KRÓTKA HISTORIA.doc

Krótka Historia Sportu Inwalidów

Sport inwalidów zaczął się rozwijać i upowszechniać znacznie później niż ludzi zdrowych. Jednakże zawody sportowe dla osób niepełnosprawnych rozgrywano na dług przed powstaniem idei paraolimpiady.

              Jeszcze na początku XX w. do II wojny światowej bezruch i przywiązywanie chorego do łóżka szpitalnego było rzeczą normalną. Wyobrażenie sobie osób niesprawnych startujących w jakichkolwiek dyscyplinach sportowych wydawało się nie do pomyślenia. W 1880 roku „Times” z Londynu zamieścił notatkę o udziale inwalidów w zawodach sportowych. Dwaj biegacze z amputacją w obrębie kończyn dolnych wystąpili na zawodach w Anglii.

              W okresie międzywojennym powstały pierwsze kluby zrzeszające osoby dotknięte kalectwem, ale chcące uczestniczyć czynnie w sporcie. W latach 20. i 30. ubiegłego wieku rozwijał się ruch spor­towy inwalidów, powstawały kluby sportowe oraz międzynarodowe stowarzyszenia działają­ce na rzecz upowszechnienia sportu wśród osób niepełnosprawnych. W 1922 roku w Anglii utworzono Motorowy Klub Kierowców Inwalidów działający do dzisiaj. Tego samego roku w Polsce założono klub sportowy dla głuchoniemych, założony w Warszawie przez Władysława Janic­kiego. Początki sportu inwalidów związane są z osobami zdrowymi fizycznie. Większość to osoby głuchonieme lub niewidome, lecz sprawne ruchowo a ich wydolność była w ogólnej normie.

              II wojna światowa uświadomiła lekarzom, że nadspodziewanie dobre efekty daje uspraw­nienie rannych żołnierzy poprzez sport. Po jej zakończeniu nastąpił dynamiczny rozwój ruchu sportowego osób niepełnosprawnych, co wyni­kało z rekordowej w dziejach liczby inwalidów pozbawionych kończyn i sparaliżowanych. Wy­muszony w ten sposób postęp masowej rehabili­tacji zwrócił uwagę lekarzy na rolę sportu w pro­cesie usprawniania osób dotkniętych kalec­twem, a także integrowanie ich z pełnosprawną częścią społeczeństwa.

              Doktor Ludwig Gutman w roku 1944 zorganizował na terenie szpitala National Spnal Injuries Centre w Stoke Mandeville pierwsze zawody sportowe dla paraplegików. Od tego momentu zajęto się działalnością na rzecz ruchu niepełnosprawnych.

              Osoby poruszające się na wózkach (grupa tetra i paraplegii) zrzeszyły się w ISMGF - rok założenia 1952 (International Stoke Mandeville Games Federation), oraz w ISOD (International Sport Organisation for the Disabled, 1964 r.), zrzeszające osoby ze schorzeniami narządu ruchu (amputacje).

              W Polsce tematem zaczęto zajmować się po II wojnie światowej. Początki sportu osób niepełnosprawnych w Polsce, oprócz głuchych i niedosłyszących, który rozwijał się w latach dwudziestolecia międzywojennego, przypadają na lata pięćdziesiąte i związane były z organizacjami rehabilitacyjnymi. Założone w 1952 roku Zrzeszenie Sportowe Spółdzielczości Pracy START zaczęło zajmować się sportem i rehabilitacją inwalidów w szerszym zakresie. W 1949 roku w Zakładzie Leczniczo - Wychowawczy dla Dzieci Kalekich w Świebodzinie zajęcia były nieodłącznym czynnikiem w celu usprawniania w związku ze schorzeniami narządu ruchu. Od tamtego momentu są one jedną z najważniejszych metod usprawniania leczniczego.

v    Sport niepełnosprawnych dzieli się na dwa typy:             

1) sport inwalidzki, coraz częściej określa­ny jako sport „sprawnych inaczej”, obejmujący uczestników o niepełnej sprawności fizycznej;

2) sport niedorozwiniętych umysłowo.

Stosownie do tego podziału organizuje się imprezy, z których największe w skali międzyna­rodowej określa się jako Igrzyska Olimpijskie In­walidów (Paraolimpiady) oraz Olimpiady Spe­cjalne (dla niedorozwiniętych umysłowo).

Rys.2. Stoke Mandeville dawniej.

Rys.3. Stoke Mandeville obecnie.

„Jedno mi się w życiu udało, przekonać i zachęcić inwalidów do uprawiania sportu, jako ważnego elementu rehabilitacji ruchowej.”

Sir Ludwig Guttmann 3.VII.1899- 18.III.1980

9