rozdział1.pdf

(157 KB) Pobierz
428060445 UNPDF
Dz.U.1998.21.94 (U)
Kodeks pracy.
zmiany:
1998-09-01 Dz.U.1998.113.717 art. 5
1998-09-11 Dz.U.1996.24.110 art. 1
1999-01-01 Dz.U.1998.106.668 art. 31
2000-01-01 Dz.U.1999.99.1152 art. 1
2000-04-06 Dz.U.2000.19.239 art. 2
2001-01-01 Dz.U.2000.43.489 art. 39
Dz.U.2000.107.1127 art. 1
2001-03-30 Dz.U.2000.120.1268 art. 17
2001-05-01 Dz.U.2001.28.301 art. 1
2001-05-26 Dz.U.2001.52.538 art. 1
Dz.U.2001.99.1075 art. 1
2002-01-01 Dz.U.2001.128.1405 art. 1
2002-01-13 Dz.U.2001.154.1805 art. 1
2002-02-15 Dz.U.2001.11.84 art. 41
2002-06-29 Dz.U.2002.74.676 art. 159
2002-09-01 Dz.U.2001.111.1194 art. 5
2002-11-26 Dz.U.2002.196.1660 pkt 1
2002-11-29 Dz.U.2002.135.1146 art. 1
Dz.U.2002.135.1146 wynik. z art. 6
2003-01-01 Dz.U.2001.123.1354
art. 37
Dz.U.2002.135.1146
art. 1
Dz.U.2002.199.1673
art. 39
Dz.U.2002.200.1679
art. 11
2004-01-01 Dz.U.2003.166.1608
art. 29
Dz.U.2003.213.2081
art. 1
2004-05-01 Dz.U.2001.128.1405
art. 1
Dz.U.2002.135.1146 wynik. z art. 6
Dz.U.2003.213.2081
art. 1
Dz.U.2004.96.959
art. 3
2004-06-01 Dz.U.2004.99.1001
art. 126
Dz.U.2004.120.1252
art. 13
2004-11-23 Dz.U.2004.240.2407
art. 2
2005-02-08 Dz.U.2005.10.71
art. 2
2005-04-25 Dz.U.2005.68.610
wynik. z
2005-06-01 Dz.U.2005.86.732
2006-03-02 Dz.U.2005.167.1398
art. 127
2006-07-24 Dz.U.2006.104.708
art. 146
2006-08-05 Dz.U.2006.133.935
art. 3
2006-10-01 Dz.U.2006.104.711
art. 10
2006-11-30 Dz.U.2006.217.1587
art. 1
2006-12-19 Dz.U.2006.221.1615
art. 1
2007-04-26 Dz.U.2007.64.426
art. 2
2007-07-01 Dz.U.2007.89.589
art. 95
2007-10-16 Dz.U.2007.181.1288
art. 1
1
USTAWA KODEKS PRACY – stan prawny na dzień 12 stycznia 2011 r.
428060445.002.png
2007-10-26 Dz.U.2007.176.1239
art. 1
2007-12-03 Dz.U.2007.225.1672 wynik. z
2008-06-30 Dz.U.2008.93.586
art. 1
2009-01-01 Dz.U.2008.237.1654
art. 1
2009-01-18 Dz.U.2008.223.1460
art. 1
2009-02-01 Dz.U.2009.6.33
art. 2
2009-07-03 Dz.U.2008.116.740
Dz.U.2009.99.825 art. 1
2009-07-10 Dz.U.2009.98.817 art. 3
2009-08-05 Dz.U.2009.115.958 art. 1
2009-08-22 Dz.U.2009.125.1035 wynik. z art. 35 ust. 1
2010-01-01 Dz.U.2008.237.1654 wynik. z art. 12 , art. 14 ust. 2
2010-01-06 Dz.U.2009.219.1704
art. 1
2010-04-11 Dz.U.2009.58.485
2010-07-16 Dz.U.2010.105.655
art. 1
2010-07-26 Dz.U.2010.135.912 wynik. z
2011-01-01 Dz.U.2009.157.1241 art. 3
Dz.U.2010.224.1459 art. 1
Dz.U.2010.249.1655 art. 1
Dz.U.2010.254.1700 art. 25
2011-01-02 Dz.U.2010.182.1228 art. 79
2012-01-01 Dz.U.2008.237.1654 wynik. z art. 12
2018-09-01 Dz.U.2009.56.458
art. 2
USTAWA
z dnia 26 czerwca 1974 r.
KODEKS PRACY
(tekst pierwotny: Dz. U. 1974 r. Nr 24 poz. 141)
(tekst jednolity: Dz. U. 1998 r. Nr 21 poz. 94)
Preambuła
DZIAŁ PIERWSZY
Przepisy ogólne
Rozdział I
Przepisy wstępne
Art. 1. Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców.
Art. 2. Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania,
wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.
2
USTAWA KODEKS PRACY – stan prawny na dzień 12 stycznia 2011 r.
428060445.003.png
Art. 3. Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a
także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.
Art. 3 1 . § 1. Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z
zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do
tego osoba.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do pracodawcy będącego osobą fizyczną, jeżeli nie
dokonuje on osobiście czynności, o których mowa w tym przepisie.
Art. 4. (skreślony)
Art. 5. Jeżeli stosunek pracy określonej kategorii pracowników regulują przepisy szczególne,
przepisy kodeksu stosuje się w zakresie nie uregulowanym tymi przepisami.
Art. 6. § 1. Stosunek pracy między obywatelem polskim a polskim przedstawicielstwem, misją
lub inną placówką za granicą podlega przepisom kodeksu.
§ 2. Stosunek pracy między obywatelem polskim a przedstawicielstwem, misją albo inną
placówką państwa obcego lub instytucji międzynarodowej, działającymi na obszarze Rzeczypospolitej
Polskiej, podlega przepisom kodeksu, jeżeli umowy, układy lub porozumienia międzynarodowe nie
stanowią inaczej.
Art. 7. (skreślony)
Art. 8. Nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-
gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub
zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.
Art. 9. § 1. Ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy
Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki
pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na
ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron
stosunku pracy.
§ 2. Postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych oraz regulaminów i
statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy Kodeksu pracy oraz innych
ustaw i aktów wykonawczych.
§ 3. Postanowienia regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż
postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych.
§ 4. Postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień
zbiorowych, regulaminów oraz statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy,
naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, nie obowiązują.
Art. 9 1 . § 1. Jeżeli jest to uzasadnione sytuacją finansową pracodawcy, może być zawarte
porozumienie o zawieszeniu stosowania w całości lub w części przepisów prawa pracy, określających
prawa i obowiązki stron stosunku pracy; nie dotyczy to przepisów Kodeksu pracy oraz przepisów
innych ustaw i aktów wykonawczych.
§ 2. Porozumienie, o którym mowa w § 1, zawiera pracodawca i reprezentująca pracowników
organizacja związkowa, a jeżeli pracodawca nie jest objęty działaniem takiej organizacji,
porozumienie zawiera pracodawca i przedstawicielstwo pracowników wyłonione w trybie przyjętym u
tego pracodawcy.
§ 3. Zawieszenie stosowania przepisów prawa pracy nie może trwać dłużej niż przez okres 3
lat. Przepis art. 241 27 § 3 stosuje się odpowiednio.
§ 4. Pracodawca przekazuje porozumienie właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy.
§ 5. Przepisy § 1-4 nie naruszają przepisów art. 241 27 .
Rozdział II
3
USTAWA KODEKS PRACY – stan prawny na dzień 12 stycznia 2011 r.
428060445.004.png
Podstawowe zasady prawa pracy
Art. 10. § 1. Każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu, z wyjątkiem
przypadków określonych w ustawie, nie można zabronić wykonywania zawodu.
§ 2. Państwo określa minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę.
§ 3. Państwo prowadzi politykę zmierzającą do pełnego produktywnego zatrudnienia.
Art. 11. Nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na
podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika.
Art. 11 1 . Pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika.
Art. 11 2 . Pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych
obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu.
Art. 11 3 . Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w
szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania
polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także
ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym
wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna.
Art. 12. (skreślony)
Art. 13. Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Warunki realizacji tego
prawa określają przepisy prawa pracy oraz polityka państwa w dziedzinie płac, w szczególności
poprzez ustalanie minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Art. 14. Pracownik ma prawo do wypoczynku, który zapewniają przepisy o czasie pracy,
dniach wolnych od pracy oraz o urlopach wypoczynkowych.
Art. 15. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki
pracy.
Art. 16. Pracodawca, stosownie do możliwości i warunków, zaspokaja bytowe, socjalne i
kulturalne potrzeby pracowników.
Art. 17. Pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji
zawodowych.
Art. 18. § 1. Postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje
stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy.
§ 2. Postanowienia umów i aktów, o których mowa w § 1, mniej korzystne dla pracownika niż
przepisy prawa pracy są nieważne; zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy.
§ 3. Postanowienia umów o pracę i innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek
pracy, naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu są nieważne. Zamiast takich
postanowień stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy, a w razie braku takich przepisów -
postanowienia te należy zastąpić odpowiednimi postanowieniami niemającymi charakteru
dyskryminacyjnego.
Art. 18 1 . § 1. Pracownicy i pracodawcy, w celu reprezentacji i obrony swoich praw i interesów,
mają prawo tworzyć organizacje i przystępować do tych organizacji.
4
USTAWA KODEKS PRACY – stan prawny na dzień 12 stycznia 2011 r.
428060445.005.png
§ 2. Zasady tworzenia i działania organizacji, o których mowa w § 1, określa ustawa o
związkach zawodowych, ustawa o organizacjach pracodawców oraz inne przepisy prawa.
Art. 18 2 . Pracownicy uczestniczą w zarządzaniu zakładem pracy w zakresie i na zasadach
określonych w odrębnych przepisach.
Art. 18 3 . Pracodawcy oraz organy administracji są obowiązani tworzyć warunki umożliwiające
korzystanie z uprawnień określonych w przepisach, o których mowa w art. 18 1 i 18 2 .
Rozdział IIa
Równe traktowanie w zatrudnieniu
Art. 18 3a . § 1. Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania
stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu
podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek,
niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową,
pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także bez względu na zatrudnienie na czas
określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.
§ 2. Równe traktowanie w zatrudnieniu oznacza niedyskryminowanie w jakikolwiek sposób,
bezpośrednio lub pośrednio, z przyczyn określonych w § 1.
§ 3. Dyskryminowanie bezpośrednie istnieje wtedy, gdy pracownik z jednej lub z kilku przyczyn
określonych w § 1 był, jest lub mógłby być traktowany w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie
niż inni pracownicy.
§ 4. Dyskryminowanie pośrednie istnieje wtedy, gdy na skutek pozornie neutralnego
postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjętego działania występują lub mogłyby wystąpić
niekorzystne dysproporcje albo szczególnie niekorzystna sytuacja w zakresie nawiązania i
rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu
podnoszenia kwalifikacji zawodowych wobec wszystkich lub znacznej liczby pracowników należących
do grupy wyróżnionej ze względu na jedną lub kilka przyczyn określonych w § 1, chyba że
postanowienie, kryterium lub działanie jest obiektywnie uzasadnione ze względu na zgodny z
prawem cel, który ma być osiągnięty, a środki służące osiągnięciu tego celu są właściwe i
konieczne.
§ 5. Przejawem dyskryminowania w rozumieniu § 2 jest także:
1) działanie polegające na zachęcaniu innej osoby do naruszenia zasady równego
traktowania w zatrudnieniu lub nakazaniu jej naruszenia tej zasady,
2) niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności
pracownika i stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub
uwłaczającej atmosfery (molestowanie).
§ 6. Dyskryminowaniem ze względu na płeć jest także każde niepożądane zachowanie o
charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest
naruszenie godności pracownika, w szczególności stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej,
poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery; na zachowanie to mogą się składać fizyczne,
werbalne lub pozawerbalne elementy (molestowanie seksualne).
§ 7. Podporządkowanie się przez pracownika molestowaniu lub molestowaniu seksualnemu, a
także podjęcie przez niego działań przeciwstawiających się molestowaniu lub molestowaniu
seksualnemu nie może powodować jakichkolwiek negatywnych konsekwencji wobec pracownika.
Art. 18 3b . § 1. Za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu, z zastrzeżeniem §
2-4, uważa się różnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracownika z jednej lub kilku przyczyn
określonych w art. 18 3a § 1, którego skutkiem jest w szczególności:
1) odmowa nawiązania lub rozwiązanie stosunku pracy,
2) niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę lub innych warunków
zatrudnienia albo pominięcie przy awansowaniu lub przyznawaniu innych świadczeń
związanych z pracą,
3) pominięcie przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje
zawodowe
5
USTAWA KODEKS PRACY – stan prawny na dzień 12 stycznia 2011 r.
428060445.001.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin