EMIL DURKHEIM.docx

EMIL DURKHEIM – przełom XIX/XX w. twórca francuskiej szkoły socjologicznej

·         Wychowanie – przygotowanie jednostki do funkcjonowania w społeczeństwie – uspołecznianie, socjalizacja

·         Wychowanie nie może poprzestać na rozwijaniu cech indywidualnych jednostki w kierunku „naturalnym”, dopiero uczynienie z jednostki istoty społecznej i kulturalnej wynosi ją ponad zwierzę

·         Wychowanie społeczne à wychowanie moralne à moralne jest to, co ma na celu dobro grupy

·         Wyodrębniał socjologię jako oddzielną naukę – ustalić obowiązującą definicję faktów społecznych (którymi powinni się zajmować tylko socjologowie) i metody badań

·         Fakt społeczny – wszystko to, co wywiera zewnętrzny przymus na jednostkę, np. religia, prawo, moda, język, systemy komunikacyjne, też wychowanie

·         Trzy cechy faktu społecznego:

o        Powszechność

o        Zewnętrzność

o        Przymusowość

·         Socjolog powinien badać fakty społeczne w sposób obiektywny, z dystansu. Powinien wyzbyć się swoich przekonań, uprzedzeń, stereotypów

·         Każdy styka się z faktami społecznymi wywiązując się z przypisanych mu ról społecznych – np. brata, ojca, córki – ma z góry narzucone wzorce zachowania

·         Nie odczuwa się nacisku faktów społecznych, jeśli poddaje się im całkowicie. Dopiero gdy zaczniemy stawiać im opór, poczujemy siłę zewnętrznego przymusu

·         Fakt społeczny musi być zewnętrzny – poza strukturami psychologicznymi jednostki. Musi funkcjonować w społeczeństwie tak długo i niepodważalnie, że wydaje nam się, że jest obiektywny i egzystował by również bez ludzi

·         Miara postępu – szczęście społeczeństwa (a nie jednostki) – krytyka utylitaryzmu, wg którego ludzie się rozwijają dążąc do indywidualnych zysków

·         Świadomość zbiorowa umożliwia empiryczność socjologii, bo jest niezależna od stanów psychicznych jednostki

·         D. eliminuje z metodologii analizę dokumentów mówiących o indywidualnych przeżyciach jednostki (np. pamiętniki, dziennik, listy) na rzecz dokumentów świadczących o świadomości zbiorowej (kodeksy prawne, normy etyczne, dogmaty religijne)

·         Realizm socjologiczny – grupa, społeczeństwo jako całość, rządząca się swoimi prawami, oddzielny byt – nie zbiór jednostek

·         Człowiek – homo duplex – z jednej strony rządzą nim instynkty (istota biologiczna), z drugiej kultura (istota społeczna) – nawiązanie do Freuda

·         2 typy solidarności ludzkiej:

o        Mechaniczna – oparta na prawie karnym, wymuszona

o        Organiczna – oparta na prawie współpracy, „wyższa”

·         Idealna instytucja – religia:

o        Przez swoją metafizykę pozwala człowiekowi wyjść poza instynkty

o        Rytuały religijne inicjują wejście człowieka do grupy, kultywowanie zbiorowości, tradycji grupy

o        Wspiera człowieka w trudnych chwilach - solidaryzm