Numizmatyka Polska Monety Bite W Polsce 1990 - 2000.pdf - Monety polskie - mapownik

Politechnika Śląska w Gliwicach

Wydział Mechaniczny Technologiczny

Sebastian Herok

Sem. VII ZMC

TERMINOLOGIA

Moneta - znak pieniężny o określonym kształcie (najczęściej krążka, czasem

wielobocznej płytki), wymiarach i ciężarze, wykonany z metalu szlachetnego (złota lub

srebra) o określonej próbie lub innego (najczęściej z miedzi, aluminium, niklu lub ich

stopów albo kombinacji); jest on oznaczony symbolem władzy państwowej (np.

podobizną władcy lub godłem państwowym) i/lub odpowiednim napisem, często także

wzorem plastycznym; wytwarzane są metodą tłoczenia przy pomocy stempli menniczych

wklęsłych lub wypukłych; awers monety zawiera zwykle oznaczenie jej wartości.

Nominał - wartość przyjętego w systemie pieniężnym danego kraju banknotu lub

monety, określona przy pomocy ilości podstawowych (np. złoty, funt, dolar) lub

pomocniczych (grosz, pens, cent) jednostek pieniężnych.

Awers - jedna z dwóch stron monety lub medalu, zwana też stroną główną, nosząca

na stemplu imię i nazwę lub godło zwierzchnika menniczego; w braku tych danych uważa

się za awers stronę o treści lub formie stempla bardziej charakterystycznej, np. dla

starożytnych monet stronę z wyobrażeniem bóstwa; przeciwieństwo rewersu.

Rewers - odwrotna strona monety, na której z reguły umieszcza się rysunek

związany z okolicznością wybicia monety, lub nominał monety.

Stan zachowania - przyjęto 4 stany zachowania monet:

• stan I (menniczy) - określa monety, które nie były w obiegu, odp. niem.

stempelglanz, ang. urcirculated

• stan II (bardzo dobry) - monety będące bardzo krótko w obiegu, z minimalnymi

śladami użytkowania na wystających elementach rysunku, odp. niem. vorzüglich,

ang. extremely fine

• stan III (dobry) - dotyczy monet obiegowych, o niewielkim stopniu zużycia, bez

poważniejszych uszkodzeń, odp. niem. sehr schön, ang. very fine

• stan IV (dostateczny) - opisuje monety z obiegu, o znacznym stopniu zużycia

powierzchni. Niewielkie szczegóły rysunku uległy wytarciu, odp. niem. schön, ang.

fine

Stempel lustrzany - moneta wybita takim stemplem posiada idealnie wypolerowane

(lustrzane) tło i matowy rysunek.

TERMINOLOGIA

Złoty, zł - polska obrachunkowa jednostka pieniężna dzieląca się na 100 groszy; w XV-

XIX wieku dzielił się na 30 groszy lub 540 denarów, stanowił równowartość w srebrze

złotego dukata; złotego jako realną monetę wykonaną ze srebra (złoty srebrny), bito po raz

pierwszy w latach 1564-1565 za panowania Zygmunta II Augusta, następnie 1620-1622 za

Zygmunta III Wazy i 1631, 1634-1666 za Jana II Kazimierza (tymf); w odróżnieniu od

obiegowego złotego srebrnego, wykonanego ze złota dukata nazwano czerwonym złotym;

za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego ustalono relację, w której 1 złoty

odpowiadał 4 groszom srebrnym lub 30 groszom miedzianym; w czasie powstania

kościuszkowskiego (1794) wyemitowano banknoty złotówkowe papierowe; w latach

1815-1841 w Królestwie Polskim znajdowały się w obiegu papierowe 1-, 2-, 5-, 10-

złotówki oraz monety 25- i 50-złotowe wykonane ze złota; 1924 na mocy rozporządzenia

Prezydenta RP wprowadzono do obiegu, w miejsce marki, złotego, dzielącego się na 100

groszy, o wartości odpowiadającej 1/31 grama złota; złoty miał 30 procentowe pokrycie w

rezerwach kruszcowo-dewizowych Banku Polskiego; podczas II wojny światowej w

Generalnej Guberni w obiegu znajdował się złoty wyemitowany przez Bank Emisyjny w

Krakowie; przeprowadzone kilkakrotnie po wojnie wymiany pieniędzy miały charakter

denominacji (ostatnia 1995) i zachowały złotego jako podstawową polską jednostkę

pieniężną.

