Temat: O kotku, który stał się obłoczkiem – kiedy lekarstwa nie mogą już
pomóc
Cele:
o zrozumienie, jaki sens ma smutek w naszym życiu
o oswajanie z bezsilnością i bezradnością wobec umierania
Metody i techniki
o pogadanka
o burza mózgów
o rozmowa kierowana
o głośne czytanie
o techniki dramowe (pisanie listu)
o pedagogika zabawy
Środki:
o tekst opowiadania
o obłoczki wycięte z papieru
o termometr narysowany na kartonie
o samoprzylepne kółeczka
Materiały:
o arkusze papieru
o pisaki
o tektura
o nożyczki
Literatura:
Molicka Maria: Bajki terapeutyczne. Cz. 2. Poznań : Media Rodzina, 2003.
S. 39 – 50 : Domek na drzewie. ISBN 83-7278-099-4
Przebieg zajęć
Zabawy wprowadzające:
1. Złamane serca
Dzieci w parach przygotowują z grubej tektury duże serca, które pośrodku
przecinają, dowolnie kształtując linię cięcia. Następnie wszystkie połówki serc
są wymieszane. Każdy uczestnik otrzymuje jedną, losowo wybraną połówkę
i udaje się na poszukiwanie pasującego partnera. Zjednoczone pary siadają
razem i opowiadają sobie o swoim ulubionym zwierzątku.
2. Biedny czarny kotek!
Dzieci siadają na krzesłach ustawionych w kręgu, jedno z nich przykuca
pośrodku. Gra ono „biednego czarnego kotka”, który wybiera sobie jedną
osobę, żeby go pocieszyła. Przyklęka przed nią , zaczyna żałośnie miauczeć,
przekręca przy tym głową i robi różne miny. Wyrażając swoje cierpienia we
wszystkich możliwych dźwiękach, patrzy wybranemu dziecku głęboko w oczy.
A ono próbuje pocieszyć biednego czarnego kotka. Nie wolno mu przy tym
zrobić żadnej miny ani się uśmiechnąć. Głaszcze kota po głowie i mówi:
„Biedny czarny kotek”. Ten, kto pierwszy się zacznie się śmiać, musi wcielić
się w rolę kota.
Część zasadnicza
1. Dzielimy dzieci na dwie grupy. Każdej z grup wręczmy arkusz papieru i pisaki.
Na swoim arkuszu u góry grupa I pisze : „Kiedy jesteśmy smutni to…”. ,
grupa II natomiast : „ Kiedy jesteśmy radośni to…”. Zadaniem dzieci
w poszczególnych grupach jest wypisanie jak największej ilości dopowiedzeń
(skojarzeń). Każda grupa wybiera spośród siebie reprezentanta, który po
wykonaniu ćwiczenia odczytuje to, co napisała jego grupa.
2. Radość i smutek, zdrowie i choroba jako elementy naszego życia – dyskusja.
3. „Gdy jestem chory to…” – burza mózgów
4. Kiedy człowiek jest chory musi przyjmować leki – czy one zawsze pomagają?
– rozmowa kierowana, która prowadzi do zrozumienia ludzkiej bezsilności
i bezradności wobec śmieci.
5. Posłuchajcie historii o chorym kotku – krótkie streszczenie początku bajki a
następnie odczytanie wybranego fragmentu „Domku na drzewie” - zał. nr 3
6. Pytania do tekstu:
_ Jak czuł się kotek, kiedy Małgosia przyszła do niego rano?
_ Czy po podaniu lekarstwa stan zdrowia kotka poprawił się?
_ Co się z nim stało?
_ Jak na odejście kotka zareagowała Małgosia?
_ W jaki sposób wróżka wyjaśniła Małgosi śmierć kotka?
_ Dokąd odszedł kotek według wróżki?
_ Czym stał się w krainie wieczności?
_ Co stało się z ciałkiem kotka po śmierci, jakie się zrobiło?
_ Jak Małgosia z wróżką pożegnały kotka?
7. Czy wy też musieliście kiedyś pożegnać się ze swoim ukochanym
zwierzątkiem? Jak to się stało? Czy też byliście bezsilni? Co pomogło wam
przeżyć tę stratę? – opowiedzcie o tym (opowiadają tylko te dzieci, które
przeżyły taką stratę i które chcą o tym opowiedzieć – dla pozostałych dzieci to
forma oswajania z tego typu przeżyciem).
8. Wyobraźcie sobie, że Małgosia chce wygłosić krótką mowę pożegnalną na
pogrzebie swojego kotka. Pomóżcie jej napisać taką mowę. A może
napiszecie to na obłoczkach?
9. Dzieci dobierają się w pary takie, które powstały w wyniku zabawy „Złamane
serca”. Wspólnie piszą tekst pożegnania na obłoczkach wyciętych z papieru
i rozdanych przez prowadzącego a następnie odczytują je.
10. Co czuliście pisząc te słowa? – swobodne wypowiedzi.
Podsumowanie zajęć
Proszę dokończyć zdanie – Kiedy czuję się bezsilny to…
Ewaluacja
Liść draceny (zał. nr 9) – dzieci wyrażają swój stopień zadowolenia lub
niezadowolenia, stawiając znaczek przy ocenie, którą uznali za właściwą.
Na początku wyjaśniamy dzieciom, że 1 to ocena najniższa a 6 – najwyższa.
Załącznik nr 3
Domek na drzewie (fragment)
Rano nie mogła się doczekać spotkania z wróżką i jej zwierzętami, a przede
wszystkim z chorym kotkiem. Pobiegła znaną sobie drogą
i już po chwili stała pod drzewem, na którym był dom wróżki.
— Halo, halo! — zawołała.
— A, to ty, czekałam na ciebie — powiedziała ucieszona czarodziejka,
wyglądając przez okno. Zrzuciła dziewczynce sznur, po którym ona szybko
weszła do domku. — Jak kotek? — zapytała.
— Oj, oj, niedobrze — powiedziała wróżka. — Dalej ma temperaturę, jest jakiś
osowiały. Martwię się o niego.
Małgosia pobiegła do łóżeczka, w którym leżał. Był bardzo słaby, ledwo otwierał
oczy, nie ruszał się. Dziewczynka wzięła go w ramiona, przytuliła do siebie. Poczuła,
że miał bardzo gorący nosek.
— Źle, niedobrze — powtarzała wróżka. — Podaj mu zastrzyk, o, tutaj jest jego
lekarstwo — powiedziała, podając jej do rąk małą buteleczkę z antybiotykiem.
Małgosia zakasała rękawy, nabrała płynu w strzykawkę i po chwili delikatnie
zaaplikowała lek choremu. Nawet nie zapiszczał, taki był słaby.
— Teraz możesz go położyć do łóżeczka — powiedziała wróżka.
Jednak Małgosia nie chciała tego robić. Usiadła na kanapie i trzymała kotka
w swoich rączkach, przytulając do siebie. Patrzyła na niego z troską, czekając na
chwilę, kiedy jego stan się poprawi. Ale nie poprawiał się. W pewnej chwili kotek
poruszył się i potem zastygł w bezruchu.
— Odszedł — powiedziała wróżka. — Niestety, nie udało się go uratować mimo
twoich wysiłków. Urządzimy mu pogrzeb — dodała.
Małgosia zapłakała i ciągle przez łzy powtarzała: — Dlaczego, dlaczego?
— Choroba była tak ciężka, że nasze lekarstwa i wysiłki nie pomogły. Serduszko
przestało mu bić, nie oddycha — tłumaczyła wróżka.
— Ale dlaczego nie udało się go uratować?
— Bakterie i wirusy okazały się niestety silniejsze niż nasze lekarstwa.
— Dlaczego on umarł? Dlaczego? — powtarzała zrozpaczona Małgosia. — Czy ty
nie możesz użyć czarodziejskiej mocy, by go uratować?
— Nie jestem wróżką ani czarownicą, chociaż może wiem więcej niż inni
ludzie, bo jestem bardzo stara i wiele przeżyłam, nauczyłam się i zrozumiałam
— powiedziała staruszka.
— Dla mnie zawsze będziesz czarodziejką, wróżką, jesteś niezwykła — mówiła,
połykając łzy dziewczynka. — Pomóż — prosiła.
— życie ma swój kres. Wszystko, co żyje, musi kiedyś umrzeć — wyjaśniała
spokojnie staruszka, też bardzo zmartwiona.
— To jest bez sensu, po co żyć, skoro jest śmierć, po co kochać, jeśli potem
trzeba rozstać się, po co tak cierpieć? — mówiła rozżalona Małgosia.
Wróżka zastanowiła się.
— Może to, co tobie wydaje się bezsensowne, wcale takie nie jest, może to
nadaje życiu sens? Może smutek pozwala odczuć radość, może uczucia są jak
kolory tęczy, rozkładają się różnorodnością, intensywnością doznań, jak barwy na
niebie?
— Ja tego nie rozumiem — powiedziała ze smutkiem dziewczynka.
Za chwilę, jeszcze ciągle zapłakana, spytała:
— A teraz co się z nim dzieje, dokąd on odszedł?
— Usiądź koło mnie — poprosiła wróżka. — Musimy porozmawiać. Kotek poszedł
do krainy wieczności albo krainy śmierci, jak mówią niektórzy. Nic go już nie boli, nie
cierpi, zmierza do miejsca, gdzie panuje wieczny spokój.
— A co to jest za kraina? — spytała Małgosia.
— Nie wiem dokładnie, ale słyszałam od starszych ode mnie, że zwierzęta,
a może i ludzie — ale tego nie wiem — przechodzą w swej ostatniej wędrówce
przez krainę zimna, nie czują bólu, ulegają wychłodzeniu, następnie po
zakopaniu ich w grobie schodzą niżej i niżej, dochodzą aż do samego środka
ziemi, by potem wrócić tutaj, ale w zmienionej postaci. Stają się obłoczkami
i pozostają już na zawsze w krainie wieczności.
— A czy tam jest im dobrze? Czy są szczęśliwe?
— Nie wiem — odparła wróżka. — Ale mówią, że tak, tam jest tak pięknie.
Spójrz na niebo, niedługo pojawi się nowy obłoczek.
— A czy kotek czasem będzie mógł do nas przyjść? — spytała dziewczynka.
— Oczywiście, przyjdzie do ciebie w snach.
— A nie może w ciągu dnia? — spytała zawiedziona.
Tam, w tej krainie wszyscy unoszą się w powietrzu, są chmurkami. Może go
kiedyś wypatrzysz, jak między innymi obłoczkami, płynie po niebie. Może ci się
kiedyś przyśni, ale na pewno będzie żył w twoich dobrych wspomnieniach.
— To kotek już odszedł do krainy wieczności? — spytała Małgosia.
— Właśnie tam zmierza. Zobacz, jaki robi się zimny, już nic nie czuje, nic go nie
boli, to znaczy, że jest już w krainie zimna.
— Rzeczywiście. — Małgosia dotknęła łapki kotka. Była zimna jak kawałek
lodu.
— To co teraz musimy zrobić? — pytała trochę już uspokojona dziewczynka.
— Teraz musimy zakopać go w ziemi, by pomóc mu w wędrówce do krainy
wieczności.
Małgosia zdjęła z rączki małą bransoletę z kolorowych koralików
i włożyła kotkowi na szyjkę. Pięknie będzie tam w krainie wieczności wyglądał,
poza tym chciała być pewna, że gdy przyjdzie do niej we śnie, to nie pomyli go
z innym kotkiem. Teraz trzeba go pochować głęboko w ziemi, by nikt mu nie
przeszkadzał w wędrówce do krainy wieczności.
Wyszły z domku, niosąc pięknie przybranego kotka. Wykopały głęboki dół. Potem
dziewczynka powiedziała:
— Zawsze będziesz w moich myślach, kotku. — I zapłakała. Po chwili dodała:
— Wiem, że masz przed sobą długą drogę. Zmierzasz do krainy wieczności.
— żegnaj — powiedziała wróżka i przytuliła Małgosię do siebie. Tak się odbyło
pożegnanie kochanego kotka.
Wróciły do domku, a tu roboty huk, mały szczeniak wymiotował,
a inny żałośnie piszczał, bo bardzo bolał go brzuszek. Zakasały rękawy
i zabrały się do roboty. Na szczęście stan zdrowia wszystkich innych zwierzątek
poprawiał się. Wróżka codziennie znosiła nowych chorych, których pielęgnowały
bardzo troskliwie. Niestety zdarzało się, że nie udawało się wyleczyć chorego, ale
wówczas dziewczynka już nie rozpaczała. Była zmartwiona, jednak rozumiała, że
zwierzęta odchodzą do krainy wieczności, gdzie są szczęśliwe.
Załącznik nr 95
Liść draceny
Lim0nka