ekonomiczne_6.05.2010.docx

SYSTEMY EKONOMICZNE PAŃSTW UE                                                                                                  6.05.2010

ŚWIATOWY SYSTEM GOSPODARCZY cd.

Miejsce Europy w tzw. Megatrendach systemu gospodarczego:

Światowy system gospodarczy rozwija się zgodnie z pewnymi prawidłowościami / tendencjami. Najbardziej podstawowe prawidłowości, które działają w zróżnicowany sposób w całym świecie są nazywane MEGATRENDAMI.

·         Megatrendy działają w sposób obiektywny – tzn. niezależny od świadomości i woli ludzi

·         Istnieją niezależnie od tego czy o tym wiemy czy nie wiemy i niezależnie od tego czy chcemy czy nie chcemy żeby działały

·         Megatrendy są skazane na niepowodzenie

·         Są to prawidłowości o charakterze obiektywnym. Trzeba przyjąć, że najlepszą reakcją na megatrendy jest przystosowanie się do nich, nawet jeśli one nam nie odpowiadają to jedynym wyjściem jest ich zaakceptowanie

Rodzaje megatrendów:

a)      Globalizacja

§         trend wieloaspektowy

§         W sensie ekonomicznym przez globalizację rozumiemy coraz ściślejsze wzajemne powiązanie podmiotów światowego systemu gospodarczego niezależnie od ich przynależności państwowej.

§         Aspekt finansowy: polega na funkcjonowaniu światowego rynku finansowego w skali całego globu.
Są w zasadzie tylko dwa miasta światowe: Londyn i Paryż. Główne ośrodki finansowe są w Stanach. W Europie Wschodniej nie ma żadnego ośrodka finansowego.

§         Aspekt techniczny: kombinacja technik komputerowych i telekomunikacyjnych oraz powiązań satelitarnych bez włącznie przekazujących informacje na cały świat i powodujących kurczenie się czasoprzestrzeni. Można gromadzić masę informacji, przetwarzać ją i wysyłać.
UE jest mocno zróżnicowana. Kraje Skandynawskie mają szeroko rozwinięty aspekt techniczny. Są też kraje, które ustępują średniemu rozwojowi technicznych kombinacji, np. Polska. Sytuacja jest zróżnicowana.

§         Aspekt ekonomiczny: w gospodarce światowej dominują korporacje transnarodowe. Wykorzystują one surowce z całego świata i rozprowadzają swoje surowce po całym świecie.
Europejskich korporacji transnarodowych jest bardzo mało, mają swoje siedziby w W. Brytanii, Niderlandach i we Francji. UE raczej jest ekspansji i eksploracji przez firmy globalne amerykańskie bądź dalekowschodnie.

§         Aspekt kulturowy: konsumpcja produktów globalnych. Sprowadza się to zazwyczaj do homogenizacji, czyli ujednolicenia pewnych produktów.
Są popularne w świecie produkty amerykańskie, ale europejskie też cieszą się dużym autorytetem. Europa na tym odcinku nie musi mieć kompleksów, bo stanowi tradycyjny obszar kultury.

§         Aspekt polityczny: Rozprzestrzenianie się programu neoliberalnego (promującego swobodę działania, zmniejszenie roli państwa, prywatyzacja, deregulacja)
UE jest na czele świata. USA również, ale Daleki Wschód nie. Europa pod tym względem dominuje w świecie, np. strefa Schengen, strefa Euro

§         Aspekt ekologiczny: troska o przetrwanie życia na ziemi.
UE jest najlepsza w świecie.

§         Aspekt geograficzny: takie przekształcenie przestrzeni, że miejsce relacji państwo – naród zajmują relacje bez granic. Powstaje świat bez granic.
UE jest na samym czele świata pokazując pewne priorytety w skali ogólnoświatowej.

§         Aspekt socjologiczny: powstawanie jednego społeczeństwa światowego jako powiązanej całości społecznej.
UE jest liderem w skali światowej. Tzw. tożsamość europejska.

§         Wszystkie te aspekty są jeszcze na progu

§         Rozwój tego systemu pozwala, że w dalszej przyszłości rozwój ten będzie się właśnie w tych aspektach dokonywał

§         UE stanowi jeden z 3 najważniejszych ośrodków globalizującego się świata i jest w stanie podjąć konkurencję z innymi centrami światowymi

Z globalizacją łączą się inne megatrendy światowe:

Cywilizacja informatyczna

^ Jednym z najważniejszych, a być może najważniejszym czynnikiem rozwoju staje się informacja, która do niedawna w ogóle nie była brana w analizach ekonomicznych.
^ Możliwości techniczne i umiejętności posługiwania się technikami komputerowymi i telekomunikacyjnymi jest koniecznym warunkiem przyszłego rozwoju społeczno-gospodarczego. Koniecznością się staje ukształtowanie możliwości technicznych i niezbędnych umiejętności posługiwania się skomplikowanym aparatem technik komputerowych i komunikacyjnych.
^ Dostęp do wygodnego, taniego i szybkiego Internetu.
^ dzieli się na dwie części:

·         Cywilizacja, która uczestniczy w życiu informatycznym - bogaci

·         Cywilizacja, która nie uczestniczy w życiu - biedni

To grozi rozerwaniem się systemu informatycznego

a)      Rozwój zrównoważony
^ Oznacza to przede wszystkim zachowanie środowiska przyrodniczego / zachowanie równowagi ekologicznej
^ nie ma tu podziałów
^ konieczne jest utrzymanie w skali globalnej równowagi ekonomicznej

b)      Metropolizacja
^ są to miasta tzw. światowe, które koncentrują ogromną część całej ogólnoświatowej aktywności gospodarczej
^ coraz większą rolę odgrywają duże miasta i będą ją odgrywać nadal, jest to prawidłowość obiektywna
^ duże miasta zdecydowanie przeważają nad resztą i ta przewaga ciągle się nasila:

ü      polega ona na tym, że duże miasta dysponują największą infrastrukturą społeczno-ekonomiczną, których tworzenie jest wysoce kosztowne

ü      duże miasta są ośrodkami rynków finansowych (siedziby zarządów wielkich firm, banków światowych)

ü      są największymi ośrodkami nauki i techniki

ü      oferują największą ofertę pod względem kulturowo rozrywkowym

ü      mają najłatwiejszą komunikację

c)      Demokratyzacja i ogólna liberalizacja życia społeczno-gospodarczego
^ przeżywa ostatnio megatrend
^ żaden kraj nie jest demokratyczny w pełnym sensie; być niedemokratycznym jest czymś niebywałym, każde państwa chcą być demokratyczne
^ pojawiają się głosy o ograniczenie tego megatrendu i wprowadzenie niedemokratycznych ruchów i działań w państwach
^ liberalizm jest obecnie krytykowany
^ konieczność wprowadzenia instytucji światowych o charakterze władczym

TĘPO WZROSTU PRODKUTU KRAJOWEGO BRUTTO

PKB w Polsce wynosi -4,1%

Do roku 2008 wskaźniki tępa wzrostu UE były dodatnie i wynosiły od 1-3% w skali roku.

Irlandia w 1999r. miała 10,1%, w 2000r. 9,2%, w 2008r. nastąpił spadek o -2,3%, a w 2009r. nastąpił spadek o kolejne -9%. Irlandia należała do Tygrysów UE.

Luksemburg 8,4% w 1999r. , spadek nastąpił w 2008 i 2009 roku.

Pozostałe kraje miały raczej umiarkowane tępo wzrostu. Do roku 2008 albo 2009 tępo było dodatnie.

W nowych krajach członkowskich UE wskaźniki były niższe niż w starych krajach. 

Jeżeli kraj w danym roku rozwija się bardzo szybko, to w późniejszych latach może gwałtownie spadać.

Polska miała dość wysokie i względnie stabilne tępo, w okresie kryzysu odnotowała też spadek, ale nie poniżej zera.

UE do 2008r. rozwijała się systematycznie w granicach 1-3% potem wpadła w kryzys amerykański odczuwając go mocniej niż USA. Sytuacja w UE jest zróżnicowana. Największe spadki odnotowano w krajach, które poprzednio rozwijały się najszybciej.

Konkurenci UE:

·         USA rozwijały się lepiej niż UE, przeważnie tępo miały wyższe niż UE. Później wybuchły kryzys finansowy w siedzibie zglobalizowanych instytucji finansowych, ale stany wcale na tym tak bardzo nie ucierpiały, bardziej to dotknęło UE. Stany zjednoczone wyeksportowały kryzys, gdzie się tylko dało i dzięki temu tępo wzrostu mimo, że było ujemne w roku 2008 to i tak było niższe niż w UE

·         W Japonii załamanie nastąpiło głębsze niż w stanach i w UE

WSKAŹNIKI DOTYCZĄCE MEGATRENDÓW

Cywilizacja informatyczna

·         Dostęp do Internetu: w UE jako całości wynosi 60% udziału Internetu w gospodarstwach domowych. Ale w poszczególnych krajach UE sytuacja jest bardzo zróżnicowana. Najwyższy procent udziału mają kraje Skandynawskie. Udział jest skorelowany z wielkością PKB, im wyższe PKB tym udział w dostępie do Internetu również wyższy.
Polska ma 48% udziału
Rumunia ma 30% udziału

Egzamin- 25 czerwca 2010
Poprawka- 14 września 2010

1