UKŁAD KRWIONOŚNY (krążenia)
Układ krążenia zbudowany jest z dwu zasadniczych elementów, tj. serca i naczyń krwionośnych.
Krew- płyn tkankowy, jest to płyn lepki, czerwony (dzięki hemoglobinie zawartej w krwinkach czerwonych), słodkawa woń, słonawy smak, wypełnia światło naczyń krwionośnych. Kolor czerwony zależy od stopnia utleniania hemoglobiny:
-jasnoczerwony, krew tętnicza, która tryska pod ciśnieniem
-ciemnoczerwony, krew żylna, która wypływa pod niskim ciśnieniem
Ilość krwi to około 5 litrów u dorosłego człowieka.
Krew składa się z:
-elementów morfotycznych: krwinki czerwone, krwinki białe, płytki krwi, które stanowią 40% - 48% krwi
-osocza, które stanowi 50% - 60% krwi. W skład osocza wchodzi: woda, elektrolity, kwas moczowy, białka, mocznik, itp.
SERCE
pełni funkcję pompy, która wytwarza gradient ciśnienia krwi w obrębie układu krążenia i przepompowuje krew z układu żylnego do układu tętniczego.
Serce- narząd jamisty, zbudowany z mięśni poprzecznie prążkowanych w kształcie stożka, podstawą zwróconego ku górze. Wielkość serca jest wielkości pięści dorosłego osobnika. Ciężar około 300g. u kobiet nieco mniejszy.
Serce składa się z 4 jam:
-2 przedsionków
-2 komór (prawa, lewa)
Przedsionek i komora lewa są całkowicie odgrodzone od przedsionka i komory prawej.
Komorę lewą od przedsionka lewego znajduje się zastawka dwudzielna.
Pomiędzy przedsionkiem prawym i komorą prawą znajduje się zastawka trójdzielna
Prawy przedsionek- do niego mają ujście dwie żyły:
-żyła głów. górna i żyła głów. dolna
Żyły te doprowadzają do serca krew z całego organizmu. Jest to krew pozbawiona tlenu.
Prawa komora- wpływa do niej krew z prawego przedsionka (pozbawiona tlenu). Zastawka trójdzielna nie pozwala na cofnięcie krwi z powrotem do przedsionka prawego podczas skurczu- komory prawej.
Lewy przedsionek- tu wpływa krew pochodząca z płuc nasycona tlenem.
Lewa komora- wpływa do niej krew utlenowana z lewego przedsionka przez zastawkę dwudzielną.
Serce składa się z 3 warstw:
-nasierdzie, to cienka błona surowicza pokrywająca zewnętrzną powierzchnię mięśnia sercowego, wraz z naczyniami
-mięsień sercowy, zbudowany z mięśni poprzecznie prążkowanych, jest najgrubszy w obrębie lewej komory, cieńszy w obrębie prawej a najcieńszy w obrębie przedsionków. Komory mięśniowe prowadzące serce tworzą układ autonomiczny serca.
-sierdzie, to cienka przeźroczysta błona pokrywająca wnętrze komór i przedsionków oraz zastawki i przechodzi do wnętrza naczyń.
Osierdzie, to worek, w którym znajduje się serce.
Fizjologia serca- praca serca
Krew powraca do serca z płuc żyłami płucnymi z odnowionym zapasem tlenu. Wpada do lewego przedsionka, który kurcząc się wypycha ją przez zastawkę dwudzielną do lewej komory. Lewa komora kurczy się i w tym momencie zamyka się zastawka dwudzielna i krew przedostaje się do aorty. Krew zmierza do tkanek, gdzie oddaje tlen. Z obwodu krew powraca do serca żyłą główną dolną i żyłą główną górną. Wpada do prawego przedsionka, który kurczy się i krew wtłacza do komory prawej. Prawa komora kurcząc się zamyka zastawkę trójdzielną i krew wydostaje się do pnia płucnego. Krew płynie do płuc oddając dwutlenek węgla i pobiera tlen. Powraca do serca żyłami płucnymi i cały cykl zaczyna się na nowo. Proces odbywa się od 50 do 60 razy na minutę.
Naczynie krwionośne dzielą się na:
-tętnice, które mogą być małe, średnie i duże, nie posiadają zastawek, ściany są grubsze, ale światło w ścianach jest mniejsze.
-żyły, posiadają zastawki, ściany są cieńsze, krew płynie od tkanek do serca, w tętnicach od serca do tkanek.
-naczynia włosowate (kapilary), maja ścianę zbudowaną z jednej warstwy komórek. Ściana bardzo cienka, po to by niektóre substancje mogły przenikać z naczyń do tkanek i odwrotnie. Z naczyń włosowatych krew do serca powraca żyłami.
Tętno
Odzwierciedla pracę serca na obwodzie. To rytmiczne podnoszenie się i zapadanie ścian tętnic.
Ciśnienie krwi
Występuje w czasie skurczu serca. To ciśnienie skurczowe, maleje przy rozkurczu, jest to ciśnienie rozkurczowe. Ciśnienie mierzymy w milimetrach słupa rtęci mm/Hg.
UKŁAD KRWIONOŚNY funkcje
Ø transport tlenu z płuc do komórek ciała
Ø transport dwutlenku węgla z komórek do płuc
Ø transport substancji odżywczych (białka, tłuszcze, węglowodany) z układu pokarmowego do komórek ciała
Ø transport zbędnych produktów metabolizmu z komórek do narządów wydalniczych (nerki)
Ø transport hormonów
Ø transport komórek uczestniczących w obronie organizmu przed patogenami
Ø utrzymywanie prawidłowej temperatury ciała
Ø utrzymywanie równowagi płynów ustrojowych
v Krew:
Ø osocze (plazma krwi)
§ 55% krwi
§ Zawiera białka (albuminy, globuliny, fibrynogen, lipoproteiy)
§ HDL (high density lipoprotein) – zapobiega odkładaniu się cholesterolu naczyniach
§ LDL (low density lipoprotein) odpowiada za odkładanie się cholesterolu w naczyniach tętniczych
§ Surowica krwi - płynna frakcja osocza pozbawiona białek biorących udzialw krzepnięciu krwi
Ø elementy morfotyczne
§ 45% krwi
§ erytrocyty,
§ płytki krwi,
limfocyty,
ogólny schemat krążenia
Ø żyły (prowadzą krew od tkanek i narządów)
Ø do prawego przedsionka
Ø do prawej komory
Ø do tętnic płucnych
Ø do naczyń włosowatych w płucach
Ø do żył płucnych
Ø do lewego przedsionka
Ø do lewej komory
Ø do aorty
Ø do tętnic prowadzących do tkanek i narządów
Ø w narządach i tkankach do naczyń włosowatych
Ø do żył
BUDOWA SERCA
Pełna przegroda (między przedsionkowa i międzykomorowa)
Liczne zastawki zapewniają jednokierunkowość przepływu krwi:
v półksiężycowate (między przedsionkami, żyłami i aortą)
v przedsionkowo-komorowa prawa (trójdzielna)
v przedsionkowo-komorowa lewa (dwudzielna – mitralna)
Czynność elektryczna serca
v skurcze generowane się w mięśniu serca.
v Węzeł zatokowo-przedsionkowy funkcjonuje jako rozrusznik serca
v Dalej skurcz idzie do węzła przedsionkowo-komorowego (tam następuje spowolnienie sygnału)
v Później potencjał czynnościowy przekazywany jest na włókna Purkinijego (w dole komór) skąd odgałezieniami na pęczki Hissa, które generują skurcz komór.
Krwioobieg mały- krążenie między sercem i płucami. Odpowiada za wymianę gazową w płucach
KRĄŻENIE USTROJOWE (OBIEG DUŻY)
v lewy przedsionek
v lewa komora
v aorta
sieć naczyń włosowatych
v ...
wiowis32