opatrunki nowoczesne.pdf

TECHNIKA – TECHNOLOGIA

Opatrunki nowej generacji

Kontynuacja badań G. Wintera dotyczących wpływu wilgoci na proces gojenia doprowadziła do zdefiniowania cech opa-

trunku przyjaznego ranie – pobudzającego proces gojenia i zapewniającego jednoczesną, efektywną ochronę delikatnych

struktur rany przed uszkodzeniem. Turner w 1979 roku zebrał postulowane cechy i opracował model opatrunku idealnego,

którego zasadniczą funkcją jest zapewnienie odpowiedniej wilgotności stymulującej naturalne procesy gojenia.

wanie różnią się od tradycyjnych.

Cechy i funkcje odróżniające opatrunki

aktywne to:

– utrzymywanieodpowiedniegośrodowiska

gojenia, tj. optymalnej wilgotności, stałej

temperatury (właściwości termoregulacyj-

ne), pH (odczyn lekko kwaśny, działanie

bakteriostatyczne, pobudzenie migracji

komórek fazy zapalnej i proliferacyjnej,

optymalna aktywność enzymów proteoli-

tycznych), prawidłowej wymiany gazowej

(optymalne wartości pO 2 i pCO 2 );

– bezpośrednie oddziaływanie na proces

gojenia: absorpcja wysięku intraka-

pilarnego, ułatwianie autolitycznego

oczyszczenia rany z tkanek martwiczych,

pobudzanie angiogenezy, stymulacja

proliferacji fibroblastów, keratynocytów

i komórek ziarniny;

– pełnienie funkcji ochronnych: ochrona

rany przed zabrudzeniem, podrażnie-

niem, uszkodzeniami mechanicznymi

i wtórnym zakażeniem, ochrona nowo

powstającej tkanki w fazie tworzenia

ziarniny i epitelizacji, ochrona skóry

przed maceracją;

– inne korzystne cechy odróżniające opa-

trunki aktywne: tworzenie bariery dla

drobnoustrojów, brak przywierania do

rany (bezbolesna i bezurazowa zmiana

opatrunku), doskonałe utrzymywanie

się w miejscu założenia, zmniejszenie

częstotliwości zmiany opatrunków, brak

efektów toksycznych i reakcji alergicz-

nych.

Opatrunki aktywne dzięki specyficznej

budowie można podzielić na:

– chłonne (absorpcyjne): hydrowłókna,

alginiany, opatrunki piankowe, opatrunki

złożone i mieszane;

– absorpcyjne i zatrzymujące wysięk:

hydrokoloidy w postaci płytki, dekstra-

nomery (granulaty),

– zatrzymujące wysięk: półprzepuszczalne

(błony poliuretanowe),

– dostarczające wodę: hydrożele, hydro-

koloidy w postaci żelu.

opierała się na obserwacjach porównu-

jących wyniki leczenia ran gojących się

w wilgotnym środowisku pod opatrunkiem

okluzyjnym i gojących się na otwartym

powietrzu pod strupem. Wilgotne środo-

wisko zapewniał opatrunek poliuretanowy

w postaci cienkiej i elastycznej błony,

wywołującej częściową okluzję i dzięki

temu zatrzymującej wilgoć na powierzchni

rany. Był to pierwszy opatrunek okluzyjny,

stosowany początkowo w leczeniu ran

niepełnej grubości skóry. Obecnie jest

przeznaczony głównie do opatrywania

ran chirurgicznych, miejsc pobrania

skóry do przeszczepu i innych zmian po-

wierzchniowych oraz jako wtórny materiał

pokrywający, mocujący inne opatrunki.

Błona poliuretanowa charakteryzuje się

wysokim stopniem adhezji i przylegania do

powierzchni rany oraz otaczającej ją skóry.

Zewnętrzna warstwa jest nieprzepusz-

czalna dla drobnoustrojów i wody, choć

umożliwia parowanie z powierzchni rany.

Jest ono mniejsze niż wydzielanie i dzięki

temu w ranie powstaje wilgotne środowi-

sko. Błona jest przezroczysta, co umożliwia

obserwację procesów gojenia. Łatwo ją

usunąć bez naruszenia powierzchni rany

i pozostawienia elementów opatrunku

w jej łożysku.

Produkty handlowe:

– Bioclusive – samoprzylepny, jałowy,

przezroczysty, półprzepuszczalny, wo-

doodporny opatrunek z błony poliure-

tanowej stanowiący barierę ochronną

dla rany;

– 3M Tegaderm – sterylny, półprzepusz-

czalny, wodoodporny opatrunek ze 100%

poliuretanu;

– 3M Tegaderm Roll – sterylny, półprze-

puszczalny, wodoodporny opatrunek ze

100% poliuretanu na rolce;

– 3M Tegaderm + Pad – z centralnie

umieszczoną warstwą absorpcyjną.

Opatrunek zapewnia ochronę przed

wodą oraz bakteriami, natomiast pod-

kładka wchłania niewielkie ilości krwi

lub wysięku. Zaleca się go m.in. do

opatrzenia ran ciętych, ran kłutych (po

usunięciu kaniuli), artroskopii, a także

jako opatrunek ogólnego zastosowania

pooperacyjnego do ran lekko lub umiar-

kowanie sączących.

Opatrunki chłonne

(absorpcyjne)

Do opatrunków chłonnych (absorpcyj-

nych) zalicza się następujące rodzaje

opatrunków:

Opatrunki hydrowłókniste

Są zbudowane z karboksymetylocelulozy

sodowej, głównego składnika opatrunków

hydrokoloidowych. Występują w postaci

hydrofilowych włókien, sprasowanych

w formie płytki, wygodnej zwłaszcza

w przypadku ran głębokich o małej

powierzchni. Hydrowłókna wyglądem

przypominają włókna alginianowe i jak

one w kontakcie z wysiękiem tworzą

żelową powłokę dokładnie pokrywającą

powierzchnię rany i wypełniającą jej

zagłębienia. Siła absorpcji pozwalająca

25-krotnie zwiększyć ciężar opatrunku

wynika z charakterystycznej budowy hy-

drowłókien, które pochłaniają i zamykają

wysięk w strukturze materiału, izolując

tym samym bakterie chorobotwórcze. Jest

to zasadnicza cecha różniąca hydrowłókna

od alginianu, który zatrzymuje płyn wysię-

kowy wokół, a nie wewnątrz włókien.

Budowa i skład opatrunku hydrofibre

znacznie zwiększają możliwość retencji.

Wertykalny mechanizm absorpcji zmniej-

sza ryzyko wypływania nadmiaru wysięku

poza ranę i ogranicza związaną z tym

macerację. Opatrunki są przeznaczone

do wypełniania ran zanieczyszczonych,

skolonizowanych, zaniedbanych i zagro-

żonych rozwojem infekcji. Sekwestrują

bakterie wywołujące zakażenie rany. Jeśli

dodatkowo zawierają jony srebra, to wyka-

zują działanie bakteriobójcze. Wymagają

obecności płynu i dlatego nie powinny być

stosowane w leczeniu ran suchych i słabo

sączących.

Produkty handlowe:

– Aquacel – nietkany opatrunek typu

hydrofibre (hydrowłóknisty) zbudowa-

ny z włókien karboksymetylocelulozy

sodowej;

– Aquacel Ag – nietkany opatrunek zbudowa-

ny z włókien karboksymetylocelulozy sodo-

wej z dodatkiem 1,2% jonów srebra. Uwal-

nia kontrolowaną ilość jonów srebra;

– Versiva – klasyfikowany również jako

opatrunek złożony.

Błony poliuretanowe

– pierwszy opatrunek okluzyjny

Stworzona przez G. Wintera koncepcja

leczenia ran w środowisku wilgotnym

OPM 8/2008

O patrunki nowej generacji zdecydo-

TECHNIKA – TECHNOLOGIA

Alginian wapniowy i wapniowo-sodowy

W grupie nietkanych opatrunków chłon-

nych znajdują się alginiany wapniowe lub

wapniowo-sodowe, otrzymywane z soli

wapniowo-sodowych kwasu alginianowego

(kwasu D-mannurowego i L-glukuronowego)

oraz polimeru pochodzącego z brunatnic

morskich. Alginian jest dostępny w postaci

sieci sprasowanych włókien, przypominają-

cych opatrunek płytkowy przeznaczony do

ran płaskich lub przypominających sznur,

i służy do wypełnienia ubytku w ranach

głębokich. Dzięki luźnej i miękkiej struk-

turze włókien alginiany dopasowują się do

różnych typów ran, są również przydatne

do ich tamponowania. Zawartość jonów

wapnia skoncentrowanych na powierzchni

rany i związany z tym wpływ na ciśnienie

osmotyczne w kapilarach daje dodatkowy

efekt hemostatyczny i wspomaga proces

krzepnięcia.

Opatrunek ma dobre właściwości chłon-

ne. Absorbując wysięk w ilości nawet

18-krotnie przekraczającej własną masę,

tworzy on wokół każdego włókna żel, który

wiąże zarówno wysięk, jak i znajdujące

się w nim bakterie. Zjawisko żelowania

i pęcznienia jest wynikiem wymiany jo-

nów wapniowych z powierzchni włókien

opatrunku na jony sodu

znajdujące się w wydzie-

linie. Na powierzchni rany

powstaje hydrofilowa,

wilgotna powłoka utrzy-

mująca ciepłe, sprzyjające

gojeniu środowisko, bez

niekorzystnych efektów

okluzji. Opatrunek alginia-

nowy poddaje się procesowi wiązania, co

zwiększa wytrzymałość płytki/sznura po na-

siąknięciu i zmniejsza ryzyko pozostawienia

włókien w łożysku rany. Proces tworzenia

żelu wymaga wilgoci, dlatego też opatrunki

alginianowe są przeznaczone do leczenia

ran średnio i silnie sączących, w szczegól-

ności do zaopatrywania wszelkich ran,

zwłaszcza ran głębokich, szczelinowych,

ostrych i przewlekłych oraz klinicznie

zakażonych, znajdujących się w fazie

oczyszczania i ziarninowania. Typowe

dziedziny zastosowania to: owrzodzenia

podudzia, odleżyny, zgorzel cukrzycowa,

ropnie, czyraki, karbunkuły, oparzenia oraz

trudne do opatrywania rany w traumatologii

i chirurgii nowotworowej.

Produkty handlowe:

– Kaltostat – opatrunek alginianowy, któ-

ry wymaga pokrycia dodatkowym opa-

trunkiem wtórnym, np. opatrunkiem

Granuflex lub Granuflex Extra Thin;

– Sorbalgon, Sorbalgon T – opatrunek

w formie tamponady o długości 30 cm

do zaopatrywania głębokich ran szcze-

linowych;

– 3M Tegagen – opatrunek w 100% z włó-

kien alginianu wapnia do ran umiarko-

wanie i obficie sączących.

Opatrunki hydropolimerowe (piankowe)

Dzięki strukturze hydrokomórkowej opa-

trunki te mogą w wydajny sposób wchłaniać

nadmiar płynu wysiękowego (wielokrot-

ność swojej własnej masy), zachowując

jednocześnie w dnie rany niezbędną ilość

wilgoci. Zastosowana na zewnętrznej stro-

nie półprzepuszczalna folia poliuretanowa

umożliwia, z jednej strony, wymianę gazową

(w szczególności odparowywanie wody),

z drugiej zaś stanowi szczelną barierę dla

bakterii i ciał obcych z zewnątrz, co przy-

czynia się do szybkiego i bezbolesnego

leczenia rany przy zachowaniu wilgotnego

środowiska. Poliuretanowa warstwa styka-

jąca się z raną w formie pianki zapobiega

przywieraniu okładu do powierzchni rany

i umożliwia szybką i bezbolesną zmianę

opatrunku, jednocześnie pobudza proces

ziarninowania. Miękki materiał poliureta-

nowo-piankowy bardzo dobrze przylega,

dopasowując się do kształtów ciała, i stanowi

wyściółkę zarówno w obrębie dna rany, jak

i jej brzegów.

Wskazaniem do stosowania opatrun-

ków hydropolimerowych są: nieobjęte

zakażeniem rany trudno gojące się (np.

owrzodzenia podudzi, odleżyny, zgorzel

cukrzycowa), z wysiękiem od obfitego do

– Allevyn Sacrum – przeznaczony specjal-

nie do okolicy krzyżowej, dopasowany

anatomicznie (samoprzylepny), dostępny

w dwóch rozmiarach. Umożliwia dobre

i pewne przytwierdzenie opatrunku

i odgrywa w tym miejscu rolę „poduszki”,

stwarzając pacjentowi lepszy komfort;

– Allevyn Lite – jest cieńszym wariantem

opatrunków Allevyn bez przylepca, do

ran o mniejszym wysięku;

– Combiderm – opatrunek hydropolimerowy

z hydrokoloidowym obramowaniem;

– Lyofoam – opatrunek z pianki poliure-

tanowej, której strona przylegająca do

rany została poddana obróbce termicznej.

Umożliwia to absorbowanie płynu na

zasadzie naczyń włosowatych. Wysięk

pochłaniany jest poziomo – ok. 1000 g/m 2

przez 24 godz. Opatrunek umożliwia

utrzymanie wilgotnego środowiska

rany, zapewnia warunki do stymulacji

autolizy i angiogenezy, posiada bardzo

dobre działanie termoregulacyjne;

– Mepilex – opatrunek z pianki poliureta-

nowej;

– PermaFoam – hydroaktywny opatrunek

piankowy. W opatrunkach PermaFoam

struktura porów warstwy chłonnej umoż-

liwia szybkie odprowadzenie wydobywa-

jących się z rany wydzielin

i szczątków komórek oraz

ich zablokowanie w gór-

nej warstwie opatrunku,

a dzięki bardzo wysokiemu

potencjałowi retencyjnemu

prawie 90% wchłoniętych

płynów zostaje zatrzymane

w strukturze opatrunku

przy zastosowaniu standardowej terapii

uciskowej, tj. ok. 42 mmHg – jest więc

szczególnie polecany do zastosowania

w połączeniu z terapią uciskową w przy-

padku owrzodzeń podudzia;

PermaFoam to podstawowa forma opa-

trunku bez krawędzi samoprzylepnej.

PermaFoam Comfort – dodatkowo wy-

posażony w samoprzylepną i chroniącą

skórę krawędź mocującą, ułatwiającą

jego zakładanie. PermaFoam Sacral – do

zaopatrywania owrzodzeń odleżynowych

w okolicy krzyżowej. PermaFoam Concave

– do zaopatrywania zaokrąglonych części

ciała, zwłaszcza do ran usytuowanych na

piętach i łokciach. PermaFoam Cavity – do

opatrywania ran głębokich. PermaFoam

Tracheostomy – umożliwia opatrywanie

sztucznych przetok, głównie przetoki

tchawiczej; opatrunek podkłada się pod

rurkę tracheostomijną lub inne założone

kaniule, cewniki, sondy itp.; opatrunek ma

wchłaniać wysięk z tchawicy (przetoki),

zapobiegać wnikaniu bakterii do tcha-

wicy (przetoki), również dzięki nacięciu

w kształcie litery Y, oraz amortyzować

ucisk rurki na szyję (ciało) pacjenta;

– Tielle – hydropolimerowy opatrunek samo-

przylepny (klasyfikowany też jako złożony).

opatrunki hydropolimerowe wchłaniają

nadmiar płynu wysiękowego,

zachowując jednocześnie w dnie

rany niezbędną ilość wilgoci

umiarkowanego, znajdujące się w koń-

cowym etapie fazy oczyszczania oraz na

etapie budowania nowej tkanki, oparzenia

do stopnia II a, przeszczepy skóry, miejsca

pobrania przeszczepu skórnego, obszerne

otarcia naskórka lub zdarcia skóry. Stanowią

one idealne rozwiązanie do opatrywania

owrzodzeń podudzi w połączeniu z terapią

kompresyjną.

Produkty handlowe:

– Allevyn Adhesive – opatrunek samoprzy-

lepny;

– Allevyn Cavity (okrągły, cylindryczny)

– jest przeznaczony do głębokich ran

o różnych wielkościach. Zbudowany

jest z pojedynczych wysokochłonnych

cząstek pianki poliuretanowej, uformo-

wanych na kształt poduszki, które otacza

perforowana, nie przyklejająca się folia.

Trójwymiarowa zewnętrzna struktura,

przypominająca plaster miodu, zapo-

biega przyklejaniu się do powierzchni

rany i zapewnia bezbolesną zmianę

opatrunku. W zależności od rozmiaru

rany można stosować jednocześnie kilka

opatrunków;

– Allevyn Non Adhesive – opatrunek na

rany dla skóry wrażliwej, bez przylepca,

jałowy;

52 OPM 8/2008

TECHNIKA – TECHNOLOGIA

Centralną część opatrunku tworzy wysoko

absorbcyjna hydropolimerowa warstwa,

która zapewnia kontrolę pochłaniania

wysięku z rany przy jednoczesnym utrzy-

mywaniu stałej wilgotności. Dzięki temu

dokonuje się proces samooczyszczania,

a następnie ziarninowania. Odparowywa-

nie nadmiaru wilgoci nie powoduje macera-

cji rany i jej otoczenia. Materiał absorbujący

jest syntetycznym polimerem, który nie

wykazuje tendencji do uwalniania się

w ranie, nie ma więc konieczności oczysz-

czania i przemywania rany podczas zmiany

opatrunków. Warstwa hydropolimerowa

pokryta jest nietkaną warstwą tamponu-

jącą, warstwą chroniącą przed bakteriami

oraz wodoodpornym poliuretanowym

pokryciem zewnętrznym. Opatrunek jest

stosowany do leczenia ran przewlekłych

(m.in. owrzodzeń żylnych goleni i odleżyn),

jak i w przypadku powierzchownych ran

pourazowych. Stosuje się po oczyszczeniu

rany z komórek martwiczych, pokrywając

całą ranę centralną częścią opatrunku.

staci płytek. Zewnętrzna warstwa ochronna

jest półprzepuszczalna, chroni ranę zarówno

przed zabrudzeniem, jak i przed wniknię-

ciem drobnoustrojów chorobotwórczych.

Warstwa wewnętrzna aktywna zawiera

hydrofilowe cząsteczki karboksymetyloce-

lulozy zawieszone w hydrofobowej masie

pektyny i żelatyny. Tworzą one substancję

koloidową, która w kontakcie z wysiękiem

z rany pęcznieje i na skutek zwiększenia

się wzajemnego oddziaływania między

cząsteczkami zmienia się w żel. Pokrywająca

ranę substancja ma strukturę sieci. Tworzy

ją układ lepkich koloidów zastygających

w jednolitą masę, w której wolne przestrzenie

wypełnia zaabsorbowana wydzielina. W dnie

rany powstaje wilgotne środowisko, idealnie

sprzyjające procesom gojenia.

Opatrunek izoluje ranę, zapewnia

utrzymanie w niej wysokiego poziomu

wilgotności, stałej temperatury zbliżonej

do temperatury ciała i lekko kwaśnego pH.

Wymienione warunki wpływają pobudza-

jąco na procesy zachodzące na kolejnych

etapach gojenia: oczyszczania, proliferacji

i naskórkowania. Zmniejszają dolegliwości

bólowe związane z raną nie tylko dzięki

wilgoci ograniczającej stymulację włókien

nerwowych, ale również dzięki kwaśnemu

pH, które obniża produkcję prostaglandyny

PGE 2 uwrażliwiającej zakończenia nerwowe.

Opatrunki hydrokoloidowe są skuteczne

w leczeniu ran słabo i średnio sączących,

w każdej fazie gojenia, znajdujących się

w końcowej fazie oczyszczania oraz na

etapie budowania nowej tkanki.

Produkty handlowe:

– Comfeel – opatrunek zawiera higrosko-

pijne cząsteczki, pochodzące z natural-

nej celulozy, które tworzą elastyczną,

samoprzylepną powierzchnię pokrytą

półprzepuszczalną błoną poliuretanową.

Utrzymuje optymalne, wilgotne środo-

wisko w ranie, sprzyjające naturalnemu

procesowi gojenia. Pochłaniając wysięk

z rany, opatrunek przybiera postać

żółtobrązowego żelu wypełniającego

całą powierzchnię rany, chroniąc w ten

sposób ziarninującą tkankę oraz zakoń-

czenia nerwowe. Zapobiega również

ulatnianiu się nieprzyjemnego zapachu,

charakterystycznego dla zamkniętej

i gojącej się rany. Opatrunki Comfeel

mają wbudowany system sygnalizowania

zmiany opatrunku, tzw. efekt sygnalizacji

świetlnej;

– Granuflex – stosowany jest w leczeniu ran

ostrych i przewlekłych na różnych eta-

pach gojenia, zapewniając wilgotne śro-

dowisko leczenia i pochłanianie wysięku.

Opatrunek w znacznym stopniu przy-

spiesza proces gojenia. Aktywuje jej

autolityczne oczyszczanie i chroni nowo

powstałe komórki przed zanieczysz-

czeniem, a także chroni skórę przed

maceracją. Może być pozostawiony na

ranie od kilku dni do tygodnia;

– Granuflex Bordered – stosuje się w le-

czeniu ran mało i średnio sączących. Jest

opatrunkiem samoprzylepnym, który

nakłada się bezpośrednio na ranę lub

używany jest jako opatrunek wtórny.

Posiada dodatkowy pasek samoprzylepny

wokół opatrunku, zwiększający jego

przyczepność. Nisko profilowane brzegi

zapobiegają jego rolowaniu;

– Granuflex Extra Thin – stosuje się

w leczeniu ran mało sączących. Jest

opatrunkiem samoprzylepnym, który

nakłada się bezpośrednio na ranę lub

używany jest jako opatrunek wtórny do

pokrycia innego opatrunku;

– Granuflex Signal – zbudowany jest ze

struktury 3 hydrokoloidów zawieszonych

w macierzy polimerowej: karboksymety-

loceluloza sodowa wchłania wilgoć, żela-

tyna wspomaga utrzymanie wilgotnego

środowiska, pektyna zapewnia niskie

pH. Posiada sygnalizator, który wskazuje

optymalny moment zmiany opatrunku,

jest dostępny w anatomicznych kształtach

(pięta, kość krzyżowa);

– Hydrocoll – dostępne są cztery wersje

opatrunku: Hydrocoll podstawowa wersja

opatrunku; Hydrocoll Sacral – opatru-

nek o specjalnie wykrojonym kształcie

do opatrywania owrzodzeń w okolicy

krzyżowej (zewnętrzna wodoodporna

warstwa zabezpiecza ranę przed dostę-

pem płynów, moczu i stolca); Hydrocoll

Concave – opatrunek o specjalnie

wykrojonym kształcie do opatrywania

zaokrąglonych części ciała, trudno goją-

cych się ran zlokalizowanych na piętach

i łokcia; Hydrocoll Thin to cieńsza wersja

opatrunku Hydrocoll do zaopatrywania

ran z lekkim wysiękiem;

– 3M Tegasorb – opatrunek do ran umiar-

kowanie i silnie sączących;

– 3M Tegasorb Thin – opatrunek do ran

słabo i umiarkowanie sączących.

Chłonny, sterylny opatrunek włókninowy

pokryty folią perforowaną EMA

(klasyfikowany jako złożony)

Swoista struktura opatrunku umożliwia

absorpcję dużej ilości wydzieliny z rany

do jego środkowej warstwy. Opatrunek nie

przywiera do rany, umożliwia atraumatycz-

ną jego zmianę, nie pozostawia wolnych

włókien w ranie.

Produkt handlowy:

– Release – stosowany w ranach ze śred-

nim i dużym wysiękiem, jako opatrunek

pierwszej warstwy.

Chłonny, przezroczysty opatrunek akrylo-

wy (klasyfikowany też jako złożony)

Składa się z 3 warstw. Perforowana warstwa

zapewnia przepuszczenie wydzieliny do

warstwy chłonnej przy zachowaniu wła-

ściwej przylepności, środkowa warstwa

chłonna zbudowana z polimeru akrylo-

wego, zewnętrzna śliska powierzchnia

opatrunku minimalizuje tarcie.

Produkt handlowy:

– 3M Tegaderm Absorbent.

Hydrokoloidowe środki wspomagające

Zalecane są w leczeniu głębokich ran

z dużym wysiękiem. Występują w postaci

pasty lub pudru. Stosowane razem z opa-

trunkami przedłużają ich czas pozostawania

na ranie.

Produkty handlowe:

– Comfeel – pasta przeznaczona jest do

wypełniania głębokich ran z obfitym wy-

siękiem, zalecana do stosowania łącznie

z opatrunkami Comfeel i Comfeel Plus.

Przeciwdziała zapadaniu się brzegów

podminowanych ran;

– Comfeel puder rozszerza zastosowanie

opatrunków Comfeel i Comfeel Plus. Za-

pewnia optymalne warunki do leczenia

owrzodzeń kończyn dolnych i odleżyn

z obfitym wysiękiem. Charakteryzuje

się dobrą zdolnością absorpcyjną. Pod

wpływem kontaktu z wydzieliną z rany

puder przekształca się w pochłaniający

żel ochronny. Stosowanie pudru Comfeel

Kompresy włókninowe

W porównaniu z kompresem gazowym

posiadają one o wiele większe właściwości

chłonne (pochłaniają 45% więcej wydzieli-

ny). Eliminują również problem uwalniania

wolnych włókien do rany. Dostępne w for-

mie sterylnej i niesterylnej.

Produkty handlowe:

– Topper sterylny i Topper niesterylny.

Opatrunki absorpcyjne

i zatrzymujące wysięk

Hydrokoloidowe opatrunki

półprzepuszczalne

Efekt tzw. częściowej okluzji wywołują opa-

trunki hydrokoloidowe produkowane w po-

OPM 8/2008

TECHNIKA – TECHNOLOGIA

wydłuża odstępy pomiędzy kolejnymi

zmianami opatrunku. Powstały żel

może być łatwo usunięty przy kolejnym

opatrywania;

– Granuflex pasta powinna być stosowana

razem z opatrunkiem hydrokoloidowym

Granuflex. Stosuje się w celu absorpcji

wysięku z rany, co pozwala na zmniejsze-

nie częstotliwości zmiany opatrunków.

trunki hydrożelowe stosować w leczeniu

ran średnio i silnie sączących. Przeznaczo-

ne są do opatrywania ran trudno gojących

się (jak odleżyny, owrzodzenia podudzia,

zgorzel cukrzycowa), znajdujących się

w fazie ziarninowania i epitelializacji.

Polecane także do oparzeń 2. stopnia, otarć,

ran pooperacyjnych oraz do pokrywania

miejsc pobrania przeszczepów w praktyce

transplantacji skóry.

Produkty handlowe:

– AquaGel – opatrunki tej grupy są wodną

kompozycją naturalnych i syntetycz-

nych polimerów, takich tak: poliwiny-

lopirolidon, glikol polietylenowy i agar,

usieciowioną za pomocą strumienia

elektronów. Formę użytkową stanowi

przezroczysty, elastyczny płat hydro-

żelu o grubości 3-4 mm. Opatrunki te

tworzą efektywną barierę przed zaka-

żeniem zewnętrznym rany, natomiast

są przepuszczalne dla tlenu i leków.

Charakteryzują się dobrą adhezją do

zdrowej skóry i rany, lecz bez tendencji

do przyklejania się. Zmiana opatrunku

jest łagodna i bezbolesna dla pacjenta,

nie uszkadza młodego, narastającego

naskórka. Wraz ze zmienianym opa-

trunkiem z rany usuwane są wydzieliny

oraz martwe tkanki;

– GranuGel – opatrunek hydrożelowy

przeznaczony jest do leczenia ran głę-

bokich z martwicą suchą i rozpływną.

Uwadnia martwe tkanki i pobudza me-

chanizmy autolizy w ranie, co prowadzi

do oczyszczenia z martwicy. GranuGel

wraz z Granuflexem stymuluje aktyw-

ność makrofagów, przez co pobudza

proces ziarninowania;

– Hydrosorb – przezroczysty opatrunek

hydrożelowy. Dzięki możliwości za-

chowania dłuższych okresów między

zmianami opatrunku (do 7 dni) zwięk-

sza się stabilizacja procesu gojenia,

jednocześnie terapia staje się bardziej

opłacalna. Przezroczystość opatrunku

pozwala na kontrolę stanu rany w do-

wolnym momencie, bez konieczności

jego zmiany. Opatrunek jest połączony

ze specjalną folią, na której można

obrysować kształt rany i którą można

dołączyć do dokumentacji. Dostępne

są dwie wersje opatrunku: Hydrosorb

– podstawowa wersja opatrunku

oraz Hydrosorb Comfort – opatrunek

wyposażony dodatkowo w krawędź

samoprzylepną, co znacznie ułatwia

jego mocowanie;

– Hydrosorb Gel – amorficzny, przezro-

czysty hydrożel (15 g) w jałowych do-

zownikach w formie strzykawek, zaraz

po wprowadzeniu do rany tworzy w niej

wilgotne środowisko. Rozmiękcza suchą

tkankę martwiczą i ułatwia jej usunięcie.

Przeznaczony jest do wilgotnej terapii ran

chronicznych, głównie głębokich, lecz

także powierzchniowych, o małym wy-

sięku lub prawie suchych, we wszystkich

fazach gojenia. Polecany do zmiękczania

tkanki martwiczej oraz do uwodnienia

głębokich ran chronicznych w fazie

ziarninowania. Do stosowania również

w przypadkach oparzeń do stopnia II b.

Może być łączony ze wszystkimi rodza-

jami opatrunków;

– Intrasite Gel – dodatkowo zawiera kar-

boksymetylocelulozę, glikol propylenowy

i wodę;

– NuGel – amorficzny, przezroczysty, hy-

droaktywny żel z alginatem. Zawartość

alginianu sodowego podnosi właściwości

adsorpcyjne żelu, dzięki czemu rana jest

stale nawilżona i następuje proces samo-

oczyszczania. Stosowany jest w leczeniu

ran każdego typu, nawilżenia suchych

ran przed oczyszczeniem ich z tkanek

martwiczych, również ziarninujących lub

ze zmianami chorobowymi. Po aplikacji

na powierzchnię rany (także w przy-

padku ran głębszych) 5-milimetrową

warstwę hydrożelu należy zabezpieczyć

opatrunkiem dostosowanym do typu

rany;

– Purilon Gel jest hydrożelem zawie-

rającym hydrokoloid z alginianem.

Polecany jest do usuwania martwicy

oraz niepełnowartościowych tkanek

z ran czarnych i żółtych. Metoda jest

możliwa do stosowania w warunkach

domowych i szpitalnych, bez ryzyka

usunięcia zdrowych tkanek, bezbolesna

dla pacjenta. Purilon Gel może być

stosowany przez cały czas trwania le-

czenia, zapewniając optymalne warunki

gojenia we wszystkich typach trudno

gojących się ran, z wyjątkiem oparzeń

III stopnia;

– Sterigel – dodatkowo zawiera arabinoksy-

lan, kwas heksurynowy i feruligacyd;

– 3M Tegaderm Hydrożel – amorficzny

hydrożel w tubkach 15 g.

Dekstranomery, tzw. granulaty

Są zbudowane z ziaren polisacharydów

dostępnych w postaci mikrogranulek

(proszku) lub pasty. Stosuje się je do

bezpośredniej aplikacji na powierzchnię

rany i wymagają pokrycia opatrunkiem

osłaniającym (np. hydrokoloidem lub

pianką poliuretanową). Siatka hydrofilo-

wych makrocząsteczek pokrywających

ranę ma znaczne właściwości chłonne

i oczyszczające – absorbuje wysięk wraz

z drobnoustrojami, ropą, obumarłymi

elementami komórkowymi, toksynami

i mediatorami zapalenia. W kontakcie

z wydzieliną formuje wilgotny żel po-

krywający ranę, uwadniający martwicę

i wspomagający aktywność enzymów

autolitycznych.

Oczyszczające działanie dekstranome-

rów może być spotęgowane obecnością

związków wykazujących działanie bak-

teriobójcze, np. dodatkiem kadeksomeru

jodu uwalniającego na powierzchni rany

jodynę. Intensywne zdolności oczyszcza-

jące i chłonne umożliwiają stosowanie

dekstranomerów w leczeniu głębokich,

zanieczyszczonych, a także zainfekowanych

owrzodzeń.

Produkty handlowe:

– Debrisan, Acudex – zbudowane z dekstra-

nomerów o średnicy 0,2 mm, występujące

również w postaci pasty utworzonej na

bazie glikolu propylenowego;

– Jodosorb – zbudowany z ziarenek skrobi

i 0,9% jodopowidonu o działaniu dezyn-

fekującym, dostępny w postaci pudru

i maści.

Opatrunki złożone i mieszane

Wzrastające zapotrzebowanie na środki

przeznaczone do miejscowego leczenia ran

przewlekłych zaowocowało pojawieniem

się na rynku wielu nowych preparatów

wspomagających proces gojenia. Należą

do nich opatrunki złożone, w postaci

wielowarstwowych płytek, i mieszane,

zawierające mieszaninę składników

aktywnych i pobudzających gojenie.

Ponadto są dostępne preparaty w formie

proszków, pasty i żelu, służące do aplikacji

pod opatrunek plastrowy i wzmacniające

jego działanie.

Opatrunki złożone stanowią zazwyczaj

kombinację kilku ułożonych warstwowo

opatrunków podstawowych, np. połączenie

hydrokoloidu z pianką poliuretanową lub

trzy kolejne warstwy: hydrokoloidowa,

z włókien hydrofibre zwiększających

chłonność płytki i pokrywająca z zewnątrz

warstwa poliuretanowa.

Opatrunki dostarczające wodę

– hydrokomórkowe opatrunki

żelowe (hydrożele)

Zbudowane są z trójwymiarowej sieci

polimerów polisacharydowych (otrzy-

mywanych z żelatyny) poprzeplatanych

cząsteczkami poliakryloamidu lub poli-

uretanu. Magazynują znaczną ilość wody

(> 90%), a dzięki dobrym właściwościom

hydrofilowym zapewniają intensywne

nawilżenie i nawodnienie suchej rany,

powodując rozpuszczenie strupa/czarnej

martwicy i jednocześnie wspomagając

procesy lityczne zachodzące w ranie.

Struktura poprzecznych wiązań łączących

polimery umożliwia nieznaczną absorpcję

i wiązanie wydzieliny wraz z zanieczysz-

czeniami we wnętrzu makrocząsteczek.

Zdolności chłonne są zbyt słabe, aby opa-

54 OPM 8/2008

TECHNIKA – TECHNOLOGIA

Opatrunki mieszane, poza wymie-

nionymi wyżej składnikami aktywnymi

(hydrokoloidami, hydrożelami, alginia-

nami, dekstranomerami i składnikami

poliuretanowymi), mogą zawierać także

inne substancje i preparaty przeznaczone

do leczenia szczególnych rodzajów ran

(np. zakażonych, opornych na leczenie

miejscowe, wydzielających nieprzyjemny

zapach itd.). Są to m.in.: preparaty enzyma-

tyczne, węgiel aktywowany, jony srebra,

łagodne środki antyseptyczne/antybiotyki,

kolagen, czynniki wzrostu.

Opatrunek złożony wywołujący samo-

czynny proces płukania rany

Ma formę wielowarstwowej „poduszeczki”,

której wewnętrzną część stanowi super-

absorbent – poliakrylat o dużym stopniu

absorpcji, otoczony zewnętrzną warstwą

materiału chroniącego opatrunek przed

przyklejaniem do powierzchni rany. Przed

zastosowaniem opatrunku superabsorbent

wymaga nasączenia roztworem Ringera,

który następnie jest uwalniany do rany. Wła-

ściwości materiału sprawiają, że wykazuje

on większe podobieństwo do białek osocza

i dzięki temu wymienia płyn wieloelek-

trolitowy na wydzielinę z rany. Zamyka ją

w strukturze poliakrylatu, eliminując jed-

nocześnie bakterie i elementy nekrotycznej

tkanki. Uwolniony do rany płyn uwadnia

martwicę, utrzymuje ciepłe, wilgotne

środowisko. Zawarte w nim elektrolity

pobudzają proces gojenia, wspomagając

miejscową hemostazę, aktywując procesy

enzymatyczne (w tym autolizę) i stymulując

proliferację komórek. Dzięki intensywnym

właściwościom oczyszczającym i nawad-

niającym opatrunek jest przeznaczony do

leczenia ran klinicznie zakażonych, ran

trudno gojących się (odleżyny, owrzodzenia

podudzia, zgorzel cukrzycowa).

Opatrunki kolagenowe inaktywują nadmiar

proteaz oraz chronią czynniki wzrostu (np.

płytkowy czynnik wzrostu – PDGF, zasado-

wy czynnik wzrostu fibroblastów – bFGF,

naskórkowy czynnik wzrostu – EGF, czynnik

wzrostu śródbłonka naczyń – VEGF).

Produkty handlowe:

– Fibracol jest opatrunkiem kolagenowo-

-alginianowym. Połączenie to stwarza

bardzo korzystne współdziałanie kola-

genu z jego właściwościami tworzenia

żelu i alginianu, powodując gojenie

wilgotnych ran. Opatrunek dostosowuje

się do kształtu rany, ogranicza wysięk

i ułatwia gojenie. Jest wolny od włókien

i może być nakładany dowolną stroną;

– Promogran – w skład opatrunku wchodzi

kolagen (55%) i utleniona regenerowana

celuloza (45%). Opatrunek umieszcza się

bezpośrednio na ranę tak, aby pokrywał

całe jej dno. Tworzy się pokrywający

ranę żel. Opatrunek ulega wchłonięciu

w ciągu 1-3 dni.

Opatrunki złożone

Hydrokoloidowe opatrunki z alginianem

Opatrunek zbudowany jest z higrosko-

pijnych cząsteczek naturalnej celulozy

z dodatkiem alginianu wapniowego,

tworzących syntetyczną, elastyczną masę.

Powierzchnia hydrokoloidu pokryta jest

półprzepuszczalną, „inteligentną” błoną

poliuretanową. Dzięki temu warstwa ze-

wnętrzna ma zdolność regulacji stopnia

parowania w zależności od objętości wy-

sięku. Takie cechy opatrunku pozwalają

na utrzymanie optymalnego, wilgotnego

środowiska gojenia rany, ułatwiającego

usuwanie niepełnowartościowych tkanek

z rany i przyspieszające-

go proces gojenia. Opa-

trunki mają wbudowany

system sygnalizowa-

nia zmiany opatrunku,

tzw. efekt sygnalizacji

świetlnej. Znajdują one

zastosowanie w lecze-

niu owrzodzeń podudzi

i odleżyn. Stosowane są również na

powierzchowne oparzenia oraz otarcia

naskórka.

Produkty handlowe:

– Comfeel Plus Podstawowy; Comfeel

Plus Konturowy – kształt motyla umoż-

liwia jego zastosowanie w miejscach

szczególnie trudnych do opatrzenia,

takich jak: okolica kości krzyżowej

kręgosłupa, łokcie, kolana i pięty.

Przezroczyste, hydrokoloidowe brzegi

opatrunku chronią skórę oraz optyma-

lizują warunki gojenia i dojrzewania

zniszczonej skóry wokół rany. Wpływa

to ochronnie na zakończenia nerwowe

i ziarninującą tkankę. Comfeel Plus

PRD Profilaktyczny łączy w sobie ce-

chy opatrunku zmniejszającego nacisk

miejscowy z efektywnym gojeniem

rany, ponadto kształt opatrunku ułatwia

założenie go w miejscach trudnych do

opatrywania. Zwarta struktura poli-

uretanu z odklejaną częścią centralną

pozwala na rozłożenie nacisku miej-

scowego oraz poprawienie warunków

krążenia w obrębie rany. Trójkątny

kształt opatrunku Comfeel Plus Sacral

zapewnia optymalne przyleganie do

odleżyn w okolicy krzyżowej.

Opatrunki mieszane

Opatrunki absorpcyjne z węglem akty-

wowanym i srebrem

Są to opatrunki pochłaniające zapach

i wydzielinę. Zawierają srebro, które jest

skutecznym czynnikiem

zwalczającym szerokie

spektrum drobnoustrojów

i działa już w niewielkich

stężeniach. Należy pamię-

tać, że wysięk z rany ogra-

nicza efektywne stężenie

wolnych jonów srebra do

wartości około 1 ppm.

Węgiel aktywowany pochłania zapachy

i wiąże bakterie na swojej powierzchni.

W procesie gojenia rany najkorzystniejszy

wpływ mają opatrunki uwalniające jony

srebra i utrzymujące wilgotne środowisko

gojenia. Stosowane są na rany przewlekłe,

zainfekowane, owrzodzenia z martwicą,

wydzieliną ropną i nieprzyjemnym zapa-

chem, owrzodzenia podudzi, odleżyny,

owrzodzenia nowotworowe i przetoki

kałowe.

Produkty handlowe:

– Actisorb Plus jest tkanym opatrunkiem

na bazie czystego węgla aktywowanego

impregnowanego srebrem. Działanie

opatrunku oparte jest na zasadach

fizycznej eliminacji powikłań i efektów

ubocznych, które mogą pojawiać się pod-

czas gojenia ran chronicznych. Absorpcja

zanieczyszczających i zakażających ranę

mikroorganizmów następuje w warstwie

węglowej, następnie srebro likwiduje

bakterie. Rolą srebra jest eliminacja

mikroorganizmów wewnątrz opatrunku,

dzięki czemu jest powstrzymywany roz-

wój zakażenia. Warstwa aktywowanego

węgla pochłania również wydzieliny

i substancje zapachowe, co znacząco

redukuje przykry zapach. Zalecany do

hydrokomórkowe opatrunki żelowe

dzięki dobrym właściwościom

hydrofilowym zapewniają intensywne

nawilżenie i nawodnienie suchej rany

Produkty handlowe:

– TenderWet Active Cavity i TenderWet

– opatrunki te zapewniają bezpośredni

kontakt opatrunku z dnem rany dzięki

plastyczności materiału opatrunkowego;

TenderWet 24 Active i TenderWet 24

to opatrunki dodatkowo pokryte wo-

doodporną warstwą, chroniącą przed

przemoczeniem;

– Roztwór TenderWet – służy do akty-

wacji opatrunków TenderWet, Tender-

Wet 24.

Opatrunki kolagenowe

Do czynników opóźniających prawidłowy

proces gojenia się rany i powodujących

powstawanie ran przewlekłych należą

– oprócz schorzeń metabolicznych, takich

jak cukrzyca czy przewlekła niewydolność

żylna – inne czynniki, np. obciążenie mecha-

niczne i zakażenia. Przedłużanie się okresu

zapalnego w tego typu ranach prowadzi do

wysięku o podobnym składzie, i to bez wzglę-

du na etiologię. Wysięk z ran, w porównaniu

z wysiękiem z ran ostrych, charakteryzuje się

znacznie zwiększonym poziomem proteaz,

szczególnie zaś metaloproteaz macierzy

(MMP1 – kolagenaza, MMP2 – żelatynaza

A, MMP9 – żelatynaza B) oraz elastazy.

56 OPM 8/2008

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: