PROCESY SPOŁECZNE, SPOŁCZEŃSTWO I KULTURA
ROLE I REGUŁY
ROLA SPOŁECZNA to społecznie określony wzorzec zachowań, jakich oczekuje się od osoby funkcjonującej w danej sytuacji lub grupie. W różnych sytuacjach społecznych dostępne są różne role (brat, syn, ojciec, uczeń, profesor itp.)
REGUŁY wytyczne określające właściwe w pewnych okolicznościach zachowanie.
Mogą być formułowane w sposób jawny np. „palenie wzbronione” , zakaz wyrzucania śmieci” itp.) Inne reguły nie są przedstawiane w sposób jawny – uczymy się w wyniku interakcji z innymi ludźmi np. jak głośno możesz słuchać muzyki, kiedy i do kogo możesz zwracać się po imieniu itp. wszystko zależy od sytuacji.
NORMY SPOŁECZNE
NORMY SPOŁECZNE specyficzne oczekiwania, które dotyczą społecznie uznanych postaw i zachowań, i są zawarte w wyraźnie sformułowanych lub przyjmowanych regułach grupy. Normy społeczne mogą być ogólnymi wytycznymi.
Świadomość norm pomaga w uzyskaniu lepszej orientacji i reguluje interakcje społeczne, możliwości przewidzenia jak inni członkowie grupy zachowają się w danej sytuacji
KONFORMIZM to skłonność ludzi do przejmowania zachowań i opinii prezentowanych przez innych członków grupy. Podporządkowanie się społecznym oczekiwaniom.
MECHANIZMY, KTÓRE MOGĄ PROWADZIĆ DO KONFORMIZMU:
§ PROCESY WPŁYWU INFORMACYJNEGO pragnienie, żeby mieć słuszność i żeby poznać właściwy sposób postępowania w danej sytuacji
§ PROCESY WPŁYWU NORMATYWNEGO pragnienie, żeby być lubianym, akceptowanym i aprobowanym
WPŁYW INFORMACYJNY – EFEKT AUTOKINETYCZNY SHERIFA
Muzafer Sherif (1935)
KRYSTALIZACJA NORMY ukształtowanie i utrwalenie normy
EFEKT AUTOKINETYCZNY wpływ norm może przechodzić z jednej generacji na następną
WPŁYW NORMATYWNY – EFEKT ASCHA
Solomon Asch (1940, 1956)
Z eksperymentu Ascha wynikło, że ludzie nie zawsze poddają się całkowicie wpływowi normatywnemu – przejawiają swoją niezależność w większości wypadków (pokazanych przez Ascha), z drugiej strony okazuje się, że ludzie czasami dostosowują się do błędnych opinii innych, Nawet w najbardziej jednoznacznych sytuacjach.
Siła oddziaływania czynników sytuacyjnych: sytuacje odgrywają istotną rolę w determinowaniu zachowania ludzi.
ZACHOWANIA PROSPOŁECZNE zachowania, które mają na celu pomaganie innym ludziom.
ALTRUIZM zachowania prospołeczne, które dana osoba podejmuje, nie licząc się z własnym bezpieczeństwem czy interesami. (poświęcanie się dla dobra innych). Altruizm ma podłoże ewolucyjne. (jest wrodzony)
ALTRUIZM ODWZAJEMNIONY ludzie zachowują się altruistycznie, ponieważ w pewnym sensie oczekują, że inni także będą zachowywać się altruistycznie wobec nich.
MOTYWY ZACHOWANIA PROSPOŁECZNEGO
Cztery mechanizmy, które pobudzają ludzi do działania na rzecz dobra społecznego (Daniel Baton, 1944)
§ ALTRUIZM działanie pod wpływem motywu dbałości o dobro innych
§ EGOIZM wykonywanie działań prospołecznych w gruncie rzeczy we własnym interesie lub dla uzyskania nagrody
§ KOLEKTYWIZM wykonywanie działań prospołecznych dla dobra określonej grupy
§ PRYNCYPIALIZM wykonywanie działań prospołecznych po to, żeby zrealizować zasady moralne
HIPOTEZA EMPATII ALTRUIZMU kiedy odczuwasz empatię wobec innej osoby, uczucia te wzbudzają motyw altruistyczny, by przyjść jej z pomocą. Empatia może wywołać altruistyczne zachowania, które przekładają dobro jednostki ponad dobro zbiorowości.
WPŁYW SYTUACJI NA ZACHOWANIA PROSPOŁECZNE
INTERWENCJA PRZYPADKOWEGO ŚWIADKA (Bibb Latane i John Harley 1970)
Gotowość ludzi do udzielenie pomocy obcym, którzy znajdują się w krytycznej sytuacji jest w dużym stopniu uzależniona od ściśle określonych cech sytuacji.
DYFUZJA ODPOWIEDZIALNOŚCI kiedy kilka osób mogłoby pomóc w krytycznej sytuacji, ludzie często zakładają, że pomoże, lub powinien pomóc ktoś inny – a więc oni sami nie muszą się angażować.
1.Przypadkowi świadkowie muszą zauważyć krytyczną sytuację.
2. Przypadkowi świadkowie muszą określić obserwowane zdarzenie jako sytuację krytyczną.
3. Przypadkowi świadkowie muszą czuć się odpowiedzialni.
AGRESJA
AGRESJA zachowania, które wyrządzają psychiczną lub fizyczną krzywdę innemu człowiekowi.
PERSPEKTYWA EWOLUCJONISTYCZNA instynkt przetrwania mógł wyposażyć wiele lub większość gatunków we wrodzoną predyspozycję do stosowania przemocy. W przypadku ludzi, przyczyną pojawienia się agresji było potrzeba zapewnienia swoim genom przetrwania.
RÓŻNICE INDYWIDUALNE
§ Różne struktury w mózgu takie jak ciała migdałowate i pewne części kory mózgowej odgrywają rolę w wyrażaniu i regulowaniu emocji, także tych negatywnych, które prowadzą do agresji.
§ Także substancje chemiczne takie jak serotonina, a właściwie jej niewłaściwy poziom może obniżać zdolność mózgu do regulowania negatywnych emocji i zachowania impulsywnego
§ Badania sugerują, że pewne różnice indywidualne pod względem agresywności, mogą być wynikiem stłumionych reakcji stresowych, tu dużą rolę odgrywa poziom hormonu stresowego – kortyzolu.
AGRESJA IMPULSYWNA przejawiana jest w reakcjach na określone sytuacje i wywoływana przez emocje: ludzie reagują agresywnymi czynami pod wpływem chwili
AGRESJA INSTRUMENTALNA jest ukierunkowana na cel (agresja służy jako narzędzie – instrument – umożliwiające osiągnięcie pewnego celu) i jest oparta na procesach poznawczych. Ludzie dokonują agresji w sposób przemyślany, aby osiągnąć określone cele.
WPŁYW CZYNNIKÓW SYTUACYJNYCH
HIPOTEZA FRUSTRACJI-AGRESJI frustracja występuje w sytuacjach, w których ludziom utrudnia się lub uniemożliwia osiągnięcie ich celów; zwrot frustracji przyczynia się więc do wzrostu prawdopodobieństwa agresji.
BEZPOŚREDNIA PROWOKACJA I ESKALACJA bezpośrednia prowokacja również wywołuje agresję tzn. jeśli ktoś zachowuje się w sposób, który wzbudza w Tobie gniew lub wytraca Cię z równowagi, a ty sądzisz, że to zachowanie było zamierzone, wówczas jest bardziej prawdopodobne, że zareagujesz jakąś formą agresji fizycznej lub słownej.
Skrypt eskalacji powoduje, że ludzie zwiększają agresywność swoich reakcji na trwającą prowokację. Niepowodzenia początkowych prób zmiany sytuacji prowadzą przypuszczalnie do uczuć frustracji, które także zwiększają prawdopodobieństwo bardziej intensywnej agresji.
OGRANICZENIA KULTUROWE
PSYCHOLOGIA KONFLIKTU I POKOJU
EKSPERYMENT MILGRAMA
Badania posłuszeństwa
PSYCHOLOGIA LUDOBÓJSTWA I WOJNY
LUDOBÓJSTWO systematyczne unicestwiania danej grupy ludzi, często grupy etnicznej lub rasowej, przez inną grupę.
Mechanizmy, które sprawiają, że kampanie ludobójstwa są możliwe
§ Trudne warunki życia społecznego, ciężka sytuacja gospodarcza, wstrząsy polityczne
§ Nasilenie się skłonności do rozróżniania grup własnych i obcych. Grupy obce stają się „kozłem ofiarnym” obwinianym za wszelkie niepowodzenia.
§ Usprawiedliwienie przemocy wobec grupy obcej „kozła ofiarnego”. Wiara w życie w sprawiedliwym świecie, ofiara musiała coś zrobić, skoro spotkała ją kara – usprawiedliwianie agresji.
§ Usprawiedliwianie przemocy samej w sobie, ponieważ zaprzestanie stosowania przemocy świadczyłoby o tym, że od początku była ona nieuzasadniona. Bierność ze strony innych odbierana jest jako dowód słuszności działań.
DEHUMANIZACJA przekonanie ludzi, że grupa obca złożona jest z istot nieludzkich, które należ nienawidzić i unicestwić.
PSYCHOLOGIA POKOJU
PSYCHOLOGIA POKOJU dział psychologii obejmujący prace, które mają przyczynić się do pokoju wśród narodów, w społecznościach i rodzinach.
KURT LEWIN jeden z pionierów psychologii społecznej, uchodźca z Niemiec, badał dynamikę grup
DYNAMIKA GRUP jakimi sposobami przywódcy bezpośrednio wpływają na swoich zwolenników i jak procesy grupowe zmieniają zachowania jednostek.
psychika1