Porady z Prawa Pracy-07.04.2004.pdf

nr 45 (1154)

CZWARTEK 4 MARCA 2004

www.gazetaprawna.pl

Nr 8

TYGODNIK DLA KSIĘGOWYCH I KADROWCÓW

Co pracodawca

W numerze

WYJAŚNIENIA I OPINIE

Kalendarz płatnika i podatnika .............. 2

Urlopy w zakładzie pracy chronionej .... 2

Wolne po delegacji .................................... 2

Unia nie ustala składek ............................ 2

PODATKI 2004

Sprzedaż krótka, czyli podatek

od dochodu ................................................ 3

VAT I AKCYZA

Bez obaw – preferencje pozostaną ........ 4

KOSZTY W FIRMIE

Związek udowodnić musi podatnik ........ 5

Dobra wiara to za mało ............................ 5

PODATNIK W URZĘDZIE

Pełnomocnik podatnika ............................ 6

RACHUNKOWOŚĆ

– PORADY

Odpisywanie w dniu zakupu .................... 7

Obowiązki spółdzielni................................ 7

Budynki do rozbiórki poza bilansem ...... 7

Prawo do wykorzystania wzoru

zdobniczego ................................................ 7

TEMAT TYGODNIA

Co pracodawca może potrącić

z wynagrodzenia .................................. 8–11

O co można obniżyć wypłatę .................. 8

Obowiązek czy prawo pracodawcy ........ 8

Część pensji pod ochroną ........................ 9

Nieobecność w pracy – niższe

wynagrodzenie ........................................ 10

Potrącenia za zgodą pracownika

ograniczone .............................................. 10

Ekspert o potrąceniach

z wynagrodzenia ...................................... 11

WYJAŚNIENIA

–ORZECZENIA

ZUS nie mam prawa oceniać

odwołania.................................................. 12

Wczasy w trakcie zwolnienia ................ 12

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

Przy taśmie pod okiem instruktora ...... 13

CZYTELNICY PYTAJĄ

– EKSPERT WYJAŚNIA

Trzynasta pensja z regulaminu ............ 14

ZUS WYJAŚNIA

Obowiązkowe zgłoszenie do ZUS ........ 15

Doktorant musi udowodnić opłacanie

składek...................................................... 15

ZMIANY PRAWA

Kalendarium prawne .............................. 16

Ważne adresy .......................................... 16

Skarga na ZUS

tylko do sądu

może potrącić

W przypadku niewydania przez

Zakład Ubezpieczeń Społecznych

decyzji w terminie, ubezpieczone-

mu przysługuje odwołanie do są-

du rejonowego lub okręgowego,

w zależności od typu sprawy, wła-

ściwego ze względu na miejsce

zamieszkania świadczeniobiorcy.

z wynagrodzenia

Nasi czytelnicy skarżą się na pra-

cę oddziałów ZUS, które nie zawsze

terminowo rozpatrują sprawy za-

równo płatników jak i ubezpieczo-

nych. Wiele osób czuje się bezrad-

nych wobec urzędników zatrudnio-

nych w organie rentowym, którzy

niechętnie udzielają informacji wy-

kraczających poza zakres ich obo-

wiązków. Jeden z naszych czytelni-

ków prowadzący małą firmę usługo-

wą nie był w stanie uzyskać informa-

cji o zasadach odwołania od decyzji

organu rentowego. Pracownicy

ZUS przekonywali go, że odwołanie

jest przyjmowane wyłącznie na pi-

śmie. Dopiero przez przypadek do-

wiedział się, że odwołanie można

podyktować ustnie do protokołu

prowadzonego przez organ rentowy.

Jeśli zaś ZUS nie wyda w terminie

decyzji, ubezpieczony może złożyć

skargę na do sądu. Co więcej złoże-

nie takiej skargi, nie zamyka ubez-

pieczonemu drogi do złożenia od-

wołania od przyszłej decyzji.

W przypadku procesów przed są-

dem pracy, zarówno ubezpieczony

jak i płatnik składek może złożyć

wniosek o ustanowienie dla niego

adwokata lub radcy prawnego

z urzędu.

Część

wynagrodzenia

pracownika jest

chroniona przez

kodeks pracy

pracownika niezwiązanych z wykonywaną przez niego pracą i z tego tytu-

łu ma prawo potrącić z jego wynagrodzenia kwoty, jakie zatrudniony jest ko-

muś winien. Prawo do potrąceń nie oznacza jednak, że można ich dokonywać

według własnego uznania. Pracodawca musi pamiętać o tym, że przy obniża-

niu wynagrodzeń obowiązuje pewnego rodzaju hierarchia zobowiązań.

WIĘCEJ STR. 5

Temat tygodnia przygotowała Katarzyna Smolnik

WIĘCEJ STR. 8–11

W następnym numerze

Pracy i Podatków:

◗ Kiedy pracodawca

musi zapłacić

odszkodowania

Po akcesji preferencje zostaną

Nowa ustawa o VAT przewiduje dla określonych podat-

ników możliwość korzystania ze zwolnienia od tego po-

datku. Jest to tzw. zwolnienie podmiotowe. Nie jest to

rozwiązanie nowe, lecz kontynuacja już istniejącego.

Zwolnienie przewidziane jest dla tych podatników, u któ-

rych wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczy-

ła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyra-

żonej w złotych odpowiadającej równowartości 10 000

euro.

równo osobiście, jak i poprzez pełnomocnika. Po-

nieważ jednak czynności dokonane przez pełno-

mocnika są równoznaczne z działaniami strony, po-

datnik powinien zawsze na wstępie rozważyć wy-

bór osoby pełnomocnika oraz zakres jego umoco-

wania.

WIĘCEJ STR. 6

Wczasy w trakcie zwolnienia

Wyjaśnienie przez pracownika, czy w okresie zwol-

nienia z obowiązku wykonywania pracy z powodu

choroby przeprowadzał zaleconą przez lekarza kura-

cję, czy wykorzystywał zwolnienie w innym celu –

niezależnie od tego czy sprzyjającym poprawie sta-

nu zdrowia, czy pogarszającym lub mogącym go po-

gorszyć – mieści się w ramach obowiązku współ-

działania z pracodawcą przy wykonywaniu zobowią-

zania.

WIĘCEJ STR. 4

REKLAMA

Związek wydatków z przychodami

Nie można na organy podatkowe nakładać nieograni-

czonego obowiązku poszukiwania faktów, potwierdza-

jących związek przyczynowy pomiędzy oznaczonymi

wydatkami a uzyskanym przychodem, jeżeli dowo-

dów w tym zakresie nie dostarczył sam podatnik,

a z ustaleń organu podatkowego wynikają wnioski

przeciwne do ogólnie sformułowanych twierdzeń po-

datnika.

WIĘCEJ STR. 12

WIĘCEJ STR. 5

Szkolenia pracowników

Według kodeksu pracy jeszcze przed dopuszczeniem

nowego pracownika do pracy należy mu zapewnić prze-

szkolenie dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zwolniona z tego może być tylko osoba podejmująca

pracę po raz kolejny u tego samego pracodawcy i na

tym samym stanowisku.

Pełnomocnik podatnika

W toku postępowania podatkowego, a także kon-

troli podatkowej, podatnik może występować za-

WIĘCEJ STR. 13

TEMAT TYGODNIA

C zasami pracodawca staje się pośrednikiem w egzekwowaniu zobowiązań

Gazeta Prawna nr 45 (1154) 4 marca 2004

2 Wyjaśnienia i opinie

PRACA I PODATKI

TERMINARZ

PŁATNIKA

I PODATNIKA

PRAKTYCZNY KOMENTARZ EKSPERTA

Urlopy w zakładzie pracy chronionej

Po zmianach kodeksu pracy obliczanie

wymiaru urlopów pracowników wciąż

sprawia wiele kłopotów. Dziś LUIZA

KLIMKIEWICZ z Biura Pełnomocnika Rzą-

du ds. Osób Niepełnosprawnych ocenia,

czy w jednym z zakładów pracy chronio-

nej przyjęto prawidłową metodę obli-

czeń.

pracy danego pracownika na rzecz 15 dni urlo-

pu?

Odpowiedź. Wymiar urlopu ustalony na pod-

stawie art. 154 par. 1-3 k.p. wynosi rzeczywi-

ście 15 dni (tj. 4/7 x 26 dni = 14,86 dni – po za-

okrągleniu w górę do pełnego dnia). Urlopu

udziela się w dni, które są dla pracownika dnia-

mi pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkła-

dem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, od-

powiadającym dobowemu wymiarowi czasu

pracy pracownika w danym dniu. Dla celów

udzielania urlopu jeden tak ustalony dzień

urlopu zasadniczo odpowiada 8 godzinom, ale

zgodnie z art. 154 2 par. 3 k.p., zasady te stosu-

je się odpowiednio do pracownika, dla którego

dobowa norma czasu pracy, wynikająca z od-

rębnych przepisów, jest niższa niż 8 godzin. Je-

żeli spółdzielnia ustaliła liczbę godzin odpo-

wiadającą wymiarowi urlopu w przypadku pra-

cownika zaliczonego do znacznego lub umiar-

kowanego stopnia niepełnosprawności, który

korzysta z prawa do wymiaru czasu pracy, usta-

lonego zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 27

sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spo-

łecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnospraw-

nych (Dz.U. nr 123, poz. 776, z późn. zm.), tj.

7-godzinnego dnia pracy dla pracowników za-

trudnionych na cały etat – to zakład powinien

pomnożyć 15 dni urlopu przez 7 (a nie 8) go-

dzin. Uzyskana licz-

ba godzin urlopu pra-

cownika wyniesie

105, a podzielona

przez 4 godziny pra-

cy dziennie wyniesie

nieco ponad 26 (liczba ta odpowiada liczbie

dni urlopu tego pracownika).

Przykład 2. Pracownik w stopniu umiarko-

wanym pracuje w pełnym wymiarze czasu pra-

cy, czyli 7 godzin dziennie. Posiada staż pracy

powyżej 10 lat. Czy wymiar jego urlopu wyno-

si 26 dni? A skoro jeden dzień urlopu odpowia-

da 8 godzinom pracy, to czy te 26 dni urlopu

wypoczynkowego odpowiadają: 26 dni x 8 h =

208 h pracy, czyli 7 godzin pracy dziennie = 30

dni pracy danego pracownika na rzecz 26 dni

urlopu?

Odpowiedź. W tym przykładzie wymiar urlo-

pu pracownika wynosi 1 x 26 = 26 dni. Zakła-

dając, że pracownika dotyczą normy czasu pra-

cy określone w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 27

sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spo-

łecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnospraw-

nych (Dz.U. nr 123, poz. 776, z późn. zm.), to

liczba godzin urlopu pracownika wyniesie 182

(tj. 26 dni x 7 godzin dziennie). Liczba dni

urlopu danego pracownika wyniesie zatem 26

(tj. 182/7 = 26).

MARCA

2004

wpłata składki na ubezpieczenia

społeczne i zdrowotne opłacane

przez jednostki budżetowe, zakła-

dy budżetowe i gospodarstwa po-

mocnicze

Tym zakładem pracy chronionej jest spół-

dzielnia, która zatrudnia głównie osoby niepeł-

nosprawne w stopniu znacznym i umiarkowa-

nym, w niepełnym wymiarze czasu pracy. Ich

dobowy wymiar czasu pracy nie może przekro-

czyć 7 godzin na dobę. Pracodawca, kierując

się zasadą wyrażoną w art. 154 2 par. 2 k.p., tj.

że jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom

pracy, obliczył wymiary urlopów przyjmując

dwie poniższe metody.

Przykład 1. Pracownik w stopniu umiarko-

wanym jest zatrudniony w wymiarze czasu pra-

cy 4/7 etatu, to znaczy pracuje codziennie 4 go-

dziny. Jego staż pracy wynosi powyżej 10 lat.

Czy jego wymiar urlopu wynosi: 4/7 et. x 26

dni = 14,86, tj. po zaokrągleniu 15 dni urlopu.

Skoro jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzi-

nom pracy (art.154 2 par. 2), to czy te 15 dni

urlopu odpowiadają: 15 dni x 8 h = 120 godzin

pracy, czyli 4 godziny pracy dziennie = 30 dni

MARCA

2004

◗ podatek dochodowy od podat-

ników rozliczających się w for-

mie karty podatkowej. Zryczałto-

wany podatek dochodowy w for-

mie karty podatkowej podatnicy

płacą bez wezwania w terminie

do 7 dnia każdego miesiąca za

miesiąc ubiegły, a za grudzień –

w terminie do 28 grudnia roku

podatkowego. Podatnik uiszcza

podatek dochodowy stałym mie-

sięcznym ryczałtem, ustalonym

według obowiązujących stawek

podanych w tabeli w ustawie

o podatkach zryczałtowanych.

Stawką karty podatkowej jest

kwotowa stawka miesięczna. Wy-

sokość tej stawki uzależniona jest

od trzech czynników: rodzaju wy-

konywanej działalności, ilości za-

trudnionych pracowników oraz

miejscowości, w której prowadzo-

na jest działalność (a w szczegól-

ności – od liczby mieszkańców

tej miejscowości)

Wolne po delegacji

MGPiPS ODPOWIADA

Unia nie ustala składek

zdarzeń i okoliczności określo-

nych przepisami prawa pracy, któ-

re uniemożliwiają stawienie się

pracownika do pracy i jej świad-

czenie. Pracownik powinien

uprzedzić pracodawcę o przyczy-

nie i przewidywanym okresie nie-

obecności w pracy, jeżeli przyczy-

na tej nieobecności jest z góry wia-

doma lub możliwa do przewidze-

nia.

W razie zaistnienia przyczyn

uniemożliwiających stawienie się

do pracy, pracownik jest obowią-

zany niezwłocznie zawiadomić

pracodawcę o przyczynie swojej

nieobecności i przewidywanym

okresie jej trwania, nie później jed-

nak niż w drugim dniu nieobecno-

ści w pracy. Jeżeli przepisy prawa

pracy obowiązujące u danego pra-

codawcy nie określają sposobu za-

wiadomienia pracodawcy o przy-

czynie nieobecności pracownika

w pracy, zawiadomienia tego pra-

cownik dokonuje osobiście lub

przez inną osobę – telefonicznie

lub za pośrednictwem innego środ-

ka łączności albo drogą pocztową,

przy czym za datę zawiadomienia

uważa się wtedy datę stempla

pocztowego.

UKIE WYJAŚNIA

rębność ustaleń i uregulowań wła-

ściwych każdemu członkowi UE

dotyczy także osób prowadzących

samodzielną działalność gospo-

darczą. Także dla tych podmiotów

brak odgórnych, ogólnowspólno-

towych wytycznych, dotyczących

składek czy warunków nabywania

innych świadczeń.

Istnieje jednak pewna grupa

osób, dla której Unia ustaliła wy-

sokość pobieranych opłat. Doty-

czy to urzędników europejskich.

Ze względu na fakt, że mogą po-

chodzić z różnych krajów człon-

kowskich, ale nie pracują na rzecz

kraju, lecz dla Unii, istnieje od-

górnie ustalona granica opłat,

które są od nich pobierane z róż-

nych tytułów. I tak 8,25 proc. ich

wynagrodzenia przeznaczane jest

obowiązkowo na fundusz emery-

talny, a wysokość składki na ubez-

pieczenie zdrowotne wynosi 1,7

proc. ich pensji. Wielkość pobie-

ranej składki z tytułu następstw

nieszczęśliwych wypadków (tzw.

NNW), to 0,1 proc. otrzymywa-

nej pensji.

Tylko dla tych osób istnieje od-

górnie ustalony system pobiera-

nia składek ubezpieczeń społecz-

nych.

Czy pracownik powracający

z delegacji w późnych godzi-

nach nocnych musi rano iść

do pracy, czy może wziąć

dzień wolny? W przepisach

dotyczących wyjazdów służ-

bowych nie ma mowy na ten

temat – pisze do „GP” jeden

z czytelników.

Pracownik powracający z po-

dróży służbowej może usprawie-

dliwić swoją nieobecność w pracy

na podstawie swojego oświadcze-

nia potwierdzającego odbycie po-

dróży służbowej w godzinach

nocnych, zakończonej w takim

czasie, że do rozpoczęcia pracy

nie upłynęło 8 godzin, w warun-

kach uniemożliwiających odpo-

czynek nocny – wyjaśnia resort

pracy w odpowiedzi dla „GP”.

Można to zrobić na podstawie

par. 3 ust. 5 rozporządzenia mini-

stra pracy i polityki socjalnej

z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie

sposobu usprawiedliwiania nie-

obecności w pracy oraz udziela-

nia pracownikom zwolnień od

pracy (Dz.U. nr 60, poz. 281).

Rozporządzenie to określa zasa-

dy usprawiedliwiania nieobecno-

ści pracownika w pracy z powodu

Osoby prowadzące samo-

dzielną działalność gospo-

darczą w krajach Unii Euro-

pejskiej nie będą mieć od-

górnie ustalonego poziomu

składek na ubezpieczenie

społeczne.

MARCA

2004

Unia Europejska wprowadziła

wiele jednolitych systemów, któ-

re regulują różne obszary działal-

ności. Nie dotyczy to jednak

wszystkich dziedzin, np. płacenia

przez mieszkańców Unii składek

ubezpieczeniowych. Podobnie

jak wysokość emerytur i rent, tak-

że wysokość składek pozostaje

w indywidualnej gestii każdego

kraju członkowskiego. W każdym

z nich system pobierania składek

na ubezpieczenia społeczne usta-

lany jest oddzielnie, stanowi in-

dywidualną decyzję odpowied-

nich władz – podkreśla Departa-

ment Polityki Integracyjnej Urzę-

du Komitetu Integracji Europej-

skiej.

Każde państwo zachowało

w tym przypadku prawo do two-

rzenia własnych systemów ubez-

pieczeń i określania pobieranych

przez ubezpieczycieli opłat. Od-

◗ składka na ubezpieczenie zdro-

wotne i ubezpieczenia społeczne

od osób fizycznych opłacających

składkę wyłącznie za siebie.

01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72,

tel. (22) 530 40 35, 530 40 40, fax 530 40 39,

w Internecie: www.gazetaprawna.pl,

e-mail: gp@infor.pl

Praca

i Podatki

Redaktor prowadzący:

Małgorzata Jankowska , tel. 530 42 48.

Sekretarz redakcji:

Krystyna Kanecka, tel. 530 40 44.

Biuro Reklamy: 01-042 Warszawa,

ul. Okopowa 58/72,

tel.: (0–22) 530 44 61, 530 40 26–29,

fax (0-22) 530 40 25.

Fotoskład: Jacek Obrusiewicz,

tel. (0–22) 530 41 23;

Produkcja: Elżbieta Stamler,

tel. 530 42 24 .

Druk: AGORA SA Drukarnia,

ul. Daniszewska 27,

03-230 Warszawa

Opr. Tomasz Zalewski

Ju˝ w poniedzia∏ek, 8 marca

Gazeta Prawna z CD-ROM-em

PRAWO NA CO DZIE¡,

przydatnym w ka˝dej

sytuacji ˝yciowej.

Ponad 100 umów i formularzy

potrzebnych w codziennych sytuacjach

Program do wypełniania PIT-ów

oraz porady, jak rozliczyć się za 2003 rok

Kalkulatory

ułatwiające wyliczenia wynagrodzeń, kredytów,

lokat i walut

Zawsze powinieneś mieć ten CD-ROM w zasięgu ręki

◗

Gazeta Prawna nr 45 (1154) 4 marca 2004

PRACA I PODATKI

Podatki 2004 3

PIT. POŻYCZONE PAPIERY WARTOŚCIOWE

Sprzedaż „krótka”, czyli podatek od dochodu

Od br. w ustawie o podatku dochodo-

wym od osób fizycznych określono

w sposób jednoznaczny, co jest do-

chodem w przypadku tzw. sprzedaży

krótkiej. Określono również moment

powstania tego dochodu oraz możli-

wość odliczenia straty z tego tytułu

ze źródła przychodów, jakim są „ope-

racje przeprowadzane” na papierach

wartościowych.

odkupu papierów wartościowych (kiedy

kurs był niski). Ta dodatnia różnica jest

dla niego przychodem z odpłatnego zby-

cia pożyczonych papierów wartościo-

wych.

pierów wartościowych (art. 24 ust. 14).

