Infekcja dróg oddechowych: zapewnić odpowiednią wentylację udrażniając drogi oddechowe
- zmniejszyć obrzęk zapalny w nosie ← α1-mimetyki: nafazolina (Rhinazil), oksazolina (Tymazen)
- stosowane za często doprowadzają do wtórnej anemizacji błony śluzowej nosa i jej zaniku
Etapy procesu zapalnego:
- faza naczyniowa
o napływ komórek zapalnych do obszaru objętego procesem zapalnym
o uwolnienie mediatorów (histamina!)
o rozszerzenie naczyń
o tworzenie przesięku i obrzęku
- faza komórkowa
o naciek granulocytów, limfocytów, makrofagów w błonie śluzowej
o modulacja przez cytokiny (interleukiny, TNF-α) i wtórne mediatory
- glikokortysteroidy – hamują wytwarzanie prostaglandyn, leukotrienów, NO i cytokin
- leki przeciwhistaminowe – blokując działanie histaminy osłabiają przepuszczalność naczyń, ograniczają obrzęk naczyniowy, zmniejszają produkcję śluzu i skurcz oskrzeli
- NLPZ – hamują wytwarzanie prostaglandyn, tromboksanu, ale nasilają produkcję leukotrienów! → astma aspirynowa
- fenspiryd:
o ↓ wytwarzanie metabolitów kwasu arachidowego (PG, Tx, LT)
o ↓ chemotaksji
o normalizuje produkcję śluzu
o hamuje skurcz oskrzeli
§ zmniejszenie przekrwienia i obrzęku błony śluzowej dróg oddechowych
§ normalizacja wydzielania gruczołów śluzowych
§ poprawa transportu śluzowo-rzęskowego
§ działanie antybronchokonstrykcyjne
LEKI WYKRZTUŚNE – EXPECTORANTIA
- wykrztuśne właściwe – secretomotorium
o działające bezpośrednio na drogi oddechowe
§ wydalane przez gruczoły oskrzelowe:
· jodek potasu KI
· wodorowęglan sodu NaHCO3
· chlorek amonu NH4Cl
· NaCl
§ wydalane przez płuca i drażniące receptory błony śluzowej oskrzeli
· kreozot – guajazyl, tiokol
· olejki eteryczne: sosnowy, miętowy, eukaliptusowy, terpentynowy
o działające na odruch nerwu błędnego
· emetyna z wymiotnicy (Radix Ipecacuanhae)
· saponiny
· kwas benzoesowy
- mukolityki – secretoliticum
· N-acetylocysteina (ACC, Broncholin, Mistabron)
· ambroksol (Deflegmin)
· bromheksyna (Flegamina)
Przewlekłe schorzenie zapalne dróg oddechowych, w którym biorą udział różne komórki, w tym komórki tuczne i eozynofile
Zapalenie to wywołuje rozległą niedrożność dróg oddechowych o zmiennym nasileniu, często odwracalną samoistnie lub
po leczeniu, z okresami zaostrzeń
- Klasyfikacja etiopatogenetyczna:
o astma wewnątrzpochodna = kryptogenna
o astma zewnątrzpochodna
§ atypowa
§ nabyta
- Czynniki wywołujące zapalenie i nadreaktywność oskrzeli:
o alergeny środowiskowe
o chemiczne związki drażniące
o leki
o infekcje wirusowe
- Czynniki wyzwalające skurcz oskrzeli i kaszel:
o wysiłek fizyczny
o chłodne, suche powietrze
o silne emocje
- β-adrenomimetyki (β2) pochodne adrenaliny!
o krótko działające (4-6h): salbutamol, fenoterol, terbutalina
o długo działające: salmeterol (Serevent, 12h), formeterol (Oxis), bambeterol (24h)
o działanie farmakologiczne:
§ rozszerzanie oskrzeli
§ ↑ oczyszczania śluzowo-rzęskowego
§ hamowanie uwalniania mediatorów
§ poprawa kurczliwości przepony
§ ↓ ciśnienie płucne
§ ↑ objętość wyrzutowa prawej komory
o lepszy efekt po podaniu doraźnym niż ciągłym; z wiekiem maleje wrażliwość receptorów na β-mimetyki
o działania niepożądane:
§ tachykardia (tachyarytmia nadkomorowa)
§ hipokaliemia
§ drżenie mięśniowe
§ hiperglikemia
o podawanie więcej niż 1,5 opakowania / miesiąc nasila prawdopodobieństwo zgonu na tle zaburzeń rytmu serca; zalecane podawanie drogą wziewną z użyciem inhalatora lub nebulizatora
- cholinolityki
o ipratropium (Atrovent)
o oksitropium
§ zaburzenia smaku, suchość w jamie ustne
§ utrudnienie mikcji, u starszych zaburzenie perystaltyki przewodu pokarmowego
- metyloksantyny
o teofilina w preparacie o przedłużonym działaniu
o bezpośredni miolityk
o jako profilaktyka napadów nocnych, leczenie astmy i POChP
o doraźnie dożylnie
o nieliniowa kinetyka
1) kortykosteroidy
o Hydrocortison i.v., i.m.
o Fenicort i.m.
o Dexametason i.v.
o Polcortolon i.m.
o Betametazon (Celeston, Diprofos)
o Metyloprednizolon (Solumedrol i.m., Depomedrol i.m.)
o Beklometazon (Beclocort mite, forte – wziewny)
o Budesonid (Pulmicort, Rhinocort – wziewny)
o Fluticasone (Flicsotide)
2) leki hamujące degranulację komórek tucznych
o nedokromil (Tilade)
o kromoglikan disodowy (Cromosol, Intal)
o ketotifen (Zaditen, tylko p.o.)
1) antagoniści receptora leukotrienowego (zafirlukast, montelukast)
o ZAFIRLUKAST preparat Accolate 2 x 1 tabl. a 20 mg
§ zalecany dla dorosłych i dzieci powyżej 12 r.ż.
§ jako leczenie profilaktyczne, długotrwałe (nie przerywa napadu!)
§ działania niepożądane:
· łagodne bóle głowy
· zaburzenia żołądkowo-jelitowe
· reakcje typu nadwrażliwości
· bezobjawowe podwyższenie poziomu transaminaz
§ interakcje z: kwasem salicylowym, erytromycyną, teofiliną, terfenadyną, warfaryną
§ przeciwwskazane u kobiet w ciąży, karmiących matek i chorych z niewydolnością wątroby
o MONTELUKAST preparat Singular
§ dzieci 6-14 r.ż. 1 tabl. do żucia a 5 mg przed snem
§ dorośli 1 tabl. a 10 mg przed snem
§ lecz. profilaktyczne długotrwałe, nie wyklucza stosowania innych leków przeciwastmatycznych
§ działania niepożądane: bóle głowy i / lub bóle brzucha
2) blokery syntezy leukotrienów
o ZILEUTON 4 x 600 mg
§ wskazane kontrolne badanie transaminaz w czasie stosowania leku
- łagodnie rozpoczynającego się: β2-mimetyki (wziewne) + steroidy (wziewne)
- gwałtownie nasilającego się:
o hydrokortyzon 100-200 mg i.v.
o aminofilina 5 mg / kg i.v. w 0,9% Sol. NaCl (powoli, bo ↓RR i ↑HR)
o ewentualnie: adrenalina s.c., i.m. (w reakcjach anafilaktycznych)
o β2-mimetyki i.v., wziewne jako kontynuacja leczenia
- stan astmatyczny = ciężki napad spastyczności oskrzeli, utrzymujący się mimo podania leków
o konieczne: stosowanie leków i.v., kontrola parametrów życiowych (aby zapobiec niedotlenieniu ważnych dla życia narządów i powikłaniom sercowo-naczyniowym)
2
sylvia112