hiist.doc

(59 KB) Pobierz
Przedsiębiorcy i politycy:

Agnelli Giovanni 1899 współzałożyciel, a od 1902 prezes firmy Fiat. Jeszcze przed 1914 zainicjował w fabryce w Turynie masową produkcję samochodów.

Carnegie Andrew „król stali”, większą część majątku przeznaczył na budowę Carnegie Hall oraz fundację Carnegiego, wspierającą rozwój nauki.

Dawes Charles Gates Jako pierwszy pełnił funkcję dyrektora budżetu państwa w 1921. W latach 1923-1924 jako przewodniczący KE przy MKR opracował plan reparacji wojennych po I wojnie światowej, przyjęty przez Niemców w sierpniu 1924. Plan Dawesa, bardzo dogodny dla Niemców. Zakładał, iż Niemcy muszą otrzymać kredyty międzynarodowe na rozwój gospodarki, co miało umożliwić spłatę odszkodowań. W konsekwencji Niemcy w latach 1924-1931 spłacili 11 mld marek reparacji, a otrzymali 25 mld marek kredytów, co pozwoliło na wzrost potencjału gospod. i militarnego kraju.

Eiffel Gustave Alexandre most na Duero koło Porto (Portugalia 1877-1878), wiadukt koło Garabit (1880-1884), wieża na Polu Marsowym w Paryżu (1889), dom towarowy Bon Marché w Paryżu (1876), ponadto śluzy na Kanale Panamskim, konstrukcja Posągu Wolności w Nowym Jorku, Dworzec Zachodni w Budapeszcie.

Erhard Ludwig Był autorem reformy walutowej ogłoszonej 18 VI 1948 polegającej na wymianie zdewaluowanej Reichsmarki na Deutsche Mark. Jego największym sukcesem było nawiązanie stosunków dyplomatycznych z Izraelem w 1965 poprzedzone dostawami niemieckiego uzbrojenia. Informacja o tych dostawach była przyczyną jego dymisji w 1966. W 1967 założył fundację wspierającą badania nad gospodarką opartą o wolny rynek.

Eastmann George założyciel firmy Kodak , opatentował 1891- błony fotograficzne, 1888 – prosty aparat fotograficzny

Girard Philippe de 1810 wynalazł metodę przędzenia lnu na mokro, 1831 – zorganizował przędzalnię na Marymoncie.

Hoover Herbert Clark , prezydent USA w latach 1929-1933. W czasie Wielkiego Kryzysu podjął kroki zapobiegawcze (m.in. ograniczył roboty publiczne), ale przeciwstawił się ingerencji państwa w gospodarkę oraz destabilizacji budżetu. Obciążono go odpowiedzialnością za kryzys, czego wynikiem była porażka w wyborach prezydenckich w 1933 z F.D. Rooseveltem. Był głównym krytykiem tzw. nowego ładu. Prace naukowe w dziedzinie ekonomii wykazały, iż to on miał słuszność.

Lesseps Ferdinand twórca Kanału Sueskiego, członek francuskiej Akademii Nauk (od 1869), Akademii Francuskiej (od 1884). W 1854 uzyskał koncesję na budowę kanału łączącego Morze Śródziemne z Morzem Czerwonym, którą prowadził przez 10 lat (1859-1869). 17 XI 1869 Kanał Sueski otwarto dla żeglugi. W 1880 zawiązał spółkę akcyjną, która miała podjąć budowę Kanału Panamskiego w Ameryce Środkowej.

bracia Michelin Edouard w 1896 wynalazł rozbieralną oponę pneumatyczną. Założony przez nich koncern był właścicielem m.in. fabryki samochodów Citroën (w latach 1935-1976). Obecnie potentat przemysłu gumowego - jeden z pięciu największych producentów opon na świecie.

Morgan John Pierpont (1837-1913) założyciel banku J.P. Morgan & Co. , jednego z najpoważniejszych w Ameryce , finansującego założenie United States Steel Corp. i International Marcantile Marine Company , finansował i kontrolował przedsiębiorstwa w wielu dziedzinach gospodarki , 1942 – jego biblioteka została przekształcona w Fundację Morgana

 

 

Morita Aikio – długoletni prezes i twórca potęgi firmy Sony.

Raiffeisen 1862 twórca rolniczych kas pożyczkowo-oszcz, które zdobyły popularność w wielu krajach (w Polsce powstały tzw. kasy Stefczyka).

Rockefeller Założył 1870 Standard Oil Company, która zdobyła monopol w przemyśle rafineryjnym. Był w swoim czasie najbogatszym człowiekiem świata. Przeznaczył ponad 500 mln dolarów na różne fundacje naukowe, m.in. University of Chicago (1890) i Rockefeller Foundation (1913).

Roosevelt Franklin 1933-1945 czterokrotnie wybierany na prezydenta USA. Twórca programu reform społecznych (m.in. wprowadzenie ubezpieczeń dla bezrobotnych, rent, płac minimalnych) i ekonomicznych, opartych na zasadzie interwencjonizmu państwowego (New Deal). W polityce zagranicznej przeciwnik izolacjonizmu. 1933 nawiązał stosunki dyplomatyczne z ZSRR. 1941 podpisał wraz z Churchillem Kartę Atlantycką określającą wizję powojennego świata. Współorganizator ONZ. Jego polityka zagraniczna, zwłaszcza uległość wobec ZSRR, była przedmiotem licznych kontrowersji

Reagan Ronald prezydent USA 1981-1988. reaganomika, polegająca na podniesieniu stóp procentowych, zmniejszeniu wydatków socjalnych, redukcji podatków. W efekcie doszło do spadku inflacji i do ożywienia gospodarczego, rosła wartość dolara wobec innych walut, ale rósł też deficyt handlowy USA. Zapewniło to jednak siedmioletni okres koniunktury gospodarczej i wyraźny spadek bezrobocia. W polityce zagranicznej Reagan zajął zdecydowanie antyradzieckie stanowisko, przeciwstawiając się ekspansji wpływów komunistycznych w świecie. Po ogłoszeniu stanu wojennego w PRL w 1981 wprowadził ostre sankcje ekonomiczne przeciwko niej, wypowiedział ZSRR wojnę ekonomiczną, zatwierdził nowy program zbrojeń, tzw. wojny gwiezdne, wzmocnił potencjał nuklearny.

Thatcher Margaret 1979-1990 na czele rządu brytyjskiego Władzę objęła podczas głębokiego kryzysu ekonomicznego, spowodowanego ogromnym deficytem sektora państwowego i inflacją. Zlikwidowała dotacje dla znacznej części państwowych firm, zatrzymała inflację kosztem zwiększonego bezrobocia, zredukowała wydatki budżetowe, obniżyła podatki oraz podwyższyła stopę procentową oszczędności. Wszystkie te działania, będące połączeniem liberalizmu, konserwatyzmu i monetaryzmu, uzyskały nazwę "thatcheryzmu", a ona sama przydomek Żelaznej Damy. Podobną konsekwencję wykazała w polityce zagranicznej: doprowadziła do zwycięstwa Wielkiej Brytanii w wojnie z Argentyną o Falklandy w 1982. Prowadziła systematyczną walkę z potęgą związków zawodowych, która w efekcie doprowadziła do wzrostu konkurencyjności przemysłu i zamknięcia nierentownych dziedzin gospodarki.

Schacht Hjalmar 1923 przeprowadził stabilizację marki. 1924-1929 i 1933-1939 prezes Banku Rzeszy. 1934-1937 minister gospodarki, realizował hitlerowską politykę zbrojeń i militaryzacji kraju. Sądzony przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze, 1946 uniewinniony. 1953 założyciel i współwłaściciel domu bankowego w RFN.

Wilkinson John Zbudował m.in. piec odlewniczy do wytapiania żeliwa 1749, pierwszą wytaczarkę (1775), pierwszy most żeliwny (1779) i statek z metalowym kadłubem (1787).


 


   1-Narodziny gosp dynamicznej XVI-XVIII: -zwiększ popytu (wzrost ludn), -cechy nie nadążają –umasowienie manufaktur –maszyny

  2- Kapitalizm Handlowy XVI-XVII- odkrycia geograf- przewrót w handlu –konkurencja na Atl i o.Ind. SPA- głownie metale szl. 1600,1602 Komp Wsch w Eng i Spa, 1651-bryt Akt Nawigac.
–ang. potęga to przemysł. –rewolucja cen- opłacalny handel
   3- Demogr. : 18w- od pocz. znaczny wzrost ludn. –stałe obniżanie Ś i większa dł życia – 19w-największy PN w Eur Zach, - Austr, Bra, Jpn, Can- napływ ludzi młodych, JPN- 1870- ust. przeciw ogr. PN –neg wpływ kryzysu gosp i wojen.

I-  do 1750- ŚiR wysokie –czarna śmierć –brak antykoncepcji –niemożność wyżywienia –duża Ś noworodków

II- (do 1870) Ś spada R=const, kłopoty z wyżywieniem

III- (do1930) ŚiR spadają, planowanie rodz., tereny zurbaniz.

IV- niska RiŚ stagnacja demograficzna.

   7- Niemcy 1870-1918 –zjedn Niemiec, przył Alzacji i Lotar. –kapitał inwest. z Fra, grynderka, wzrost liczby ludn! –wielkie zamówienia zbroj., -eksp kolonialna –dynam rozwój gosp po kryzysie, umocnienie przemysłu, monopolizacja, Ber-Bel-Bag

   8- Rew agrarna- przem społ-gosp Eur śr-wsch w 19-20w.
-likwidacja poddaństwa i pańszcz. –uwł. chłopów –mech prac
–usamodziel. rolnika -wzrost produkcji –nowe met upraw itd.


  10- Gosp wojenna- I wś- do 1915 wzrost przem zbroj. potem cyw. –wiele nowych zakładów prod. –mobilizacja przemysłów ‘wojennych’ –dost. sur. głownie dla wojska –import ciuchów J -militaryzacja gosp. –zmalały zapasy złota i walut obcych –Ś wzrosta, PN maleje, deficyt  pokrywany z $ i podatków.

II wś- ustawa o prod. woj., do 1940 import sur. –brak siły rob. (obozy) –1944-brak sur. załamanie gosp. –zw potencjał gosp

   14- Skutki społ-gosp wojen –Iwś –zdemilit. Niemcy i ogr wojska, oddanie ziem i reparacje, 10+20 mln ofiar, roz. nauk, 270mld$ strat, Liga Narodów- akcje humanitarne- UNESCO.

IIwś- 30+20mln ofiar, 80%Eur, 6mln PL, inflacja up, gosp zał. problem wyżywienia, pomoc Aliantów- NewDeal, ZSRR dążył do eksp. USA wzbogacone, dekolonizacja, osł kościoła, NATO.
  16- Kryzys gosp 1929-33- 3mln$ pożyczek od USA 24X1929 czarny czwartek- krach na gieł po wywind. przez spekul cen akcji- sprzedaż. Stracono oszcz. zamknieto banki. Bezrob. up, susza, USA ogr import, później inni. Żądanie zwrotu kredytów, Załam handlu świat, PrPrz- USA 58%, Ger 54%, Ita 73%. HandelZagr USA 18do14% w 1932, nadprodukcja, nożyce cen.

  17- Kryzys Paliwowy 1973-74 1950-70 impuls gosp bo niskie ceny enerigii. od 1960 Opec. w okr eg-izr wojny kraje arabskie. OPEC embargo do popier. Izr. oraz ropa up o 128%. Stagflacja gosp w krajach przem, bezrob. ReakcjaUSAUKiNorw Nowe oszcz. techn i nowe źródła enr. Skutki: infl up


  11- Pieniądz 19 i 20w 1803- bimetalizm we Fra 1:15,5 1816- złoto w Eng bimet w Hol. 1835- srebrny w Ind, eksp srebra z Ind wzrost wydob. m.szl. nowe złoża w Kalif i Austr. 1865 UniaMonet.-ujedn bimet (Bel,Ita,Fra,Szwa) 1865-75- wydob sr. up. złoto zaczęto grom. poza obiegiem. 1871-75- złoto wprow. Ger, Skand., Fra Ita Hol Aus, i w 1900 Usa. Anglia ma przewagę bo ma duży zapas złota. banknoty (w Eng od XVIIw) jako pokwitowania.

   12- Rozwój Bankowości- 1poł 19w to rozl. pieniężne, emisja bankn. oparta na zapasach kruszców, kupcy nie wierzyli bankom, banki mały zasięg, -1833 Bang monop w emisji $ potem wpływał na stope proc banków w innych krajach. Na kontynencie wolny rozwój kapit-wolny rozwój bank. 1800 Bfra 1816 BNAus 1846 BPol- głównie emisja $ i kredyty. W Usa wuchta banków w 1864 ustawa bankowa- emisja obciąż podatkiem 10%, 1860 BRus, 1880 BJokoh.

...
Zgłoś jeśli naruszono regulamin