Języki Obce w Szkole nr. 2006-03.pdf

• hiszpański

• łaciński

• niemiecki

• polski

• rosyjski

• włoski

Nr 3/2006

maj/czerwiec

Rok L 3(256)

ISSN 0446-7965

Spis treści

JĘZYK I KULTURA

Anna Lesiewicz – Którego języka angielskie-

go uczyć? ................................................ 3

Marek Derenowski – Elementy kulturowe

w nauczaniu języka obcego ...................... 4

Andrzej Wierus – Przymiotniki złożone ... 7

Zygmunt Borowski – Polskie intensiva

i deminutiva oraz ich ekwiwalenty

w języku niemieckim ............................... 11

PODSTAWY GLOTTODYDAKTYKI

Magdalena Jałowiec-Sawicka – Pozytywny

wpływ nauki języka obcego na rozwój

dziecka .................................................... 15

Iwona Janowska – O podejściu zadaniowym

w nauczaniu języków obcych .................... 19

Katarzyna Karpińska-Szaj – Znaczenie

języka pisanego w rozwijaniu sprawności

uczenia się języka obcego – wykorzystanie

metod terapeutycznych ............................ 27

Anna Drzewińska – Internetowe kursy

języków obcych ....................................... 65

Marzena Żylińska – Wideokonferencje na

lekcjach języka obcego ............................. 71

SZKOŁA PODSTAWOWA, GIMNAZJUM

Aleksandra Walewska – Nauka przychodzi

łatwiej, gdy wykonujemy coś samodzielnie

– o indywidualnej pracy z uczniem............ 79

Marta Chrabąszcz – Koncepcja podręcznika

kartkowego – o indywidualnej pracy

z uczniem................................................. 85

Daria Muzyczka – Zabawy komunikacyjne

w gimnazjum ........................................... 88

Katarzyna Czubała – Niemieckie smakołyki

na zajęciach koła języków obcych, czyli

przez żołądek do serca i umysłu ucznia ..... 90

Z DOŚWIADCZEŃ NAUCZYCIELI

Joanna Kosowska – Prawa człowieka

a humanistyczne podejście w nauczaniu

języka angielskiego .................................. 93

Gabriela Gniewek – Piosenka polska

w tłumaczeniu angielskim ........................ 98

Elżbieta Gesing – Przysłowia na lekcji języka

rosyjskiego ............................................... 99

Ewa Pobiedzińska – O navis… – Trzy różne

interpretacje pieśni Horacego ................. 101

Halina Szwajgier – Omawiamy poważne

problemy na lekcji języka niemieckiego ... 106

Olga Aleksandrowska – W podróży po Austra-

lii i Nowej Zelandii – pomysły na lekcję...... 109

Janina Skrzypczyńska – Pomoce wizualne na

lekcjach języka angielskiego ................... 115

Halina Rzeźnik-Konopa – Frankofonia na

lekcjach języka francuskiego ................... 120

Maria Feja – Lekcja interdyscyplinara

z języka francuskiego i historii ................ 123

METODYKA

Monika Grabowska – Ranek, wieczór, dzień

i rok w języku francuskim ........................ 34

Katarzyna Baumann – Kreatywny nauczyciel

– jeszcze o interesujących lekcjach ........... 42

Alicja Burkat – Gry i zabawy jako element

wspomagający nauczanie języków obcych ...45

Z PRAC INSTYTUTÓW

Beata Walkiewicz – Opiekun praktyk

pedagogicznych w szkole ......................... 49

Agnieszka Król – Inicjatywa FELS ............ 53

Anna Jaroszewska – Nowe egzaminy Instytu-

tu Goethego. Część IV – Start Deutsch 2 .......55

KOMPUTERY, INTERNET, MULTIMEDIA

Dorota Karczewska – Platforma MOODLE 61

• angielski

• francuski

MATERIAŁY PRAKTYCZNE

Marcin Mizak – Tongue twisters – Zungenbre-

cher - virelangues – skorogovorki , czyli

jak ćwiczyć wymowę języka obcego przy

pomocy łamańców językowych .............. 129

Izabela Uściłko – Ćwiczenie czyni

mistrza .................................................. 133

Katarzyna Kuczborska-Przybylska –

À propos de la correspondance française.

