Biblia Tysiąclecia 3,6 mb.pdf

BIBLIAstr.7wer17

47.txt

spistreści

Przedstawienie...str.2

IStworzenieŚwiata...str.4

Przedstawienie.

BibliaczyliPismoŚwięteStaregoiNowegoTestamentu,tozbiór

ksiąg1religijnychjudaizmu2ichrześcijaństwa.Składająsięna

nią73księgi:46StaregoTestamentui27NowegoTestamentu,i

zestawtenjestkanonicznie3nienaruszalny.Księgitepisanebyły

wciąguwiekówprzezróŜnychautorów.Oryginalnetekstyzostały

spisanewtrzechróŜnychjęzykach:hebrajskim4,aramejskim5i

greckim.

Materię"StaregoTestamentu"stanowiąwydarzeniazdoby

poprzedzającejprzyjścieChrystusanaświatiwykładwiarytzw.

StaregoZakonu.Zbiórzaczyna"Pięcioksiąg",przypisywany

prawodawcyiwodzowinaroduizraelskiego,MojŜeszowi.Pierwsza

jegoczęść:"KsięgaRodzaju",opowiadaopowstaniuświata,

stworzeniuczłowieka,wygnaniuzrajuAdamaiEwy,ichsynach

KainieiAblu,potopieiNoem,akończyjąopowieśćowieŜy

Babel.Kolejne:"KsięgiHistoryczne",przedstawiajądzieje

naroduizraelskiego,a"KsięgiMądrościowe"(dydaktyczne)m.in.

prezentują:przypowieśćoHiobie,niepowtarzalnyzbiórpieśni

lirycznych,"Psalmów",przypisywanychkrólowiDawidowi,monolog

filozoficznykaznodzieikoheleta6zesłynnymrefrenem"Marność

nadmarnościami",odczytywanąjakolirycznypoematsymboliczny,

alegorięmiłościoblubieńczejBogaiduszyludzkiej,"Pieśńnad

Pieśniami".

Księgi"NowegoTestamentu"opowiadajądziejeChrystusaiRodziny

Świętej,mówiąodziałalnościApostołówjuŜpośmierciChrystusa.

WykładająnaukiChrystusowe.DokanonunaleŜą:"Księgi

historyczne"naktóreskładająsię:Ewangelie,wdosłownym

tłumaczeniu:"radosnewieści,dobrenowiny",wedługtrzech

synoptyków7:św.Mateusza,MarkaiŁukaszaorazczwarta,w

powszechnymmniemaniunajpiękniejsza,najoryginalniejszai

najgłębsza,św.Jana;DziejeApostolskie,przedstawiające

apostolskądziałalnośćświętychPiotra8iPawła9,obrazujące

rozpowszechnianiesięideichrześcijaństwa,spisane

prawdopodobnieprzezśw.Łukasza,uczniategoostatniegooraz21

listówapostolskich,wtymaŜ14pisanychprzezśw.Pawła,a7

przezinnychApostołów.KsięgaproroczaczyliApokalipsa

(objawienie)napisanaprzezśw.Jana.Czaspowstania.

Bibliapowstawaławciąguwiekówiprzyjmujesię,Ŝenajstarsze

tekstyStaregoTestamentupowstaływXIIIw.p.n.e.anajmłodsze

pochodzązw.Ip.n.e.KsięgiNowegoTestamentuumieszczasię

przedzialeod51do96r.ponarodzeniuChrystusa.

Bibliazajmujeniezwykłemiejscewkulturzeświatastającsię

źródłemkulturyeuropejskiej.Wsferzemoralnejprzyjęto

powszechnieuznawaćprezentowanewniejprzykazaniadekaloguza

podstawęstosunkówmiędzyludzkich.Wsferzekulturowejstałasię

inspiracjądlaliteratury,rzeźby,malarstwaimuzyki;skarbcem

wzorówosobowychipostaw,fabuł,wątkówimotywów,metaforyki

istylistyki.Dziełopowszechnieznane,interpretowanei

wykorzystywanestanowiwspólnyrepertuarśrodkówwyrazowych,

którepoprzezliteraturęweszłydojęzykapotocznego.Przekłady

NajdawniejszymtłumaczeniemStaregoTestamentupochodzącymzIII

IIw.p.n.e.jestSeptuaginta,czylitłumaczenie

"siedemdziesięciu".Byłtoprzekładnaj.greckisporządzonyw

Aleksandriidlaśydówniewładającychinnymjęzykiem.Pełnego

przekładuBibliinaj.łaciński,zwanegoWulgatą,dokonanona

przełomieIViVw.n.e.Przypisujesięgośw.Hieronimowi.Sobór

trydenckiobradującywXVIw.uznałtenprzekładzatekst

obowiązującywkościelerzymskokatolickim.

Strona1

47.txt

NajęzykinarodowetłumaczonoPismoświętejuŜwwiekach

średnich.Zdobytejdochowałysiędwapełnetłumaczenia

najpiękniejszejksięgi,Psałterza:"Psałterzfloriański"zkońca

w.XIVi"Psałterzpuławski",najprawdopodobniejzpoczątkuw.

XVI.IstniałoteŜtłumaczenieBibliizwiekuXVnoszącenazwę

BibliikrólowejZofiilubszaroszpatackiej.

PrawdziwyrenesansprzekładówPismaśw.zacząłsięwXVIw.,co

przedewszystkimbyłozwiązanezreformacją.Zaczętood

Psałterza.DonajwybitniejszychtłumaczeńpsalmówDawidanaleŜą:

*przekładcałościproząMikołajaRejaznanyzwydaniawr.1555,

zapewneniepierwszego*niezwyklepięknetłumaczeniewierszem

JanaKochanowskiego,którepoukazaniusięw1580r."Melodiina

Psałterzpolski"MikołajaGomółki,natrwałezagościłow

kościołachkatolickichiprotestanckich.

ZczasemsięgniętodoNowegoTestamentu.Pierwsizabralisiędo

tegoluteraniezPrusWschodnich.Wlatach15511553pojawiły

się,ogłaszaneczęściami,począwszyodczterechEwangelii,

tłumaczeniaJanaMurzynowskiego.Pierwszecałkowiteanonimowe

tłumaczeniecałegoNowegoTestamentuwyszłow1556r.u

SzarffenbergawKrakowie.

WreszciepodjętotrudtłumaczeniacałejBiblii,któregoefektem

stałysięprzekłady:katolicki,tj.BibliaJanaLeopolity

(1561),kalwiński,Bibliabrzeska,czyliradziwiłowska(1563),

ariańskosocyniański,Biblianieświeska,SzymonaBudnego

(1572).

PrzełomwiekówXVIiXVIIprzyniósłpełnekatolickietłumaczenie

Pismaśw.zwaneBibliąWujka(1599).OwadzetejpracymoŜe

świadczyćfakt,Ŝeprzekładtenzastąpionyzostałwliturgii

KościoładopierowokresieIIWatykańskiegoSoboruBiblią

Tysiącleciawydanąw1965r.LuteraniejuŜww.XVII(1632)

doprowadzilidoskutkuwłasnetłumaczeniezwaneBibliągdańską.

I.Stworzenieświata.

(1,12,3)

STWORZENIE(1,12,3).Wstęp(1,1).Pierwotnychaos(2).

Stworzenieświatła(35),sklepienianiebieskiego(68);

rozdzieleniewodyilądu(910);stworzenieroślinidrzew

(1113);gwiazd(1419);zwierzątwodnychiptaków(2023);

zwierzątdomowych,zwierzątdzikichipłazów(2425);pierwszej

paryludzi(2632).SpoczynekBogaiustanowienieszabatu

(2,13).

1NapoczątkustworzyłBógnieboiziemię.

2AziemiabyłapustaipróŜna,iciemnościbyłynadgłębokością,

aDuchBoŜyunosiłsięnadwodami.

3IrzekłBóg:"Niechsięstanieświatłość."

4Istałasięświatłość.IujrzałBógświatłość,Ŝebyładobra,

iprzedzieliłświatłośćodciemności.

5InazwałświatłośćDniem,aciemnośćNocą.

6Istałsięwieczóriporanek,dzieńjeden.IrzekłBóg:

"Niechsięstaniesklepieniemiędzywodamiiniechprzedziela

wodyodwód."

7IuczyniłBógsklepienie,iprzedzieliłwody,którebyłypod

sklepieniem,odtych,którebyłynadsklepieniem.Istałosię

tak.

8InazwałBógsklepienieNiebem.Ibyłwieczóriporanek,dzień

wtóry.

9PotemrzekłBóg:"Niechsięzbiorąwody,któresąpodniebem,

najednomiejsceiniechsięukaŜesuchyląd!"Istałosiętak.

10InazwałBógsuchylądZiemią,azebraniewódnazwałMorzem.

Strona2

IwidziałBóg,Ŝebyłodobre.

11Irzekł:"Niechzrodziziemiazielezieloneidającenasienie;

idrzeworodzajneowocczyniącewedługrodzajuswego,wktórym

bynasieniejegobyłonaziemi."

12Istało.siętak.Izrodziłaziemiazielezieloneidające

nasieniewedługrodzajuswego;idrzewoczyniąceowocimające

kaŜdeznichnasieniewedługrodzajuswego.IwidziałBóg,Ŝe

byłodobre.

13Istałsięwieczóriporanek,dzieńtrzeci.

14IrzekłBóg:"Niechsięstanąświatłanasklepieniunieba

iniechdzielądzieńodnocy;iniechbędąnaznakiiczasyi

dniilata,abyświeciłynasklepieniunieba,aoświecały

ziemię!"

15Istałosiętak.

16IuczyniłBógdwaświatławielkie:światłowiększe,aby

rządziłodniemiświatłomniejsze,abyrządziłonocą,igwiazdy.

17Iumieściłjenasklepieniunieba,abyświeciłynadziemią,

Ŝebyrządziłydnieminocą,idzieliłyświatłośćodciemności.

19IwidziałBóg,iŜbyłodobre.

20Istałsięwieczóriporanek,dzieńczwarty.RzekłteŜBóg:

"NiechwywiodąwodypłazyoduszyŜyjącejiptactwonadziemią

podsklepieniemnieba."

21IstworzyłBógwielorybywielkieiwszelkąistotęŜyjącąi

ruszającąsię,którąwywiodływodywedługrodzajuich;iwszelkie

ptactwowedługrodzajujego.IwidziałBóg,iŜbyłodobre.

22Ibłogosławiłimmówiąc:"RośnijcieimnóŜciesię,i

napełniajciewodymorskie;aptactwoniechsięmnoŜynaziemi."

23Istałsięwieczóriporanek,dzieńpiąty.

24RzekłteŜBóg:"NiechzrodziziemiaistotyŜyjącewedługich

rodzaju:bydłoipłazyizwierzętaziemi,wedługichrodzajów."

Istałosiętak.

25IuczyniłBógzwierzętaziemiwedługrodzajówichibydłoi

wszelkieziemiopłazywedługichrodzaju.IwidziałBóg,Ŝebyło

dobre.

26Irzekł:"Uczyńmyczłowiekanaobrazinapodobieństwonasze;

aniechpanujenadrybamimorskimiinadptactwempowietrznym,

inadzwierzętami,inadwszystkąziemią,inadwszelkimpłazem,

którypełzapoziemi."

27IstworzyłBógczłowiekanaobrazswój,naobrazBoŜystworzył

go,męŜczyznąiniewiastąstworzyłich.

28IbłogosławiłimBóg,irzekł:"RośnijcieimnóŜciesię,i

napełniajcieziemię,aczyńciejąsobiepoddaną;ipanujcienad

rybamimorskimiinadptactwempowietrznyminadwszystkimi

zwierzętami,któresięruszająnaziemi."

29IrzekłBóg:"Otodałemwamwszelkieziele,rodzącenasienie

naziemiiwszystkiedrzewa,któresamewsobiemająnasienie

rodzajuswego,abywambyłynapokarm;

30iwszystkimzwierzętomziemi,iwszystkiemuptactwu

powietrznemui

wszystkiemu,cosięruszanaziemi,iwczymkolwiekjestdusza

Ŝyjąca,abymiałycojeść."Istałosiętak.

31IwidziałBógwszystkierzeczy,którebyłuczynił:ibyły

bardzodobre.Istałsięwieczóriporanek,dzieńszósty.

1Dokończonezostałytedyniebiosaiziemia,iwszystkaich

ozdoba.

2IdokonałBógwdzieńsiódmydziełaswego,któreuczynił;i

odpocząłwdzieńsiódmyodwszelkiegodzieła,któresprawił.

3Ibłogosławiłdniowisiódmemu,iuświęciłgo,boweńodpoczął

odwszelkiegodziełaswego,którestworzyłBógiwykonał.

II.Rajziemski.

(2,43,24)

1.WRAJUZIEMSKIM(2,424).Wstęp(2,4).Stworzeniepierwszego

człowieka(57).Raj(814).PrzykazanieBoŜe(1517).Imiona

zwierząt(1820).StworzenieniewiastyipoczątekmałŜeństwa

(2125).

Strona3

47.txt

4Tesądziejeniebaiziemi,gdybyłystworzonewdzień,w

którymuczyniłPanBógnieboiziemię,iwszelkąróŜdŜkępolną,

nimwzeszłanaziemi,iwszelkiezielekrainy,zanimwyrosło.

5NiespuściłbowiembyłPanBógdŜdŜunaziemięiczłowiekanie

było,którybyuprawiałziemię.

6Alezdrójwydobywałsięzziemi,oblewającywszystekwierzch

ziemi.

7UtworzyłtedyPanBógczłowiekazmułuziemiitchnąłwoblicze

jegodechŜywota:istałsięczłowiekistotąŜyjącą.

8AzasadziłbyłPanBógrajrozkoszyodpoczątkuiwnim

umieściłczłowieka,któregoutworzył.

9IwywiódłPanBógzziemiwszelkiedrzewopięknekuwidzeniu

ikujedzeniusmaczne,drzewoteŜŜywotawśrodkurajuidrzewo

wiadomościdobregoizłego.

10Arzekawychodziłazmiejscarozkoszynaoblewanieraju,a

stamtąddzieliłasięnaczterygłównerzeki.

11ImięjednejPison;taokrąŜawszystkąziemięHewilat,gdzie

sięznajdujezłoto,

12azłotoziemiowejjestnajlepsze;tamsięznajdujebdelium

ikamieńoniksowy.

13AimięrzekiwtórejGehon;taokrąŜawszystkąziemię

etiopską.

14ImięzaśrzekitrzeciejTygrys;taidziekuAssyryjczykom.

RzekączwartąjestEufrat.

15WziąłtedyPanBógczłowiekaiposadziłgowrajurozkoszy,

abyuprawiałistrzegłgo.

16Irozkazałmumówiąc:"ZkaŜdegodrzewarajskiegojedz;

17alezdrzewawiadomościdobregoizłegoniejedz,boktórego

dniabędzieszjadłzniego,śmierciąumrzesz."

18RzekłteŜPanBóg:"Niedobrzebyćczłowiekowisamemu;

uczyńmymupomocjemupodobną."

19UtworzywszytedyPanBógzziemiwszelkiezwierzętaziemii

wszelkieptactwopowietrzne,przywiódłjedoAdama,abyzobaczyć,

jakjenazwie,wszystkobowiem,czymnazwałAdamistotyŜyjące,

jestichimieniem.

20InazwałAdamimionamiichwszystkiezwierzętaiwszystko

ptactwopowietrzne,iwszystkiezwierzętaziemi;leczAdamowi

nieznajdowałsiępomocnikpodobnyjemu.

21PrzypuściłtedyPanBógtwardysennaAdama;agdyzasnął,

wyjąłjednoŜebrozniego,inapełniłciałemmiejscejego.

22IzbudowałPanBógzŜebra,którewyjąłzAdama,niewiastę,

iprzywiódłjądoAdama.

23IrzekłAdam:"Toterazkośćzkościmoichiciałozciała

mego;tębędązwaćMęŜyną,bozmęŜawziętajest."

24Przetoopuściczłowiekojcaswegoimatkę,aprzyłączysiędo

Ŝonyswej,ibędądwojewjednymciele.

25Abyliobojenadzy,tojestAdamiŜonajego,aniewstydzili

się.

2.GRZECHIWYPĘDZENIEZRAJU

(3,124).Pokusa(3,15);upadek(67);spotkaniezBogiem(813)

;przeklęciewęŜa(1415);ukaranieniewiasty(16)imęŜczyzny

(1719);imięEwa(20);odzieniezeskóry(21);wypędzeniez

raju(2224).

1AleiwąŜbyłchytrzejszynadinnewszystkiezwierzętaziemi,

którebyłPanBógstworzył.Rzekłondoniewiasty:"CzemuwamBóg

przykazał,ŜebyścieniejedlizkaŜdegodrzewarajskiego?"

2Odpowiedziałamuniewiasta:"Zowocudrzew,któresąwraju,

poŜywamy,

3alezowocudrzewa,którejestwśrodkuraju,rozkazałnamBóg,

abyśmyniejedliiniedotykalisięgo,byśmysnadźnie

pomarli."

4IrzekłwąŜdoniewiasty:"śadnąmiarąnieumrzecieśmiercią.

5BowieBóg,iŜktóregokolwiekdniabędzieciejeśćzniego,

otworząsięoczywaszeibędzieciejakobogowie,znającdobrei

Strona4

złe."

6Ujrzałatedyniewiasta,Ŝedobrebyłodrzewokujedzeniui

pięknedlaoczu,inawejrzenierozkoszne;iwzięłazowocujego,

ijadła,idałamęŜowiswemu,któryjadł.

7Iotworzyłysięoczyobojga;agdypoznali,Ŝebylinagimi,

pozszywaliliściefigoweipoczynilisobiezasłony.

8AgdyusłyszeligłosPanaBoga,przechodzącegosięporaju

wczaswietrzykapopołudniu,skryłsięAdamiŜonajegood

obliczaPanaBogamiędzydrzewarajskie.

9IzawołałPanBógAdama,irzekłmu:"GdzieŜeś?"

10Onodpowiedział:"Usłyszałemtwójgłoswrajuizląkłemsię,

przetoŜemjestnagi,iskryłemsię."

11Rzekłmu:"AktóŜcipokazał,Ŝeśjestnagi,jenoŜeśjadłz

drzewazktóregomcirozkazał,abyśniejadł?"

12IrzekłAdam:"Niewiasta,którąśmidałzatowarzyszkę,dała

mizdrzewaijadłem."

13IrzekłPanBógdoniewiasty:"Czemuśtouczyniła?"Ona

odpowiedziała:"WąŜmięzwiódłijadłam."

14IrzekłPanBógdowęŜa:"IŜeśtouczynił,przeklętyśjest

międzywszystkimibydlętamii

zwierzętamipolnymi;napiersiachtwoichczołgaćsiębędzieszi

ziemięjeśćbędzieszpowszystkiedniŜywotatwego.

15PołoŜęnieprzyjaźńmiędzytobą,amiędzyniewiastąimiędzy

potomstwemtwoim,apotomstwemjej;onazetrzegłowętwoją,a

tyczyhaćbędziesznapiętęjej."

16DoniewiastyteŜrzekł:"PomnoŜęnędzetwojeipoczęcia

twoje;zboleściąrodzićbędzieszdziatkiipodmocąbędziesz

męŜową,aonbędziepanowałnadtobą."17Adamowizaśrzekł:

"IŜeśusłuchałgłosuŜonytwojejijadłeśzdrzewa,zktóregom

cibyłkazał,abyśniejadł,przeklętabędzieziemiawdziele

twoim;wpracachjeśćzniejbędzieszpo

wszystkiedniŜywotatwego.

18Ciernieiostyrodzićcibędzie,azieleziemijeśćbędziesz.

19WpocieobliczatwegobędzieszpoŜywałchleba,aŜsięwrócisz

doziemizktórejśwzięty;bośjestprochemiwprochsię

obrócisz."

20InazwałAdamŜonęswąimieniemEwa,gdyŜonabyłamatką

wszechŜyjących.

21UczyniłteŜPanBógAdamowiiŜoniejegoszatyzeskóreki

przyoblekłich.

22Irzekł:"OtoAdamstałsięjakojedenznas,znającydobre

izłe;ŜebyteraznieściągnąłsnadźrękiswejiniewziąłteŜ

zdrzewaŜywotainiejadł,abyłŜywnawieki!"

23IusunąłgoPanBógzrajurozkoszy,Ŝebyuprawiałziemię,z

którejzostałwzięty;

24iwygnałAdama,aprzedrajemrozkoszypostawiłcherubówi

mieczpłomienistyiobrotnywcelustrzeŜeniadrogidodrzewa

Ŝywota.

III.PierwsipotomkowieAdamaiEwy.

(4,1

5,32)

1.KAINIABEL(4,116).NarodzenieKainaiAbla(4,12),ich

ofiary(35a);zazdrośćKainaizamordowanieAbla(5b8).

UkaranieKaina(916).

1AdampotempoznałŜonęswojąEwę,którapoczęłaiporodziła

Kainamówiąc:"OtrzymałamczłowiekaprzezBoga."

2IznowuporodziłabratajegoAbla.AbyłAbelpasterzemowiec,

Kainzaśoraczem.

3Istałosiępowieludniach,iŜKainofiarowałPanudaryz

owocówziemi.

4AbelteŜofiarowałzpierworodnychtrzodyswojejiztłustości

ich.

5IwejrzałPannaAblainadaryjego,alenaKainainadary

jegoniewejrzał.IrozgniewałsięKainbardzo,izapadłamu

twarz.

Strona5

47.txt

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: