11.01.2010.docx

NAUKA O POLITYCE                                                                                                                              11.01.2010r
              Wykład

RELACJE MIĘDZY ADMINSTRACJĄ A SFERĄ POLITYCZNĄ
Zależą od rodzaju systemu politycznego. Jeżeli mamy do czynienia z systemem politycznym demokratycznym to można mówić o rozdzieleni sfery administracji od sfery politycznej. Te dwie sfery mogą być odrębne. W strukturach niedemokratycznych, w społeczeństwach zamkniętych rozdzielenie między sferą administracji a polityczną nie występuje.
W przypadku systemów autorytarnych grupą, która jest suwerenem jest biurokracja albo wojskowi lub jedno i drugie.
Funkcjonariusze państwowi są jednocześnie wielką grupą społeczną o charakterze podmiotu ostatecznego. Mamy do czynienia ze zlewaniem się suwerena i funkcjonariuszy państwowych czyli szeroko rozumianej administracji
W strukturach totalitarnych tą grupą, która jest suwerenem jest zespół funkcjonariuszy aparatu funkcyjno partyjnego. Mamy do czynienia ze ścisłym złączeniem partii, państwa, funkcjonariuszy i ostatecznego podmiotu polityki – to wszystko się zlewa ze sobą. W takim przypadku urzędnicy są zarazem działaczami partyjnymi, a działacze partyjni są urzędnikami.

W strukturach demokratycznych jest inaczej. Jednym z warunków istnienia trwałej demokracji jest rozdzielenie władz publicznych. To rozdzielenie oznacza jednocześnie, że nie ma jednolitego aparatu partyjnego – on się dzieli na szereg różnych aparatów administracji władzy publicznej. Aparaty są niezależne od siebie, ale mogą na siebie wpływać.

Możemy mówić o 2 generalnych typach relacji między sferą polityczną a sferą administracyjną
1. System łupów / spoiling system – traktowanie urzędu państwowego jako zasobu kadrowego, zasobu do obsadzenia przez własnych działaczy partyjnych. Sformułowany przez Adrewa Jacksona(prezydent USA w latach 20. XIX w) – lojalność i zaufanie są ważniejsze od kompetencji. Spoiling system wpasowywał się w układ relacji politycznych. Rekrutacja obywa się według kryteriów merytorycznych.
2. Służba cywilna / civil servants – Ci którzy służą obywatelom. Mamy do czynienia z urzędnikami, którzy podlegają wyłącznie prawu i zasadzie dobra publicznego. Rekrutacja do szeregów służby cywilnej powinna się odbywać według kryteriów merytorycznych. Decyduje poziom przygotowania do wykonywania danego zawodu, decydują kompetencje. Obejmuje urzędników, którzy mają być niezależni od nacisków publicznych. Oni mają postępować wyłącznie zgodnie z prawem. Mają obowiązek wykonywać polecenia ministra zgodne z prawem w ramach posiadanych kompetencji. służba cywilna powinna być nieusuwalna – nie można zwalniać z przyczyn poza merytorycznych i poza prawnych. Model służby cywilnej został ukształtowany przede wszystkim w Wielkiej Brytanii i jest powszechny we Francji, Włoszech, Niemczech(biurokracja weberowska - koncepcja biurokracji, która potrafi działać zgodnie z procedurami w sposób sprawny)

W Polsce jest zasada generalna, że pod względem prawnym obowiązuje system służby cywilnej. Obowiązuje ona w ministerstwach i dużych miastach. Ta zasada jest w coraz większym stopniu zastępowalna wraz ze zmniejszaniem się szczebla samorządu terytorialnego i wielkości tej jednostki. Służba cywilna w Polsce ma coraz większy zasięg, bo
*zwiększa się poziom przejrzystości życia publicznego – powoduje, że łamanie zasad służby cywilnej przy rekrutacji kadr lub zwalnianiu kończy się aferami. Zasady funkcjonowania służby cywilnej powodują, że są coraz szersze, a spoiling system ma coraz mniejsze zasady funkcjonowania.

Mamy do czynienia z odziaływanianiami
*formalnie uprawomocnionymi – grupy interesu są częścią składową procesu administracyjnego
*klientelistycznymi
*parantel styczne quasi rodzinne
*nieprawomocne – grupy interesu nie wchodzą w skład grup decyzyjnych

OPINIA PUBLICZNA
Opinia publiczna – zjawisko stosunkowo w świecie. W społeczeństwach tradycyjnych, zamkniętych nie istnieje. Opinia jest bardzo ściśle związana z obywatelskością. Nie jest się poddanym, niewolnikiem(nie mają prawa do posiadania własnych opinii) jest się obywatelem. Obowiązkiem obywatele jest posiadania własnych ocen, poglądów, opinii. Obywatele są podmiotami; poddani, niewolnicy są uprzedmiotowieni

Liberalna teoria opinii publicznej – obejmuje 3 komponenty
1. Idealny wizerunek dobrego państwa – wyobrażenie o tym jakie powinno być państwo
2. Konkretne państwo – przedmiot wyrażania opinii
3. Arena wymiany poglądów – miejsce, gdzie mogą ścierać się różnorodne opinie

Emanuel Kant przyznawał opinii publicznej funkcje racjonalnego autorytetu w państwie
Hegel mówił, że opinia publiczna pełni funkcję moralnego autorytetu w państwie. Mówi co wolno a czego nie wolno robić. Opinia publiczna na bieżąco ustala co jest moralnie dopuszczalne a co nie.

Hannah Arendt mówiła, że opinie publiczne powstają wtedy, gdy ludzie dyskutują swobodnie ze sobą. Musi istnieć przestrzeń publiczna
Liberałowie zakładają, że opinia publiczna powinna być racjonalna. Powinna mieć przynajmniej elementy areopagu, bez areopagu nie ma opinii publicznej.

Krytyczna teoria opinii publicznej – powstaje w okresie międzywojennym.

Jose Ortega y Gasset – napisał bunt mas. Według niego masy nie były przygotowane to udziału w demokracji, chciały przywilejów.

Tomasz Mann – mówił o zapanowaniu taniego irracjonalizmu. Mówił o zastąpieniu prawdy, sprawiedliwości, wolności mitami schlebiającymi najniższym gustom.

Lata 60. – możliwość konsumpcji, która staje się obowiązującą zasadą całego społeczeństwa. Zanika racjonalna opinia publiczna. Partie polityczne, politycy są produktami, które ma zeżreć wyborca, bo on głosuje na wizerunki.

Socjologiczne rozumienie opinii publicznej – według socjologów opinia publiczna to zsumowane poglądy obywateli w odniesieniu do różnych kategorii politycznych. Należy te poglądy zbadać. Wystarczy przepytać ludzi i już wiadomo jaka jest opinia publiczna.

Czynniki
*efekt ankieterski – ankieter sugeruje respondentom, która odpowiedź jest właściwa. Efekt ankieterski może całkowicie zniekształcić wyniki badania opinii publicznej
*liczba odmów – odmawiają ludzie starsi, nie ufający ankieterom
*liczba respondentów – im mniejsza próba, tym większy poziom respondentów

Mamy do czynienia z asemptotą.
Jeżeli przepytamy wszystkich to pewna minimalna część po kilku godzinach zmieni zdanie.

Podstawowe zasady przy badaniu opinii publicznej
1. Dostaje się takie odpowiedzi jakie pytania się daje – podstawowa zasada. Jeżeli nie znamy pytań, dokłądnego ich zapisu to możemy tylko przypuszczać o co chodzi, musimy znać pytania żeby poznać odpowiedzi.
2. Od kolejności pytań zależy niesłychanie wiele – zazwyczaj metryczkę(pytania o wiek, płeć itp.) zadaje się na końcu, bo respondenci nie mają wiedzieć na początku, że mogą być w jakiś sposób rozpoznani. Na początku nie może być pytań wrażliwych.
3.  Ważną rzeczą jest czas przeprowadzania ankiety – najdokładniejsze jest wyjście z wyborów
4. Sposób doboru próby – im większy poziom reprezentatywności próby, tym próba jest skuteczniejsza.
5. Porównanie wyników jednostkowych wskazuje na wiele rozmaitych rzeczy
Badanie tendencji jest możliwe za pomocą sondaży wyborczych.

Jakie czynniki decydują o opinii publicznej
1. Interesy – wyobrażone potrzeby
2. Trwałe identyfikacje polityczne
3. Schematy ideowe – wartości hierarchicznie uporządkowane
4. Media, środki masowego przekazu – kształtują naszą opinię publiczną ze względu na kilka czynników
*agenda setting – zestaw tematów poruszanych w mediach. Wyznacza nasz horyzont zainteresowań
*struktura wiadomości, informacji
*komentarze, opinie
5. Marketing polityczny – kreowanie wizerunku, które dzieli się na:
*autokreację
*destrukcję kreacji przeciwnika

Wzory dystrybucji opinii publicznej – jak się rozkłada opinia publiczna
1. Wzorzec dystrybucji normalnej – część ludzi jest skrajnie niechętna, część pozytywna, ale ocen bardzo dobrych jest stosunkowo niewiele. Oceny średnie przeważają.

schemat symetryczny
schemat Bi polarny, dwu biegunowy – jest zwykle powiązany z cleavage(podział socjopolityczny) – ludzie dzielą się swoimi poglądami w sposób Bi polarny i jeśli chcemy uzyskać sukces wyborczy to przejmujemy jedno z pól podziału socjopolitycznego.
schemat asymetryczny

3