja i załamanie

F43.20, F43.21, F43.22 „DEPRESJA REAKTYWNA” „DEPRESJA PSYCHOGENNA”

PSYCHOZY REAKTYWNE

Ostre zespoły psychotyczne związane bezpośrednio z urazem psychicznym

          Reaktywny zespół schizofrenoidalny

          Reaktywny zespół paranoiczny

è    OSOBOWOŚĆ PRZEDCHOROBOWA

è    ZESPOŁY PARANOICZNE U OSÓB, KTÓRE ZNAJDUJĄ SIĘ POD WPŁYWEM CHORYCH PSYCHICZNIE (NP. NA SCHIZOFRENIĘ) – folie a deux (indukowane zaburzenie urojeniowe)

è    WYWIERANIE WPŁYWU – SEKTY RELIGIJNE!

          Afekt patologiczny

Neurofizjologiczne następstwa stresu

          Hipokamp (pamięć krótkotrwała) jest najwrażliwszy na efekty urazu psychicznego

à    Przemijające zaburzenia pamięci

à    Zahamowanie zdolności uczenia

          Zahamowanie aktywności receptorów 5-HT1A

à    Obniżenie nastroju

          Atrofia dendrytów CA3 (uszkodzenie dendrytów piramidalnych)

*Rola przewlekłych, sumujących się w czasie traumatyzujących oddziaływań środowiskowych