kumulacja notatek.doc

PODSTAWY TEORII POLITYKI

1. POLITOLOGIA (przemieszane z moimi)

Politolog nie posiada emocji politycznych, dlatego nie wchodzi na scenę polityczną. Musi znać kategorie teorii politycznych, żeby merytorycznie ocenia polityków i wydarzenia polityczne.

Nauki polityczne a nauki społeczne:

Nauka o polityce jest najstarszą z nauk społecznych.

Od kiedy istnieją nauki politologiczne? Teoretycznie od Arystotelesa („Polityka”), ale w rzeczywistości od czasów Marksa i Engelsa. Innym wyznacznikiem może być moment spisywania nauki, co datuje się na okres po II wojnie światowej.

Marks Webber → polityka XVIII / XIX

politologia zajmuje się władzą

politologia na początku drugiej połowy XX wieku miała pełnić funkcję „lampy” pomagając utrzymywać pozycję rządzącym, prowadzić propagandę ich władzy

politycy wykorzystują naukowców do „oświetlania” drogi i do pomocy we wstawaniu (gdy polityk upadnie)

po marcu '68 wprowadzono podstawę nauk politycznych, żeby przekazywać jak „nie pyskować” głowom państwa, jak się im NIE sprzeciwiać

sierpień '80 politologia podziemna i akademicka – na światowym poziomie...

Politologia nie ma pewnych granic

Subdyscypliny politologiczne:

·         medioznawstwo i komunikacja medialna

·         stosunki międzynarodowe

·         wiedza o kraju, regionoznawstwo

2. POLITYKA

Pojęcie polityki jest bardzo różnie definiowane. Rozmaite definicje mają albo charakter potoczny, albo archaiczny. Człowiek polityczny w świecie staropolskim, to ten, który potrafił umiejętnie się zachować. Polityczność polegała na umiejętnym zachowaniu się.

Nicollo Machiavelli definiuje w Księciu politykę jako sztukę rządzenia. Traktował rządzenie jako zestaw prostych mechanizmów. Mówił, że łatwiejsze do zniesienia przez synów jest zabicie ojca niż zabranie ojcowizny.

W XVII wieku polityka była związana z czymś ściśle związanym z państwem.

Polityka to nie działalność państwa, przynajmniej nie tylko, to nie tylko sztuka rządzenia państwem. Nie ma prostej definicji polityki. Mamy do czynienia z kategorią wieloznaczną, rozmytą, rozmaicie interpretowaną w zależności od świadomości społecznej, systemu politycznego i innych czynników. Co to jest polityka?

1. Definicja strukturalistyczna (podmiotowa) – Odpowiedź na pytanie, kto może działać politycznie (definicja poprzez aktorów). Nie każdy aktor indywidualny, czy grupowy jest aktorem politycznym. Kiedy mamy do czynienia z aktorem politycznym? Wtedy, kiedy mamy do czynienia z wielkimi grupami społecznymi, które istnieją na scenie politycznej poprzez swoje reprezentacje, struktury organizacyjne, aktorów, którzy reprezentują swoje grupy. Polityka to ogół relacji zachodzących między wielkimi grupami społecznymi i ich reprezentacjami. Wielką grupą społeczną jest naród, społeczeństwo, grupa społeczno-kulturowa, klasa, stan społeczny. Definicją wielkiej grupy społecznej nie jest jednoznaczna. Ważne jest odróżnienie między politycznością, a znaczeniem politycznym.
2. Definicja funkcjonalistyczna (przedmiotowa). Kiedy mamy do czynienia z aktywnością polityczną? Co to znaczy działać politycznie, jakie są jego granice? Co jest przedmiotem działań politycznych? Chodzi generalnie o dobra publiczne, które mają charakter dóbr rzadkich, które nie są powszechnie dostępne, są szczególnie cenne dla wszystkich, które są możliwe do osiągnięcia poprzez zbiorowy, zorganizowany wysiłek. Manipulowanie dobrami publicznymi – ochrona, dystrybucja i kreacja dóbr publicznych. Dobrem publicznym jest na przykład bezpieczeństwo życia, własności, zdrowia. Jeżeli mamy zapewnione te dobra, to czujemy się dobrze. Dobrami publicznymi są również prawo do edukacji, prawo do dóbr kulturalnych itd. Nie ma stałego katalogu dóbr publicznych – zwęża się albo rozszerza. Polityczność nie polega tylko na odpowiednim rozdziale dóbr publicznych, ale także na ich kreowaniu.

Coraz bardziej zamazuje się różnica między politycznością, a niepolitycznością. Jeszcze niedawno politykę utożsamiano wyłącznie z państwem. Natomiast teraz jesteśmy członkami UE, polityka prowadzona jest na szczeblu samorządowym, istnieją grupy nacisku takie jak NGO’s. Granice polityczności zaczynają się coraz bardziej zamazywać. Dawniej wchodzenie w rolę polityczną było bardzo ciężkie, dzisiaj jest bardzo łatwe, ale równie szybko można z niej wypaść. Definicja polityki w związku z tym staje się jeszcze trudniejsza do ustalenia. Ciężko określić, jakie działanie jest działaniem politycznym.

---------------------------------moje-------------------------------------------------

dawniej Politea – społeczność obywateli, wspólnota miejska. Mieszanka demokracji i arystokracji – taki ustrój ma być polityczny

Poglądy na politykę:

·         Polis – państwo-miasto, wspólnota obywateli – za czasów:Arystotelesa
Polityka (sztuka rządzenia Polis, której celem jest dobro wspólne):

o        sztuka rządzenia państwem

o        dobro wspólne jest celem

o        wartość teologiczna

·         polityka – sztuka rządzenia na poddanymi, sztuka utrzymywania się przy władzy – Machiavelli

·        

klasyka nauczania społecznego – rozsądna troska o dobro wspólne (wzięte od Arystotelesa)
ma pomagać w osiąganiu celu, nie za wszelką cenę i nie tak żeby to było nieskuteczne

·         liberałowie – umiejętność godzenia sprzecznych interesów indywidualnych po to, żeby realizować wspólne cele

·         socjaldemokraci – polityka powinna dążyć do realizacji wartości:

o        wolność

o        równość

o        sprawiedliwość
///od ograniczenia słowa, własności, od biedy, od wyzysku, od głosu...

każdy nurt myślenia ma własną teorię polityczności. Możemy tylko wykryć kto jakie ma poglądy

Pojęcia polityki; politologia funkcjonuje wokół 5 podstawowych szkół myślenia:

·         definicja kratyczna (esencjonalna?)– polityka to wszystkie działania, które wiążą się z dążeniem do władzy, lub do wywierania wpływu na władców czy to między państwami czy w obrębie państwa, w obrębie ludzie, którzy to państwo to tworzą
od Kratos – władza – wiąże bezpośrednio politykę z władzą państwową (gł. anarchiści, którzy robili wszystko, łącznie z zrzucaniem bomb...)

·         dr hab. Sabkowski – orientacja formalno-prawna – taka, której działalność to działanie instytucji państwowej, aparatu państwowego (takich tworów), które wiąże się z państwem

·         Dahl – podejście behawioralne – takie, w którym największe są relacje między bytami społecznymi, wtedy polityczny jest każdy układ stosunku społecznego, w którym występuje wyraźna obecność władzy, wpływu, kontroli, autorytetu
dominacja i podporządkowanie → powtarzalna relacja organizacyjna (10 raz ulegamy partii, idziemy na wybory)
instytucja społeczna =/= organizacyjna
istotą polityki jest relacja dominacji i podporządkowania

·         funkcjonalna – funkcje systemu społecznego – poprzez rozwiązywanie konfliktów
ten system społeczny żeby istnieć musi minimalizować zagrożenia (dzięki temu wciąż stabilny)
dopóki system spełnia swoje funkcje ma zdolność do działania (jak nie – przestaje istnieć)
polityczne jest spełnianie funkcji przez system społeczny

·         racjonalna – sposób podejmowania decyzji w ramach procesu sprawowania władzy i gry o władzę
dążymy do władzy i podejmujemy szereg decyzji, które pomogą ten cel osiągnąć
podejmowanie racjonalnych decyzji
słaby polityk nie podejmuje racjonalnych decyzji
racjonalne decyzje zwiększają szansę polityczną
badamy racjonalność polityczną
 

dodatkowo:

·         stanowisko post-behawioralne – typowe dla społeczeństwa konsumpcyjnego – dążenie do zmniejszenia, lub usuwania ograniczeń w zaspokojeniu potrzeb ludzi

·         strukturalne -

o        konfliktowe

o        harmonijne

o        sfera polityczna → dominacja → podporządkowanie → równoprawne

o        polityka to relacje między wielkimi grupami społecznymi oraz ich reprezentantami

← równoprawność







 

jeśli nie ma reprezentacji to inni oddziaływają na nią (tą grupę) ale ona nie może oddziaływać

← podporządkowanie

 

o        postkratyczna(?) - nie dotyczy już tylko państwa ale też całej władzy politycznej

o        postpolityczność – już klasycznej polityki nie ma. Nie ma granicy między politycznością a nie-politycznością (to zależy od kontekstu ~ cały świat się ciągle zmienia)

------------------------------------------------koniec moich--------------------------------------------

3. WŁADZA POLITYCZNA – MIĘDZY PRZYWÓDZTWEM, A WŁADZĄ ABSOLUTNĄ

Relacja władzy jest relacją między żywymi osobami, pewien rodzaj relacji społecznej. Hierarchia społeczna – stratyfikacja społeczna – polega na statusie społecznym, czyli miejscem w hierarchii społecznej. Materialne wyznaczniki statusu społecznego to te, dzięki którym rozpoznajemy kto jakie miejsce w hierarchii społecznej zajmuje. Dawniej można było rozpoznać patrząc na ubiór – dziś trzeba posłużyć się innymi metodami. Wyznacznikami są – gdzie mieszkamy?, jaki mamy samochód?, ile zarabiamy? itd. Istnieje twarde określenie podane przez Maxa Webera: władza jest to możność decydowania przez A o tym, co będzie robił B niezależnie od swojej woli. Władza to możliwość stosowa...