Część III: Faisant suite à votre demande ...

/ correspondance commerciale / ............. 137

Leszek Wróbel – Detektiv Spatz na tropie:

Ende eines Jagdausflugs . Praca z tekstem . .... 145

Małgorzata Stelmach – Przydatne dla

nauczycieli ............................................ 163

SPRAWOZDANIA

Katarzyna Czubała – Konkurs Rosja daleka

i bliska ....................................................... 165

Zuzanna Bednarska – Niezapomniane

spotkanie w Raciborzu ........................... 166

Jolanta Wilga, Anna Afanasjew, Katarzyna

Krawcewicz – Das Wochenende mit Deutsch

– Weekend z językiem niemieckim ........ 168

Małgorzata Korczyńska – Śpiewają

Okudżawę ............................................. 173

Irina Modrzycka, Iwona Frankiewicz

– Turniej języka niemieckiego dla studentów

– aspekt interkulturowy........................... 174

Wanda Grzymkowska – Będąc w Moskwie

miałam szczęście .................................... 178

Ewa Rysińska – Kultura szkocka

w Edynburgu ......................................... 180

CZYTELNICY PISZĄ

Ewa Dobija – Lekcja otwarta języka

niemieckiego ......................................... 150

Elżbieta Kazimierska – Atrakcyjność

projektów w nauczaniu języków obcych .. 151

Ewa Szmidt-Sabat – Przeżyjmy to razem

z projektem Das Bild der Anderen

i programem Młodzież .............................. 152

Janusz Leśniak – Kilka refleksji o wyko-

rzystaniu elementów technicznego języka

angielskiego w średnich szkołach

technicznych .......................................... 154

Anna Jaworowska – Jak rozwijam

sprawność mówienia w nauczycielskim

kolegium językowym ............................. 157

Marzena Wysocka – Zrobić dobre

wrażenie ............................................... 160

RECENZJE

Paweł Sobkowiak – Hurray! 1 .................. 182

Maciej Nietrzebka – Punkt – nowy

podręcznik do nauki języka niemieckiego

w szkole podstawowej – analiza i ocena .. 185

Katarzyna Wądołowska-Lesner – Россия

сегодня ................................................. 188

Bożena Banach – Angielski. Trening

błyskawiczny ......................................... 190

Ewa Rysińska – Kontynuacja tradycji,

czyli dlaczego lubię słownik Longmana ... 191

Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli

ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Maria Gorzelak – redaktor naczelna i redaktor działu języka angielskiego,

Jolanta Zając – redaktor działu języka francuskiego, hiszpańskiego i włoskiego, Grażyna Czetwer-

tyńska – redaktor działu języka łacińskiego. Hanna Bawej-Krajewska – redaktor działu języka

niemieckiego, Mikołaj Timoszuk – redaktor działu języka rosyjskiego.

Prenumerata: Renata Dzięcioł – tel./faks (48 22) 345 37 92, E-mail: renata.dzieciol@codn.edu.pl

ADRES REDAKCJI: Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Aleje Ujazdowskie 28. 00-478 Warszawa,

Tel. (48 22) 345 37 41, faks 621 48 00, 622 33 46, E-mail: jows@codn.edu.pl Internet: www.codn.edu.pl

Redakcja nie zwraca nadesłanych artykułów i zastrzega sobie prawo do dokonywania formalnych zmian

w tekstach artykułów; nie odpowiada za treść wydrukowanych reklam.

Ilustracje: Maja Chmura,

Skład, druk i oprawa: ul. Składowa 9, 15-399 Białystok,

Nakład 2300

JĘZYK I KULTURA

Anna Lesiewicz 1)

Uniwersytet Śląski

Którego języka angielskiego uczyć?

Na pięciu kontynentach językiem angiel-

skim posługuje się ponad 700 milionów użyt-

kowników. Ponad 130 milionów osób uczy się

tego języka. Angielski zadomowił się na dobre

w mediach, sporcie, reklamie, naukach ścisłych,

muzyce, interesach, transporcie, dyplomacji,

medycynie i technologii. Stanowi bezprece-

densowy środek umożliwiający międzynaro-

dową komunikację i współpracę. W czasie gry

tłumaczenie jest wciąż niepraktyczne, Ryba

Babel Douglasa Adamsa wciąż pozostaje mitem,

uniwersalny język wydaje się więc być jedynym

rozwiązaniem. Skoro angielski jest już tak po-

pularny, powinno się go uczyć odpowiednio

do celów, jakim ma służyć, ale którego języka

angielskiego należy uczyć?

Angielskijako lingua franca

Wychodząc z założenia, że materiał,

którego należy uczyć, powinien zależeć od

potrzeb językowych uczących się, okazuje się,

że powinni być oni uczenia języka funkcjonal-

nego, a nie jego odmian geograficznych. Język

powinien być środkiem do porozumiewania

się a nie identyfikacji osób, które go używają.

Termin A ngielski jako lingua franca ( English as

Lingua Franca, np. Jenkins, 2000) wraz z jego

wymiennie stosowanymi odpowiednikami,

takimi jak Angielski jako język międzynarodowy

( English as an international language – EIL, np.

Widdowson, 1997), G lobalny angielski ( Global

English – Crystal, 1997), czy Ogólny angielski

(General English – Ahulu, 1997), uwzględnia

wszystkie rodzaje języka angielskiego używane

do komunikacji międzykulturowej, niezależnie

od tego, czy w jednym kraju, czy globalnie.

Któryangielski?

Autorzy różnią w opiniach na temat sto-

sunku ilościowego rodzimych do nierodzimych

użytkowników języka angielskiego. Pewne jest

jednak, że ci drudzy stanowią większość. Nie

zmienia to faktu, że kodyfikacja języka ma

miejsce prawie wyłącznie w krajach, gdzie język

angielski jest językiem dominującym ( Wewnętrz-

ny Krąg Kachru, patrz: Crystal, 1997:54). To tam

opracowuje się słowniki i podręczniki. A przecież

większość uczących się języka z pozostałych krę-

gów nigdy albo prawie nigdy nie ma kontaktu

z rodzimymi użytkownikami. Nasuwa się więc

wniosek, że nie powinno się uczyć wyłącznie

brytyjskich i amerykańskich norm językowych.

Nauczanieangielskiegojako

języka międzynarodowego

(TEIL–TeachingEnglishasan

InternationalLanguage)

Nauczanie angielskiego jako języka

międzynarodowego w przeciwieństwie do

nauczania angielskiego jako języka obcego czy

nauczania angielskiego jako języka drugiego

zakłada, że rodzimi użytkownicy tak samo jak

inni użytkownicy języka potrzebują pomocy

w komunikacji międzykulturowej. Nie są już

1) Autorka jest asystentem naukowo-dydaktycznym na wydziale Filologii Angielskiej Uniwersytetu Śląskiego i doktorantką.

oni uważani za wzorce językowe, gdyż zdarza

się, że nie są w stanie porozumieć się między

sobą. Ponadto, jak wykazały badania, rodzimi

użytkownicy jezyka angielskiego są w grupie

najmniej zrozumiałych użytkowników tego języ-

ka (Smith, 1983:52). Niezrozumienie to nie jest

już przypisywane niedostatecznej znajomości

języka, gdyż może ono się pojawić nawet przy

bardzo zaawansowanym poziomie znajomości

angielskiego. To zaskakujące odkrycie sugeruje,

że wszyscy bez wyjątku użytkownicy języka po-

winni pracować nad wymową, tak aby można

ich było bez problemu zrozumieć.

jednak podkreślić, że dotychczasowe wyniki

badań nie są jeszcze wystarczające, aby na

ich podstawie zmienić tradycyjne koncepcje

nauczania jezyka angielskiego.

Jako że podstawowe właściwości języka

angielskiego jako lingua franca nie zostały jeszcze

w pełni opisane, nie można go jeszcze skutecz-

nie uczyć. Niemniej jednak pełny ich opis jest

tylko kwestią czasu. Można by obstawać przy

tym, że niezmiennie należy uczyć tego samego

angielskiego, faktem jest jednak, że język ten

nie jest już własnością jego rodzimych użyt-

kowników. Jest on używany na całym świecie

do niezliczonej liczby celów, a biegła jego zna-

jomość nie jest już definiowana bezwzględnym

stosowaniem norm językowych akceptowanych

przez wykształconych rodzimych użytkowników.

Język angielski jest obecnie środkiem do wyra-

żania wielokulturowości, i tak go powinno się

zacząć uczyć.

Bibliografia

Ahulu, Samuel (1997), „General English: A consideration

of the nature of English as an international medium”,

w: English Today 13:1, 17-23.

Crystal, David (1997), English as a Global Language, Camb-

ridge: CUP.

Jenkins, J. (2000), The Phonology of English as an International

Language. Oxford: OUP.

Seidlhofer, Barbara (2003), A concept of International

English and related issues: From ‘real English; to ‘re-

alistic English . Language Policy Division, Council of

Europe, Strasbourg. Available online: http://www.coe.

int/T/E/Cultural_Co-operation/education/Languages/

Language_Policy/Policy_development_activities/Studies/

List.asp [Accessed 06.12.05].

Smith, L. E., red, (1983), Readings in English as an Interna-

tional Language , Oxford: Pergamon.

Widdowson, H. G. (1997), „EIL, ESL, EFL: global issues and

local interests” w: World Englishes 16:135-146.

(luty 2006)

Co obejmuje nauczanie

angielskiego jako języka

międzynarodowego?

Jenkins (2000) zdołała wyróżnić dźwięki

Angielskiego jako lingua franca , które stanowią

podstawę do zrozumienia mówiącego. Nie są

to jednak, jak można by oczekiwać, dźwięki

charakterystyczne dla angielskiego. Inne cechy

mające wpływ na zrozumienie, to np. długość

samogłosek, akcent wyrazowy czy pomijanie

dźwięków. A jako że nauczanie powinno kon-

centrować się przede wszystkim na cechach

podstawowych dla zrozumienia, należałoby

zmodyfikować materiał nauczania.

Pokrewne badania są obecnie prowadzo-

ne na uniwersytecie w Wiedniu. Koncentrują się

one na angielskiej leksyce, gramatyce i dyskur-

sie, a mają na celu określenie tych właściwości

języka, które są niezbędne do zrozumienia.

Ponadto mają na celu wyróżnienie tych błędów,

które nie powodują niezrozumienia, więc nie

powinny skupiać uwagi nauczyciela. Należy

Marek Derenowski 1)

Konin

Elementy kulturowe w nauczaniu języka obcego

Do napisania tego artykułu skłoniła

mnie jedna z ostatnio obserwowanych lekcji

o sławnych postaciach ze świata muzyki i filmu.

Nauczyciel wprowadzał nowy temat, wykorzy-

1) Dr Marek Derenowski jest wykładowcą metodyki w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej i nauczycielem języka angielskiego

w III Liceum Ogólnokształcącym w Koninie.

stując fotografie znanych piosenkarzy i aktorów.

Jakiś czas temu sam prowadziłem podobne

zajęcia i niestety z przykrością stwierdzam, że

wyniki naszych starań były w obu przypadkach

dokładnie takie same. Większość uczniów nie

potrafiła rozpoznać na zdjęciach takich sław, jak

John Lennon czy Kurt Cobain, nie mówiąc już

o takich postaciach jak James Dean czy Marlin

Monroe. Uderzyło mnie, jak mało uczniowie

wiedzą na ich temat, bo przecież w dobie Inter-

netu i nieograniczonego dostępu do informacji

wydawać by się mogło, że tego typu zadanie nie

powinno sprawić żadnego kłopotu.

Oczywistym jest przecież, że język, którym

się posługujemy, wyraża kulturę, z której się

wywodzi. Finnocchario (1964:8) definiuje język

jako „system, który pozwala wszystkim reprezentan-

tom danej kultury oraz osobom, które opanowały

ten system językowy danej kultury, na komunikację

i interakcję” . Jeżeli tak, to logiczne powinno być

stwierdzenie, że wraz z poznawaniem języka

obcego nasi uczniowie powinni automatycznie

poszerzać swoją wiedzę kulturową. Nie od dzisiaj

wiadomo, że prezentacja elementów kulturowych

na zajęciach z języka obcego wpływa pozytyw-

nie na naukę i zwiększa motywację. Znajomość

języków obcych ma pozwolić naszym uczniom

na swobodną komunikację z przedstawicielami

innych nacji, a ta nie będzie w pełni możliwa bez

zrozumienia różnic kulturowych oraz zdolności

przyswajania odmiennych wizji otaczającego nas

świata, poglądów i opinii innych osób.

Powyższe stwierdzenia nasuwają mi na

myśl kilka pytań:

Dlaczego jest tak źle, skoro jest tak dobrze?

Jakie korzyści płyną z wprowadzania elemen-

tów kulturowych na lekcji języka obcego?

O czym należy pamiętać, wprowadzając ele-

menty kulturowe na lekcji języka obcego?

Co należy zrobić, żeby poszerzyć wiedzę

kulturową naszych uczniów?

W dobie nieograniczonego dostępu do

informacji (Internet, książki, czasopisma, wy-

miany uczniowskie, programy unijne, podróże)

ogólna wiedza naszych uczniów o otaczającym

nas świecie i kulturze powinna być przynajmniej

wystarczająca. Tym bardziej, że w szkołach na za-

jęciach językowych coraz więcej miejsca poświę-

ca się właśnie prezentacji aspektów kulturowych.

W podręcznikach bez trudu znajdziemy wyod-

rębnione sekcje poświęcone kulturze wybranego

obszaru językowego. Dodatkowym czynnikiem,

który powinien sprzyjać rozwijaniu świadomości

uczniowskiej na temat kultury wybranego obsza-

ru językowego, jest bardzo pozytywny odbiór

poszczególnych krajów, np. USA czy Anglii.

Niestety, rzeczywistość jest w dużej mierze inna.

Wydaje mi się, że przyczyn takiej sytuacji należy

upatrywać w kilku miejscach.

Po pierwsze – dostęp do źródeł informacji nie

oznacza automatycznie ich wykorzystania. To,

że nasi uczniowie spędzają wiele godzin przy

ekranie komputerowym i telewizyjnym nie

oznacza, że wykorzystują ten czas na posze-

rzanie swoich horyzontów.

Po drugie – wśród uczniów panuje ogólny brak

zainteresowania światem zewnętrznym.

Po trzecie – pozytywny odbiór krajów z

wybranego obszaru kulturowego kojarzy się

naszym uczniom w dużej mierze z możliwoś-

cią wyjazdu zarobkowego.

Oczywiście krzywdzącym byłoby stwier-

dzenie, że wina za tak znikomy poziom wiedzy

kulturowej leży tylko i wyłącznie po stronie

uczniów. Część odpowiedzialności za obecną

sytuację ponosimy my, nauczyciele.

Po pierwsze – nadal zdarza się, że część na-

uczycieli języków obcych nie widzi potrzeby

rozwijania wiedzy kulturowej swoich ucz-

niów, uważając, że gramatyka i słownictwo

to jest to, co uczniowie muszą znać, ucząc

się języka.

Po drugie – często w natłoku materiału

językowego aspekty kulturowe schodzą na

dalszy plan.

Po trzecie – czasami nauczyciele nie widzą

potrzeby rozwijania swojej własnej wiedzy

kulturowej – wystarcza im to, co jest w pod-

ręczniku.

Niezależnie od tego, czy zgadzamy się

z powyższymi stwierdzeniami, czy też nie, należy

pamiętać o kilku niepodważalnych korzyściach

płynących ze świadomego wprowadzania ele-

mentów kulturowych. Język jest odzwierciedle-

niem kultury. Nie można w pełni nim władać,

jeżeli nie jesteśmy w stanie dostrzec, zaakcepto-

wać i przyswoić sobie różnic kulturowych. Jeśli

o nich nie mówimy, to trochę tak, jak byśmy

uczyli kogoś chodzić na jednej nodze. Ponadto

promowanie elementów kulturowych wpływa



Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: