Napoleon Buonaparte
Napoleon urodził sie 15 sierpnia 1769 w Ajaccio na Korsyce, zm. 5 maja o 17:49, 1821r. w Longwood na Wyspie Świętej Heleny. pierwszy konsul Republiki 1799-1804,był cesarzem Francuzów w latach 1804-1814 i przejściowo w 1815 ,był też prezydentem od 1802-1805 i król Włoch w latach 1805-1814.
Urodził się w Ajaccio na Korsyce, w rodzinie adwokata Carlo Maria bonapartego i jego żony Letycji. Miał liczne rodzeństwo takie jak: Józef Bonaparte, Ludwik Bonaparte, lucjan Bonaparte i Hieronim Bonaparte, a trzy jego siostry to Karolina Bonaparte-Murat, Paulina Buonaparte-Borghese i Eliza Bonaparte-Baciocchi.
Porucznik Napoleon Buonaparte
W 1779 roku został zapisany do szkoły wojskowej w Brienne. Tam miał opinię samotnika, który wolał naukę od towarzystwa . Kontynuował naukę w ecole Militaire w Paryżu. Po zakończeniu nauki ze stopniem porucznika został przydzielony do służby w artylerii. Po śmierci ojca, mając 16 lat, opiekował się bratem Hieronimem, który odtąd z nim mieszkał w różnych koszarach i pobierał od niego nauki. W roku 1793 Napoleon został adiutantem jednego z generałów armii rewolucyjnej i w tym samym roku, jako kapitan artylerii, wsławił się rozprawą ze zrewoltowaną załogą twierdzy w Tulonie, co przyniosło mu awans na generała brygady.
W marcu 1796 roku, mając 27 lat, poślubił owdowiałą hrabinę Józefinę de Beauharnais, przy czym zmienił nazwisko rodowe z "Buonaparte" na bardziej francusko brzmiące "Bonaparte". Dwa dni później objął dowództwo nad wojskami francuskimi walczącymi z Austriakami na terytorium północnej Italii. W latach 1796-1797 odniósł tam wielkie sukcesy militarne, pokonał Austriaków i narzucił im pokój w Campo Formio w 1797. Pod jego rozkazami służyły Legiony polskie dowodzone przez generała Jana Henryka Dąbrowskiego.
W 1797 roku trwała wciąż wojna Francji z Monarchią Brytyjską, ostatnim państwem I koalicji antyfrancuskiej, zawiązanej w 1793 r. przeciwko rewolucji we Francji. By zmusić Anglię do zakończenia wojny, Napoleon Bonaparte zaproponował podbicie Indii - perły Korony Brytyjskiej. W tym celu Napoleon ruszył na Egipt, mający być przyszłą bazą wypadową do ataku na Indie. Wyprawa egipska doszła do skutku w maju 1798 r. Wzięło w niej udział 38 tysięcy marynarzy i żołnierzy.
Po sukcesach, jakimi było zajęcie Malty i Dolnego Egiptu z Aleksandrią, bitew pod Abukirem i pod piramidami, wojska ekspedycyjne spotykały same niepowodzenia: upiorny klimat, choroby tropikalne, zniszczenie floty francuskiej admirała Bruey'ego 2 sierpnia przez eskadrę angielskich okrętów admirała Nelsona u ujścia Nilu , powstanie ludności w Kairze, ingerencja wojsk tureckich, zajęcie Malty przez Anglików. Ostatecznie Francuzi zmuszeni zostali przez siły turecko-angielskie do kapitulacji w 1801 roku. Napoleon, nie czekając na ostateczne zakończenie kampanii, powrócił do Francji. Za zasługi wojenne Dyrektoriat mianował go dowódcą wojskowym Paryża. Wykorzystał to niezwłocznie, inicjując w dniu 9 listopada (18 brumaire'a) 1799 r. zakończony nazajutrz wojskowy zamach stanu. W jego wyniku Dyrektoriat został obalony, a władza w państwie przeszła w ręce Napoleona jako pierwszego konsula. Zgodnie z nową konstytucją roku VIII miał ją sprawować przez dziesięć lat.
Portret Napoleona
Po przejęciu władzy dyktatorskiej we Francji, Napoleon Bonaparte działał bardzo energicznie. Przede wszystkim, starając się o uzyskanie poparcia arystokracji, ogłosił amnestię dla rojalistycznych emigrantów. Mogli oni wracać do kraju, ale zarekwirowanych w trakcie rewolucji majątków im nie zwrócono. Podobnie, normując stosunki z Kościołem katolickim przez zawarcie w 1801 roku nowego konkordatu, Napoleon zastrzegł w nim nienaruszalność dokonanych rekwizycji i sprzedaży dóbr kościelnych. Poza tym, konkordat był korzystny dla Kościoła: ustalał pensje dla biskupów, wprowadzał religię do szkół państwowych, ułatwiał budowę nowych kościołów, szkół kościelnych itp.
