{160}{231}Przespacerujcie si� |po planecie Ziemia. {259}{327}To wspania�e miejsce. {338}{474}Jednak nie zawsze tak musi by�, |poniewa� pewnego dnia mo�e znikn�� na wieki. {701}{776}Oto opowie�� o wszech�wiecie, w kt�rym �yjemy... {800}{882}...oraz o niebezpiecze�stwach, jakim stawiamy |czo�a przez sam fakt bycia tutaj. {1045}{1188}Polecimy z asteroidami i kometami, |kt�re zagra�aj� �yciu na naszej planecie. {1273}{1397}Tu na Ziemi odtworzymy odwieczn� tu�aczk� |naszego S�o�ca po galaktyce {1400}{1518}i odkryjemy katastrofy, kt�re mog�yby |oznacza� nasz koniec. {1608}{1684}Nasz planeta jest zagro�ona. {1742}{1789}Nasza misja... {1826}{1889}...to pozosta� przy �yciu. {2119}{2220}KOSMOS z Sam'em Neill'em {2324}{2441}"Pozostaj�c przy �yciu" {2492}{2562}Je�li ma si� �y�k� hazardzisty, |ta planeta to najodpowiedniejsze miejsce do �ycia. {2565}{2650}poniewa� samo istnienie tutaj |to ryzyko. {2697}{2786}A okoliczno�ci dzia�aj� |na nasz� niekorzy��. {2840}{2902}Czujecie, �e macie szcz�cie? I s�usznie. {2904}{2989}By� mo�e nie zdajecie sobie z tego sprawy, |ale wszyscy jeste�my szcz�ciarzami. {3107}{3166}My ludzie mamy ogromne szcz�cie, |�e tu jeste�my, {3169}{3264}poniewa� wszech�wiat |ci�gle pr�buje nas zg�adzi�. {3324}{3364}Pr�buje... {3427}{3480}...bez powodzenia. {3539}{3699}Uda�o nam si� przetrwa� wszystkie mo�liwe katastrofy |jakie sprowadzi� na nas wszech�wiat. Jak na razie. {3733}{3805}Jednak nasza szcz�liwa passa |nie b�dzie trwa�a wiecznie. {3910}{4025}Kiedy si� sko�czy, nasza planeta |i ca�y rodzaj ludzki przestanie istnie�... {4116}{4197}...chyba �e uda nam si� temu zapobiec. {4400}{4488}Czy mo�liwe, �e ca�a nasza planeta |jest zagro�ona? {4490}{4634}Co mo�e zagra�a� planecie o �rednicy |trzynastu tysi�cy km, czy 6 miliardom ludzi? {4770}{4886}Aby poj�c to zagro�enie, |trzeba przyjrze� si� mu z bliska. {4975}{5079}Chc� wam pokaza�, jak na pocz�tku |wygl�da�a nasza Ziemia. {5200}{5283}Tutaj wszystko si� zaczyna. {5344}{5402}Mamy szcz�cie, �e w og�le istnieje |planeta, na kt�rej �yjemy, {5405}{5521}poniewa� prawie zosta�a ona |rozerwana na kawa�ki nim powsta�o �ycie. {5654}{5738}Oto planeta Ziemia, miliardy lat temu, {5740}{5794}u progu swego istnienia. {5807}{5898}Jak widzicie, jest atakowana. {5914}{6068}To asteroidy, ska�y jakie zosta�y |po utworzeniu si� samych planet. {6179}{6326}Niekt�re z nich by�y olbrzymie, a jedna z nich |pod��a�a aby zderzy� si� z Ziemi�. {6473}{6564}To zderzenie prawie rozerwa�o |nasz� planet� na kawa�ki. {6586}{6681}Uderzy�a w nas kula |roztopionej ska�y wielko�ci Marsa {6683}{6745}poruszaj�ca si� z ogromn� pr�dko�ci�. {7272}{7370}W wyniku zderzenia oderwa�y si� |ogromne kawa�ki od naszej planety. {7370}{7467}Mimo to planeta przetrwa�a. |Ale co z nasz� przysz�o�ci�? {7468}{7575}Mniejsze od�amki skalne nadal kr��� |po naszym Uk�adzie S�onecznym. {7648}{7706}Nazywamy je asteroidami, {7710}{7808}i mog�yby zg�adzi� nasz� cywilizacj�. {7940}{8043}Wielko�� asteroid�w waha si� od ma�ych kamyczk�w |do bry� wielko�ci g�r, a nawet wi�kszych. {8047}{8148}I s� niebezpieczne. |Lataj� dooko�a z ogromnymi pr�dko�ciami. {8152}{8260}Aby zobaczy� ich niszczycielskie mo�liwo�ci, |wystarczy wybra� si� na Ksi�yc. {8264}{8403}Trzy, dwa, jeden, zero. |Wszystkie silniki pracuj�. {8407}{8513}Cz�owiek, gatunek zrodzony |i �yj�cy ca�y czas na Ziemi, {8517}{8580}wyrusza podczas tej wyprawy |w Uk�ad S�oneczny. {8582}{8672}Wszystko, jak s�dz�, powiedziano na ten temat. |Ale co mo�na powiedzie� na taki widok? {8676}{8753}B�dziecie nadal |zmniejsza� moc. {8823}{8888}W 1969 roku, po raz pierwszy |w dziejach ludzko�ci, {8891}{8986}istoty ludzkie spacerowa�y |po powierzchni innego �wiata... {9026}{9098}Spo�r�d 240 tysi�cy. {9102}{9151}...po Ksi�ycu. {9200}{9272}Tu Baza Tranquillity (Spokoju). |Orze� wyl�dowa�. {9276}{9348}Odbi�r, Tranquillity, potwierdzamy. {9451}{9584}I co to by� za �wiat -|pozbawiony powietrza, ja�owy i nieprzyst�pny. {9771}{9889}Pe�en niepokoj�cych dowod�w |na istnienie przera�aj�cego niebezpiecze�stwa. {9927}{9987}Ksi�yc jest wr�cz usiany kraterami, {9990}{10086}�ladami po niezliczonych asteroidach, |kt�re w niego uderzy�y. {10200}{10264}Ksi�yc jest atakowany. {10371}{10518}A wraz z Ksi�ycem przemierza |przestrze� kosmiczn� inna planeta, {10520}{10598}ta, kt�r� nazywamy domem. {10620}{10705}Dlaczego wi�c nie jeste�my |tak samo bombardowani? {10900}{10969}Jest na to prosta odpowied�... {11058}{11099}jeste�my. {11333}{11475}Ten krater powsta� w kilka sekund |oko�o 49 tysi�cy lat temu. {11510}{11627}Jego �rednica ma prawie 1,2 km. |Jego g��boko�� wynosi prawie 200 metr�w. {11630}{11728}Powsta� on w wyniku uderzenia |asteroidy o �rednicy 40 metr�w. {11730}{11767}Spad�a na Ziemi� z pr�dko�ci� {11769}{11843}oko�o 25 kilometr�w na sekund� {11845}{11945}i eksplodowa�a z si�� r�wn� |bombie wodorowej o mocy 15 megaton. {12122}{12188}To Krater Meteor w Arizonie. {12194}{12266}Geolog Jeff Wynn uwa�a, �e to |co wydarzy�o si� tutaj {12268}{12346}mog�oby si� wkr�tce powt�rzy�. {12466}{12520}Bezpo�rednie skutki uderzenia |by�yby druzgoc�ce. {12523}{12642}Oczywi�cie wszystko |w obr�bie tego krateru {12644}{12685}zosta�oby unicestwione. {12702}{12807}Zwierz�ta pas�ce si� |w odleg�o�ci kilku kilometr�w {12809}{12863}prawdopodobnie zosta�aby zabite |przez fal� uderzeniow�. {12865}{12948}Poza tym obszarem, |w zale�no�ci od kierunku wiatru, {12952}{13007}zabi�yby je spadaj�ce od�amki. {13011}{13081}Jest to tylko jeden og�lny przyk�ad {13083}{13153}tego, co mo�e si� wydarzy�, |je�li uderzenie rzeczywi�cie nast�pi. {13200}{13343}Geologowie ci�gle znajduj� na Ziemi |coraz wi�cej dowod�w takich uderze�. {13401}{13466}Krater Meteor w Arizonie |trudno by�oby nie zauwa�y�. {13468}{13539}Inne uderzenia s� trudniejsze |do wykrycia. {13647}{13763}Jednak zobaczyli�my je. |Sfotografowali�my je z kosmosu. {13765}{13924}To pozosta�o�ci po gigantycznych kolizjach, |Niekt�re z nich s� szerokie na 20-30 kilometr�w. {14005}{14095}Ziemia ca�y czas jest bombardowana. {14127}{14217}Syberia, rok 1908, |ca�y las zosta� zr�wnany z ziemi�. {14322}{14412}Inne uderzenie mia�o miejsce |w 1933 roku w Arabii Saudyjskiej. {14522}{14617}To zarejestrowa�a kamera |w 1972 roku w Kanadzie. {14620}{14706}Prawie uderzy�o i kontynuowa�o |sw� podr� w kosmos. {14708}{14750}Gdyby uderzy�o w Ziemi�, {14754}{14855}eksplodowa�oby z si�� wi�ksz� |od bomby atomowej. {15000}{15109}Niezwyk�y jest fakt, i� podczas |tych zdarze� nikt nie zgin��. {15200}{15255}Ale nawet je�li asteroida |nie uderzy w nas, {15257}{15344}mog�aby zrobi� co� o wiele |bardziej niebezpiecznego. {15450}{15515}Mog�aby spa�� do oceanu. {15551}{15612}Je�li wielka asteroida |z impetem wpadnie do oceanu, {15614}{15677}mog�aby spowodowa� |olbrzymi� �mierciono�n� fal�, {15680}{15768}kt�ra zmy�aby z powierzchni |ca�e miasta. {15977}{16032}(WYNN) My�l�, �e istnieje |du�e prawdopodobie�stwo, {16034}{16137}�e co� takiego mo�e powa�nie |zagrozi� rasie ludzkiej {16139}{16222}w przeci�gu nast�pnego stulecia b�d� dw�ch. {16254}{16350}Nie jest to optymistyczna perspektywa, |ale zagro�enie jest realne. {16350}{16431}Ca�e miasta mog�yby |znikn�� z powierzchni. {16617}{16676}Czyje miasto spotka taki los |zale�y od szcz�cia. {16679}{16755}Zanim jednak uznacie siebie za szcz�ciarzy, |pomy�lcie o tym. {16759}{16810}To, w kt�rym mie�cie mieszkacie |mo�e nie jest takie istotne. {16813}{16943}W kosmosie s� bowiem rzeczy |zdolne zniszczy� ca�� planet�. {17148}{17233}We wszech�wiecie istniej� niebezpiecze�stwa, |przy kt�rych asteroidy... {17266}{17320}...wydaj� si� zupe�nie nieistotne. {17350}{17463}Nasze teleskopy zarejestrowa�y obrazy |istnie monstrualnych katastrof. {17521}{17621}To zdj�cie ukazuje gwiazd� |sto razy wi�ksz� ni� nasze S�o�ce, {17625}{17715}wyrzucaj�c� w kosmos |gaz promieniuj�cy elektromagnetycznie.. {17925}{17968}A to jest czarna dziura, {17970}{18026}wyrzucaj�ca w przestrze� |strumienie gor�cej materii {18028}{18087}z pr�dko�ci� zbli�on� do �wiat�a. {18134}{18264}Gdyby znajdowa�y si� one blisko nas, |mieliby�my nik�e szanse na prze�ycie. {18455}{18542}Wygl�da na to, �e los nam sprzyja. {18573}{18644}Przynajmniej do tej pory. {18648}{18713}Ale na jak d�ugo? {18786}{18926}Profesor Mike Rampino uwa�a, �e szanse |na d�ugotrwa�e prze�ycie na Ziemi s� nik�e. {18956}{19075}Szcz�cie prawdopodobnie ogrywa |du�� rol� w utrzymaniu �ycia na Ziemi. {19077}{19167}Trzeba u�wiadomi� sobie, |�e galaktyka to bardzo niespokojne miejsce. {19170}{19283}Je�li szcz�cie nas opu�ci, mo�e to unicestwi� |ca�e z�o�one �ycie na naszej planecie. {19450}{19480}Oto co stanowi problem. {19552}{19659}Nie zauwa�amy tego, |ale Ziemia znajduje si� w ci�g�ym ruchu. {19703}{19750}Podczas, gdy my �yjemy w�asnym �yciem, {19752}{19890}ten �wiat p�dzi przez galaktyk� z pr�dko�cia|230 kilometr�w na sekund�. {19942}{20010}A du�a pr�dko�� oznacza du�e ryzyko - {20012}{20070}niekt�rzy wygrywaj�, |inni przegrywaj�. {20177}{20218}Nie zdajemy sobie sprawy z tego, {20220}{20287}�e balansujemy nad przepa�ci�. {20342}{20443}Wyobra�cie sobie, �e orbita Ziemi |jest jak przeja�d�ka szybk� kolejk�. {20527}{20604}Poruszaj�c si� po tej orbicie {20606}{20670}mijamy chmury gazu. {20900}{20978}Mo�emy zbli�y� si� do czarnych dziur. {21135}{21211}Mo�emy zbli�y� si� do gwiazd. {21301}{21382}Mo�emy zbli�y� si� |do eksploduj�cych supernowych. {21468}{21564}Ka�dy z tych obiekt�w m�g�by wywo�a� |katastrofalne skutki na Ziemi. {21742}{21807}Brzmi nies�ychanie? |To ca�kiem mo�liwe. {21807}{21895}�ycie na Ziemi przynajmniej 20 razy |by�o bliskie zag�ady. {21897}{21934}Sprawy pogarsza fakt, {21936}{21983}�e to si� zn�w wydarzy. {22027}{22133}Przypomnijcie sobie przecie� |co sta�o si� z dinozaurami. {22277}{22363}Podr�owanie w kosmosie |to niebezpieczne zaj�cie. {22523}{22625}Nie chodzi tylko o to, �e si� poruszamy, |ale r�wnie� o to, dok�d zmierzamy. {22628}{22779}Ziemia regularnie przelatuje |p...
przemosta