Edukacja patriotyczno - obywatelska
autorski program
dla drugiego etapu edukacyjnego
Opracowała: Anita Kowalczyk
Spis treści:
1. Wprowadzenie.
2. Charakterystyka programu.
3. Ogólne i szczegółowe cele edukacyjne programu oraz zadania szkoły.
4. Planowane osiągnięcia uczniów po zakończeniu realizacji programu.
5. Procedury osiągania celów. Metody pomiaru osiągnięć uczniów.
6. Treści programowe.
7. Ewaluacja.
8. Bibliografia pomocna w realizacji programu.
1. Wprowadzenie
Zadaniem współczesnej szkoły jest nie tylko przekazywanie wiedzy i kształtowanie umiejętności. Duży nacisk kładzie się na pracę wychowawczą, której celem jest kształtowanie postaw i osobowości młodego człowieka. Jej istotną cechą jest wychowanie w duchu patriotycznym oraz przygotowanie do pełnienia różnych ról społecznych.
Tutaj może paść pytanie o sens wychowania patriotycznego we współczesnym świecie. Ktoś może stwierdzić, że to archaizm. Dziś, kiedy następuje integracja Europy a świat staje się globalną wioską. Ale właśnie ze względu na wspólną Europę, postępującą globalizację, szczególnie trzeba pamiętać o naszych korzeniach, o ojczyźnie, z którą łączą nas język, kultura, tradycje, historia.
Oczywiście dzisiaj patriotyzm ma inny wymiar niż w okresie zaborów, walki o niepodległość czy w czasie wydarzeń II wojny światowej, kiedy to Polacy walczyli o wolną i suwerenną Polskę. Dziś bardziej chodzi o wychowanie dobrego obywatela, uczenie szacunku dla dobra wspólnego, branie odpowiedzialności za swoje działania, przygotowanie do życia w rodzinie, w społeczności lokalnej i w państwie.
Niniejszy program ma właśnie służyć kształtowaniu więzi z najbliższym otoczeniem i krajem oraz rozwijać świadomość obywatelską.
2. Charakterystyka programu
Program ścieżki patriotyczno – obywatelskiej przeznaczony jest dla drugiego etapu edukacyjnego szkoły podstawowej. Obejmuje treści, które znalazły się w jednym z trzech modułów ścieżki „Wychowanie do życia w rodzinie”. Uwzględnia cele i treści nauczania, osiągnięcia ucznia oraz zadania szkoły, jakie zapisano w Podstawie Programowej.
Program został opracowany na postawie szkolnych zestawów programów nauczania w klasach IV – VI oraz programu wychowawczego, które stanowią spójną całość. Program ma charakter interdyscyplinarny, pełniąc istotną rolę w procesie integracji wiedzy, umiejętności i postaw. Pozwala tak zaplanować i usystematyzować działania, postawić konkretne cele, by osiągnięcia stały się pełne i widoczne.
Program pozwala kształtować więzi z ojczyzną poprzez ukazanie ważnych momentów w przeszłości. Rozwija świadomość narodową oraz szacunek dla symboli narodowych. Organizując różne uroczystości rocznicowe uczniowie poznają zasady zachowania się w trakcie uroczystości, utrwalają właściwe postawy.
Uczniowie poznają zasady funkcjonowania państwa demokratycznego, jego najważniejsze instytucje.
Treści programu odwołują się do Górnego Śląska, pozwalają także poznać jego współczesny wizerunek. Jednakże zagadnienia związane z „małą ojczyzną” jedynie zasygnalizowałam, ponieważ w naszej szkole obowiązuje osobny program edukacji regionalnej.
Realizacja ścieżki patriotyczno – obywatelskiej odbywać się będzie nie tylko na zajęciach lekcyjnych, ale także w ramach pozalekcyjnych spotkań, wycieczek itp.
Dobór właściwych i zróżnicowanych procedur dydaktycznych pozostawia się w gestii nauczycieli poszczególnych przedmiotów. Właściwie dobrane metody nauczania powinny uwzględnić zarówno indywidualne cechy uczniów, jak i specyfikę klas. Zaleca się jednak położyć duży nacisk na działanie uczniów, dlatego powinny przeważać metody aktywizujące.
3. Ogólne i szczegółowe cele edukacyjne programu oraz zadania szkoły
Ogólne cele edukacji:
- kształtowanie więzi z krajem ojczystym i świadomości obywatelskiej
- rozwijanie szacunku dla dobra wspólnego i postaw prospołecznych
- kształtowanie szacunku dla własnego państwa
Szczegółowe cele edukacji:
Uczeń:
- potrafi stosować ze zrozumieniem poznane pojęcia i terminy
- zna symbole narodowe i ich historię, szanuje symbole narodowe
- wymienia święta narodowe, rozumie ich znaczenie
- zna historię i kulturę własnego narodu i państwa, darzy ją szacunkiem
- wymienia najważniejsze w dziejach Polski postacie historyczne
- przedstawia przykłady postaw patriotycznych, dokonuje oceny i posługuje się odpowiednią argumentacją
- rozumie znaczenie prawa oraz wykazuje szacunek dla władzy i instytucji państwowych
- zna miejsca pamięci narodowej i otacza je troską
- zna i docenia dorobek regionalnego dziedzictwa
- rozumie istotę koleżeństwa i przyjaźni w relacjach z grupą rówieśniczą
- potrafi wykazać postawę samodzielności i odpowiedzialności
- pracuje w grupie rówieśniczej
Zadania szkoły:
- tworzenie sytuacji wyzwalających emocjonalny związek z krajem ojczystym (spotkań, uroczystości, inscenizacji, wycieczek)
- zapoznanie uczniów z symbolami, ważnymi dla kraju rocznicami, zasadami i instytucjami, które posiadają istotne znaczenie dla funkcjonowania narodu i państwa polskiego
- przygotowanie uczniów do świadomego, aktywnego i odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu publicznym
- przekazywanie tradycji narodowej
Osiągnięcia
- znajomość hymnu narodowego oraz symboli narodowych i państwowych
- odpowiednie zachowanie się w czasie uroczystości szkolnych i państwowych
- umiejętność dostrzegania i rozwiązywania problemów i zadań w najbliższym otoczeniu i środowisku lokalnym oraz działania na ich rzecz
- umiejętność podejmowania decyzji dotyczących grupy
- znajomość instytucji państwa demokratycznego
- próby określenia współczesnej postawy obywatelskiej i patriotycznej
4. Planowane osiągnięcia uczniów po zakończeniu realizacji ścieżki
1. Wiadomości
Uczeń zna i rozumie:
- pojęcia: patriotyzm, „mała ojczyzna”, demokracja, republika, obywatel, rzeczpospolita, konstytucja
- legendarne początki państwa polskiego
- treść i historię powstania hymnu narodowego oraz symboli państwowych
- najważniejsze święta narodowe oraz wydarzenia historyczne z nimi związane
- nazwiska wybitnych Polaków oraz ich dokonania
- na czym polegała patriotyczna i obywatelska postawa Polaków w czasie walk o wolną i suwerenną Polskę
- na czym polegały w przeszłości i polegają obecnie postawy patriotyczne
- rok powstania obowiązującej współcześnie w Polsce konstytucji
- konstytucja najważniejszym aktem prawnym w państwie demokratycznym
- podstawowe zasady demokracji i instytucje demokratycznego państwa
- prawa i obowiązki człowieka na przestrzeni wieków
- instytucje stojące na straży praw człowieka, dokumenty, w których zapisano prawa człowieka
- najważniejsze miejsca upamiętniające wydarzenia historyczne w Chorzowie i w okolicach
- bohaterów miasta, regionu
- najważniejsze zabytki oraz miejsca kultury w Chorzowie i w okolicach
- wybrane dzieła sztuki Górnego Śląska
- związki pomiędzy historią swojego regionu a kraju
- system pomocy społecznej w najbliższym środowisku
- zadania samorządu lokalnego
- prawa i obowiązki uczniów
- zadania samorządu uczniowskiego
- najważniejsze wartości chrześcijańskie – Dekalog
- świadectwa kultury chrześcijańskiej w Polsce
- główne normy życia społecznego: religijne i obyczajowe
2. Umiejętności
- ocenia wkład wybitnych Polaków w rozwój państwa polskiego
- analizuje i interpretuje wybrane dzieła o tematyce historycznej
- porównuje sytuację człowieka pod względem praw i obowiązków na przestrzeni wieków
- wskazuje stosowanie procedur demokratycznych w najbliższym otoczeniu
- wykazuje się odpowiednim zachowaniem podczas uroczystości szkolnych i państwowych
- dostrzega i podejmuje działania na rzecz rozwiązywania problemów i zadań w najbliższym otoczeniu i środowisku lokalnym
- dostrzega wpływ wartości związanych z kulturą regionu na życie jego mieszkańców
- uświadamia sobie wagę poczucia własnej tożsamości, znajomości historii swojego kraju, tradycji i kultury dla zaistnienia we współczesnej Europie, współczesnym świecie
- przeprowadza wybory do samorządu szkolnego
- stosuje się do norm obowiązujących w klasie, w szkole
- podejmuje decyzje dotyczące grupy
- drogą dyskusji i negocjacji rozwiązuje konflikty
5. Procedury osiągania celów
Realizując zawarte w programie treści nauczyciel nie powinien ograniczać się do tradycyjnych metod podawczych. Przede wszystkim należy postawić na działanie, odkrywanie, przyswajane i przeżywanie. Dlatego należy zaplanować różnorodne zajęcia lekcyjne, akademie szkolne, wycieczki, prezentacje multimedialne itp., a w szczególności:
- organizacja akademii szkolnych z okazji rocznicy Święta Niepodległości i uchwalenia Konstytucji 3 maja
- stworzenie prezentacji multimedialnych m. in. dotyczących rocznic odzyskania niepodległości i uchwalenia Konstytucji
3 maja
- wycieczka do schronu bojowego w Chorzowie należącego do Obszaru Warownego „Śląsk”
- wycieczka do Muzeum w Gliwicach – Radiostacja Gliwice (zajęcia: prowokacja gliwicka na tle historii Gliwic, Śląska, Europy)
- wycieczki tematyczne m. in. do Muzeum w Chorzowie oraz Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu
- wystawy tematyczne w szkole np. z okazji rocznic narodowych
- udział w konkursach
- praca z z utworami literackimi polskich poetów i pisarzy
- wprowadzenie do repertuaru szkolnego chóru polskich pieśni patriotycznych
- organizowanie wyborów do samorządu klasowego i szkolnego
...
evi84