Napoleon wprowadził szereg reform usprawniających funkcjonowanie państwa. Wprowadził we Francji m.in. pierwszy na świecie obowiązek nieodpłatnej nauki w szkołach publicznych dla ludzi obu płci wszystkich stanów. Przyjęcie zasady nominacji sędziów i zaostrzenie walki z rozbojami, fałszerstwami itp. zaowocowało ograniczeniem korupcji i szybkim wzrostem bezpieczeństwa publicznego. Reforma administracji państwowej, w tym ustanowienie instytucji prefektów w departamentach i merów w gminach, utrzymała się do dziś. Tak samo trwały okazał się Kodeks Cywilny Napoleona z 1804 r. Ustalał on podstawy ustroju: wolność osobista, równość wobec prawa, laicyzacja, nienaruszalność własności prywatnej. Kodeks ten został przyjęty w wielu państwach.
Zreformowanie urzędów skarbowych i wprowadzenie podatków pośrednich od soli, tytoniu i alkoholi przyczyniło się do szybkiej poprawy finansów państwa, co umożliwiło np. wypłatę rent. Poważnym zastrzykiem dla skarbu państwa była sprzedaż w 1803 r. Stanom Zjednoczonym za 15 milionów dolarów terytorium Luizjany w środkowej części Ameryki Północnej. Napoleon wiedział, że i tak nie zdołałby utrzymać tych rozległych terenów, a zarazem chciał skoncentrować armię na arenie europejskiej. Była to największa transakcja nieruchomościami w dziejach, dzięki której Stany Zjednoczone powiększyły swe terytorium o przeszło dwa miliony kilometrów kwadratowych.
Napoleon przekraczający Alpy
Cesarz Francuzów
Dla utwierdzenia swej władzy Napoleon koronował się 2 grudnia 1804 r. na cesarza Francuzów. Koronacja odbyła się w Katedrze Notre Dame w Paryżu. Mszę prowadził papież Pius VII, a w kluczowym momencie koronacji Napoleon wyjął koronę z rąk papieża i sam włożył ją na swoją głowę[4]. Następnie koronował swą żonę Józefinę. 26 maja 1805, a w katedrze w Mediolanie koronował się na króla Włoch. Wszystkie te sprawy miały jednakże w okresie rządów Napoleona znaczenie drugorzędne i zdominowane zostały przez szereg wojen, jakie Francja prowadziła prawie bez przerwy od 1800 do 1815 roku. Było ich kilkanaście i brały w nich udział, w zmiennych koalicjach, wszystkie państwa europejskie. Fronty wojen rozciągały się od Lizbony po Moskwę i od Anglii i Szwecji po Italię. Napoleon walczył w Austrii, Hiszpanii oraz w Niemczech, odnosząc wielkie zwycięstwa pod Marengo, Ulm, Austerlitz, Wagram, Somosierrą, ponosząc jednak klęski na morzu pod Abu Kirem oraz Trafalgarem; pokonał Prusy w bitwach pod Jeną i Auerstedt[5] oraz Rosję w bitwach pod Iławą Pruską, Frydlandem i Borodino (ponieważ Napoleon miał w tym dniu wysoką gorączkę, przeciw Rosjanom Wielką Armię poprowadził marszałek Ney, za co otrzymał później tytuł "księcia Moskwy") . Cesarz miał zamiar przeczekać zimę w zbudowanej w większości z drewna Moskwie, jednak ta została podpalona przez więźniów na rozkaz mera. Plany Napoleona legły w gruzach. Jego ostatnią nadzieją był szybki pokój. Nie doczekał się tego jednak i po dwóch tygodniach "postoju" w Moskwie zarządził odwrót. Wycofująca się armia była atakowana przez oddziały regularnej armii rosyjskiej, Kozaków i partyzantów, czemu towarzyszył niesprzyjający klimat - mrozy dziesiątkowały wojsko francuskie, które nie było na nie przygotowane. Armia napoleońska straciła w tej kampanii najlepszy materiał ludzki, w tym znaczną ilość żołnierzy tzw. "starej gwardii".
W wyniku podbojów i aneksji Francja w 1812 r. powiększyła swe terytorium do 750 tys. km², mając 44 mln mieszkańców. Przyłączone zostały do niej: Belgia, Holandia, prowincje niemieckie nad Morzem Północnym, Prowincje Iliryjskie na Bałkanach oraz znaczna część terenów włoskich wzdłuż zachodnich wybrzeży Morza Śródziemnego, po Rzym włącznie. Ponadto w bezpośredniej zależności od Francji znajdowały się królestwa Hiszpanii i Włoch, niemiecki Związek Reński, szwajcarska Republika Helwecka i Księstwo Warszawskie.Napoleon Bonaparte rozwiódł się z Józefiną, ponieważ nie dała mu ona potomka i ożenił się z córką pokonanego cesarza austriackiego Franciszka II - Marią Ludwiką z którą miał syna, zwanego później Napoleonem II.
Abdykacja Napoleona I
Po klęsce Francuzów w kampanii moskiewskiej wojna rozgorzała ponownie w 1813 r. na terytoriach niemieckich. Napoleonowi udało się sprowadzić z Francji nową 150-tysięczną armię i nawet początkowo odniósł zwycięstwa w bitwach pod Lützen, Dreznem i Budziszynem. Doznał jednakże sromotnej klęski w wielkiej Bitwie Narodów pod Lipskiem, rozegranej w dniach 16-19 października 1813 roku, podczas której poległ książę Józef Poniatowski.
31 marca 1814 roku rozpoczęła się okupacja Paryża. Pod wpływem nalegań dowódców Napoleon abdykował 6 kwietnia, zrzekając się władzy na rzecz syna. Koalicja zawiązana przeciwko Napoleonowi zażądała jednak bezwarunkowej kapitulacji, której Napoleon dokonał 11 kwietnia 1814 roku. Zesłano go na wyspę Elbę, położoną na Morzu Śródziemnym, 20 km od wybrzeża Włoch.
Rok 1814, Jean-Louis-Ernest Meissonier 1864
Napoleon uciekł z Elby 26 lutego 1815 roku i powrócił do Francji 1 marca 1815. Tak rozpoczęło się słynne 100 dni Napoleona, zakończone ostatecznie jego klęską 18 czerwca 1815 w bitwie pod Waterloo na terytorium Belgii).
Wojny napoleońskie zakończyły się na terenach Francji i Belgii w 1815 r. kapitulacją Francji i internowaniem zdymisjonowanego Napoleona na Wyspie Świętej Heleny na południowym Atlantyku. Klęska armii Napoleona przesądzona została na polach bitewnych, wszakże przyczynili się do niej też sami Francuzi. Zdrada oficerów i żołnierzy, których Napoleon wyniósł dając im tytuły i zaszczyty, przesądziła o klęsce. W ostatnim okresie jego panowania miały miejsca różne spiski i zdrady, których przykładem może być np. tajna współpraca francuskiego ministra dyplomacji, księcia Charles Talleyranda z carem Rosji Aleksandrem I.
Sarkofag Napoleona w kościele Inwalidów w Paryżu
Na zesłaniu na Wyspie Świętej Heleny Napoleon przebywał 6 lat. Zmarł 5 maja 1821 r. o godzinie 17.49, w wieku 52 lat. W 1840 r. jego zwłoki przewieziono do Paryża i złożono w sarkofagu w kościele Inwalidów.
Przyczyny śmierci Napoleona nie były do końca jasne. Najbardziej powszechne było mniemanie, że cesarz Francuzów został otruty arszenikiem. Badania zakończone w 2007 przez międzynarodowy zespół złożony z naukowców ze Stanów Zjednoczonych, Kanady i Szwajcarii wykluczyły jednak tę diagnozę [6]. Ich zdaniem Napoleon cierpiał na zaawansowanego raka żołądka i nawet dzisiejsze nowoczesne metody leczenia nie dałyby mu szans na przeżycie więcej niż roku. Badacze oparli się na wielu źródłach – nie tylko na wynikach sekcji, ale i na opisach sporządzonych przez jego lekarzy oraz relacjach osób, które towarzyszyły mu w ostatnich miesiącach życia na wyspie Św. Heleny. Odkryto dwa wielkie wrzody żołądka, z których jeden przebijał się do wątroby i wszystko wskazuje na to, że rakowe zmiany zaatakowały inne narządy. Jedną z przyczyn choroby mogło być prawdopodobnie spożywanie dużej ilości żywności konserwowanej solą i mała ilość świeżych warzyw i owoców w diecie wodza spędzającego życie na polach bitewnych. W grę mogą wchodzić również czynniki dziedziczne - ojciec Napoleona Bonaparte, brat Lucjan i siostra Paulina umarli także na raka żołądka.
· Na podstawie wypowiedzi Napoleona oraz jego listów i zachowań szacuje się jego iloraz inteligencji na 150, podobnie jak mocarta
· Obecnie na ogół przyjmuje się, że Napoleon miał około 168 centymetrów wzrostu (byłby więc nieco wyższy od ówczesnego średniego wzrostu Francuzów), jednak nie ma co do tego pełnej zgody historyków (bo np. nie ma pewności, w jakich jednostkach zmierzono go po śmierci); także "Mały Kapral" to typowe dla języka francuskiego poufałe określenie, które nie musi odnosić się do wzrostu.
· Bał się kotów.
dudimen