Informacje
WITAMINY Witamina A (Retinol ) - jest to forma witaminy występująca w naturze. Odgrywa rolę w procesie widzenia o zmroku, gdyż bierze udział w tworzeniu czerwieni wzrokowej. Ważna w rozwoju skóry i błon śluzowych. Odgrywa rolę w procesie reprodukcji (spermatogenezie), systemie immunologicznym, procesie wzrostu i prawidłowym rozwoju kości. Reguluje metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów. Znajduje się głownie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Beta-karoten zwany także " roślinną" witaminą A , jest w rzeczywistości karotenoidem, który zostaje przez wątrobę przetworzony na witaminę A i nie jest gromadzony w organizmie. Niedobór powoduje między innymi tzw. kurzą ślepotę, wytrzeszcz gałek ocznych, zahamowanie wzrostu, deformację kości , łuszczyce, łysienie plackowate, infekcje i zwiększoną podatność na choroby, zaburzenia rozrodu polegające na zahamowaniu owulacji, zamieraniu i resorpcji płodu, obniżenie płodności, poronienia. Dużo prowitaminy A pochodzenia roślinnego zawierają m.in. morele, melon, szpinak, słodkie ziemniaki i marchew, poza tym witamina A pochodzenia zwierzęcego znajduje się w nabiale i jajach, oraz w wątrobie zwierząt i oleju z wątroby rybiej . Zapasy witaminy A w organizmie mogą zostać zniszczone wskutek infekcji wirusowych lub bakteryjnych. Zastosowanie w chorobach skóry, oczu, infekcjach jak i ich zapobieganiu. Podawana szczególnie młodym zwierzętom w czasie intensywnego wzrostu, samicom w okresie ciąży i laktacji. CZYNNIKI INTERAKCYJNE - Choroby, stres, tłuszcz. Witamina B1 (Tiamina ) - należy do grupy witamin B-kompleks , jest rozpuszczalna w wodzie co oznacza, ze nie może być magazynowana. Bierze udział w metabolizmie węglowodanów, jest ważna dla prawidłowego funkcjonowania tkanki nerwowej oraz mięśnia sercowego. Skutkiem niedoboru w organizmie jest między innymi zmęczenie, brak koncentracji, przyspieszenie akcji serca, obrzęki kończyn, utrata łaknienia, wymioty, biegunki, spadek wagi, choroby psychiczne, skurcze toniczne, drgawki, niedowład i porażenia kończyn tylnych, zakłócenia cyklu płciowego, zaburzenia metabolizmu węglowodanów i gospodarki wodnej, zmiany patologiczne dwunastnicy i trzustki. Bogatym źródłem Tiaminy są tkanki aktywne metabolicznie ( serce, wątroba najlepiej wieprzowa) , produkty zbożowe grubego przemiału, wieprzowina, groch, fasola, orzechy, słonecznik, ryby, owoce, warzywa, mleko, brązowy ryż niełuskany. Szczególnie wskazana przy odchowie młodych zwierząt, w okresie ciąży i laktacji, przy skarmianiu rybami zawierającymi tiaminazę oraz przy żywieniu paszami niższej jakości przechowywanymi dłuższy czas, konie wierzchowe i wyścigowe w czasie intensywnych treningów. CZYNNIKI INTERAKCYJNE - Leki, witaminy z grupy B, stres.
Witamina B2 (Ryboflawina ) - Jest kolejną witaminą z brupy B . Stanowi składnik enzymów flawiny, spełnia ważną rolę w transporcie atomów wodoru. Ponadto jest niezbędna do normalnego wzrostu i odbudowy tkanek zwierzęcych. Stres zwiększa nasze zapotrzebowanie na ryboflawinę, a jej brak powoduje miedzy innymi opóźnienia wzrostu, uszkodzenia gałek ocznych, pogorszenie widzenia, wypadanie włosów, zaburzenia oddechowe, podrażnienia jamy ustnej, łuszczenie i zaczerwienienie skóry, zaburzenia w rozrodzie. Występuje w wątrobie, chudych serach, migdałach, grzybach, dziczyźnie, jajach, zielonych częściach warzyw, łososiu, pstrągu, makreli, pełnoziarnistym pieczywie, małżach, fasoli, grochu, soi, mleku, jogurcie, kefirze, maślance, drożdżach i orzechach włoskich, a także w różnych rodzajach mięs. Zastosowanie w chorobach skórnych, problemach ze wzrokiem, anemii, podczas kuracji przeciw drobnoustrojom, przy zaburzeniach wzrostu. CZYNNIKI INTERAKCYJNE - Niektóre składniki mineralne. Witamina B3 ( Niacyna ) - kolejna witamina z grupy B , która wpływa korzystnie na stan skóry, krwiobieg i układ trawienny. Kwas nikotynowy i jego amid stanowią budulec koenzymów NAD i NADP, które biorą udział w niezbędnych do życia przemianach metabolicznych w każdej żywej komórce. Objawem niedoboru jest miedzy innymi bezsenność, zespół chronicznego zmęczenia, brak apetytu, problemy trawienne, drażliwość, problemy skórne i choroby psychiczne. Dobrym źródłem jest wątroba, chude mięso, produkty zbożowe grubego przemiału, ryby, jaja, orzeszki ziemne, awokado, ziarna słonecznika, Podawana przy kuracjach przeciw drobnoustrojom. CZYNNIKI INTERAKCYJNE - Tryptofan.
Witamina B4 Cholina ( C5H15NO2 ) - jest kolejną ważną witaminą z grupy B. Jest niezbędna do wytwarzania i prawidłowego funkcjonowania struktury komórek. Odgrywa istotną rolę w przekazywaniu impulsów nerwowych, stanowi składnik komórek chrząstki ( w postaci fosfolipidów ). Jej niedobór odpowiedzialny jest za miażdżycę tętnic, kłopoty z pamięcią, opóźnienia w rozwoju, zaburzenia wątroby, wady rozwojowe stawów i kosci. Dobre źródło to żółtko jaja, móżdżek, serce, orzechy, zielone warzywa liściaste, wątroba, warzywa strączkowe, lecytyna. CZYNNIKI INTERAKCYJNE - Kwas foliowy, kobalamina. Witamina B5 ( Kwas pantotenowy ) - czyli kolejna witamina z grupy B-kompleks. Jest jedna z najbezpieczniejszych witamin i podobnie jak ryboflawina jest pomocna w okresie stresu. Ważna w prawidłowym funkcjonowaniu skóry i błon śluzowych oraz odporności na infekcje. Jej niedobory często są odpowiedzialne za problemy skórne, brak apetytu, zaburzenia koordynacji ruchu, osłabienie, wrzody, problemy psychiczne, biegunki. Dobrym źródłem jest wątroba, mięso, produkty zbożowe grubego przemiału, jaja, orzechy, zielone warzywa. Zastosowanie lecznicze w reakcjach alergicznych, urazach, anemii, problemach z odpornością, zmęczeniu, stresie. CZYNNIKI INTERAKCYJNE - Choroby, stres. Witamina B6 ( Pirydoksyna ) - to kolejna witamina z grupy B i najbardziej narażona na zniszczenie w skutek przetworzenia. Pełni bardzo ważną rolę w metabolizmie białek i aminokwasów. Jest również niezbędna dla metabolizmu tłuszczów, węglowodanów, przemiany aminokwasów siarkowych i składników mineralnych. Objawami niedoboru mogą być anemia, bezsenność, wysypka skórna i suchość skóry, nerwowość, choroby psychiczne, zmniejszenie odporności na infekcję, opóźnienia wzrostu, zmiany w centralnym i obwodowym systemie nerwowym (demielinizacja nerwów obwodowych, degeneracja aksonu, zwiększona pobudliwość), osłabienie systemu odpornościowego, zaburzenia metabolizmu białek, brak apetytu, zaburzenia trawienia . Bogatym źródłem jest awokado, banany, ryby, wątroba, warzywa, mleko, jajka, kiełki pszenicy. Polecana szczególnie dla samic w okresie ciąży i podczas kuracji przeciw drobnoustrojom. CZYNNIKI INTERAKCYJNE - Dieta wysokobiałkowa, aminokwasy siarkowe.
Witamina B7 Biotyna ( Koenzym R lub witamina H ) - jest tak samo jak cholina i inozytol witaminą z grupy B-kompleks. Ich niedobory występują rzadko ale często stosuje się je leczniczo w chorobach skórnych. Jest to złożony kwas organiczny zawierający siarkę, jest syntetyzowany przez bakterie jelitowe i występuje w szerokiej gamie produktów żywnościowych. Jest niezbędna do metabolizmu tłuszczów i białek w organizmie. Niedobory występują rzadko ale do jego objawów należą, choroby psychiczne, ciężkie choroby skórne, wypadanie i siwienie włosów, wyczerpanie, odbarwienia. Jako dobre źródła można polecić mięso, produkty mleczne, produkty pełnoziarniste, wątrobę, żółtko jaja, orzechy, owoce, niepolerowany ryż. Wpływa nader korzystnie na jakość okrywy włosowej, skóry i na stan pazurów. CZYNNIKI INTERAKCYJNE - Dieta o wysokiej zawartości białka i tłuszczu, awidyna, obniżone wykorzystanie naturalnej biotyny pochodzącej z niektórych składników paszy. Witamina B8 Inozytol ( C6H12O62H2O ) - najprawdopodobniej jest odpowiedzialny za wszelkiego rodzaju egzemy. Jednak nie wiadomo do końca jakie objawy chorobowe mogą być przyczyną braku występowania go w organizmie. Podejrzewa się go też, jako sprawcę niepłodności. Jest potrzebny do prawidłowego funkcjonowania komórek mózgu. Jego najlepszym źródłem jest wątroba, fasola, owoce cytrusowe, móżdżek i serce, rodzynki, produkty pełnoziarniste. Witamina B9 Kwas foliowy ( Witamina BC ) - ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju płodu i zaleca się jego stosowanie przed poczęciem oraz w czasie ciąży dla zmniejszenia ryzyka wad wrodzonych. Kwas foliowy łatwo ulega zniszczeniu przez gotowanie, przetwarzanie, światło i powietrze. Bierze udział w szeregu przemian, szczególnie związanych z metabolizmem białek i kwasów nukleinowych, uczestniczy obok witaminy C i witaminy B12 w tworzeniu czerwonych ciałek krwi i hemoglobiny. Wspomaga system immunologiczny. Ogólnym objawem jest nieprawidłowy obraz krwi, anemia, zahamowanie wzrostu, wypadanie włosów, zaburzenia płodności. Dobre źródła to zielone warzywa liściaste, fasola, pełnoziarnista pszenica, marchew, wątroba, żółtko jaja, morele, awokado. Szczególne wskazania podczas leczenia sulfonamidami. CZYNNIKI INTERAKCYJNE - Metionina, kobalamina, cholina, sulfonamidy.
Witamina B12 ( Kobalamina ) - jest kolejną z grupy B, występującą w stanie naturalnym w produktach pochodzenia zwierzęcego. Dla właściwego przyswajania potrzebny jest wapń. Podobnie jak witamina B1 jest znana, jako " witamina dobrego samopoczucia" ponieważ wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Jej brak w organizmie to miedzy innymi anemia, zmęczenie, choroby serca, uszkodzenia mózgu, choroby oczu, zaburzenia zachowania, drażliwość, choroby psychiczne. Najlepszym źródłem jest wątroba, wołowina, żółty ser, mleko, nerki, jogurt, jajka. Szczególnie polecana młodym zwierzętom oraz w przypadkach przewlekłych schorzeń przewodu pokarmowego i wątroby. CZYNNIKI INTERAKCYJNE - Metionina, cholina, kwas foliowy, kwas pantotenowy, kobalt. Witamina C ( Kwas askorbinowy ) - jest jedną z najważniejszych witamin dla układu odpornościowego oraz dla zdrowia każdej tkanki organizmu. Ludzie, małpy i świnki morskie są jedynymi ssakami, których organizmy nie syntezują witaminy C, w związku z tym musimy ją sobie dostarczać sami w pożywieniu. Inne zwierzęta nie potrzebują dodatkowego dostarczania tej witaminy. Jedynie w przypadkach zaburzenia gospodarki witaminowej zwierzęcia należy mu ją dostarczać dodatkowo w pokarmie. Nadmiar witaminy C zostaje jednak szybko wydalony z organizmu, zawarta w żywności łatwo ulega zniszczeniu, szczególnie w trakcie gotowania, długiego przechowywania i poddawania działaniu powietrza. Jest niezbędna do prawidłowej budowy i funkcjonowania tkanek kostnych i kolagenu, wchłanianiu żelaza w żołądku i dwunastnicy, jest zwiazana z witaminą B1 i E, bierze udział w syntezie hormonów sterydowych oraz procesie krzepniecia krwi, podnosi odporność organizmu na infekcje i stres. Objawem niedoboru jest krwawienie, podrażnienie dziąseł, zmęczenie, obniżona odporność i zwiększona podatność na odporność , siniaki oraz choroby krwi i skóry, zaburzenia wzrostu i płodności. Bogatym i dobrym źródłem są owoce cytrusowe, brokuły, pomidory, kalafior, ziemniaki, zielone warzywa liściaste, zielona papryka, aronia, czarna porzeczka. Podawana często przy zakażeniach pasożytniczych jak i w upalne miesiące letnie. CZYNNIKI INTERAKCYJNE - Stres, choroby. Witamina E ( Alfa-tokoferol ) - jest witaminą o działaniu przeciwutleniającym o szerokim zastosowaniu leczniczym. Chociaż rozpuszcza się w tłuszczach, jest magazynowana mniej skutecznie niż większość witamin i bardzo łatwo ulega zniszczeniu w procesie przetworzenia. Objawami niedoboru może być degeneracja mięsni, stawów, uszkodzenia serca i wątroby, anemia, zapalenie nerek, zaburzenia płodności ( u samic resorbcja płodów i poronienia, u samców zwyrodnienie przewodów nasiennych i zaburzenia w spermatogenezie ), zmiany w układzie naczyniowym i nerwowym.. Dobre źródła to kiełki pszenicy, soja oleje roślinne, brokuły, zielone warzywa liściaste, pełnoziarnista pszenica, jajka, owies, migdały, masło. Zastosowanie przy leczeniu oparzeń, osłabieniu skutków skażenia środowiska, problemach układu odpornościowego, przy wykorzystywaniu karmy zawierającej duże ilosci wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, młodych szybko rosnących samcach. CZYNNIKI INTERAKCYJNE - Selen, wielonienasycone kwasy tłuszczowe .
Witamina D ( Kalcyferol i Ergokalcyferol ) - jest wytwarzana przez organizm pod wpływem światła słonecznego. Ponieważ jest rozpuszczalna w tłuszczach , jest magazynowana w organizmie i jej niedobór występuje rzadko. Witamina D jest potrzebna do prawidłowego wchłaniania i przemian metabolicznych wielu składników mineralnych, a w szczególności witaminy A. Jest także niezbędna do rozwoju kości i zębów oraz prawidłowego funkcjonowania nerek. Witamina D jest toksyczna, jeśli się ją podaje w dużych ilościach. Objawem niedoboru jest krzywica, próchnica zębów, osteoporoza i osteomalacja, stany zapalne skóry, osłabienie organizmu i zmniejszenie odporności, zaburzenia metabolizmu wapnia i fosforu. Najlepszym źródłem jest mleko i produkty mleczne, olej z wątroby rybiej, ryby w oleju. Zastosowanie przy chorobach kości i zębów, zapobieganiu przeziębieniom, chorobach skórnych, zaburzeniach wchłaniania wapnia, zapaleniach spojówek. Podawana zwłaszcza młodym rosnącym zwierzętom, samicom w okresie ciąży i laktacji, zwierzętom mającym mało kontaktu ze światłem słonecznym. Witamina D3 ( Cholekalcyferol ) - Reguluje metabolizm wapnia i fosforu, szczególnie w procesie wchłaniania jelitowego tych pierwiastków, reguluje proces mineralizacji tkanek kostnych. Objawem niedoboru są zaburzenia metabolizmu wapnia i fosforu, zahamowanie uwapnienia w trakcie wzrostu kości (rachitis), degradacja składników mineralnych w ukształtowanych już kościach (osteomalacja), deformacje kostne i stawowe, zaburzenia wzrostu oraz defekty szkliwa zęba, łamliwość kości. Podawana młodym zwierzętom, przy intensywnym wzroscie, samicą w okresie ciąży i laktacji. CZYNNIKI INTERAKCYJNE - Wapń, fosfor, witamina A, witamina C, czynniki powodujące krzywicę. Witamina K ( Filochinon ) - jest ważną witaminą rozpuszczalną w tłuszczach. Organizm magazynuje jej niewiele, lecz bakterie znajdujące się w jelitach zapewniają odpowiednie ilości. Jest niezbędna wątrobie do syntetyzacji szeregu białek potrzebnych do krzepnięcia krwi. Niedobory odpowiadają za choroby okrężnicy, osteoporozę, krwawienia i krwotoki, obniżenie krzepliwości krwi, niedostateczny rozwój szpiku kostnego. Bogatym źródłem są jogurty z żywymi kulturami bakterii, żółtko jaja, zielone warzywa liściaste, zielona herbata, wodorosty, produkty pełnego przemiału, wątroba, pomidory. Oleje z wątroby rybiej, brokuły, brukselka. Witamina- K3 ( Menadion ) - Bierze udział w metabolizmie białka, a także procesie krzepnięcia krwi przez regulowanie procesu tworzenia protrombiny. Objawem niedoboru jest obniżenie krzepliwości krwi i zwiększenie podatności na krwotoki (u noworodków wylewy podskórne - do narządów wewnętrznych i do mózgu, często skaleczenia, stłuczenia i uderzenia powodują łatwe pękanie naczyń krwionośnych, wydłużenie czasu krzepnięcia krwi i zwierzę może całkowicie się wykrwawić), niedostateczny rozwój szpiku kostnego, anemia. Szczególnie podawana przy wszystkich rodzajach chorób, które mogą prowadzić do wystąpienia krwotoków, oraz podczas leczenia sulfonamidami. CZYNNIKI INTERAKCYJNE - Choroby, stres, leki przeciwkrzepliwe (antykoagulanty), witamina A. ANTAGONIŚCI - Kumaryna i jej pochodne występujące w określonych pleśniakach. MINERAŁY Wapń ( Ca ) - to niezbędny składnik kości i zębów, odgrywa także zasadniczą rolę w przekazywaniu informacji za pomocą nerwów. Prawie wszystek wapń koncentruje się w kościach i zębach. Bierze udział w procesie krzepnięcia krwi, warunkuje pobudliwość tkanki nerwowej i mieśniowej, wspomaga uwalnianie neuroprzekaźników, jest niezmiernie ważny m.in. dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Istnieje wiele grup ryzyka niedoboru wapnia, szczególnie dotyczy to wielu młodzieńczego i starczego. Brak wapnia może zaburzyć wzrost i prowadzi do chorób takich jak krzywica. Nasze organizmy czerpią niezbędną ilość tego pierwiastka z kości i przy jego niedoborze stają się one cienkie i łamliwe. Dobrym źródłem jest mleko, ser żółty i produkty mleczne, tofu, zielone warzywa liściaste, łosoś, orzechy, warzywa korzeniowe, brokuły. Leczniczo podawany przy alergiach, bólach wzrostowych, osteoporozie, wysokim ciśnieniu krwi, zaburzeniach serca i bezsenności. wapń, fosfor, magnez, cynk i fluor współdziałają przy tworzeniu i zachowywaniu w dobrym stanie kości i zębów, właściwe proporcje wapnia i fosforu oraz wapnia i magnezu są kluczowe dla prawidłowego wchłaniania i wydalania tych pierwiastków, do wchłaniania wapnia niezbędna jest witamina D (niedobór tej witaminy hamuje wchłanianie wapnia), wapń konkuruje z cynkiem, manganem, magnezem, miedzią i żelazem przy wchłanianiu w jelicie cienkim, wapń neutralizuje ujemny wpływ chlorku sodu w procesach elektrolitycznych, nadmiar białka, tłuszczu lub fosforu w paszy zmniejsza wchłanianie wapnia, wapń zmniejsza wchłanianie glinu i ołowiu z paszy, nadmiar wapnia zaburza metabolizm witaminy K, wapń współdziała z borem w regulacji wzrostu i rozwoju tkanki kostnej, wapń współdziała z sodem, potasem i magnezem w zachowaniu optymalnego napięcia mięśniowego. Magnez ( Mg ) - bierze udział właściwie we wszystkich procesach zachodzących w organizmie i jego niedobór występuje bardzo często. Współuczestniczy w produkcji materiału genetycznego w każdej komórce organizmu. Uaktywnia ponad 300 enzymów , co sprawia, ze kontroluje poprzez enzymy większość reakcji chemicznych. Jest potrzebny do wytwarzania hormonów stresowych, noradrenaliny względnie adrenaliny. Dowiedziono, ze nawet niewielki niedobór może spowodować zakłócenia pracy serca oraz bardzo wiele innych objawów, m.in. anoreksję, anemię, nerwowość i niepokój, palpitację, bezsenność, utratę apetytu, zahamowanie wzrostu, troficzne zmiany skórne, łysienie . Bogatym źródłem magnezu jest brązowy niełuskany ryż, soja, orzechy, produkty pełnoziarniste, gorzka czekolada, warzywa strączkowe. współdziała z witaminami B1 i B6, wspólnie z wapniem i fosforem bierze udział w tworzeniu kości i zębów, skurczach mięśni i przesyłaniu impulsów nerwowych, nadmierne spożywanie wapnia hamuje wchłanianie magnezu, nadmiar cukrów (glukozy) zwiększa wydalanie magnezu z moczem, obniżone stężenie magnezu powoduje mniejsze wchłanianie potasu. Żelazo ( Fe ) - jest składnikiem czerwonych ciałek krwi mięśni, pomaga w rozprowadzaniu tlenu w organizmie. Hemoglobina znajdująca się w czerwonych ciałkach krwi transportuje tlen z płuc do komórek organizmu i przywraca dwutlenek węgla z komórek do płuc. Mioglobina w czerwonych tkankach mięśni transportuje tlen do tkanek, gdzie gromadzi się energia. Żelazo jest także składnikiem niektórych metabolicznych enzymów. Jego nadmiar jest gromadzony w śledzionie, szpiku kostnym i wątrobie. Głównym objawem niedoboru jest anemia jak również problemy rozwojowe, pewne rodzaje głuchoty, duszności, zmęczenie i zmniejszona spoistość kości, spaczone łaknienie. W naturalny sposób możemy pozyskać je spożywając, wątrobę, nerki, surowe małże, kakao, fasolę, ciemną czekoladę, skorupiaki, orzechy, strąkowce, brokuły, czerwone mięso, żółtka jaja, melasę. Zastosowanie przy anemii, utracie słuchu, zaburzeniach rozwojowych, słabej odporności na infekcję, zmęczeniu. ( psy nie mogą spożywać kakao ) witamina C wzmaga wchłanianie żelaza, witamina B6 jest niezbędna do tworzenia się hemoglobiny - białka czerwonych krwinek, które wiąże żelazo, witamina E ogranicza negatywne skutki nadmiaru żelaza, nadmierna ilość w paszy miedzi, wapnia i magnezu ogranicza wchłanianie żelaza, miedź, kobalt i żelazo w organizmie współuczestniczą w tworzeniu hemoglobiny.
Fosfor (P) - podobnie jak wapń, ma podstawowe znaczenie w budowie kości i zębów. Jest także niezbędny do powstawania i zachowania wszystkich tkanek, wchodzi również w skład kodu genetycznego we wszystkich komórkach. Fosfor bierze udział w uwalnianiu energii z białek, węglowodanów i tłuszczów. Wszystkie procesy magazynowania, przenoszenia energii i spalania końcowego związane są z przemianą związków fosforowych (ADP, ATP). Jest szczególnie ważnym elementem budowy kwasów nukleinowych (DNA, RNA). Wchodzi w skład enzymów biorących udział w przemianie i wykorzystywaniu białka, węglowodanów i tłuszczów a także jest niezbędny w budowie kwasów tłuszczowych, aminokwasów i cukrów, wielu protein, np. kazeiny w mleku, z jego pomocą organizm przechowuje energię i wchłania glukozę. Większość reakcji chemicznych w organizmie zachodzi w obecności fosforu i jego związków, a substancje fosfatyd - inozytol wspólnie z proteinami G przesyłają polecenia aż do jądra komórkowego z jego chromosomami i genami. Znajduje się on w wielu produktach i powszechnie w tzw " soft drinkach " i daniach typu " Fast food " więc jego niedobory występują rzadko, lecz w skutek niektórych chorób przewlekłych jego poziom może zostać obniżony, a do objawów należy spadek wydajności, silne osłabienie, utrata apetytu, nienaturalne łaknienie, krzywica i rozmiękczenie kości, niedokrwistość, uszkodzenie mięśni, w tym również serca (kardiomiopatia). Dobrym źródłem jego uzupełnienia będzie mięso, ryby, produkty wielozbożowe, żółty ser, produkty sojowe, orzechy. fosfor współdziała z witaminami grupy B (szczególnie z witaminą B2 i B3), witamina D zwiększa wchłanianie fosforu, nadmiar wapnia, glinu i magnezu obniża przyswajanie fosforu. Mangan (Mn) - odgrywa wazną rolę w normalnym funkcjonowaniu mózgu i bierze udział w tworzeniu tkanki łącznej, tłuszczów, cholesterolu, kości i czynników odpowiedzialnych za krzepnięcie krwi oraz białek. W niektórych procesach może działać jako antyutleniacz. Odgrywa ważną rolę w metabolizmie węglowodanów (pomaga przenosić glukozę) oraz białek i tłuszczów, aktywuje wiele enzymów i bierze udział w metabolizmie i transporcie aminokwasów. Potrzebny jest w procesie odżywiania nerwów i mózgu, w produkcji hormonów tarczycy, wytwarzaniu barwnika skóry i okrywy włosowej. Mangan bierze udział w procesie regeneracji i tworzeniu jąder komórek oraz w procesach oddychania komórkowego. Jest potrzebny przy wytwarzaniu dopaminy, bez której nie jest możliwe powstanie noradrenaliny i adrenaliny. Do klasycznych objawów niedoboru możemy zaliczyć zahamowanie wzrostu chrząstek, zniekształcenie kości, niezborność ruchową, opóźnienia wzrostu i rozwoju, ogólne osłabienie, zmniejszenie zdolności reprodukcyjnych, zmiany skórne (sucha i popękana skóra), zaburzenia we wzroście okrywy włosowej Mangan jest łatwo wydalany z organizmu, a więc codzienna suplementacja jest niezbędna. Jego dobrymi źródłami będą zboża, herbata, zielone warzywa liściaste, pieczywo z pełnego przemiału, nasiona warzyw strączkowych, wątroba, warzywa korzeniowe, orzechy. wapń, sole fosforanowe , żelazo, miedź, cynk i kwasy roślinne ograniczają wchłanianie manganu, natomiast histydyna zawarta w dużych ilościach w paszach zwierzęcych wspomaga jego wchłanianie, mangan współdziała z witaminą C w procesach oksydo-redukcyjnych oraz z witaminą K przy tworzeniu czynników odpowiedzialnych za krzepnięcie krwi. Cynk (Zn) - jest jednym z najważniejszych pierwiastków śladowych, odgrywających rolę w wielu istotnych procesach zachodzących w organizmie, m.in. reguluje pracę genów i chroni układ odpornościowy. Cynk wchodzi w skład wielu enzymów biorących udział w przemianach białek i węglowodanów (dehydrogenazy, peptydazy, fosfatazy). Znajduje się również w anhydrazie węglanowej odgrywającej dużą rolę w zachowaniu równowagi kwasowo - zasadowej i w uwalnianiu dwutlenku węgla w płucach. Cynk bierze udział w mineralizacji kośćca, trawieniu białka oraz przekształcaniu w energię kalorii zawartych w składnikach odżywczych. Reguluje działanie insuliny, a co za tym idzie, również stężenie glukozy we krwi. Uczestniczy w zachowywaniu kodu genetycznego, przyczynia się również do prawidłowego funkcjonowania zmysłu smaku, gojenia ran, pomaga utrzymać właściwe stężenie witaminy A we krwi i reguluje jej zużycie przez tkanki. Bierze udział w produkcji prostaglandyn, hormonopodobnych substancji, które regulują różne procesy m.in. ciśnienie krwi, częstość rytmu serca i pracę gruczołów łojowych. Ma również właściwości przeciwutleniające , dzięki którym neutralizuje wolne rodniki. Wpływa na wzrost i wytwarzanie się kości. Odpowiednie stężenie tego pierwiastka w organizmie samicy pozwala na wytworzenie się podniebienia, pyska, mózgu, oczu, serca, płuc i układu moczowo - płciowego płodu. Cynk ma wpływ na tworzenie okrywy włosowej, prawidłowe funkcjonowanie zębów. Wywiera korzystny wpływ na system immunologiczny organizmu, wzmacniając naturalną obronę przeciwko zakażeniom. Objawem niedoboru mogą być białe plamy na paznokciach, wysypki skórne, słaby wzrost włosów ich nadmierne wypadanie, łamliwość, brak połysku, gęstość, problemy skórne, choroby umysłowe, drażliwość, ospałość, zaburzenie zmysłu smaku i powonienia, powolne gojenie się ran, niedostateczne funkcjonowanie gruczołów płciowych i ich niedorozwój Cynk jest antagonistą miedzi i żelaza w procesie wchłaniania i odkładania w tkankach, odpowiednie stężenie cynku reguluje metabolizm witaminy D oraz wapnia, cynk bierze udział w przenoszeniu witaminy A przez krew, niedobór cynku wywołuje zwiększone zapotrzebowanie na witaminę F, aby utrzymać jej właściwe stężenie we krwi, kwas foliowy (przy dużych niedoborach cynku) hamuje wchłanianie cynku do krwi. Miedź (Cu) - jest pierwiastkiem śladowym, który aktywizuje szereg enzymów, dzięki czemu bierze udział w rozwoju i podtrzymywaniu czynności układu naczyniowo - sercowego, kostnego i nerwowego. Miedź wpływa dodatnio na mielinę: ochronną błonę otaczającą komórki nerwowe, wspomaga przesyłanie impulsów nerwowych i reguluje poziom neuroprzekaźników w mózgu. Wspólnie z żelazem i kobaltem, jest niezbędna do produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny, wchodzi w skład przeciwutleniającego enzymu zwanego dysmutazą nadtlenkową, która chroni błony komórkowe przed aktywnymi cząsteczkami tlenu. Miedź pomaga w tworzeniu tkanki łącznej, rozbija tłuszcze w tkance tłuszczowej i jest niezbędna do właściwego funkcjonowania insuliny, bierze udział w metabolizmie białek, węglowodanów i tłuszczów oraz w syntezie hormonopodobnych związków - prostaglandyn. Mogą wystąpić następujące objawy niedoboru tego pierwiastka niedokrwistość, zahamowanie wzrostu, utratę apetytu, osłabienie układu kostnego (kruchość i łamliwość kości, grubienie chrząstek nasadowych, zmiany zanikowe), biegunki, zmniejszenie elastyczności skóry, odbarwienie i wypadanie sierści, Dobrymi źródłami uzupełnienia mogą być awokado, wątroba zwierzęca, melasa, orzechy, produkty pełnego przemiału, skorupiaki, owoce, ostrygi, nerki, warzywa strączkowe. nadmiar molibdenu i kadmu powoduje stan niedoboru miedzi, miedź współdziała z żelazem i kobaltem w syntezie hemoglobiny, wspomaga wchłanianie i funkcjonowanie żelaza w organizmie, nadmiar wapnia i cynku hamuje wchłanianie miedzi, niedobór niacyny powoduje wzrost stężenia miedzi we krwi, miedź i witamina C współdziałają przy produkcji kolagenu.
Selen (Se) - jest jednym z pierwiastków śladowych o , którym mówi się ostatnio najcześciej. Najważniejszą funkcją jaką spełnia selen w organizmie jest tworzenie enzymu zwanego peroksydazą glutationową. Enzym ten chroni czerwone ciałka krwi i błony komórkowe przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Selen bierze udział w procesach oksydoredukcyjnych w organizmie, m.in. zapobiega działaniu nadtlenków na wielonienasycone kwasy tłuszczowe, części lipidowej błon komórkowych. Uczestniczy też w utrzymywaniu właściwego stanu strukturalnego trzustki, przez co przyczynia się do prawidłowego trawienia tłuszczów. Selen jest odpowiedzialny m.in. za prawidłowy rozwój płodu, wzmaga aktywność komórek obronnych zwanych makrofagami, stymuluje działanie limfocytów, pomaga usuwać z organizmu toksyczne metale ciężkie. Wchodząc w skład antyutleniacza - peroksydazy glutationowej - selen redukuje związki szkodliwe w organizmie jak np. tlenek wodoru. Bierze też udział w produkcji prostaglandyn, ponadto chroni skórę przed szkodliwym działaniem promieni ultrafioletowych. Do objawów niedoboru możemy zaliczyć uszkodzenia trzustki, dystrofia mięśni, osłabienie i bolesność mięśni i stawów, podatność na infekcje, wypadanie sierści, zaburzenia płodności, choroby serca, zaburzenia rozwoju. Łączny niedobór selenu i witaminy E powoduje następujące objawy u zwierząt: zmniejszenie zawartości koenzymu A w wątrobie, zaburzenia rozrodu, osłabienie systemu immunologicznego, nekrotyczne schorzenia wątroby. Występuje on np. w zarodkach pszenicy, otrębach pszennych, tuńczyku, cebuli, pieczywie pszennym razowym, pomidorach, brokułach. selen i witamina E ściśle współdziałają w procesach oksydoredukcyjnych jako przeciwutleniacze, witamina C spożywana w dużych ilościach ogranicza wchłanianie selenu, selen ogranicza wchłanianie metali ciężkich, dodatek arsenu organicznego lub siarczanów do paszy osłabia toksyczne działanie selenu. Jod (J) - najbardziej znaną funkcją jodu w organizmie jest jego udział w wytwarzaniu hormonów tarczycy, a mianowicie tyroksyny i trójjodotyroniny. Hormony te regulują metabolizm, wzrost i rozmnażanie, pracę komórek nerwowych i mięśni, powstawanie białek, wzrost okrywy włosowej, regenerację skóry, zużycie tlenu przez komórki oraz poziom zużycia energii - a więc przyrost masy ciała. Do objawów niedoboru należy powiększona tarczyca, (tzw. wole proste - endemiczne) jako niedoczynność tarczycy, obniżenie produkcyjności zwierząt, rodzenie martwych noworodków, utrata sierści, sucha, łamiąca się sierść, przyspieszenie pulsu, drżenie kończyn, obniżenie płodności Najlepszym źródłem będą ryby i owoce morza, ananas, rodzynki, wodorosty, produkty mleczne. Nic nie wiadomo na temat jakichkolwiek związków jodu z innymi substancjami odżywczymi zawartymi w pokarmach. Kobalt (Co) jest składnikiem witaminy B12 i jego niedostateczne spożycie przyczynia się do anemii. Jest niezbędnym pierwiastkiem śladowym, który bierze udział w procesie tworzenia hemoglobiny. Jako część składowa witaminy B12 pomaga w tworzeniu prawidłowych czerwonych ciałek krwi, funkcjonowaniu tkanki nerwowej i prawidłowym tworzeniu innych komórek. Nie ma specyficznych objawów niedoboru kobaltu, lecz ponieważ jest on składnikiem witaminy B12, wynikiem niedostatecznego spożycia może być anemia, zmniejszenie apetytu, chudnięcie, poronienia, biegunki. niedobór żelaza i witaminy B6 obniża wchłanianie witaminy B12 (czyli kobaltu), nadmierna ilość kwasu foliowego maskuje niedokrwistość spowodowaną niedoborem witaminy B12, kobalt wspólnie z żelazem i miedzią bierze udział w procesie tworzenia hemoglobiny, dla normalnego wchłaniania witaminy B12 niezbędny jest optymalny poziom wapnia. Bor ( B ) Jest pierwiastkiem śladowym poznanym stosunkowo niedawno, a objawy niedoboru nie zostały dobrze poznane. Wiadomo, ze ludzie żyjący na obszarach, gdzie gleba ma wysoką zawartość boru rzadziej cierpią na zapalenie stawów. Do objawów jego niedoboru możemy zaliczyć choroby kości i zapalenie stawów, zahamowanie wzrostu, problemy z przyswajaniem wapna, magnezu i fosforu, oraz wzmożone odczuwanie skutków stresu przez organizm. Znajdziemy go w gruszkach, suszonych śliwkach, nasionach roślin strączkowych, rodzynkach, pomidorach, jabłkach. ELEKTROLITY: Sód (Na), Potas (K), Chlor (Cl) - razem tworzą podstawowe sole organizmu, czyli elektrolity, które mają zasadnicze znaczenie dla bilansu płynów w ustroju. Te trzy pierwiastki są obecne we wszystkich płynach ustrojowych. Sód i chlor występują głównie w płynie otaczającym komórki (płyny międzykomórkowe). Potas zaś dominuje wewnątrz komórek. Chlor jest aktywny w organizmie wyłącznie w postaci chlorków. W przy utrzymywaniu prawidłowej dystrybucji płynów w organizmie i odpowiedniego pH. Sód, potas i chlor wraz z magnezem i wapniem regulują skurcze i rozkurcze mięśni, także przekazywanie impulsów nerwowych. Sód podnosi ciśnienie tętnicze krwi, a potas zapobiega nadciśnieniu tętniczemu i łagodzi skutki nadmiernej ilości sodu w paszy. Potas odgrywa ważną rolę przy regulacji rytmu serca. Chlorki wchodzące w skład kwasu solnego i kwasu żołądkowego biorą udział w procesach trawiennych. Jony sodu odgrywają dużą rolę w transporcie substancji odżywczych (np. węglowodanów) przez komórki błony śluzowej do krwiobiegu. Potas spełnia wewnątrz komórki te zadania, które przypisane są dla sodu w osoczu i płynie międzykomórkowym tj. utrzymuje właściwe stosunki kwasowo - zasadowe i równowagę osmotyczną. Potas bierze udział w przyswajaniu aminokwasów, szczególnie w przemianach metabolicznych lizyny. Objawami niedoboru sodu może być zahamowanie wzrostu, odwodnienie i brak apetytu, uszkodzenia kości (rozmiękczenie), uszkodzenie rogówki oka, spadek aktywności rozpłodowej, osłabienie organizmu, zmniejszenie regulacji temperatury ciała, osłabienie napięcia i drgania mięśni. Objawami niedoboru potasu może być przewlekła biegunka, wymioty (szczególnie psy), kwasica cukrzycowa, opóźnienie wzrostu, łamliwość kości, hipokalemia (osłabienie mięśni kończyn, mięśni oddechowych i mięśnia sercowego). Objawami niedoboru chloru może być zasadowica (wymioty, nadmierne pocenie), obniżone napięcie mięśniowe (objawy tężyczkowe), obniżony apetyt, odwodnienie organizmu i zagęszczenie krwi, zmniejszenie przyrostów Występują one w awokado, zielonych warzywach liściastych, bananach, suszonych owocach, sokach owocowych i warzywnych, orzechach, mące sojowej, ziemniakach, melasie. sód, potas i chlor współdziałają w utrzymaniu prawidłowej objętości płynów w organizmie i zachowaniu odpowiedniego pH, zwiększone dawki potasu podnoszą zapotrzebowanie na magnez, niskie zaopatrzenie zwierząt w wapń zwiększa wpływ sodu na podniesienie ciśnienia krwi, sód wzmaga a potas ogranicza wydalanie wapnia z moczem, Pewne witaminy są bezpieczne ale przedawkowanie pewnych witamin czy minerałów może być niebezpieczne zarówno dla nas jak i naszych milusich.
lidvppl