bezrobocie.pdf

(43 KB) Pobierz
Bezrobocie
Pojęcie i skutki bezrobocia
1.1 Ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu
1.2 Pojęcie bezrobocia i jego rodzaje
1.3 Skutki bezrobocia
Bezrobocie w latach 1998-2000
2.1 Struktura bezrobotnych według wieku
2.2 Struktura bezrobotnych według wykształcenia
2.3 Bezrobocie jawne i ukryte w rolnictwie w gminach wiejskich Powiatu XXX
2.4 Szara strefa. Praca „na czarno”- złe i dobre strony
Instrumenty przeciwdziałania bezrobociu w Powiecie
3.1 Przeciwdziałanie bezrobociu w latach 1998- 2000
3.1.1 Stypendia absolwenckie i staŜe
3.1.2 Prace interwencyjne
3.1.3 Roboty publiczne
3.1.4 Szkolenia
3.1.6 PoŜyczki z funduszu pracy
3.2 Pośrednictwo pracy
3.2.1 Oferty pracy
3.2.2 Kluby pracy
Pojęcie i skutki bezrobocia.
1.1 Ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu
Ustawa z 14 grudnia 1994 roku o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu znosi
ustawę z 29 listopada 1990 roku o pomocy społecznej, a takŜe określa zadania i obowiązki
państwa w walce z bezrobociem.
Bezrobotnym według ustawy jest osoba nie zatrudniona, nie wykonująca pracy
zarobkowej, która jest zdolna i gotowa podjąć zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy,
nie ucząca się w systemie dziennym, zarejestrowana we właściwym dla miejsca
zameldowania powiatowym urzędzie pracy, będąca w wieku produkcyjnym, nie posiadająca
gospodarstwa rolnego.
Istnieje równieŜ inna definicja bezrobocia uŜywana przez BAEL (Badania Aktywności
Ekonomicznej Ludności), według BAEL bezrobotnym jest osoba która w ciągu ostatniego
tygodnia nie pracowała jedną godzinę, i w ciągu jednego tygodnia moŜe podjąć pracę jeśli
będzie taka moŜliwość.
Ustawa z 14 grudnia 1994 roku ma zastosowanie do „obywateli polskich
zamieszkałych w Polsce, poszukujących i podejmujących zatrudnienie lub inną pracę
zarobkową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zatrudnienie lub inną pracę
zarobkową za granicą u pracodawców zagranicznych, cudzoziemców przebywających na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i posiadających zezwolenie na osiedlenie się lub którym
nadano status uchodźcy w Rzeczypospolitej Polskiej, poszukujących i podejmujących
zatrudnienie lub inną pracę zarobkową na terytorium Polski, cudzoziemców, którym
właściwy organ udzielił zezwolenia na pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej’’. 1
Ustawa takŜe określa rodzaje osób którym przysługują zasiłki oraz inne świadczenia z
tytułu pozostania bez pracy, określa organy zatrudnienia i rady zatrudnienia. Zadania
określone w ustawie realizuje minister do spraw pracy z pomocą Krajowego Urzędu Pracy
oraz samorząd wojewódzki, wojewoda i samorząd powiatowy którzy równieŜ zajmują się
problematyką zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu. Organy zatrudnienia realizują
zadania państwa w zakresie zatrudnienia, przeciwdziałania oraz łagodzenia skutków
Ustawa z dnia 14 grudnia 1994 roku o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu art. 1.2
1
bezrobocia. Jedną z form przeciwdziałania bezrobociu jaką określa ustawa jest pośrednictwo
pracy prowadzone przez powiatowe urzędy pracy.
W niniejszej pracy opieram się głównie na danych statystycznych dostępnych z PUP
w Ostrowcu Świętokrzyskim. „Powiatowy Urząd Pracy rejestruje bezrobotnych oraz inne
osoby poszukujące pracy oraz prowadzą karty rejestracyjne tych osób”. 2
Ustawa określa kryteria oraz obowiązki jakie musi spełniać i jakie musi mieć osoba
przy
rejestracji
w
PUP,
a
takŜe
obowiązki
starostwa
w razie braku moŜliwości zapewnienia bezrobotnym odpowiedniego zatrudnienia takie jak:
szkolenia, udzielanie pomocy finansowej, poŜyczki z funduszu pracy, zasiłki itd. Ustawa
określa takŜe wymogi jakie powinna spełniać osoba mająca prawo do zasiłku, okres trwania
zasiłku, stawkę oraz zasady utraty tego świadczenia.
Znaczna część ustawy dotyczy problematyki związanej z pracą absolwentów, ich praw
oraz ich aktywizacji zawodowej. Ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu jest
najwaŜniejszym i podstawowym dokumentem pozwalającym regulować rynek pracy
i prawa występujące na nim.
1.2 Pojęcie bezrobocia i jego rodzaje
Zmiany gospodarcze i polityczne jakie dokonały się w Polsce
w latach 1989 i 1990 doprowadziły do tego, Ŝe Polska dołączyła do grupy krajów o
gospodarce rynkowej, co z kolei spowodowało ujawnienie się problemu bezrobocia na
szeroką skalę. Trwające przemiany ustroju gospodarczego wywołały wiele procesów
społecznych mających róŜnorodny wpływ na polski rynek pracy. Jednym ze zjawisk o
negatywnych skutkach stało się bezrobocie. Jest ono definiowane w róŜnorodny sposób, ale
podstawą kaŜdej definicji jest załoŜenie, Ŝe zjawisko to charakteryzuje się występowaniem
osób nie posiadających zatrudnienia. Jak podaje słownik terminów ekonomiczno prawnych
bezrobocie, to zjawisko, które polega na tym, Ŝe pewna liczba osób zdolnych do pracy oraz
gotowych do jej podjęcia nie znajduje zatrudnienia. Jest to wynik braku równowagi pomiędzy
podaŜą pracy a popytem na pracę.
Trafną z punktu ekonomicznego definicję bezrobocia podał Mieczysław Kabaj, autor
określa bezrobocie jako „przesunięcie zasobów pracy ze sfery pracy do sfery bierności
Ustawa z dnia 14 grudnia 1994 roku o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu art.13.1
4
zawodowej, w której nie uczestniczy się w procesach pracy. Bierze się udział natomiast
w podziale produktu wytworzonego przez innych pracowników.” 3
W literaturze naukowej wyróŜnia się następujące rodzaje bezrobocia:
1. ze względu na strukturę:
-bezrobocie strukturalne- mówimy o nim wtedy gdy występuje
niedopasowanie struktury podaŜy pracy i popytu na pracę ze względu na
posiadane kwalifikacje, wykształcenie, zawód czy miejsce zamieszkania. Wynika ono z
niedopasowania kwalifikacji pracowników do nowej technologii i braku kompetencji,
trudności w dostosowaniu się do zmian systemu produkcyjnego. Ten rodzaj bezrobocia moŜe
mięć charakter dosyć trwały, poniewaŜ jego likwidacja wymaga zazwyczaj zmiany zawodu,
kwalifikacji czy tez miejsca zamieszkania.
-frykcyjne – związane z naturalną płynnością siły roboczej, moŜliwą dzięki pełnej
swobodzie zmiany miejsca pracy i wyboru stanowiska pracy. W dynamicznie rozwijającej się
gospodarce często pojawiają się niedopasowania między wolnymi miejscami pracy,
napływem i odpływem siły roboczej z rynku pracy oraz zmianie miejsc pracy przez
pracowników.
Rezultatem tych procesów jest to, Ŝe występuje pewna liczba wolnych miejsc pracy i
osób bezrobotnych. Jest to spowodowane niedostatecznie szybkim przepływem informacji
między pracodawcami a pracownikami, zatem musi upłynąć czas zanim bezrobotni znajdą
czekające na nich miejsca pracy. Decyzje o zwolnieniu z pracy w celu znalezienia innego
zajęcia podejmują sami pracownicy, a czas poszukiwania nowej pracy jest stosunkowo krótki,
przyjmuje się, Ŝe wynosi mniej niŜ 3 miesiące.
2. ze względu na czas pozostania bez pracy:
-bezrobocie długookresowe – dotyczy osób. które pozostają bez pracy od 6 do 12
miesięcy. MoŜe przekształcić się w bezrobocie długotrwałe, bowiem im dłuŜsza przerwa w
pracy, tym bardziej maleją szanse na ponowne jej uzyskanie. Rosnące wymagania
pracodawców, zmiany technik i organizacji pracy, konieczność uzupełniania kwalifikacji lub
w ogóle zmiany zawodu nie sprzyjają skracaniu okresu pozostawania bez pracy. DłuŜsze
pozostawanie bez pracy powoduje, Ŝe ewentualni kandydaci stają się, ze względu na
dezaktualizację swoich wiadomości i doświadczeń, mało interesujący dla pracodawców.
3 Mieczysław Kabaj - Społeczne aspekty rozwoju, elementy przeciwdziałania ubóstwu i bezrobociu , PWE W-wa
2000, s. 20.
- bezrobocie długotrwałe (chroniczne) – trwa znacznie dłuŜej niŜ 12 miesięcy.
Spowodowane jest podobnymi przyczynami co bezrobocie
długookresowe.
3. ze względu na formę:
- bezrobocie ukryte- rozumiane jako bezrobocie występujące wśród zatrudnionych.
Dotyczy ludzi nie ujętych w statystykach bezrobocia, poniewaŜ nie rejestrują się w
urzędach pracy. Osoby te posiadają dochód, ale nie mają zawartego stosunku
ubezpieczeniowego.
- bezrobocie jawne -czyli bezrobocie rejestrowane.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin