Poznanie społeczne

Po części wymyślone przez nas fikcje a czasem przesądy kierują naszym zachowaniem i działaniem. Nadawanie sensu światu otaczającemu jego poznawanie powinno mieć u ludzi charakter racjonalny – każda jednostka dokłada wszelkich starań by mieć słuszność i wyznawać poprawne poglądy. Przed podjęciem decyzji aby działać racjonalnie możemy dokonać „rachunku szczęścia” określić „za” i „przeciw” danej decyzji. Jednak racjonalne myślenie wymaga spełnienia dwóch warunków (osoba myśląca ma dostęp do dokładnych informacji , osoba ta ma nieograniczone środki umożliwiające jej przetworzenie istotnych danych). Ponieważ mamy ograniczoną zdolność przetworzenia informacji , które docierają (co dziennie jest ich tysiące) ignorujemy niektóre informacje w celu zredukowania naszego obciążenia poznawczego. Człowiek także jest w stanie myśleć na skróty (podświadomie).

Często oceniamy świat na podstawie stereotypów co może zniekształcać naszą ocenę.

Wpływ Kontekstu na naszą ocenę (wpływ mediów).

Kontekst – sposób przedstawienia i opisywania różnych rzeczy wpływa na naszą ocenę społeczną i procesy poznawcze. To jak postrzegamy dany obiekt zależy od jego otoczenia (innych obiektów) czyli punktu odniesienia, obiekt ów może wydawać się nam lepszy lub gorszy zależnie od innych obiektów z którymi go porównujemy. Efekt kontrastu (uwydatnienie różnic) zestawienie z czymś podobnym ale nie tak dobrym, może mieć silny wpływ na ocenę. Dwuznaczniki – interpretowanie przez nas zdarzeń często zależy od tego o czym w danej chwili myślimy, jakimi kategoriami lub przekonaniami się posługujemy (pojmowanie świata przez czarne lub różowe okulary). Czynnikiem wpływającym na interpretacje świata jest sposób ujęcia decyzji (czy dana decyzja może przynieść zysk czy stratę). Kolejność podawania informacji ma wpływ na to jak organizujemy świat, większą uwagę poświęca się pierwszym pozycjom na liście (kształtują wrażenia), a przy ostatnich uwaga ulega osłabieniu (mają mniejszy wpływ na ocenę). Ilość podawanych informacji, zbyt duża powoduje efekt rozcieńczenia (zobojętnienia osłabienia oceny) ma to wartość dla np. polityków.

Heurystyka oceniania.

Jest to sposób poprzez który nadajemy sens masie napływających informacji, je to najprostsza metoda rozwiązywania problemów (wymaga niewiele myślenia – tylko doboru reguły oraz zastosowania jej do problemu). Heurystyka reprezentatywna – na podstawie podobieństwa jednego obiektu do drugiego, wnioskuje się że pierwszy działa podobnie jak drugi. Jest często używana w tworzeniu wrażeń i ocenianiu innych osób. Postawy są szczególnym typem przekonania, które określa właściwości obiektu (jest to ocena obiektu). Postawy mogą być wykorzystywane w celu zaliczania obiektów do kategorii pozytywnej lub negatywnej. Heurystyki oparte na postawach : Efekt aureoli – korzystne lub nie wrażenie jakie wywiera dana osoba, zniekształca przyszłe oczekiwania dotyczące tej osoby , Efekt fałszywej jednomyślności – skłonność do przeceniania procentu ludzi, którzy zgadzają się z nami w jakiejś kwestii. Heurystyki stosuje się gdy : nie ma czasu by przemyśleć starannie dany problem, przeciążeni jesteśmy informacjami, pełne przetworzenie informacji jest niemożliwe,  sprawa jest niezbyt ważna,  mamy za małą wiedzę by wykorzystać ją przy podjęciu decyzji.

Kategoryzacja i stereotypy społeczne.

(Przykład z Husajnem i interwencją Ameryki) Jeśli rozstrzygnie się jak należy skategoryzować dane wydarzenie to staje się jasne jakiego rodzaju działania powinno się podjąć. Stereotypowa wiedza – konsekwencją kategoryzacji jest to że może ona przywołać zbiór specyficznych danych czyli stereotypów, które następnie kierują naszymi oczekiwaniami. Większość ludzi zdaje sobie sprawę z wpływu stereotypów, potrafi je częściowo kontrolować, ale nadal w dużym stopniu wpływają one na naszą percepcję i oceny. Dostrzeganie związku tam gdzie go nie ma – iluzoryczna korelacja jest kolejnym skutkiem kategoryzacji i stereotypów , dostrzegamy związki których w rzeczywistości nie ma. Przyczynia się to do umocnienia naszych stereotypów i przekonań iluzoryczna korelacja zdaje się potwierdzać że pierwotny stereotyp jest prawdziwy. Skutki podziału na własną i obcą grupę – rozpowszechniony sposób kategoryzacji ludzi, prowadzi do nierozróżniania członków grupy obcej. Faworyzowanie własnej grupy objawia się uznawanie jej za lepsza pod każdym względem (lepszą osobowość, mają lepsze wyniki) może to stanowić podstawę do uprzedzeń rasowych i etnicznych.

Pamięć odtwórcza

Człowiek nie rejestruje dokładnej kopii zdarzeń , lecz odtwarza ją  poprzez wyobrażenia i oczekiwania. Wpływ na naszą pamięć i ocenę faktów mogą mieć pytania sugerujące (przykład z gwałcicielami). Wypytywanie może prowadzić obserwatora do skonstruowania wyimaginowanego scenariusza i uwierzenia że tak było naprawdę.

Jak dalece konserwatywne jest ludzkie poznanie ?

W ludzkim procesie myślenia występuje tendencja do potwierdzania hipotez. Często jesteśmy wręcz pewni że są one prawdziwe. Efekt „widziałem o tym od początku”  może stanowić poważną przeszkodę w nauczaniu i uczeniu się , potwierdza to regułę że poznanie ma charakter konserwatywny. Niekiedy niewłaściwe zastosowanie heurystyki lub też stereotypy zniekształcają poznanie i przetworzenie. Błędne posłużenie się kategoriami może zniekształcić fakty. Nasza koncepcja świata powinna być aktualizowana wobec nowych informacji.

Jakie postawy kierują zachowaniem ?

Nie ma związku pomiędzy postawami a zachowaniem (ludzie wyobrażają sobie że postępują zgodnie ze swymi przekonaniami i postawami). Czynnikiem który zwiększa prawdopodobieństwo że będziemy działać zgodnie z naszą postawą jest dostępność. Postawa jest wysoce dostępna jeśli ocena obiektu tej postawy przychodzi szybko (natychmiast po napotkaniu obiektu). Zmienne sytuacyjne są determinantami naszego zachowania , większość ludzi nie dostrzega znaczenia sytuacji dla wyjaśnienia zachowania, wyjaśniają oni działania innych w kategoriach założeń ich osobowości i postaw.