Analog Center 11 2006.pdf

(1100 KB) Pobierz

W rubryce „Analog Center” prezentujemy skrótowe opisy urządzeń charakteryzujących się interesującymi, często

wręcz odkrywczymi, rozwiązaniami układowymi. Przypominamy także cieszące się największym powodzeniem, proste

opracowania pochodzące z redakcyjnego laboratorium.

Do nadsyłania opisów niebanalnych rozwiązań (także wyszukanych w Internecie) zachęcamy także Czytelników.

Za opracowania oryginalne wypłacamy honorarium w wysokości 300 zł brutto, za opublikowane w EP informacje

o interesujących projektach z Internetu honorarium wynosi 150 zł brutto. Opisy, propozycje i sugestie prosimy przesyłać

na adres: analog @ ep.com.pl.

Samochodowy wzmacniacz 70 W

Nowoczesny wzmacniacz samo-

chodowy mogący pracować jako sub-

woofer. Duża moc wyjściowa (70 W)

uzyskiwana jest dzięki zastosowaniu

układu wzmacniacza pracującego

w klasie H. Jest to układ mostkowy,

którego ostatni stopień zasilany jest

z podwyższonego napięcia (bootstrap).

Dodatkową zaletą klasy H jest wyż-

sza sprawność czyli „kostka” będzie

mniej się grzała przy pełnym wyste-

rowaniu. Układ TDA1562 dodatkowo

posiada zabezpieczenie termiczne

i przeciwzwarciowe oraz specjalny

obwód zapewniający wyciszanie pod-

czas włączania i wyłączania zasilania

eliminując ewentualne stuki i szumy

stanów nieustalonych.

Układ jest zasilany napięciem po-

dawanym do punktów P i O. Kon-

densatory C8, C7 ﬁltrują napięcie

zasilające i zapobiegają samowzbu-

dzeniu. Kondensatory C4, C5 pracują

w układzie bootstrap’u i umożliwiają

pracę w klasie H. Zwiększają one na-

pięcie zasilania wyjściowych stopni

mocy. Od ich pojemności zależy dol-

na częstotliwość graniczna – wartość

4700 mF jest optymalna do typowych

zastosowań. Kondensator C6 dołą-

czony do końcówki 14 ﬁltruje we-

wnętrzne napięcie odniesienia. Nóżka

4 steruje pracą układu. Zwarcie jej

do masy całkowicie wyłącza układ,

który pobiera wtedy tylko co najwy-

żej 1 mA prądu. Wzrost napięcia na

nóżce 4 budzi układ do życia, naj-

pierw do stanu wyciszenia (MUTE)

potem, przy napięciu powyżej 4,2 V

do normalnej pracy. W module kon-

densator C1 i rezystor R1 zapewniają

opóźnione włączenie kostki, co po-

zwoli uniknąć stuków i szumów po-

wstających podczas stanów nieusta-

lonych. Napięcie doprowadzone do

punktu M pozwala zdalnie sterować

pracą wzmacniacza. Zwarcie tego

punktu do masy momentalnie wy-

łącza układ. W wielu przypadkach,

zwłaszcza przy pracy w roli dodatko-

wego wzmacniacza samochodowego,

elementy R1, R2, C2 nie będą mon-

towane, a punkt M będzie dołączony

do wyjścia sterującego radioodtwarza-

cza, gdzie napięcie zasilające pojawia

się po włączeniu odtwarzacza.

Właściwości:

• moc: 70 W (zasilanie 14,4 V, THD–10%)

• wzmocnienie: 26 dB

• maksymalny ciągły prąd wyjściowy: 8 A

• zniekształcenia nieliniowe: typ. 0,06%

(14,4 V, 20 W)

• górna częstotliwość graniczna >20 kHz

• zasilanie: 8...18 VDC

Dodatkowe informacje:

Bardziej szczegółowy opis tego projektu można

znaleźć pod nazwą AVT–2477 na stronie:

http://www.sklep.avt.com.pl

Rys. 1. Schemat elektryczny samochodowego wzmacniacza 70 W

Elektronika Praktyczna 11/2006

39

886916527.472.png

886916527.483.png

886916527.494.png

886916527.505.png

886916527.001.png

886916527.012.png

886916527.023.png

886916527.034.png

886916527.045.png

886916527.056.png

886916527.067.png

886916527.077.png

886916527.088.png

886916527.099.png

886916527.110.png

886916527.121.png

886916527.132.png

886916527.143.png

886916527.154.png

886916527.165.png

886916527.176.png

886916527.187.png

886916527.198.png

886916527.209.png

886916527.220.png

886916527.231.png

886916527.242.png

886916527.253.png

886916527.264.png

886916527.275.png

886916527.286.png

886916527.297.png

886916527.308.png

886916527.319.png

886916527.330.png

886916527.340.png

886916527.351.png

886916527.362.png

886916527.373.png

886916527.384.png

886916527.395.png

886916527.406.png

886916527.417.png

886916527.428.png

886916527.439.png

886916527.450.png

886916527.461.png

886916527.465.png

886916527.466.png

886916527.467.png

886916527.468.png

886916527.469.png

886916527.470.png

886916527.471.png

886916527.473.png

886916527.474.png

886916527.475.png

886916527.476.png

886916527.477.png

886916527.478.png

886916527.479.png

886916527.480.png

886916527.481.png

886916527.482.png

886916527.484.png

886916527.485.png

886916527.486.png

886916527.487.png

886916527.488.png

886916527.489.png

886916527.490.png

886916527.491.png

886916527.492.png

886916527.493.png

886916527.495.png

886916527.496.png

886916527.497.png

886916527.498.png

886916527.499.png

886916527.500.png

886916527.501.png

886916527.502.png

886916527.503.png

886916527.504.png

886916527.506.png

886916527.507.png

886916527.508.png

886916527.509.png

886916527.510.png

886916527.511.png

886916527.512.png

886916527.513.png

886916527.514.png

886916527.515.png

886916527.002.png

886916527.003.png

886916527.004.png

886916527.005.png

886916527.006.png

886916527.007.png

886916527.008.png

886916527.009.png

886916527.010.png

886916527.011.png

886916527.013.png

886916527.014.png

886916527.015.png

886916527.016.png

886916527.017.png

886916527.018.png

886916527.019.png

886916527.020.png

886916527.021.png

886916527.022.png

886916527.024.png

886916527.025.png

886916527.026.png

886916527.027.png

886916527.028.png

886916527.029.png

886916527.030.png

886916527.031.png

886916527.032.png

886916527.033.png

886916527.035.png

886916527.036.png

886916527.037.png

886916527.038.png

886916527.039.png

886916527.040.png

886916527.041.png

886916527.042.png

886916527.043.png

886916527.044.png

886916527.046.png

886916527.047.png

886916527.048.png

886916527.049.png

886916527.050.png

886916527.051.png

886916527.052.png

886916527.053.png

886916527.054.png

886916527.055.png

886916527.057.png

886916527.058.png

886916527.059.png

886916527.060.png

886916527.061.png

886916527.062.png

886916527.063.png

886916527.064.png

886916527.065.png

886916527.066.png

886916527.068.png

886916527.069.png

886916527.070.png

886916527.071.png

Ładowarka akumulatorów ołowiowych 10–200 Ah

Układ jest przystawką do jakie-

gokolwiek (istniejącego) prostowni-

ka. Nie ma on ogranicznika prą-

du, a maksymalny prąd ładowania

(gdy tranzystor jest stale otwarty)

jest tu wyznaczony przez trans-

formator i ewentualnie ograniczo-

ny przez szeregowy rezystor lub/

i przez żarówkę umieszczoną w ob-

wodzie uzwojenia pierwotnego.

Parametry tranzystora T3 zazwy-

czaj nie będą ograniczeniem, po-

nieważ zalecany tranzystor BUZ11

ma dopuszczalny prąd ciągły rów-

ny 26 A, a w impulsie do 104 A.

Tymczasem nawet duży akumula-

tor 200 Ah jest zwykle ładowany

dziesięciogodzinnym prądem 20 A.

Kluczową rolę w układzie sterują-

cym pełni przerzutnik D z kostki

4013 (U2A). Na końcu pełnego

okresu przebiegu sieci przerzutnik

ten jest zerowany przez krótki im-

puls podawany na jego wejście R.

Na wyjściu Q pojawia się wtedy

stan niski. Kondensator C1 ładu-

je się bardzo szybko przez diodę

D1 i rezystancję wyjściową prze-

rzutnika. Następnie dodatnie zbo-

cze na wejściu CLK przerzutni-

ka U2A powoduje przepisanie na

wyjście Q stanu logicznego z wej-

ścia D. Wejście to jest dołączone

do komparatora TL431 (U1). Jeśli

napięcie na wejściu REF układu

TL431 (względem masy i końców-

ki A) jest mniejsze, niż 2,5 V,

przez U1 nie płynie prąd,

więc na wejściu D prze-

rzutnika występuje

stan wysoki. Jeśli

napięcie na

wejściu REF

osiągnie war-

tość napięcia

progowego kostki

(2,5 V, dokładniej

2,495 V ±55 mV),

przez kostkę U1

i rezystor R7 popły-

nie prąd. Napięcie na wejściu D

przerzutnika spadnie do wartości

około 2 V, co zostanie potraktowa-

ne jako stan niski. Gdy napięcie

akumulatora jest niższe od pro-

gu nastawionego za pomocą PR1,

akumulator jest ładowany pełnym

prądem. Gdy napięcie wzrasta, za-

nikają impulsy na wyjściu Q U2A

i tranzystor T3 nie zostaje załączo-

ny. Jeśli napięcie akumulatora jest

mniejsze od napięcia zadziałania

komparatora, wtedy po każdym

wyzerowaniu przerzutnika U2A

po dodatkowej krótkiej chwili na

wyjście Q wpisywany jest stan

wysoki. Potencjometr PR1 pozwa-

la regulować napięcie zadziałania

Dodatkowe informacje:

Bardziej szczegółowy opis tego projektu można

znaleźć pod nazwą AVT–2715 na stronie:

http://www.sklep.avt.com.pl

Właściwości:

• ładowanie akumulatorów ołowiowych o po-

jemności 10...200 Ah

• praca impulsowa

• dźwiękowa sygnalizacja zwarcia i złego

podłączenia biegunów

• możliwość uzupełnienia o układ histerezy na-

pięcia końcowego oraz pomiaru temperatury

akumulatora

• zasilanie z gotowego prostownika do ładowa-

nia akumulatorów kwasowych

komparatora U1 w zakresie co naj-

mniej 13,5...15 V, co całkowicie

wystarcza w praktyce.

Rys. 1. Schemat elektryczny ładowarki akumulatorów ołowiowych 10–200 Ah

40

Elektronika Praktyczna 11/2006

886916527.072.png

886916527.073.png

886916527.074.png

886916527.075.png

886916527.076.png

886916527.078.png

886916527.079.png

886916527.080.png

886916527.081.png

886916527.082.png

886916527.083.png

886916527.084.png

886916527.085.png

886916527.086.png

886916527.087.png

886916527.089.png

886916527.090.png

886916527.091.png

886916527.092.png

886916527.093.png

886916527.094.png

886916527.095.png

886916527.096.png

886916527.097.png

886916527.098.png

886916527.100.png

886916527.101.png

886916527.102.png

886916527.103.png

886916527.104.png

886916527.105.png

886916527.106.png

886916527.107.png

886916527.108.png

886916527.109.png

886916527.111.png

886916527.112.png

886916527.113.png

886916527.114.png

886916527.115.png

886916527.116.png

886916527.117.png

886916527.118.png

886916527.119.png

886916527.120.png

886916527.122.png

886916527.123.png

886916527.124.png

886916527.125.png

886916527.126.png

886916527.127.png

886916527.128.png

886916527.129.png

886916527.130.png

886916527.131.png

886916527.133.png

886916527.134.png

886916527.135.png

886916527.136.png

886916527.137.png

886916527.138.png

886916527.139.png

886916527.140.png

886916527.141.png

886916527.142.png

886916527.144.png

886916527.145.png

886916527.146.png

886916527.147.png

886916527.148.png

886916527.149.png

886916527.150.png

886916527.151.png

886916527.152.png

886916527.153.png

886916527.155.png

886916527.156.png

886916527.157.png

886916527.158.png

886916527.159.png

886916527.160.png

886916527.161.png

886916527.162.png

886916527.163.png

886916527.164.png

886916527.166.png

886916527.167.png

886916527.168.png

886916527.169.png

886916527.170.png

886916527.171.png

886916527.172.png

886916527.173.png

886916527.174.png

886916527.175.png

886916527.177.png

886916527.178.png

886916527.179.png

886916527.180.png

886916527.181.png

886916527.182.png

886916527.183.png

886916527.184.png

886916527.185.png

886916527.186.png

886916527.188.png

886916527.189.png

886916527.190.png

886916527.191.png

886916527.192.png

886916527.193.png

886916527.194.png

886916527.195.png

886916527.196.png

886916527.197.png

886916527.199.png

886916527.200.png

886916527.201.png

886916527.202.png

886916527.203.png

886916527.204.png

886916527.205.png

886916527.206.png

886916527.207.png

886916527.208.png

886916527.210.png

886916527.211.png

886916527.212.png

886916527.213.png

886916527.214.png

886916527.215.png

886916527.216.png

886916527.217.png

886916527.218.png

886916527.219.png

886916527.221.png

886916527.222.png

886916527.223.png

886916527.224.png

886916527.225.png

886916527.226.png

886916527.227.png

886916527.228.png

886916527.229.png

886916527.230.png

886916527.232.png

886916527.233.png

886916527.234.png

886916527.235.png

886916527.236.png

886916527.237.png

886916527.238.png

886916527.239.png

886916527.240.png

886916527.241.png

886916527.243.png

886916527.244.png

886916527.245.png

886916527.246.png

886916527.247.png

886916527.248.png

886916527.249.png

886916527.250.png

886916527.251.png

886916527.252.png

886916527.254.png

886916527.255.png

886916527.256.png

886916527.257.png

886916527.258.png

886916527.259.png

886916527.260.png

886916527.261.png

886916527.262.png

886916527.263.png

886916527.265.png

886916527.266.png

886916527.267.png

886916527.268.png

886916527.269.png

886916527.270.png

886916527.271.png

886916527.272.png

886916527.273.png

886916527.274.png

886916527.276.png

886916527.277.png

886916527.278.png

886916527.279.png

886916527.280.png

886916527.281.png

886916527.282.png

886916527.283.png

886916527.284.png

886916527.285.png

886916527.287.png

886916527.288.png

886916527.289.png

886916527.290.png

886916527.291.png

886916527.292.png

886916527.293.png

886916527.294.png

886916527.295.png

886916527.296.png

886916527.298.png

886916527.299.png

886916527.300.png

886916527.301.png

886916527.302.png

886916527.303.png

886916527.304.png

886916527.305.png

886916527.306.png

886916527.307.png

886916527.309.png

886916527.310.png

886916527.311.png

886916527.312.png

886916527.313.png

886916527.314.png

886916527.315.png

886916527.316.png

886916527.317.png

886916527.318.png

886916527.320.png

886916527.321.png

886916527.322.png

886916527.323.png

886916527.324.png

886916527.325.png

886916527.326.png

886916527.327.png

886916527.328.png

886916527.329.png

886916527.331.png

886916527.332.png

886916527.333.png

886916527.334.png

886916527.335.png

886916527.336.png

886916527.337.png

Gitarowe tremolo – vibrato

Prezentowana przystawka gita-

rowa jest kompilacją obu efektów

z płynną regulacją ich poziomu

względem siebie. Mówiąc innymi

słowy, użytkownik może ustawić

same tremolo, same vibrato lub

oba te efekty na raz z możliwością

zmian proporcji między nimi.

Zasadniczym elementem przy-

stawki jest wzmacniacz operacyj-

ny US1 typu TL071. Pracuje on

w układzie typowego ﬁltra pasmo-

wo–przepustowego, którego parame-

try wyznaczane są przez elementy

ujemnego sprzężenia zwrotnego C2,

P1, R5, C3 i T1. Tranzystor pełni

funkcję rezystora o sterowanej napię-

ciowo rezystancji. Zmiana rezystan-

cji złącza kolektor–emiter powoduje

przesuwanie w dół i w górę pasma

przepustowego ﬁltra.

Włączony szeregowo z konden-

satorem C2 potencjometr P1 powo-

duje osłabienie skuteczności działa-

nia ﬁltra, przez co dźwięk sprawia

wrażenie zanikania w momencie cał-

kowitego otwarcia tranzystora T1.

W jednym skrajnym położeniu P1

nasza przystawka jest „automatyczną

kaczką”, natomiast w drugim wytwa-

rza efekt tremolo. Poprzez zmniej-

szanie rezystancji P1 zwiększamy

skuteczność pracy ﬁltra, co powodu-

je wyraźne zmiany barwy dźwięku.

W środkowych położeniach P1 otrzy-

mujemy efekty mieszane, co daje

bardzo interesujące brzmienie. Głębo-

kość efektu ustawiamy przy pomocy

potencjometru P3, który odpowiada

za poziom napięcia podawanego na

bazę tranzystora sterującego. Często-

tliwością zmian barwy lub głośności

steruje generator wolnych przebie-

gów zbudowany na układzie opera-

cyjnym US2. Jest on typowym ge-

neratorem przebiegów sinusoidalnych

o zmienianej płynnie częstotliwości

pracy. Zależy ona od rezystancji po-

tencjometru P2 i mieści się w grani-

cach od 0,5 Hz do 10 Hz. Zarów-

no układ US1 jak i US2 zasilane są

ze wspólnego obwodu „sztucznego

zera” zbudowanego na dzielniku re-

zystancyjnym R3, R4 i pojemności

C4. Układ jest czuły na zakłócenia

zewnętrzne, dlatego należy umieścić

go w metalowej obudowie i połączyć

z nią masę elektryczną przystawki.

Dodatkowe informacje:

Bardziej szczegółowy opis tego projektu można

znaleźć pod nazwą AVT–314 na stronie:

http://www.sklep.avt.com.pl

Właściwości:

• szeroki zakres regulacji

• napięcie zasilania: 9 VDC

• wymiary płytki: 50x65 mm

Rys. 1. Schemat elektryczny układu

Ste row nik ser wo me cha niz mu

Za da niem ukła du jest po rów ny-

wa nie ze so bą dwóch na pięć: po da-

wa ne go na we jście CON2 i uzys ki-

wa ne go ze środ ko we go wy pro wa dze-

nia po ten cjo met ru P1 oraz dą że nie

do wy rów na nia tych na pięć. Po ten-

cjo metr P1 po łą czo ny jest z wa łem

na pę do wym me cha niz mu wy ko naw-

cze go i wraz z nim ob ra ca się o pe-

wien kąt. Zresz tą, nie ko niecz nie się

ob ra ca, moż na tak że za sto so wać

po ten cjo metr su wa ko wy śle dzą cy

wzdłuż ne po ru sze nia ukła du wy ko-

naw cze go, a na wet po ten cjo metr wie-

lo ob ro to wy (ser wa z ta ki mi po ten cjo-

met ra mi sto so wa ne są przez mo de-

la rzy bu du ją cych pły wa ją ce mo de le

żag low ców).

Dwa wzmac nia cze ope ra cyj ne

pra cu ją w ty po wym i częs to sto so wa-

nym w na szych kon struk cjach ukła-

dzie kom pa ra to ra okien ko we go. Za-

sto so wa nie „okienka” na pię cio we go

jest ko niecz ne dla... zmniej sze nia

cd na str. 42

Elektronika Praktyczna 11/2006

41

886916527.338.png

886916527.339.png

886916527.341.png

886916527.342.png

886916527.343.png

886916527.344.png

886916527.345.png

886916527.346.png

886916527.347.png

886916527.348.png

cd ze str. 41

Rys. 1. Schemat elektryczny sterownika serwomechanizmu

precyzji działania układu. Gdybyś-

my nie zastosowali takiego rozwią-

zania, to silnik układu wykonaw-

czego, na skutek jego bezwładnoś-

ci, nigdy by się nie zatrzymywał,

nieustannie korygując nieistotne dla

działania urządzenia, bardzo małe

różnice napięć.

Silnik elektryczny układu wyko-

nawczego został włączony na prze-

kątnej mostka utworzonego z czte-

rech tranzystorów mocy T1...T4.

Pojawienie się „stanu wysokiego”

na wyjściu wzmacniacza IC1B po-

woduje spolaryzowanie bazy tran-

zystora T2, a w konsekwencji także

bazy tranzystora T3. Prąd elektrycz-

ny zaczyna płynąć w obwodzie T3

– silnik – T2, powodując obraca-

nie się silnika w kierunku wskazó-

wek zegara (oczywiście, wyłącznie

umownie). Wraz z silnikiem obraca

się suwak potencjometru i w momen-

cie, kiedy napięcie na jego suwaku

znajdzie się w okienku napięciowym

określonym wartością R4 i R5 na

wyjściu wzmacniacza IC1B powsta-

nie „stan niski”. Tranzystory T2

i T3 przestaną przewodzić silnik za-

trzyma się w stabilnej pozycji. Jeże-

li teraz napięcie na wejściu układu

ulegnie zmianie (na skutek celowej

Dodatkowe informacje:

Bardziej szczegółowy opis tego projektu można

znaleźć pod nazwą AVT–AVT1189/2 na stronie:

http://www.sklep.avt.com.pl

Właściwości:

• sterowanie przekładnią z zamontowanym do

niej silnikiem elektrycznym prądu stałego

• uniwersalna konstrukcja

• zasilanie 12 V

regulacji) to konsekwencją wystąpie-

nia „stanu wysokiego” na wyjściu

jednego z wzmacniaczy będzie prze-

wodzenie jednej z par tranzystorów

w mostku i obracanie się silnika, aż

do momentu wyrównania napięć.

42

Elektronika Praktyczna 11/2006

886916527.349.png

886916527.350.png

886916527.352.png

886916527.353.png

886916527.354.png

886916527.355.png

886916527.356.png

886916527.357.png

886916527.358.png

886916527.359.png

886916527.360.png

886916527.361.png

886916527.363.png

886916527.364.png

886916527.365.png

886916527.366.png

886916527.367.png

886916527.368.png

886916527.369.png

886916527.370.png

886916527.371.png

886916527.372.png

886916527.374.png

886916527.375.png

886916527.376.png

886916527.377.png

886916527.378.png

886916527.379.png

886916527.380.png

886916527.381.png

886916527.382.png

886916527.383.png

886916527.385.png

886916527.386.png

886916527.387.png

886916527.388.png

886916527.389.png

886916527.390.png

886916527.391.png

886916527.392.png

886916527.393.png

886916527.394.png

886916527.396.png

886916527.397.png

886916527.398.png

886916527.399.png

886916527.400.png

886916527.401.png

886916527.402.png

886916527.403.png

886916527.404.png

886916527.405.png

886916527.407.png

886916527.408.png

886916527.409.png

886916527.410.png

886916527.411.png

886916527.412.png

886916527.413.png

886916527.414.png

886916527.415.png

886916527.416.png

886916527.418.png

886916527.419.png

886916527.420.png

886916527.421.png

886916527.422.png

886916527.423.png

886916527.424.png

886916527.425.png

886916527.426.png

886916527.427.png

886916527.429.png

886916527.430.png

886916527.431.png

886916527.432.png

886916527.433.png

886916527.434.png

886916527.435.png

886916527.436.png

886916527.437.png

886916527.438.png

886916527.440.png

886916527.441.png

886916527.442.png

886916527.443.png

886916527.444.png

886916527.445.png

886916527.446.png

886916527.447.png

886916527.448.png

886916527.449.png

886916527.451.png

886916527.452.png

886916527.453.png

886916527.454.png

886916527.455.png

886916527.456.png

886916527.457.png

886916527.458.png

886916527.459.png

886916527.460.png

886916527.462.png

886916527.463.png

886916527.464.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin