SŁOWNIK SYMBOLI BAŚNIOWYCH
Symbol zniewolenia, oczyszczenia, ewolucji, śmierci, zbawienia, ołtarza, człowieka,
skarbu, obserwacji, sumienia. Trójcę Świętą nazwano "wieżą o trzech oknach" - człowiek
także przypomina wieżę (oczy to okna). Wieża zawsze oznaczała święte dążenie ku
najwyższym wartościom, ku Stwórcy tego świata. Czasem sama w sobie symbolizowała
najwyższe bóstwo. Wspięcie się wyżej, na kolejne jej poziomy pozwala zobaczyć nowe
widnokręgi, uzyskać lepszą perspektywę i orientację. I tak na przykład wieża Babel, która
"sięgała nieba" wzniesiona była nie mocą, dążeniami natury duchowej, ale także
wzniesiona została z ludzką pychą i zarozumiałością.
Inne wieże wznoszono w celach obronnych; od starożytności miasta otaczano murem
obronnym z wieżami, w których uzbrojeni strażnicy czuwali nad bezpieczeństwem
ludności. Często w przypadku najazdu na gród wieża stanowiła ostatnie miejsce
schronienia. Chronić miały również wieże strażnicze - te miały ustrzec plony przed
zwierzętami i złodziejami, jeszcze inne: latarnie morskie, miały ratować życie żeglarzy,
którzy zgubiwszy właściwy kurs nie mogli dotrzeć na ląd. Te ostatnie na
starochrześcijańskich kamieniach nagrobnych symbolicznie przedstawiały "wieczny cel",
do którego płynie "łódź życia" i stały się symbolem zbawienia. Także niemal od
początków chrześcijaństwa w wieżach budowanych w pobliżu kościołów umieszczano
dzwony, które rozbrzmiewały, by z daleka wskazywać ludziom święte miejsce. Ze
względu na swą niedostępność wieże stały się idealnym miejscem odosobnienia i służyły
jako dobrowolne schronienie pustelników, a także jako przymusowa separatka dla
więźniów czy też nieposłusznych księżniczek.
W baśniach wieże występują bardzo często, nieraz są tylko fragmentem dekoracji, ale
zwykle są miejscem przebywania Mistrza, Animy lub Animusa. Czasami jest to miejsce
ukrycia skarbu. Zawsze jednak wieże symbolizują coś bardzo istotnego: bohater musi
wspiąć się tam, aby zdobyć to, co warte jest zdobycia. Nie jest więc wieża celem samym
w sobie, ale istotne jest to, co ukrywa. Bardzo ważna jest także droga, jaką musi
pokonać bohater, aby dotrzeć na szczyt. W baśni, gdzie królewna jest uwięziona na
szczycie przez złego Ojca, Macochę lub Czarownika, bohater musi okazać się godnym
uwolnienia Pięknej. Co więcej, przeszkody, które stają mu na drodze, są archetypowe i
dotyczą każdego z nas.
Wieża związana jest też z upływem czasu - wędrówka bohatera na wieżę symbolizuje
upływ czasu. Wieża przez swoją wysokość jest związana z bóstwem, tak więc kiedy
pojawia się w baśni, możemy przyjąć za pewnik, iż chodzi tam o dojrzewanie nie tylko do
dorosłości, ale także do Boga. Miłość w baśniach z Wieżą jest pomostem do Boga, zaś
ten, który wszedł na szczyt, jest pielgrzymem wędrującym w poszukiwaniu sacrum. Ten
lub ta, kiedy schodzą z wieży, są już "wiedzącymi" - poruszają się pewnie w świecie,
rozumieją go i mogą mieć nawet zdolności czarodziejskie. Jednocześnie Wieża mówi
nam o tym, iż tylko wtedy będziemy godni stania się Królami (co jest równoznaczne z
osiągnięciem Jaźni), kiedy wespniemy się na górę. Ta podróż jest więc tak samo istotna
jak spotkanie ze smokiem, choć smok jest bardziej związany z działaniem na zewnątrz,
zaś wieża oznacza zanurzenie się w sobie, kontemplację.
Asia i Edi Pyrek
AllPrivate