Receptory:
a1 - postsynaptyczne; metabotropowe.
Połączenie z bialkiem Gp pobudza przemiany dwufosforanu fosfatydyloinozytolu (PIP2) do trójfosforanu inozytolu (IP3) który uwalnia Ca2+, diacyloglicerolu (DAG) który aktywuje kinazy bialkowe C i pośrednio zwiększa stęzenie cGMP i cAMP
a2 – presynaptyczne i postsynaptyczne;
Połączenie z bialkiem Gi hamują cyklazę adenylową (¯cAMP) i aktywują kanały K+
b1-4– postsynaptyczne;
Połączenie z bialkiem Gs prowadzi do wzrostu stężenia cAMP
Ligandy receptorów adrenergicznych
Noradrenalina: b << a Adrenalina: b , a Izoproterenol: b >> a
Rozmieszczenie i funkcja receptorów adrenergicznych
Efekt poburdzenia receptorów alfa
Efekt poburdzenia receptorów beta
Serce
wzrost pobudliwości (alfa1)
wzrost kurczliwości, przewodnictwa, automatyzmu i pobudliwości (beta1); wzrost kurczliwości (beta2)
Naczynia krwionośne
skurcz (alfa1), powolny skurcz związany z postsynaptycznymi receptorami alfa2 w mięśniach gładkich naczyń
rozkurcz (np. wieńcowe) (beta1); rozkurcz (mm. szkiletowe, wątroba, naczynia obwodowe) (beta2)
Nerki
hamowanie wydzielania reniny (alfa1)
nasilenie wydzielania reniny (beta1)
Oskrzela
skurcz (mm. okrężne) oraz hamowanie wydzielania śluzu (alfa1)
rozkurcz (beta2)
Macica
nasilenie skurczów macicy ciężarnej (alfa1)
Nasieniowody
skurcz, wytrysk (alfa1)
Jelita
skurcz zwieraczy (alfa1)
rozkurcz (beta1 i 2)
Lipoliza
spadek (alfa2)
nasilenie (beta2 i 3)
Glikogenoliza
pobudzenie (alfa1)
Trzustka
hamowanie wydzielania insuliny (alfa2)
wzrost wydzielania insuliny (beta2); wzrost wydzielania glukagonu (beta2 i 3)
Oko
rozszerzenie źrenic (alfa1)
Gruczoły ślinowe
wzrost wydzielania (alfa1)
OUN
procesy aktywacji (alfa1); efekt hipotensyjny oraz sedatywny (alfa2)
wzrost wydzielania ADH (przysadka) (beta1)
Płytki krwi
nasilenie agregacji (alfa2)
Mięśnie szkieletowe
wzrost kurczliwości (beta2)
Sympatykomimetyki
Noradrenalina - skurcz naczyń, zwolnienie pracy serca, CK, skurcz m.gładkich
Adrenalina – rozkurcz a następnie skurcz naczyń, tachykardia, zwiększenie objętości wyrzutowej przechodzące w bradykardie i zaburzenia rytmu, małe dawki ¯CK, duże CK, skurcz zwieraczy, rozkurcz oskrzeli, macica: skurcz lub rozkurcz w zależności od cyklu.
Izoproterenol - ¯rozkurczowego CK, skurczowego CK, rozkurcz oskrzeli i m.gładkich.
Noradrenalina (norepinefryna), metoksamina (Vasoxyl), fenylefryna
Zastosowanie: wstrząs, podciśnienie, dodatek do leków miejscowo znieczulających, okulistyka
Dz. N. Przyspieszenie akcji serca, zaburzenia rytmu (odruchowa bradykardia), pobudzenie psychoruchowe, zatrzymanie moczu, martwica
Naphazolina, xylometazolina, tetrazolina, oksymetazolina
Zastosowanie: przekrwienie błony śluzowej nosa
Dz. N. tolerancja i zwiększenie przekrwienia, przyspieszenie akcji serca, zaburzenia rytmu (odruchowa bradykardia), pobudzenie psychoruchowe,
Klonidyna
Zastosowanie: nadciśnienie tętnicze, farmakoterapia bólu.
Dz. N.: przejściowy wzrost CK, ortostatyczne spadki CK. Efekty cholinolityczne.
Salbutamol, terbutalina, fenoterol (berotec), rhinoterol, pirbuterol, salmeterol, ritodryna (tylko w położnictwie)
Zastosowanie: astma oskrzelowa, stany skurczowe naczyń krwionośnych kończyn dolnych, hamowanie akcji porodowej.
Dz. N.: przyspieszenie akcji serca, zaburzenia rytmu serca, zmiany ciśnienia krwi, drżenia mięśniowe, („down” regulacja b2)
Izoproterenol, Dobutamina
Zastosowanie: bradykardia, blok serca, operacje kardiologiczne.
Dz. N.: przyspieszenie akcji serca, zaburzenia rytmu serca, zmiany ciśnienia krwi.
Dopamina, fenoldopam, dopeksamina
Agonista receptora D1, D2 i b1, oraz uwalnia NA. W bardzo dużych dawkach działa na a1. Zwiększa siłę skurczu m.sercowego. Zmniejsza opór obwodowy i poprawia przepływ przez nerki. Podana w dużych dawkach powoduje wzrost CK
Zastosowanie: wstrząs, zastoinowa niewydolność serca
Dz. N.: przyspieszenie akcji serca, zaburzenia rytmu serca, zmiany ciśnienia krwi
Efedryna – sympatykomimetyk o działaniu mieszanym
Amfetamina - sympatykomimetyk o działaniu pośrednim
Pobudzenie receptorów a2 w jądrze pasma samotnego w rdzeniu przedłużonym i porzez twór siatkowaty powodują pobudzenie nerwu błędnego (zwolnienie pracy serca) i przestrojenie baroreceptorów (rozszerzenie naczyń krwionośnych, także poprzez pobudzenie receptorów I). Działa uspokajająco.
Zastosowanie: nadciśnienie tętnicze
Dz.N.: Bradykardia, przejściowy wzrost CK, ortostatyczne spadki CK. Efekty cholinolityczne. Osłabia efekty poznawcze. Odstawiać powoli.
Moksonidyna (I1) rilmenidyna (I1, a2). Nie wpływają na czynność serca. Hamują wydzielanie reniny. Minimalne działanie uspokajające. Nie powoduje zatrzymania wody i Na.
Zastosowanie Nadciśnienie tętnicze
Dz.N.: Efekty cholinolityczne, ortostatyczne spadki CK.
Leki sympatykolityczne
Rezerpina, guanetydyna
Blokują magazynowanie NA w zakończeniach synaptycznych
Dz.N.: Przejściowy wzrost CK., ortostatyczne spadki CK. Efekty cholinolityczne. Zatrzymanie wody i sodu w ustroju, tachykardia, nadwrażliwość postsynaptyczna. Odstawiać powoli. Nowotwory
Nieselektywne:
- alkaloidy sporyszu: dihydroergokrystyna, dihydroergokryptyna, dihydroergokornina (hydergin), dihydroergotamina
- fenoksybenzamina, fentolamina, tolazolina, azapetyna
Selektywne:
- a1: prazosyna, doksazosyna – nie wywołują przyspieszenia akcji serca
- a2: johimbina – podwyższa ciśnienie
...
sylvia112