Nauka o państwie28.04 10.docx

Nauka o państwie                                                                                                                                28.04.2010r.

Zerówka ustna bez konsekwencji ! -> 1.06.2010r.

Kwestia funkcji państw otoczenia zewnętrznego:

Obok państwa istnieją także inne systemy, które mają swoją dynamikę rozwoju (rozwój techniki, rozwój gospodarczy, handel międzynarodowy, masowe związki społeczne, partie polityczne)

Państwo wobec tych procesów/ zjawisk musiało zająć pewne stanowisko.

Wyróżniamy 3 funkcje państwa o charakterze:

a)      adapcyjnym :

·         adaptacja, polega na tym, że system reaguje na oddziałowywanie otoczenia technicznego, gospodarczego, politycznego poprzez plastyczne dostosowanie struktur, celów, sposobów funkcjonowania;

·         adaptacja pozwala w granicach przypisanych danemu systemu elastyczności- przetrwać w otaczających warunkach;

·         państwo ma pewne granice adopcyjne, które nie mogą być przekroczone gdyż wtedy następuje zachwianie równowagi -> co doprowadza do załamania się danego systemu;

·         każde państwo ma pewną ograniczoną możliwość dostosowania się do systemów gospodarczych, politycznych; 

·         państwo stara się zachować równowagę.

·         Grecja, Islandia, kraje Bałtyckie-  adaptacja jest wynikiem o biernym charakterze- państwo się dostosowuje bo nie jest w stanie się przeciwstawić, brak mu jest sił, środków, pomysłów, często jest wypadkową  przyjętej przez państwo strategii;

·         może być konsekwencją liberalnego reżimu państwa (koncepcja leseferyzmu, wolności rynkowej)

·         Państwo zachowuje równowagę wobec swojego otoczenia.

b)      regulacyjnym  :

·         polega na tym, że państwo przestaje się biernie poddawać oddziaływaniu otoczenia, stara się na nie wpływać, jest aktywne ale nie jest nadmiernie aktywne, najczęściej samo nie wychodzi z inicjatywą (aby wprowadzać nowe pomysły) próbuje natomiast współkształtować otoczenie o którym mówimy

·         głównymi czynnikami są te siły, które występują w otoczeniu, współkształtuje ta rzeczywistość, stara się nie być całkowicie bierne, (może przeciwdziałać obcym wpływom we własnym otoczeniu?)

·         wyjście poza adaptację, jest uwarunkowane przez państwo różnymi środkami (państwo chce zachować równowagę wobec otoczenia ale także modelować to otoczenie) tego rodzaju podejście do tej sfery regulacyjnej w dzisiejszych czasach dominuje, podejście te jest promowane przez siły polityczne ( np. socjaldemokraci i chrześcijańsko demokraci  )  pozostaje to w zgodzie z koncepcją subsydiarności

c)      innowacyjnym :

·         innowacyjność jest to działanie wyprzedzające, które prowadzi do kreowania zupełnie nowych stanów rzeczy, nowych jakości, które nie było by wstanie wytworzyć bez oddziaływania państwa;

·         mobilizuje ta funkcja większy wysiłek państwa;

·         wymaga pewnej wizji, celów możliwych do realizacji przez to oddziaływanie na otoczenie oraz określenia środków, które mogą do tych celów prowadzić (musi powstać tu pewien zalążek planowania, polityki gospodarczej, społecznej itp.)

·         może być przeprowadzona zazwyczaj przez silne organizmy państwowe, np. powołanie do życia struktur, podejmowanie akcji zbrojnych, np. USA (podejmuje akcje zbrojne przeciwko państwom, które uważają za ich przeciwników) ;

·         próby wprowadzenia liberalnego ustroju, np. w Iraku czy w Afganistanie;

·         aktywne zdobywanie wpływów ekonomicznych i politycznych na obcych terytoriach;

·         na zewnątrz- imperialna polityka zagraniczna często jest ona agresywna;

·         we wewnętrznym- etatyzm- dotyczące funkcjonowania, ekonomii (państwowe teatry) jeżeli nie upaństwowienie to kontrola i daleko posunięty interwencjonizm państwowy ( państwo chce ingerować  w te sfery)  ; 

·         występuje w ramach państw, które siłą zdobyły w znaczeniu reformatorskim; aparat władzy państwowej sprawuje tu ważną rolę ( w przypadku wszystkich rewolucji mamy do czynienia z tą funkcją)

[Można prowadzić funkcję adopcyjną wewnątrz i funkcję innowacyjną na zewnątrz]

Innowacyjność łączy się z reżimem totalitarnym.

Przeobrażenia w instytucji państwa od XIX do XXI w.

·         Gigantyczne przeobrażenia cywilizacyjne od 1901r., pojawiły się całkowicie nowe doktryny (które wcześniej istniały ale nie miały takiego ważnego znaczenia dla państwa - najważniejszy był socjalizm); państwo pozostało organizacją terytorialną, organizacją globalnego społeczeństwa na danym terytorium, ogarniającą wszystkich członków społeczeństwa

·         Większa ilość społeczeństw ma własną państwowość, odchodzi się od państw wielonarodowościowych

·         Lista państw narodowych w 1901 r. nie była jeszcze bardzo długa; najistotniejszym czynnikiem wpływającym na rozwój wydarzeń na arenie międzynarodowej był „koncert mocarstw” – najważniejsze państwa, które decydowały o losach świata, te państwa obejmowały wiele narodów

·         Na pocz. XX w. ważne było przywiązanie do monarchy, osoba króla była czynnikiem łączącym przedstawicieli narodów

·         I WŚ spowodowała eksplozję ruchów narodowowyzwoleńczych, II WŚ natomiast zamroziła te dążenia, zostały one udaremnione poprzez oddanie terytoriów państw pod rządy imperializmu radzieckiego, proces tworzenia się nowych państw został zahamowany

·         20 lat po wojnie nastąpiła fala dekolonizacyjna, przede wszystkim w Azji i Afryce, powstały nowe państwa na gruzach imperiów

·         Po upadku komunizmu powstał szereg państw

·         W Europie Zachodniej zmiany są mniej dramatyczne

·         Pojawienie się szeregu państw słabych uzależnionych od zewnętrznego wsparcia, pomocy od państw międzynarodowych; dot. to państw pokolonialnych Czarnej Afryki; różnice kulturowe i ogromna presja od silniejszych państw powoduje niestabilność tychże państw

·         XX w. – stulecie nacjonalizmów, kulminacja w postaci udziału nacjonalizmów

·         w rozumieniu wojny i postawienie pod znakiem zapytania samej idei państwa jednolitego narodowo++++

Integracja europejska – UE stwarza nową jakość prowadzenia polityki społecznej, gospodarczej, kulturalnej. UE stara się decentralizować zadania, przekazywać je wspólnotom lokalnym; negatywna strona to rozwój biurokracji i obawa przed rozpłynięciem się narodowych charakterów, wartości, narodowej tożsamości

·         w XIX w. tylko 3 państwa były republikami – Francja, San Marino i ???, inne państwa były monarchiami; obecnie większość państw to republiki, a monarchia jest raczej traktowana jako zabytek, symboliczny łącznik scalający naród niż ustrój odgrywający faktyczną, aktywną rolę

·         nowinki ustrojowe: sądownictwo konstytucyjne – sądy nad prawem

·         Działalność organizatorska państwa- państwo chce zwalczyć analfabetyzm, są to działania nie władcze

·         Państwa podejmują różne funkcje w różnych okresach, przeżywają okresy schyłkowe i okresy rozkwitu.

·         Obecnie państwa rozszerzają zakres swoich zainteresowań na coraz to nowe dziedziny.

·         Nie jest tak, że funkcje są rozdzielone pomiędzy organy państwa czy organy władzy publicznej. Są one realizowane łącznie przez organy ustawodawcze, wykonawcze i sądownicze.

·         Każda z tych funkcji ma charakter stopniowalny - od funkcji adaptacyjnej jako najbardziej biernej do coraz bardziej aktywnych form.

Rzecznik Praw Obywatelskich – osoba, która troszczy się o przestrzeganie praw obywatelskich zagwarantowanych w konstytucji

Katalog wolności i Praw Człowieka i Obywatela

Fale demokratyzacji – 1. po zakończeniu I WŚ, później po obaleniu dyktatur państw autorytarnych w Grecji, Hiszpanii i Portugali, 3 fala po 1989 – RPA, niektóre kraje azjatyckie, Europa Wschodnia