RADY PEDAGOGICZNEJ
Temat: Ocenianie w szkole, błędy w ocenianiu.
Główne zagadnienia: - Czym jest ocenianie?
- Funkcje i rola oceniania w szkole,
- Istota i cechy oceny szkolnej,
- Błędy rzutujące na oceny uczniów.
Cele: Określenie roli oceniania, analiza cech oceny, ustalenie najczęściej popełnianych błędów przez nauczyciela wpływających na oceny.
Materiały: Wewnątrzszkolny System Oceniania
Przedmiotowy System Oceniania
Papier, markery.
Literatura: Pozycje bibliograficzne, które można wykorzystać do opracowania tematu zajęć.
- Niemierko B. „Między oceną szkolną a dydaktyczną” WsiP Wa-a 1997
- Kosińska E. „Ocenianie w szkole” Rubikon Kraków 2000
- Hudańska J. „Szkolny system oceniania” Poznań 2000
- Grondas M. „Psychologiczne aspekty oceniania. Poradnik nauczyciela.” Wyd. RAABE Wa-a 2000
Czas trwania spotkania: 2godziny 30 minut
Opracował: Artur Karwowski
Osoby uczestniczące w spotkaniu: - dyrektor szkoły
- członkowie rady pedagogicznej
Przebieg zajęć:
1. Dyrektor szkoły wita zebranych, przedstawia cel spotkania Rady Pedagogicznej oraz oddaje głos nauczycielowi prowadzącemu szkolenie.
2. Wprowadzenie
W każdej sytuacji, w której spotykają się ludzie, występuje zjawisko oceniania. Lekcja w szkole jest szczególną sytuacją, w której mimochodem lub celowo dokonuje się oceny.
Oceniając zachowania i działania ucznia nauczyciel ujmuje wartości realizowane w szkole według przyjętego przez szkołę wzorca, do którego się odnosi. Ocenianiu towarzyszy zwykle wystawienie oceny cząstkowej, semestralnej lub końcoworocznej. Ocenianie jest celem samym w sobie. Ocenianie jest procesem i systemem, który ma wspomagać pracę nauczycieli i rodziców nad sprawnym i mądrym wchodzeniem w życie młodego pokolenia.
3. Rozwinięcie
a) Pytanie : „W jaki sposób oceny wpływają na pracę uczniów na lekcji?”
Członkowie Rady Pedagogicznej podzieleni zostają na dwie 4 – osobowe grupy robocze. Każda z grup otrzymuje do wykonania zadanie. Na arkuszach papieru zapisywane są odpowiedzi na zadane pytania. Po 15 minutach wybrani przedstawiciele poszczególnych grup dokonują prezentacji wyników.
Ewentualne odpowiedzi:
Ocenianie ma pomóc uczniowi w :
· poznaniu własnych możliwości (uczeń poddając się ocenianiu dowiaduje się, jaki zakres wiedzy z danej dziedziny posiada i co jeszcze musi zrobić, aby poziom swej wiedzy podnieść),
· rozwoju psychofizycznym (ocena ma wpływ na określenie siebie w stosunku do innych osób w tej samej grupie),
· budowaniu właściwej motywacji (wystawienie i skomentowanie oceny przyczynia się do wzbudzenia w uczniu nadziei, że będzie lepiej),
· kształtowaniu zainteresowań (odpowiedni komentarz, zachęcający ucznia do pracy w danym kierunku może mieć decydujący wpływ na rozwój zainteresowań),
· nabywaniu wiedzy (stan wiedzy musi być co jakiś czas sprawdzony aby uczeń zdawał sobie sprawę z własnych umiejętności i braków).
Ocena szkolna jest informacją o wyniku kształcenia, wraz z komentarzem dotyczącym tego wyniku ( B. Niemierko : Pomiar wyników kształcenia ogólnego i zawodowego. Gdańsk 1998)
Komentarz ten dotyczy zarówno warunków uczenia się, sposobu uzyskiwania informacji o wyniku oraz poprawnej jego interpretacji, jak i sposobu wykorzystania tej informacji w toku dalszego uczenia się.
Ocena szkolna to rezultat pracy ucznia określony stopniem szkolnym bądź opinią nauczyciela w formie słownej, opisowej lub inny uzgodniony z uczniami sposób. Ocena spełnia zasadnicze funkcje wtedy, gdy dokonywana jest zgodnie z jej podstawowymi cechami, co oznacza, że ocena musi być obiektywna, trafna, rzetelna, jawna i mobilizująca.
Zadanie.
Uczestnicy spotkania podzieleni zostają na zespoły dwuosobowe. Każdy zespół otrzymuje jedną cechę oceny do scharakteryzowania. Czas trwania zadania wynosi 10 minut.
Grupa nr 1 – opracowuje obiektywność oceny,
Grupa nr 2 – trafność,
Grupa nr 3 – rzetelność,
Grupa nr 4 – jawność i mobilizację.
Wyniki pracy poszczególnych grup:
Obiektywność – to podstawowa cecha oceny. Jest to taka ocena, która została wydana nie według mniemania egzaminatora, a na podstawie z góry ustalonych kryteriów. Osiągnięcie pełnego obiektywizmu jest trudne. Oceną obiektywną jest ocena wyrażająca rzeczywisty poziom wiadomości uczniów.
Trafność – cecha wiążąca się ściśle z obiektywnością. Ocena jest trafna wtedy, gdy wyraża odpowiedni zakres osiągnięć ucznia, gdy odzwierciedla rzeczywiście to, co zamierzaliśmy stwierdzić. Ocena o dużym stopniu trafności wyraża się zdolnością różnicowania poszczególnych uczniów w zależności od reprezentowanego przez nich poziomu wiedzy i umiejętności, pozwala wyodrębnić w danej klasie uczniów lepiej i gorzej przygotowanych.
Rzetelność – ocena jest rzetelna, gdy przy sprawdzaniu osiągnięć ucznia z tego samego zakresu materiału, otrzymujemy ten sam lub zbliżony wynik – stopień. Rzetelność oceny jest tym większa im wynik jest bardziej uzależniony od poziomu wiedzy uczniów, a mniej od pewnych niekontrolowanych czynników, takich jak usposobienie nauczyciela, jego samopoczucie w danym dniu, uprzedzenia lub sympatia do niektórych uczniów, zmęczenie uczniów czy niezrozumienie pytania.
Jawność – jest w ocenie szkolnej warunkiem koniecznym. Każdy oceniony musi znać wynik swojej pracy. Nauczyciel powinien przekazywać tę informację możliwie jak najszybciej. Ważnym elementem jest również to, aby nauczyciel uzasadnił wystawioną ocenę i wskazał uczniowi kierunek dalszej pracy. Znając oceny i zalecenia uczeń może usprawnić swoją pracę.
Mobilizacja ucznia do pracy – warunek ten jest spełniony, gdy nauczyciel potrafi ukazać zarówno pozytywne jak i negatywne strony pracy ucznia. Bezstronna, rzeczowa analiza odpowiedzi dopinguje go do dalszej pracy nad sobą. Podsyca wiarę we własne siły i zachęca do uzyskiwania coraz lepszych wyników w nauce.
c) Zagadnienie: ”Funkcje oceny w procesie kształcenia.”
W dalszej części spotkania następuje przedstawienie i omówienie poszczególnych funkcji oceny.
Funkcje destrukcyjne:
- selekcyjna – służąca do wyłonienia w klasie uczniów wybitnych i szczególnie uzdolnionych,
- dyscyplinująca – pomagająca w utrzymaniu samodyscypliny i porządkuje pracę na lekcji,
- różnicująca – służąca do przydzielania uczniów do grup o podobnym poziomie osiągnięć poznawczych, określania pozycji danego ucznia w grupie w porównaniu z pozostałymi.
Funkcje konstruktywne:
- wychowawcza – związana ze wspomaganiem rozwoju postaw uczniów wobec uczenia się, wobec swoich obowiązków, ukierunkowaniem ku osiągania satysfakcji z osiągniętych sukcesów,
- diagnostyczna – pozwalająca na przewidywanie dalszego rozwoju intelektualnego ucznia na podstawie przeprowadzonej analizy efektów kształcenia,
- informacyjna – dostarczająca informacji zwrotnej głównym podmiotom,
- kontrolna – umożliwiająca ustalenie faktycznego stanu świadomości i umiejętności uczniów w stosunku do wymagań programowych,
- metodyczna – umożliwiająca usprawnienie procesu edukacyjnego poprzez analizę i krytyczną samoocenę własnej działalności dydaktyczno – wychowawczej; umożliwiająca wdrażanie odpowiednich środków zaradczych, korygujących proces edukacyjny,
- motywacyjna – zapewniająca właściwy stosunek do pracy, uczenia się, jako podstawowych źródeł zaspokajania potrzeb edukacyjnych,
- dydaktyczna – polegająca na porządkowaniu wiedzy ucznia i wskazywaniu sposobów usuwania ewentualnych błędów.
d) Następnie zwrócona została uwaga na to, jak ważne jest zagadnienie oceny ucznia oraz na fakt, że niewłaściwe przeprowadzenie oceniania może zniweczyć wszystkie efekty dotychczasowego dorobku ucznia.
Zadanie:
Spośród osób biorących udział w szkoleniu wytypowano grupy 3 – osobowe. Każda grupa w ciągu 15 minut wytypowała najczęściej popełniane błędy nauczycieli popełniane w trakcie przeprowadzania oceniania uczniów. Po określonym czasie przedstawiciele grup zreferowali wyniki.
Grupa nr 1 – błędy nauczyciela popełniane w procesie dydaktycznym,
Grupa nr 2 – błędy popełniane przy ocenianiu,
Grupa nr 3 – błędy uwarunkowane cechami osoby oceniającej (nauczyciela)
Wyniki:
Błędy nauczyciela popełniane w procesie dydaktycznym rzutujące na późniejsze oceny:
- przyjęcie założenia, że uczniowie muszą uczyć się niejako z definicji,
- niewykorzystanie osobistych doświadczeń uczniów,
- nieodwoływanie się do ich wyobraźni,
- bierny start ( otwórzcie książki na stronie...)
- krytykowanie skojarzeń,
- brak zachowań ośmielających do wypowiadania się,
- brak świadomości celu lekcji,
- domaganie się pełnej wiedzy, odwzorowania cytatów,
- błędnie sformułowanie pytania.
Błędy popełniane przy ocenianiu:
- brak jasnych kryteriów oceniania,
- nieznajomość wymagań,
- nieuwzględnienie indywidualnych cech i możliwości ucznia
- stosowanie punktacji przeliczanej na oceny bez właściwego wyważenia punktów,
- wyznaczanie z góry ilości możliwych sprawdzianów bez możliwości powtórnego sprawdzenia wiedzy ucznia,
- ograniczenia czasowe,
- kładzenie nacisku na negatywy w komentarzu do oceny,
- etykietowanie uczniów,
- ...
jagodzianka70