Przykładowymi wydatkami na nabycie

zwróconych papierów wartościowych

mogą być: wynagrodzenie dla pożycz-

kodawcy – biura maklerskiego, wyna-

grodzenie za obsługę sprzedaży krót-

kiej, prowizja dla biura maklerskiego

od zlecenia sprzedaży krótkiej i odku-

pu.

Nadmienić można, że odrębnymi

przepisami określającymi zasady zbywa-

nia pożyczonych papierów wartościo-

wych, o których wspomina art. 24

ust. 13 ustawy o PIT, jest przede wszyst-

kim rozporządzenie Rady Ministrów

z dnia 21 grudnia 1999 r. w sprawie

określenia szczegółowych zasad, trybu

i warunków pożyczania papierów warto-

ściowych z udziałem domów makler-

skich, banków prowadzących działal-

ność maklerską oraz banków prowadzą-

cych rachunki papierów wartościowych

(Dz.U. nr 110, poz. 1269).

Można odliczyć stratę

Ogólna zasada zawarta w art. 9 ust. 3

ustawy o PIT stanowi, że o wysokość straty

poniesionej w roku podatkowym można ob-

niżyć dochód uzyskany z tego źródła w naj-

bliższych kolejno po sobie następujących

pięciu latach podatkowych, z tym że wyso-

kość obniżenia w którymkolwiek z tych lat

nie może przekroczyć 50 proc. kwoty tej

straty. Dzięki nowemu art. 9 ust. 6 zasada

powyższa ma zastosowanie m.in. do strat

z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach

mających osobowość prawną, papierów

wartościowych, w tym z odpłatnego zbycia

pożyczonych papierów wartościowych

(sprzedaż krótka) i odpłatnego zbycia po-

chodnych instrumentów finansowych oraz

z realizacji praw z nich wynikających.

Kiedy powstaje dochód

Zgodnie z nowo dodanym art. 24

ust. 13 ustawy o PIT, w przypadku od-

płatnego zbycia pożyczonych papierów

wartościowych na zasadach określo-

nych w odrębnych przepisach (sprze-

daż krótka), dochód ustala się na

dzień, w którym nastąpił zwrot poży-

czonych papierów wartościowych lub

miał nastąpić, zgodnie z zawartą umo-

wą pożyczki tych papierów. Dochodem

tym uzyskanym w roku podatkowym

jest różnica między sumą przychodów

z odpłatnego zbycia pożyczonych pa-

pierów wartościowych a wydatkami po-

niesionymi na nabycie zwróconych pa-

Z początkiem 2004 r. dokonano

w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podat-

ku dochodowym od osób fizycznych (t.j.

Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn.

zm.) znaczących zmian odnoszących się

do dochodów z tytułu zbycia papierów

wartościowych. W efekcie tych zmian

precyzyjniej określono, co należy rozu-

mieć przez pojęcie takich dochodów i jak

należy je opodatkować (przewidziano od-

dzielną 19-proc. stawkę). Określono rów-

nież, że dochodów tych nie łączy się z do-

chodami opodatkowanymi na zasadach

ogólnych (opodatkowanych progresyw-

nie), jak i z dochodami z pozarolniczej

działalności gospodarczej opodatkowanej

19-proc. podatkiem liniowym. W myśl no-

wego art. 30b ust. 1 ustawy, od dochodów

uzyskanych na terenie RP z odpłatnego

zbycia papierów wartościowych lub po-

chodnych instrumentów finansowych,

i z realizacji praw z nich wynikających

oraz z odpłatnego zbycia udziałów

w spółkach mających osobowość prawną

oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji)

w spółkach mających osobowość prawną

albo wkładów w spółdzielniach w zamian

za wkład niepieniężny w postaci innej niż

przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana

część, podatek dochodowy wynosi

19 proc. W wyliczeniu tym, mimo że nie

bezpośrednio, ale w sposób jednoznacz-

ny określono, że opodatkowaniu podlega

również dochód z tzw. sprzedaży krót-

kiej.

Bogdan Świąder

bogdan.swiader@infor.pl

PRENUMERATA II kwarta∏2004

W każdy czwartek otrzymasz dodatek

TYGODNIK DLA KSIĘGOWYCH I KADROWCÓW

Małgorzata Jankowska

Redaktor prowadzący

Czym jest

tzw. sprzedaż krótka

Najogólniej rzecz biorąc, sprzedaż

krótka polega na pożyczaniu papierów

wartościowych, ich sprzedaży i później-

szym odkupieniu po niższej cenie. Różni-

ca między pierwszą i drugą transakcją

stanowi zysk dla przeprowadzającego

krótką sprzedaż pod warunkiem oczywi-

ście, że w najbliższym czasie kurs danego

papieru wartościowego spadnie. Jeżeli

kurs waloru (akcji) faktycznie ulegnie ob-

niżeniu, wówczas inwestor-podatnik od-

kupuje papiery wartościowe po niższym

kursie i zarabia na różnicy między ceną

sprzedaży (kiedy kurs był wysoki) a ceną

ły dodatek Gazety Prawnej otrzymuje nową nazwę:

Praca i Podatki i jest adresowany do pracodawców,

płatników, księgowych oraz kadrowych.

Dodatek wypełniają przede wszystkim publikacje dotyczące podat-

ków i rachunkowości oraz prawa pracy, w tym ubezpieczeń społecznych.

Wśród nich pracodawcy znajdą – jak dotychczas – wyjaśnienia ekspertów

i ich komentarze do zmieniających się przepisów. W najbliższych numerach

przybędzie ponadto informacji o regulacjach związanych z przystąpieniem

Polski do Unii Europejskiej. Przypomnimy o wchodzących wówczas w życie

m. in. zmianach kodeksu pracy, dotyczących np. bezpieczeństwa i higieny pracy.

Szczególnej uwadze Czytelników polecamy obszerne „Tematy tygo-

dnia” (do tej pory tzw. tematy na czasie). Już dziś, w głównym artykule do-

datku, piszemy o tym, co może potrącić pracodawca z wynagrodzenia pra-

cownika. W następnych wydaniach poinformujemy m.in., w jakich sytu-

acjach pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownikowi odszkodowa-

nie, jak może motywować swoich podwładnych do wydajniejszej pracy,

a także czy opłaca się zatrudnić niepełnosprawnych. Ponadto w dodat-

ku nie zabraknie porad, wyjaśnień ministerstw i użytecznych informacji, ta-

kich jak adresy istotnych dla pracodawców instytucji.

Sprzedaż krótka

Sprzedaż krótka jest to operacja mają-

ca na celu zarabianie na spadkach kur-

sów papierów wartościowych. Inwe-

stor zakłada, że w najbliższym czasie

kurs danego papieru wartościowego

spadnie i wtedy pożycza akcje od do-

mu maklerskiego, dokonując ich

sprzedaży na giełdzie. W momencie

gdy kurs waloru rzeczywiście spadnie,

wówczas inwestor odkupuje papiery

wartościowe po niższym kursie, zara-

biając na różnicy między ceną sprze-

daży a ceną odkupu papierów.

Informacje o prenumeracie - tel. (22) 761 31 27, 0-801 626 666

www.gazetaprawna.pl/prenumerata

Praca i Podatki

P racodawca i Pracownik zmienia się. Od dziś ten sta-

4 VAT i akcyza

Gazeta Prawna nr 45 (1154) 4 marca 2004

PRACA I PODATKI

POLSKA – UE. ZWOLNIENIA PODMIOTOWE PO AKCESJI

Bez obaw – preferencje pozostaną

Nowa ustawa o VAT przewiduje dla określonych podatników możli-

wość korzystania ze zwolnienia od tego podatku. Jest to tzw. zwol-

nienie podmiotowe. Warto zauważyć, że nie jest to rozwiązanie no-

we, lecz kontynuacja już istniejącego. Chcemy więc uspokoić tych

podatników, którzy z takiego zwolnienia już korzystają lub mają za-

miar korzystać pod rządami nowej ustawy o VAT, a więc i po akce-

sji Polski do Unii Europejskiej.

nia wspomnianej kwoty. Opodatkowaniu

podlega wówczas nadwyżka sprzedaży po-

nad tą wartość. Natomiast obowiązek po-

datkowy powstanie wraz z momentem

przekroczenia tej wartości.

Obniżenie podatku

Fakt utraty zwolnienia nie musi ozna-

czać, że podatnik nie będzie mógł skorzy-

stać z możliwości obniżenia podatku na-

leżnego o kwotę podatku naliczonego. Je-

żeli naczelnik urzędu skarbowego się zgo-

dzi, podatnik będzie mógł pomniejszyć

podatek należny:

◗

zwolnienia upłynęły 3 lata. Okres 3 lat liczy

się od końca miesiąca, w którym podatnik

utracił lub zrezygnował ze zwolnienia.

Szczególny przypadek utraty

prawa do zwolnienia

Nowa ustawa o VAT, podobnie jak dotych-

czas obowiązująca, przewiduje jeszcze jeden

przypadek, w którym podatnik utraci prawo

do zwolnienia, z tym że konsekwencje utraty

tego prawa są bardziej dotkliwe niż w pozosta-

łych przypadkach. Jeżeli podatnicy prowadzą-

cy działalność opodatkowaną, rozpoczynający

prowadzenie takiej działalności lub prowadzą-

cy przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzający

funduszami powierniczymi, agenci, zlecenio-

biorcy lub inne osoby świadczące usługi o po-

dobnym charakterze wykorzystując związki

z kontrahentami tak układają swoje interesy, że

uzyskują wartość sprzedaży znacznie odbiega-

jącą od tej, którą uzyskaliby w przypadku, gdy-

by związki te nie istniały, tracą prawo do zwol-

nienia. Oczywiście w wyniku wspomnianych

działań podatników, a właściwie ich związków

z kontrahentami, musi nastąpić zmniejszenie

wpływów podatkowych (stanowi to podstawę

utraty zwolnienia). Zwolnienie od podatku tra-

ci moc od początku roku podatkowego.

Nabywca nie ma prawa

do zwolnienia

Zwolnienie podmiotowe od podatku od

towarów i usług nie będzie miało zastosowa-

nia do importu towarów i usług, wewnątrzw-

spólnotowego nabycia towarów, dostawy to-

warów, dla której podatnikiem jest nabywca

tych towarów bądź usług. Zastosowanie

zwolnienia nie będzie miało zastosowania

również do podatników:

1) dokonujących dostaw:

a) wyrobów z metali szlachetnych lub

z udziałem tych metali,

b) towarów opodatkowanych podatkiem

akcyzowym, z wyjątkiem: energii elektrycz-

nej (PKWiU 40.10.10), perfum i wód toaleto-

wych (PKWiU 24.52.11), kosmetyków upięk-

szających do ust i oczu (PKWiU 24.52.12),

kosmetyków do manicure i pedicure

(PKWiU 24.52.13), pudrów kosmetycznych

i higienicznych – z wyłączeniem przeznaczo-

nych dla dzieci (PKWiU ex 24.52.14-00), po-

zostałych kosmetyków upiększających do

twarzy (PKWiU 24.52.15-00.10), dezodoran-

tów osobistych i preparatów przeciwpoto-

wych (PKWiU 24.52.19-50.00), preparatów

do higieny intymnej (PKWiU 24.52.19-

90.10), środków higienicznych kosmetycz-

nych, gdzie indziej niewymienionych

(PKWiU 24.52.19-90.3), preparatów toaleto-

wych dla zwierząt (PKWiU 24.52.19-90.60),

kosmetyków i wyrobów perfumeryjnych, po-

zostałych, gdzie indziej niesklasyfikowanych

(PKWiU 24.52.19-90.90), kart do gry – z wy-

łączeniem kart do gry dla dzieci (PKWiU ex

36.50.41-00), cygar, również z obciętymi koń-

cami, cygaretek i papierosów z tytoniu lub

namiastek tytoniu (PKWiU 16.00.11), tyto-

niu do palenia (PKWiU 16.00.12-30), tabaki

(PKWiU ex 16.00.12-90.20),

c) nowych środków transportu,

d) terenów budowlanych oraz przezna-

czonych pod zabudowę.

2) świadczących usługi prawnicze oraz usłu-

gi w zakresie doradztwa, a także usługi

jubilerskie,

3) niemających siedziby lub miejsca za-

mieszkania na terytorium kraju.

Agnieszka Witkiewicz

agnieszka.witkiewicz@infor.pl

Zgodnie z nową ustawą

o VAT, zwolnienie przewi-

dziane jest dla tych podatni-

ków, u których wartość sprze-

daży opodatkowanej nie prze-

kroczyła łącznie w poprzednim roku po-

datkowym kwoty wyrażonej w złotych od-

powiadającej równowartości 10 000 euro.

Do wartości sprzedaży, od której uzależ-

niona jest możliwość korzystania ze zwol-

nienia, nie wlicza się kwoty podatku. Doko-

nując oceny, czy wartość sprzedaży towa-

rów lub usług przez podatnika w roku po-

przednim uprawnia do zwolnienia należy

brać pod uwagę wartość sprzedaży netto.

Ponadto do wartości sprzedaży nie wli-

cza się odpłatnej dostawy towarów oraz

odpłatnego świadczenia usług zwolnio-

nych od podatku. Wliczeniu do wartości

sprzedaży nie podlega również odpłatna

dostawa towarów, które na podstawie

przepisów o podatku dochodowym są zali-

czane przez podatnika do środków trwa-

łych oraz wartości niematerialnych i praw-

nych podlegających amortyzacji.

Trochę inaczej kształtuje się sposób ob-

liczania wartości sprzedaży u podatników

– rolników ryczałtowych, którzy prowadzą

W przypadku podatników prowadzą-

cych przedsiębiorstwo maklerskie, zarzą-

dzających funduszami powierniczymi,

agentów, zleceniobiorców lub innych osób

świadczących usługi o podobnym charak-

terze przez wartość sprzedaży rozumieć

się będzie 30-krotność prowizji lub innych

postaci wynagrodzeń za wykonanie usług.

Ze zwolnienia

można zrezygnować

Zarówno ci podatnicy, którzy prowadzą

już działalność opodatkowaną VAT, jak

również ci, którzy dopiero ją rozpoczyna-

ją, a przy tym korzystają ze zwolnienia

podmiotowego, mają prawo z niego zrezy-

gnować. Sposób rezygnacji określa usta-

wa. Podatnik powinien wyrazić chęć rezy-

gnacji ze zwolnienia na piśmie i zawiado-

mić o tym naczelnika właściwego urzędu

skarbowego. Naczelnika urzędu należy za-

wiadomić przed miesiącem, w którym po-

datnik chce ze zwolnienia zrezygnować.

W przypadku zaś podatników rozpoczyna-

jących wykonywanie czynności opodatko-

wanych w trakcie roku zawiadomienie mu-

si nastąpić przed dniem wykonania pierw-

szej czynności opodatkowanej VAT.

Utrata prawa do zwolnienia

Ponieważ prawo do zwolnienia uzależ-

nione jest od spełniania przez podatnika

określonych warunków, oczywiste jest

również, że jeżeli podatnik przestanie

spełniać te warunki, wówczas prawo to

utraci. Jeżeli wartość sprzedaży u podatni-

ków zwolnionych od podatku przekroczy

kwotę odpowiadającą równowartości

10 000 euro, zwolnienie przestaje obowią-

zywać w momencie przekroczenia tej kwo-

ty. Wraz z utratą zwolnienia będącą skut-

kiem przekroczenia wspomnianej kwoty

powstaje obowiązek podatkowy. Opodat-

kowaniu podlega w takich przypadkach

nadwyżka sprzedaży ponad kwotę stano-

wiącą równowartość 10 000 euro.

Trochę inaczej wygląda sytuacja w przy-

padku podatników rozpoczynających wy-

konywanie czynności opodatkowanych

VAT. W przypadku tej grupy, jeżeli fak-

tyczna wartość sprzedaży, w proporcji do

okresu prowadzonej sprzedaży, przekro-

czy w trakcie roku podatkowego kwotę, bę-

dącą równowartością 10 000 euro lub

30-krotnością kwoty np. prowizji, zwolnie-

nie utraci moc z momentem przekrocze-

o kwotę podatku naliczonego, która wy-

nika z dokumentów celnych oraz

◗

o kwotę podatku zapłaconą od we-

wnątrzwspólnotowego nabycia towarów,

a także

RADZI

Wartość sprzedaży u podatnika korzy-

stającego ze zwolnienia przekroczyła

15 listopada 2003 r. kwotę opowiada-

jącą równowartości 10 000 euro. Po-

datnik utracił w konsekwencji prawo

do zwolnienia od 15 listopada 2003 r.

Nie oznacza to jednak, że już nigdy nie

będzie mógł z tego zwolnienia skorzy-

stać. Ponowne prawo do zwolnienia

przysługiwać mu będzie jednak dopie-

ro po upływie 3 lat, licząc od końca

miesiąca, w którym utracił prawo do

zwolnienia, a więc od grudnia 2006 r.

(o ile oczywiście przepisy ustawy będą

nadal przewidywać możliwość skorzy-

stania z takiego zwolnienia).

◗ o kwoty podatku naliczonego wynikają-

ce z faktur dokumentujących zakupy do-

konane przed dniem utraty zwolnienia.

Podatnik będzie mógł obniżyć podatek

należny, nawet gdy utraci zwolnienie, ale

tylko pod warunkiem, że:

◗ sporządzi spis z natury zapasów towa-

rów posiadanych w dniu, w którym na-

stąpiło przekroczenie kwoty odpowiada-

jącej równowartości 10 000 euro oraz

◗ przedłoży w urzędzie skarbowym spis

z natury w terminie 14 dni, licząc od

dnia utraty zwolnienia.

Jak należy więc właściwie obliczyć kwo-

tę podatku naliczonego? Kwotę podatku

naliczonego stanowi iloczyn ilości towa-

rów objętych spisem z natury i kwoty po-

datku naliczonego przypadającej na jed-

nostkę towaru, z podziałem na poszczegól-

ne stawki podatkowe.

Możliwość obniżenia podatku od warto-

ści dodanej przysługiwać będzie również

tym podatnikom prowadzącym działal-

ność, którzy sami zrezygnują z przysługu-

jącego im zwolnienia. Obniżenie podatku

będzie możliwe, o ile podatnik złoży pi-

semne zawiadomienie naczelnikowi urzę-

du skarbowego o rezygnacji ze zwolnienia

przed początkiem miesiąca, w którym re-

zygnuje ze zwolnienia.

Powtórne prawo

do zwolnienia

Podatnik, który utracił prawo do zwol-

nienia od podatku lub zrezygnował z tego

zwolnienia, może ponownie z niego skorzy-

stać. Prawo to nie jest jednak nieograniczo-

ne. Ponownie ubiegać się o zwolnienie mo-

że bowiem tylko ten podatnik, który będzie

spełniał określone warunki i od utraty lub

rezygnacji z poprzednio przysługującego

RADZI

Możliwość odliczenia podatku naliczo-

nego w przypadku utraty prawa do

zwolnienia przysługuje pod warunkiem

uzyskania formalnej zgody naczelnika

urzędu skarbowego na dokonanie te-

go odliczenia. Podatnik musi pamiętać

o tym, że w momencie utraty prawa do

zwolnienia lub też rezygnacji z niego

powinien złożyć w urzędzie skarbo-

wym zgłoszenie rejestracyjne VAT-R,

o ile nie złożył go wcześniej. Jeśli tego

nie zrobi, nie będzie miał prawa do ob-

niżenia podatku należnego o podatek

naliczony.

równocześnie inną jeszcze niż rolnicza

działalność. Jeżeli więc rolnik ryczałtowy

korzysta ze zwolnienia z VAT na dostawę

produktów rolnych, pochodzących z wła-

snej działalności rolniczej oraz na świad-

czenie usług rolniczych, a także prowadzi

inną działalność, do wartości sprzedaży

nie wlicza się sprzedaży produktów rol-

nych, które pochodzą z prowadzonej

przez tego podatnika działalności rolni-

czej.

Gazeta Prawna

w TV 4

W każdy poniedziałek 21:30

INFORmator prawny magazyn Gazety Prawnej

■ aktualności ■ porady ■ komentarze ekspertów

Gazeta Prawna nr 45 (1154) 4 marca 2004

PRACA I PODATKI

Koszty w firmie 5

ORZECZNICTWO. ZWIĄZEK WYDATKÓW Z PRZYCHODAMI

Udowodnić musi podatnik

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób

prawnych nie można na organy podatkowe nakładać nieograniczo-

nego obowiązku poszukiwania faktów, potwierdzających związek

przyczynowy pomiędzy oznaczonymi wydatkami a uzyskanym przy-

chodem, jeżeli dowodów w tym zakresie nie dostarczył sam podat-

nik, a z ustaleń organu podatkowego wynikają wnioski przeciwne

do ogólnie sformułowanych twierdzeń podatnika.

płac itp. Fakt zatrudniania pracowników nie

wynika również z informacji o przychodach

podatnika z działalności prowadzonej na

własne nazwisko

składanych na dru-

kach PIT-27/A i PIT-

28/A, gdzie w części

C pn. „Dane doty-

czące stanu zatrud-

nienia” wykazywano

„1”, czyli właściciela.

Zasadnie też uznano jej twierdzenia – raz

o zatrudnianiu osób bezrobotnych, innym ra-

zem o pomocy męża i córki w wykonaniu ro-

bót, jako budzące wątpliwości co do ich wia-

rygodności. Jak podkreślił NSA: ponieważ

nie dysponowano żadnymi dokumentami,

które mogłyby stanowić dowód w sprawie,

a zeznania samej podatniczki i twierdzenia

spółki były rozbieżne i nielogiczne, organy

podatkowe zasadnie stwierdziły, iż zakład nie

zatrudniał pracowników, a ona sama wraz

z mężem i córką nie mogła wykonać powie-

rzonego jej zakresu robót.

W związku z tym, choć co prawda art.

122 Ordynacji podatkowej nakłada na or-

gany podatkowe

obowiązek podej-

mowania wszelkich

niezbędnych dzia-

łań w celu dokładne-

go wyjaśnienia sta-

nu faktycznego

sprawy, jednakże

nie może to ozna-

czać obciążenia or-

ganu nieograniczo-

nym obowiązkiem

poszukiwania fak-

tów mających istot-

ne znaczenie dla rozstrzygnięcia.

Za chybiony sąd uznał też zarzut narusze-

nia art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodo-

wym od osób prawnych. Wskazał, iż w myśl

przepisu art. 15 ust. 1 ustawy kosztami uzy-

skania przychodów są koszty poniesione

w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem

kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej

ustawy. Ustawodawca oparł tę konstrukcję na

klauzuli generalnej (koszty poniesione w ce-

lu osiągnięcia przychodów oraz koszty funk-

Podatnik ma obowiązek

uzasadnić cel ponoszonych

wydatków, tzn. fakt, iż służą one

uzyskaniu przychodów

cjonowania osoby prawnej) z enumeratyw-

nym wyłączeniem kosztów wymienionych

w art. 16 ustawy. Brzmienie powołanej regu-

lacji prawnej nie po-

zostawia zatem wąt-

pliwości co do tego,

że nie wszystkie wy-

datki poniesione

przez podatnika są

kosztami uzyskania

przychodu.

Za wykładnią taką przemawia w szczegól-

ności zwrot „w celu” użyty w cytowanym

przepisie, który oznacza, iż pomiędzy ponie-

sionym kosztem a uzyskanym przychodem

zachodzić musi związek przyczynowy.

Podatnik ma zatem obowiązek uzasadnić

cel ponoszonych wydatków, tzn. fakt, iż służą

one uzyskaniu przychodów.

Ponadto, jak przypomniano w uzasadnie-

niu, w świetle art. 15 ust. 1 ustawy o podatku

dochodowym od osób prawnych nie można

na organy podatkowe nakładać nieograniczo-

nego obowiązku poszukiwania faktów, po-

twierdzających związek przyczynowy pomię-

dzy oznaczonymi wydatkami a uzyskanym

przychodem, jeżeli

dowodów w tym za-

kresie nie dostarczył

sam podatnik,

a z ustaleń organu

podatkowego wyni-

kają wnioski przeciw-

ne do ogólnie sfor-

mułowanych twier-

dzeń podatnika.

NSA zgodził się,

iż jakkolwiek pod-

mioty stosunków go-

spodarczych mogą

dowolnie i na swobodnie określonych warun-

kach kształtować łączące je stosunki zobo-

wiązaniowe, to jednak ocena ich skutków po-

datkowych należy do organów podatkowych.

Ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyska-

nia przychodów z celem ich poniesienia, ja-

kim jest osiągnięcie przychodów. Cel ten za-

tem musi być wyraźnie widoczny, a poniesio-

ne wydatki winny go bezpośrednio realizo-

wać lub co najmniej powinny go zakładać ja-

ko realny.

Na takim stanowisku stanął ostatecznie

Naczelny Sąd Administracyjny, oddalając

skargę na decyzję organów podatkowych

dotyczącą podatku dochodowego od osób

prawnych za 1996 r. (wyrok NSA

z 9 stycznia 2002 r. I SA/Gd 712/99, nie-

publikowany).

W wyniku kontroli źródłowej przeprowa-

dzonej w spółce z o.o. organy podatkowe

stwierdziły nieprawidłowości w ustaleniu

podstawy opodatkowania podatkiem docho-

dowym od osób prawnych, poprzez zawyże-

nie kosztów uzyskania przychodów. NSA

uznał jednak, że skarga podatniczki nie jest

zasadna. Sąd w uzasadnieniu podkreślił, iż

bada zgodność zaskarżonej decyzji organu

odwoławczego tylko

i wyłącznie z punktu

widzenia jej legalno-

ści, a nie celowości, tj.

z punktu widzenia

zgodności tej decyzji

z przepisami po-

wszechnie obowiązu-

jącego prawa. Z prze-

pisów ustawy wynika

zaś, iż zaskarżona de-

cyzja ulec powinna

uchyleniu, przede

wszystkim wtedy, gdy sąd stwierdzi narusze-

nie przepisów postępowania, jeśli mogło

mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy.

Kluczowe znaczenie dla każdego postępo-

wania ma należyte ustalenie stanu faktycz-

nego sprawy, tylko bowiem w takim przy-

padku możliwe jest prawidłowe ustalenie za-

kresu praw i obowiązków strony takiego po-

stępowania.

Sąd przypomniał w związku z tym, że

zgodnie z treścią art. 122 Ordynacji podatko-

wej (a poprzednio art. 7 kodeksu postępowa-

nia administracyjnego) obowiązkiem orga-

nów podatkowych jest podjęcie wszelkich

niezbędnych działań w celu wyjaśnienia sta-

nu faktycznego oraz załatwienia sprawy. Wy-

mieniony przepis wyraża zasadę prawdy

obiektywnej, będącej bez wątpienia naczelną

zasadą postępowania podatkowego.

Zasady ogólne postępowania podatkowe-

go są integralną częścią przepisów regulują-

cych procedurę podatkową i są dla organu

podatkowego wiążące na równi z innymi

przepisami tej procedury.

NSA podkreślił, że zarówno w orzecznic-

twie, jak i w literaturze przedmiotu, art. 122

Ordynacji podatkowej (art. 7 k.p.a.) jest okre-

ślany nie tylko jako zasada dotycząca sposo-

bu prowadzenia postę-

powania, lecz w rów-

nym stopniu jako

wskazówka interpreta-

cyjna prawa material-

nego, na co wskazuje

zwrot zobowiązujący

do załatwienia sprawy

zgodnie z tą zasadą

Wykładnia dotycząca

art. 7 kodeksu postę-

powania administra-

cyjnego, bez wątpie-

nia zachowuje swoją aktualność także

w świetle regulacji zawartej w art. 122 Ordy-

nacji podatkowej.

Zdaniem sądu organy podatkowe obu in-

stancji w przedmiotowej sprawie uczyniły

zadość obowiązkom ciążącym na nich z mo-

cy powołanego wcześniej przepisu. W oce-

nie sądu z ustaleń organów podatkowych

niepodważalnie wynika, iż podatniczka nie

zatrudniała żadnych pracowników, gdyż nie

posiadała żadnych dokumentów potwierdza-

jących ten fakt, jak np. umowy o pracę, listy

Ustawodawca wyraźnie wiąże

koszty uzyskania przychodów

z celem ich poniesienia, jakim jest

osiągnięcie przychodów.

Cel ten zatem musi być wyraźnie

widoczny, a poniesione wydatki

winny go bezpośrednio realizować

lub co najmniej powinny go

zakładać jako realny

ORZECZNICTWO. WYSTAWCA DOKUMENTU MUSI BYĆ WIARYGODNY

Dobra wiara to za mało

Okoliczność, że skarżąca działała w dobrej wierze i nie miała moż-

liwości sprawdzenia kontrahenta, nie zmienia faktu, że rachunek

pochodzi od nieistniejącego podmiotu i przez to nie stanowi doku-

mentu potwierdzającego operację gospodarczą, a tym samym nie

ma mocy dowodowej w rozliczeniu podatkowym. Ryzyko tego typu

sytuacji obciąża podatnika.

ce zawyżenie kosztów uzyskania przycho-

dów. Podatniczka zaskarżyła decyzję do

NSA. Sąd jednak stwierdził, iż nie jest ona

zasadna (wyrok NSA z 20 grudnia 2001 r.,

SA/Sz 1387/00, niepublikowany). Jak pod-

kreślił sąd w świetle zgromadzonego mate-

riału dowodowego, wnikliwie i wszechstron-

nie rozpatrzonego, istniały przekonywające

podstawy do uznania zakwestionowanych

wydatków za nie poniesione i nie mające

związku z uzyskanym przychodem.

Wykazane zostało na podstawie kontroli

krzyżowej u kontrahentów, że wykazane

w księgach podatkowych wydatki nie mogą

być uznane za koszty uzyskania przychodów.

Odnośnie do pierwszej zakwestionowanej po-

zycji wydatków wykazano, że 23 rachunki na

zakup ryby nie mają potwierdzenia u kontra-

henta. Wyjaśnienia podatniczki o mylnym

wystawieniu tych rachunków na firmę nie zo-

stały w żaden sposób uprawdopodobnione.

Skarżąca deklarowała przedstawienie rachun-

ków korygujących ten błąd, lecz z deklaracji

tej nie wywiązała się. W ocenie sądu trafne

jest również stanowisko organów podatko-

wych wyłączające z kosztów wydatek udoku-

mentowany rachunkiem ze względu na to, że

nie zawiera wiarygodnego określenia wystaw-

cy. Okoliczność, że skarżąca działała w dobrej

wierze i nie miała możliwości sprawdzenia

kontrahenta, nie zmienia faktu, że rachunek

pochodzi od nieistniejącego podmiotu i przez

to nie stanowi dokumentu potwierdzającego

operację gospodarczą, a tym samym nie ma

mocy dowodowej w rozliczeniu podatkowym.

Ryzyko tego typu sytuacji obciąża podatnika.

Należy nadmienić, że skarżąca w znacznym

zakresie ujmowała w księdze zakupu ryby je-

dynie wartościowo, nie było więc możliwe ze-

stawienie rodzaju, gatunku i ilości ryb zaku-

pionych ze sprzedanymi.

Racji podatnikowi nie przyznał Naczelny

Sąd Administracyjny w sprawie związanej

z prowadzeniem działalności gospodarczej

w zakresie obrotu świeżą rybą, opodatkowa-

ną na zasadach ogólnych. Problem w tym,

że pierwsza kontrola podatkowa nie doszła

u podatniczki do skutku, ponieważ podat-

niczka oświadczyła, iż wszystkie dokumen-

ty znajdują się w biurze rachunkowym,

z którego usług korzystała. W dniu następ-

nym jednak zmieniła zdanie, wskazując, że

cała dokumentacja, po jej odebraniu z biu-

ra, została skradziona z samochodu. Zobo-

wiązana do odtworzenia dowodów transak-

cji u swoich kontrahentów, podatniczka do-

starczyła, z opóźnieniem, dowody doku-

mentujące transakcje tylko z jednym z kon-

trahentów. W zaistniałej sytuacji organy po-

datkowe przeprowadziły kontrolę w oparciu

o wydruki komputerowe podatkowej księgi

przychodów i rozchodów oraz rejestry VAT,

a ponadto zwróciły się do dwudziestu kon-

trahentów podatniczki o potwierdzenie wy-

kazanych przez nią transakcji. W wyniku

tych działań stwierdzono nierzetelne prowa-

dzenie dokumentacji podatkowej powodują-

Kolumnę przygotowała Aleksandra Tarka

aleksandra.tarka@infor.pl

Zasady ogólne postępowania

podatkowego są integralną

częścią przepisów

regulujących procedurę

podatkową i są dla organu

podatkowego wiążące na

równi z innymi przepisami tej

procedury

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: