KATEGORYZACJA BAZY AGROTUR.doc

KATEGORYZACJA BAZY AGROTURYSTYCZNEJ

W Polskiej Federacji Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”) przyjęty system kategoryzacji wiejskiej bazy noclegowej wyróżnia cztery typy zakwaterowania:
- pokoje gościnne,
- samodzielnie jednostki mieszkalne,
- kwatery grupowe,
- przyzagrodowe pola kempingowe.
Dla pokoi gościnnych przyjęto cztery stopnie jakości, dla samodzielnych jednostek mieszkalnych trzy kategorie, a dla kwater grupowych i przyzagrodowych pól kempingowych tylko jedną kategorię STANDARD. Baza agroturystyczna jest więc traktowana przez PFTW „GG” zarówno jako baza agroturystyczna zlokalizowana w czynnych gospodarstwach rolnych, jak i baza noclegowa zlokalizowana na wsi poza tymi gospodarstwami.
Typy zakwaterowania:
- pokoje gościnne – pokój spełniający funkcje sypialni dla 1-4 osób z dostępem do łazienki, WC oraz pomieszczeń wspólnych,
- mieszkania wakacyjne – samodzielna jednostka mieszkalna składająca się z minimum 1 sypialni, pokoju wypoczynkowego, łazienki i WC oraz kompletnie wyposażonej kuchni, wynajmowany w całości;
- samodzielne domy wakacyjne – niezależny dom składający się z minimum 1 sypialni, pokoju wypoczynkowego, łazienki i WC, kompletnie wyposażonej kuchni, wynajmowany w całości;
- kwatery grupowe – pomieszczenie sypialne, w którym znajdują się więcej niż 4 miejsca sypialne, z dostępem do łazienki i WC (kwatery te standardem zbliżone są do schronisk młodzieżowych);
- przyzagrodowe pola namiotowe – oferujące turystom miejsce na ustawienie namiotu lub przyczepy kampingowej, dostęp do punktu poboru wody i do WC.
System kategoryzacji wiejskiej bazy noclegowej w Polsce stworzony został w ramach programu TURIN II i jest on systemem całkowicie dobrowolnym. Kategoryzację przeprowadza Polska Federacja Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne” na wniosek zainteresowanej strony, czyli w tym przypadku właściciela kategoryzowanego obiektu. Kwaterodawca, który poddał się kategoryzacji uzyskuje prawo do umieszczania swojej oferty w wydawnictwach promocyjnych Federacji. Każda kwatera, która otrzymała określoną kategorie ma prawo posługiwać się znakiem PFTW „Gospodarstwa Gościnne” przez okres dwóch lat. Po tym okresie, w celu utrzymania przywilejów kwatery skategoryzowanej, konieczne jest ponowne wystąpienie do Federacji z wnioskiem i poddanie obiektu inspekcji
Kwatery kategoryzowane są w następujący sposób, od kategorii najniższej do najwyższej:
- kategoria standard
- kategoria *
- kategoria **
- kategoria ***

Podstawy prawne
Według GUS przez kwaterę agroturystyczną rozumie się pokoje mieszkaniowe i budynki gospodarcze (po adaptacji) rolników wykorzystywane na noclegi dla turystów.
W polskim prawie gospodarczym i turystycznym nie występuje pojęcie kwatery agroturystycznej. Szereg ustaw określa jedynie pojęcie usług świadczonych przez rolników, pokoi gościnnych na terenach wiejskich, itp.

Art. 1. ustawy o usługach turystycznych z 29.08.1997 (tekst jednolity w Dz. U. z 2001 r., Nr 55, poz. 578) sformułowaniem „ustawa określa warunki świadczenia, przez przedsiębiorców i przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu ustawy Prawo działalności gospodarczej ... usług turystycznych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej...” wyklucza stosowanie ustawy do usług świadczonych przez rolników, gdyż art. 3 ustawy Prawo gospodarcze z 19.11.1999 (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 z późniejszymi zmianami) mówi, że „przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa, a także wynajmowania przez rolników pokoi i miejsc na ustawianie namiotów, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów”.

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31 z późniejszymi zmianami) w art. 3 ust. 1a mówi: „za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy nie uważa się wynajmu pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych na terenach wiejskich osobom przebywającym na wypoczynku, jeżeli liczba pokoi nie przekracza 5”.
Jednocześnie ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity – Dz. U. Nr 14, poz. 176) w art. 21, ust 1. mówi, że: „Wolne od podatku dochodowego (pkt 43) są: dochody uzyskane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych, w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskic w gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochody uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5.”
Należy zatem stwierdzić, że prawidłowością polskiego ustawodawstwa jest wyraźne rozgraniczenie prawnych pojęć gospodarstwa rolnego i przedsiębiorstwa, a polskie prawo wyróżnia kilka rodzajów podmiotów prowadzących usługi turystyczne na wsi.
Działalność turystyczna na obszarach wiejskich w Polsce jest podejmowana przez:
1. rolników prowadzących gospodarstwa rolne – jako dodatkowa działalność pozarolnicza sprowadzająca się do wynajmu pokoi i miejsc na ustawianie namiotów, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów,
2. mieszkańców wsi, gospodarstw domowych na wsi nie związanych z gospodarstwem rolnym, a świadczące usługi turystyczne,
3. inne osoby, mieszkające poza wsią – jest to najczęściej działalność gospodarcza, polegająca na prowadzeniu profesjonalnych obiektów noclegowych, lub gastronomicznych.
Można przyjąć, że polskie prawo definiuje działalność agroturystyczną rolników jako wynajem pokoi i miejsc na ustawianie namiotów, sprzedaż posiłków domowych i świadczenie w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.
W tej sytuacji istotne znaczenie mogą mieć zapisy kodeksu cywilnego, które mówią, że za gospodarstwa rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami częściowymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. W świetle tej definicji świadczenie usług w gospodarstwie rolnym oznacza świadczenie ich w oparciu o zabudowania i grunty tego gospodarstwa, bez zmiany ich charakteru i naruszenia podstawowej funkcji, jaką jest zdolność do produkcji rolnej.

Wybrane akty prawne dotyczące agroturystyki
Zarządzenia ogólne związane z działalnością turystyczną regulują:
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (tekst jednolity Dz. U. 2001 Nr 55, poz. 578),
- Prawo działalności gospodarczej z dnia 19 listopada 1999 r. (Dz. U. z dnia 17 grudnia 1999 r. Nr 101, poz. 1178; zm. Dz. U. z 2000 r. Nr 86 poz. 958, Nr 114 poz. 1193; z 2001 r. Nr 49, poz. 509, Nr 67, poz. 679, Nr 102, poz. 1115, Nr 147, poz. 1643; z 2002 r. Dz. U. Nr 1, poz. 2, Nr 115, poz. 995)
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z póź. zm).
- Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2001 r. nr 87, poz. 960 z póź. zm.)
Zagadnienia podatkowe regulują:
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1993 Nr 90, poz. 416)
- Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. 1998 Nr 144, poz. 930)
- Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. 1991 Nr 9, poz. 31)
- Ustawa z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. 1993 Nr 11, poz. 50 z póź. zm.)
Zagadnienia związane z ubezpieczeniem regulują:
- Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniach społecznych rolników (Dz. U. 1991 Nr 7, poz. 24)
- Ustawa z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. 1997 Nr 28, poz. 153 z póź. zm.)
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 3 kwietnia 1997 r. w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych (Dz. U. Nr 36, poz. 220)· Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 1998 Nr 137, poz. 887)
1. Zagadnienia związane z bezpieczeństwem:
- Rozporządzenie MZiOS z dnia 4 maja 1990 r. dotyczące warunków, jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarskie (Dz. U. Nr 35, poz. 205)
- Rozporządzenie MSW z dnia 3 listopada 1992 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. nr 92) wydane na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 81, poz. 351)
- Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. 1998 Nr 90, poz. 575)
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki dnia 13 czerwca 2001 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie (Dz. U. Nr 66, poz. 665 z póź. zm. )
- Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o warunkach zdrowotnych, żywności i żywienia (Dz. U. Nr 63, poz. 634)
 

Przy udziale ośrodków doradztwa rolniczego organizowane są liczne konkursy i inne imprezy, jak:
- konkurs na najlepiej działające gospodarstwo agroturystyczne „Zielone Lato”, przeprowadzany w dwóch etapach: wojewódzkim i ogólnopolskim,
- festyny i imprezy folklorystyczne,
- doroczny konkurs potraw domowych,
- konkursy lokalne, jak święto suszonej śliwki, piknik rodzinny itd.
 

RYNEK AGROTURYSTYKI (POPYT)
Z wyników otrzymanych badań, jakie zostały przeprowadzone wśród turystów gospodarstw wiejskichku wynika, że typowi goście agroturystyczni to:
- mieszkańcy bloków dużych i średnich miast;
- rodziny średnio zamożne, pracujące w tzw. budżetówce;
- osoby z wykształceniem średnim i wyższym;
- rodzice z dziećmi w wieku szkolnym lub przedszkolnym;
- rodziny przeważnie 3-4 osobowe, nastawione na pobyt 2-4 tygodniowy;
- posiadacze samochodów osobowych;
- rzadko nastawieni tylko na pobyt, chętnie zwiedzają okolicę, korzystają z atrakcji oferowanych dzieciom, interesują się ciekawostkami turystycznymi;
- cenią ciszę, przestrzeń, kameralność i kontakt z przyrodą.