Grosz - moneta srebrna o wadze 4,2 grama, bita od XIII wieku we Włoszech i Francji,

a później także w Czechach i na Węgrzech; zwana także "grubym denarem"; w Polsce

przez kilka lat biła grosze mennica Kazimierza Wielkiego (ważył 3,2 grama i stanowił

równowartość 12 denarów); w miarę upływu czsu jego waga zmniejszała się: 1,8 grama za

panowania Zygmunta I i 0,6 grama w czasach Jana Kazimierza; w latach 1752-1864 bito

grosze i ich wielokrotności (dwugrosze, trojaki, szóstaki) zarówno ze srebra, jak i miedzi;

polska moneta zdawkowa o wartości setnej części złotego.

Mennica - wytwórnia posiadająca wyłączność wybijania pieniędzy metalowych

(monet); często wytwarza również medale, znaczniki pobiercze, ordery, odznaki,

pieczęcie, stemple itp.; w Polsce pierwsza mennica powstała w Wielkopolsce około roku

968 za panowania Mieszka I; w dawnej Polsce obok królewskich istniały także mennice

miejskie; przywilej bicia monet posiadały również osoby prywatne; w Warszwie mennica

została utworzona w 1766 i istniała do 1867; wznowienie działalności mennicy

warszawskiej nastąpiło w 1922 roku.

OZNACZENIA ZNAKÓW I SKRUTÓW ZAWARTYCH W TEKSCIE

srebro

aluminium

Al-Mg aluminium z magnezem

złoto

brąz

B-Al

brązal

b.z.

bez znaku mennicy

miedź

CuNi

miedzionikiel

Fe żelazo

FeNi żelazonikiel

gram

stop CuAl5Zn5Sn1

tzw. Golden Nordic

mosiądz

mosiądz magnez

M-Mn mosiądz manganowy

nikiel

cynk

TECHNOLOGIA MENNICY POLSKIEJ

Kwalifikacje ludzi muszą być wsparte wysoką technologią, która zapewni uzyskanie

najwyższej wydajności i jakości produktów.

Posiadamy:

• prasy monetarne wykonujące 14 monet obiegowych w ciągu jednej sekundy,

• urządzenia do mycia i polerowania krążków w luźnym ścierniwie, pastami

polerskimi, całkowicie zautomatyzowane, umożliwiające nam produkowanie monet

kolekcjonerskich w jakości "proof",

• piece tunelowe do obróbki półfabrykatów w atmosferze ochronnej,

• sterowane komputerowo: grawerki, maszyny do obróbki skrawaniem, do

obróbki elektroerozyjnej,

• szereg innych maszyn i urządzeń, które w Polsce spotkać można tylko w mennicy

polskiej.

Mennica stosuje technologie technologie:

• produkcji monet bi-kolorowych,

• monet z napisami i ornamentami na krawędzi,

• monet wielokątnych,

• monet z elementami reliefu z "efektem kątowym",

• łączenia pierścieni i rdzeni dla monet wielokolorowych,

• rozdzielania zużytych monet dwukolorowych,

• drążenia elektrochemicznego głębokich matryc medalierskich,

• polerowania trudnodostępnych powierzchni w wysokich ciśnieniach przy użyciu

płynnego ścierniwa.

Polska moneta obiegowa o nominale 5 zł - produkt naszego Zakładu Monetarnego

zdobyła światową nagrodę najbardziej zaawansowanej technicznie monety roku 1996.

Numizmatyka Polska Monety Bite W Polsce 1990 - 2000.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: