poprawinona ściąga do historii.doc

Cele Polityki Bismarcka

W 1861r. królem Prus zostaje Wilhelm 1 w następnym roku powołuje na kanclerza Otto von Bismarcka który do 1890r. kierował polityka Prus. Chciał zjednoczyć Niemcy bo sądził że silne ekonomicznie militarne państwo będzie mogło przeciwstawić się potędze Rosji. Chciał zjednoczyć Niemcy nie za pomocą parlamentarnych debat ale przez wytworzenie silnych więzi narodowych, sprawnej dyplomacji i działań zbrojnych. O zjednoczeniu miały zadecydować krew i żelazo.

Cele tworzenia kolonii.

W połowie XIX w. kolonie były najczęściej tworzone w celu uzyskanie korzyści ekonomicznej. Miały być rynkami zbytu dla metropolii, a także źródłem tanich surowców i siły roboczej. W nadziei na duże zyski lokowano w nich kapitał. Niekiedy osiedlała się w nich ludność metropolii, szukająca lepszych warunków bytu lub chcąca zrobić karierę w administracji lub wojsku kolonialnym. Wielu ekonomistów XIX w. podkreślało koniecznośc posiadania kolonii, dzięki którym w metropolii można było utrzymać zatrudnienie w fabrykach fabrykach podnosić poziom życia mieszkańców, co z kolei zmniejszało prawdopodobieństwo wybuchu konfliktów społecznych. Na terenie kolonii tworzono bazy wojskowe, dzięki którym koloniści kontrolowali szlaki handlowe. Posiadanie oznaczało większy prestiż na arenie międzynarodowej- świadczyło o jego mocarstwowości. Zakładano je także pod wpływem haseł religijnych, głoszących koniecznośc chrystianizowania ludów Azji i Afryki. Popularna była również teoria o misji cywilizacyjnej białego człowieka, który jako bardziej zaawansowany kulturowo powinien edukować inne ludy, nie bacząc na niebezpieczeństwa i przeciwności. Istotną przyczyną dynamicznego rozwoju kolonializmu był wyższy poziom cywilizacyjny Europejczyków. Byli oni twórcami chininy- leku na malarię, dziesiątkującą ludy Afryki. Choroba ta była szczególnie groźna dla białych przybyszy i dlatego mogli się osiedlać jedynie na wybrzeżach. Po wynalezieniu chininy biali mogli penetrować również wnętrza kontynentów. O cywilizacyjnej wyższości świadczyły też najnowsze osiągnięcia techniki- telegraf, kolej i statki parowe. W razie potrzeby można było szybko przekazać wiadomość lub przerzucić wojska. Olbrzymie znaczenie miało również leprze uzbrojenie kolonistów.

Chadecja

Kosciol glosil ideologie konserwatywna. Pius IX ogłosil encyklike Syllabus errorum- skrytykowal w niej socjalizm i liberalizm. 1870r -> I Sobór Watykański  ogłosil nieomylność papieza w sprawach wiary i moralności. Papiez Leon XIII 1891 encyklika Rerum nova rum – okreslila potrzebe budowy sprawiedliwego ladu społecznego dla dobra każdej osoby przez wladze panstw. Bogaci nie mogli korzystac z „biedy i nędzy cudzej” a robotnicy musza sumiennie wykonywac  obowiązki.  Potepiono komunizm, ateizm liberalizm, myslenie kategoriami ekonomicznymi.

Charakter powstania

W czasie powstania Czerwoni tworzyli duze armie ktore byly z latwoscia pokonywane przez armie carska, dlatego tez zaczeli stopniowo przechodzic do dzialan partyzanckich, co zmuszalo armie rosyjska do ciaglej gotowosci. Nazywano to demonstracja zbrojna i pokazywalo determinacje Polakow.

Powstanie styczniowe poza krolestwem objelo takze obszar Litwy, tam do powstania przylaczylo sie wielu chlopow, natomiast na Ukrainie do powstania zacignela sie glownie szlachta. W wielkopolsce i Galicji tworzono komitety dostarczajace powstancom bron i zywnosc.Najwiekszym osiagnieciem powstancow bylo utworzenie panstwa podziemnego.Funkcjonowala poczta powstancza, wydawano prase konspiracyjna, dzialaly podziemne sady i polcja.

Chiny:

Imperium chinskie olbrzymie terytorialnie

i liczace wielu mieszkanów przez wiele

stuleci całkowicie izolowało sie od wpływów

zewnetrznych.W XVIII w. zezwolona na

chandel z europą.Brytyjczycy zaczeli e

eksportowac opium  narkotyk Który bardzo

szybko uzalerznia.W 1839r chińczycy

zarekwirowali 20 tys skrzyn z opium.Brytania

sie temu sprzeciwiła i wypowiedziała wojne

chinam.Chiny tą wojne przegrały i musieli

dac W.B port w Hongkongu i zaplacic

odszkodowanie.W 1850-64r wybuchło

powstanie tajpingów byłi to chłopi którzy

chcieli przekazania im ziemi i równosci majtkowej.

Powstanie zostało stłumione przez chin. i europem

Dyktatura Traugutta.

Na namiestnika Królestwa Polskiego mianowano gen. Fiodora Berga, a w Rosji podobną funkcję objął gen. Michaił Murawjow. Obydwaj byli zwolennikami represji. Wprowadzili zasadę odpowiedzialności zbiorowej i represjonowali ludność cywilną. Niszczyli całe miasta i wsie podejrzewane o udzielenie pomocy powstańcom. Carska policja coraz skuteczniej likwidowała tajne organizacje i w rezultacie sparaliżowała działalność Rządu Narodowego. Stanowisko dyktatora objął Romuald Traugutt. Wierzył on że Francja poprze zbrojne powstanie i że spór prusko-duński wyeliminuje Prusy z antypolskiej koalicji. Chcąc zmobilizować chłopstwo do działania, nakazał dowódcom pełną realizację dekretów uwłaszczeniowych. W lutym  1864 r. pod Opatowem Rosjanie rozbili oddział powstańczy gen. Hauke-Bosaka co wpłynęło na spadek morale wśród Polaków. W marcu 1864 r. car wydał dekret o uwłaszczeniu chłopów. Chłopi wydawali powstańców co prowadziło do aresztowań. W kwietniu aresztowany został Romuald Traugutt jednak on niedopał żadnych nazwisk. Został powieszony 5 sierpnia. Na początku 1865 r. rozbito ostatni oddział partyzancki. Władze rosyjskie w celu zlikwidowania reszty kierownictwa powstania utworzyły kolejny ,,rząd narodowy”. Prowokacja odniosła zamierzony skutek.

Emancypacja kobiet

Kobiety ubiegały się o równouprawnienie ich z mężczyznami oraz polepszenie sytuacji kobiet z nizin społecznych.Edukacja dzięwcząt sprowadzała sie do gotowania i szycia.Określał ich skrót trzech K-Kirche,Kinder,Kuche.Jednak z upływem czasu znajdowały one zatrudnienie np. we  włókienictwie. Rosła ich aktywność zawodowa,wkońcu domagały się emancypacji,czyli zrównania prawami z

Ludwik Waryński.

Działający głównie w zaborze rosyjskim propagował ideę socjalizmu Marksa. Żyjący w bardzo ciężkich warunkach był podatny na hasła socjalistyczne. Waryński zakładał kółka robotnicze. Organizował kasy oporu, tworząc fundusze przeznaczone na zapomogi dla strajkujących. Waryński był współtwórcą tzw. programu brukselskiego ogłoszonego w 1882 r. Odrzucali oni ideę walki o niepodległość Polski,  ponieważ uważali że to nie poprawi sytuacji ich głównym celem było wprowadzenie komunizmu na całym świecie. W 1882 r. powstała pierwsza partia socjalistyczna. Partia liczyła kilkuset członków. 1883 r. policja carska ujęła Waryńskiego. Zmarł w Szlisselburgu. Zastąpił go Stanisław Kunicki przystąpił on do działań terrorystycznych ale szybko go aresztowano i powieszono

Miedzynarodowe prawo wojenne:

W XIX w.istniało przekonanie ze spory miedzy narodowe mozna rozwiazac na drodze prawnej.

Dążono również do ograniczenia okrucieństw wojen.W 1856r uchwalono genewska konwencje o rannych żołnierzach , która zobowiązywały strony do udzielenia pomocy rannym przeciwnikom.W 1899r na konferencji w hadze przyjeto konwencje o pokojowym roztrzyganiu sporów miedzynarodowych oraz prawa i zwyczaje wojenn. n II konferencji haskiej 1907r rozczono prawo miedzynarodowe o zasadachrozpoczynania działan wojennych.

Nacjonalizm

Jednym z najważniejszych problemów XIX w. były kwestie narodowe. Wiele narodów dążyło do utworzenia własnych państw, a przynajmniej do uzyskania autonomii. Pod koniec stulecia niektórzy zaczęli podkreślać różnorodność narodów i poczęli je hierarchizować, przypisując im określone cechy psychiczne, moralne i intelektualne. Jedne uważali za lepsze od drugich i uznali, że narody zajmujące niższe pozycje w utworzonej hierarchii powinny podporządkować się narodom „wyższym". Nawiązywano przy tym niekiedy do teorii Dar­wina - walki o byt i przetrwaniu gatunków najlepiej dostosowanych. Sadzono, że te same prawa rządzą narodami. Jednym z twórców tej nacjonalistycznej teorii był francuski hrabia Joseph Gobinean (czyt- żozef gobino), który swoje poglądy zawarł w Eseju o nierówności ras ludzkich

Nastroje polityczne w Królestwie

Wzrost nastrojów patriotycznych wśród polaków spowodowała porażka Rosji w wojnie krymskiej oraz sukcesy Włochów. Polacy mieli nadzieje na odzyskanie niepodległości. W  1860 odbyło się wiele manifestacji patriotycznych, śpiewano pieśni  religijno patriotyczne. Władze carskie użyły siły do rozbicia demonstracji  dla upamiętnienia Bitwy pod Grochowem. Polacy zostali pobici i zorganizowali kolejna manifestacje podczas której zginęło 5 polaków. Ich śmierć  kojażyła się z 5 ranami Chrystusa  a zatem ożywiła idee mesjanizmu narodu polskiego. Polacy rozpowszechnili modę żałobna czyli czarne stroje , oraz unikanie rozrywek. Aby załagodzić konflikt Rosjanie odtworzyli rade stanu oraz samorządy miejskie i powiatowe. Kiedy rozwiązano towarzystwo rolnicze w zamieszkach zginęło 100 osób. Po tych zajściach zabroniono urządzania demonstracji.  Zamknięto kościoły i synagogi, zaostrzono represje aresztując polskich patriotów.

NIEWOLNICTWO- w USA problem niewolnictwa istnial od poczatku tworzenia panstwa. Istnienie niewolnictwa lub jego zakaz nalezal do sprazw wewnetrznycha kazdego stanu. Niewolnictwo istnialo n apolodni eod rzeki Missouri a na polnocy bylo zakazane.

Ocena powstania styczniowego.

Przez powstańcze szeregi przewinęło się ok. 200 tys. osób, chociaż liczebność armii w żadnym okresie nie przekroczyła 25-30 tys. Polacy udowodnili że istnieje ponadzaborowa jedność narodowa. W czasie powstania stoczono ponad 1200 bitew i potyczek. W walkach poległo około 25 tys. powstańców. W głąb Rosji zesłano ponad 40 tys. powstańców na katorgi i ciężkie roboty. Represjom poddano ok. 250 tys. osób. Klęska powstania załamała naród, było to ostatnie powstanie w XIX w. Korzyści odnieśli jedynie chłopi którzy otrzymali ziemię na własność.

Odwilż posewastopolska w Królestwie Polskim

W  1855r zmarł Paskiewicz, po jego śmierci na namiestnika królestwa został powołany Michaił Gorczakow. Po nocy paskiewiczowskiej Polacy znowu zaczęli Wierzyc w odzyskanie autonomii i  przywrócenia konstytucji. Nadzieje okazały się realne ponieważ w okresie odwilży posewastopolskiej nowy car przeprowadzili reformy nie tylko w Rosji ale także i w królestwie. Zniósł stan wojenny, zgładził cenzurę, ogłosił amnestię, otworzył polskie szkoły i akademie. Polacy mogli sprawować urzędy. Założono towarzystwo Rolnicze, na jego czele stal hrabia Andrzej Zamoyski.  Podczas spotkań omawiano problemy ekonomiczne. Nieoficjalnie towarzystwo pełniło role nielegalnego parlamentu.

Oświata

W XIX w. w niektórych krajach wprowadzono obowiązek szkolnictwa. Państwo przejęło też kontrole nad programem nauczania. Zmniejszał się analfabetyzm a w niektórych państwach został całkiem wyeliminowany. W USA obowiązek szkolnictwa obowiązywał jedynie białych. W niektórych krajach np. we Francji ze szkół usunięto religię.szkoły wyższe dostępne byłyjedynie dla zamożnych. Najwięcej uczelni miała Wielka Brytania i Japonia. Słabiej rozwijała się oświata w Europie Wschodniej, Ameryce Południowej i w koloniach, gdzie większość ludności ni potrafiła czytać i pisać.

POLACY W ZABORZE ROSYJSKIM

Upadek powstania styczniowego wywołał ogromny kryzys moralny w społeczeństwie polskim. Zwolennicy kontynuowania walki byli nieliczni, ale niewielu było też lojalistów. Jednym z nich był syn Aleksandra Wielkopolskiego, Zygmunt. Władze rosyjskie odrzucały propozycje zawarcia ugody czy kompromisu. Lojalizm nie przyniósł żadnych korzyści, był jedynie wyrazem zgody na represje i wynarodowienie Polaków. Najszersze poparcie zyskała postawa propagowana przez warszawskich pozytywistów na łamach „Przeglądu Tygodniowego” Odrzucili oni romantyzm i głosili idee  pracy organicznej i  pracy u podstaw. Pamiętali też o hasłach  emancypacji kobiet i asymilacji Żydów.

Polityka niemiecka wobec ludności

Władze pruskie nie prowadziły pod wodzą Bismarcka zdecydowanej polityki germanistycznej. Represje postyczniowe ustały w 1866r. Sytuacja ulęgła zmianie w 1871 r., gdy zaczęto intensywnie germanizować ziemie polskie. Bismarck doszedł do wniosku ze kościół jest instytucją jednoczącą Polaków, więc, Duchowieństwo odsunięto od spraw szkolnictwa, zmuszano ich, aby na urzędy wybierane były tylko osoby popierane przez udokumentować pruskiego obywatelstwa. Następnym krokiem Bismarck było utworzenie Komisji Kolonizacyjnej mającej na celu wykupywanie gospodarstw od polaków którzy za pieniądze mieliby osiedlić się w głębi Nieniec i szybciej ulec germanizacji . Nie doniosło to zamierzonego skutku, ponieważ Polacy odsprzedawali ziemie głównie polakom. Okazało to się dla Bismarcka kolejną klęsko, udało mu się natomiast wprowadzić niemiecki w administracji, sądownictwie oraz w szkołach. W 1900r. premierem został Bernard Von Büllow. Wprowadził on obowiązek modlenia się po niemiecku, co zderzyło się z falą prosestów (najgłośniejszy w Wrześni w 1901r.). Dzieci, które odmówily bito, a rodzicom wytaczano procesy. W 1908r. na mocy ustawy kagańcowej zabroniono używania polskiego na zgromadzeniach, w których Polacy stanowili mniej niż 60%.W 1904r wprowadzono nowele osadniczą, która praktycznie uniemożliwiała polakom wybudowanie domu. A w 1908r. Büllow przeforsował ustawę wywłaszczeniową na mocy której odbierano ziemie źle gospodarującym  rolnikom, ale sprzeciw podnieśli sami Niemcy ponieważ ustawa godziła w zasadne wolności ekonomicznej(ustawa nie była realizowana).

Polityka rosyjska wobec Polaków

U schyłku XIX w. władze rosyjskie prowadziły wobec Polaków politykę represyjną. Od poswatania styczniowego utrzymały się rządy policyjne, obowiązywała cenzura oraz zakaz jakiejkolwiek działalności politycznej. Zlikwidowano jakąkolwiek odrębność polityczną, a ziemie Królestwa Polskiego nazwano Krajem Przywiślańskim. Po śmierci ostatniego namiestnika zniesiono takowy urząd. Kraj Przywiślańskim został podzielony na 10 gubernatów, władzę tam sprawowali gubernatorzy o szerokich uprawnieniach. Zlikwidowano Kościół unicki, rusyfikacje przeprowadzali urzędnicy carscy, byli oni jednak podatni na korupcje, przez co polakom łatwiej się żyło. Zrusyfikowano całkowicie administrację, sądownictwo i szkolnictwo. W szkłoch wyższych uczyli tylko Rosjanie, zezwalano na naukę polskiego jako języka nadobowiązkowego, ale uczono go po rosyjsku. Za używanie języka polskiego groziły surowe represje. Narzucono Polakom   kulturę rosyjska i prawosławie. Czasy te symbolizowała postać kuratora oświaty Aleksandra Apuchtina, marzył on, aby każda matka śpiewała dzieciom kołysanki po rosyjsku-wtedy proces rusyfikacji byłby zakończony. Za rządów jego wprowadzono podręczniki, z których wyjątkowo nieprzychylny był ten od historii, według Którego to Polacy są winni zaborowi. Wpajano także kult cesarza. Władze rosyjskie dążyły do odizolowania Kościana katolickiego od papiestwa, zlikwidowano 75% klasztorów a pozostałym odebrano majątki ziemskie. Na ziemiach zabranych szykanowania oraz wywózki Polaków doprowadziły do tego, że pod koniec XIX w. pozostało tam ich tylko 1 mln

Polacy w Galicji wobec zaborcy

W Galicji do końca XIX w. zanikły dążenia niepodległościowe. Dominującą patową politycznych elit była całkowita lojalność wobec władz w Wiedniu, a nawet trójlojalizm. Jednym z trójlojalistów był Paweł Popiel głoszący ze powstanie zorganizowały :szumowiny społeczne”. W 1866 r. Sejm Krajowy wystosował list do cesarza ze słowami „ z głębi serc naszych oświadczamy, ze przy Tobie Najjaśniejszy Panie stoimy i stać chcemy”. W 1869 r. w czasopiśmie „Przegląd Polski” opublikowano cykl artykułów Teka Stańczyka, nawiązujących do poglądów politycznych Stańczyka, błazna ostatnich Jagiellonów. Autorami tekstów była grupa polityków i pisarzy galicyjskich z Józefem Szujskim, Stanisławem Koźmianem, Stanisławem Tarnowskim i Ludwikiem Wodzickim na czele. Stańczycy winą za rozbiory Polski obarczali naród. Uważali że należy być lojalnym wobec zaborców aby Polacy dojrzali do życia w nowoczesnym świecie. Odrzucali walkę zbrojną o niepodległość. Skłonność Polaków do konspiracji uważali za równie zgubna, jak w przeszłości liberum veto. Opinie  tę wyraził Michał Bobrzyński w pracy „Dzieje Polski w zarysie”. Bobrzyński wraz z Walerianem Kalinka i Szujskim stworzyli krakowską szkolę historyczną

Wybuch powstania styczniowego

Komitet Centralny, aby nie dopuścić do branki, musiał przyspieszyć powstanie, o czym zadecydował przywódca czerwonych, Zygmunt Padlewski. W manifeście do narodu wy­danym 22.stycznia 1863 r. Komitet Centralny ogłosił się Tymczasowym Rządem Naro­dowvm. Czerwoni liczyli. że powstanie zostanie wznie­cone przez kilkadziesiąt tvsiecv spiskowców. do któ­rych przyłączy sie cały naród. Na ogół bez powodzenia atakowały rosyj­skie garnizony. Powstańcy próbowali też zdobyć Płock. gdzie planowano umieścić siedzibę rządu. Miasta jednak nie zdołano zająć - była to jedna z naj­większych porażek, która znacznie utrudniła kiero­wanie powstaniem. Powstanie zaskoczyło Rosjan. Ich strach umożliwił powstańcom przetrwanie. Rosyjskie gar­nizony opuściły większość wsi i miasteczek Powstanie poparło większość średniej i drobnej szlachty oraz mieszkańcy miasteczek. Chłopi pozostali natomiast obojętni niekiedy nawet wrodzy. Nie docierały do nich zapo­wiedzi reform agrarnych ujęte w manifeścieWojna z Austrią

mężczyznami.W krajach anglosaskich nazywano ich sufrażystkami.W 1903 E.Pankhurst utworzyła Społeczno-Polityczną Unię Kobiet.Była to organizacja bojowa.Z czasem kobiety uzyskały prawa wyborcze,pierwszy raz przyznał je stan Wyoming w USA.Powstawały wynalazki gosp. domowego i rozwijała się antykoncepcja.

Emigracja

W drugiej połowie XIX w. nastąpił gwałtowny wzrost emigracji zarobkowej – wielu ludzi opuściło Europę, aby osiedlić się na innych kontynentach. Przyczyną wyjazdów było duże zaludnienie Europy, a także rozwój komunikacji morskiej. Stary Kontynent od połowy XVIII w. do 1914 r. opuściło ok. 60 mln ludzi. Początkowo najwięcej emigrantów wywodziło się z Wielkiej Brytanii, Irlandii i Niemiec, natomiast pod koniec XIX w. pochodzili oni z biedniejszych krajów – byli to Włosi, Hiszpanie, a także ludność słowiańska. Wyjeżdżano najczęściej do USA, a także, mniej licznie, do Kanady, Australii, Nowej Zelandii, Argentyny i Brazylii.

Gopodarka i społ. Polskie w prusach

Zmainay w rolnictwie Wielkopolski i Pomomz Gdńskiego, ktore zaczeły sie w I połowie XIXw. sprawiły że te regiony stały sie rolniczym zapleczem Prus, a po 1871r. całych Niemiec. Gospodarstwa szybko przyniosły dochody, po przez ktore umozliwialy ich mechanizacje i wprowadzenie nowoczesnych metod uraw. Część ludz z wsi nie mogło znaleść pracy więc przenosili sie do miast, głównie do Górnego Śląska. Po inwestycjach, powstaly tam kopalnie i huty, dzięki tem Góryn Śląsk przekształcał sie w przemysłowe zgłębie. Dzięki napływowi luności polskiej która byla tanią siłą roboczą to spowodowało to repolonizację tych ziem. W prusach rosła stopniowo liczebność ludności polskiej.Gospodarka i społeczeństwo w zaborze austriackim

Indianie

Na poczatku XIX w. w Ameryce Pln. zylo ok. 1mln Indian utrzymujacaych sie z polowan, rybolostwa i zbieractwa. Podzieleni na wiele plemion nie byli w stanie przeciwstawic sie bialym osadnikom. Wielu Indiann zmarlo z powodu chorob Europejczykow a duza liczba z nich uzaleznila sie od alkoholu.

Czesc Indian zginela z walkach z armia i w walkach miedzyplemiennych, reszta zostala przesiadlona do rezerwatow.

Wszystkie dzialania buntownicze Indian konczyly sie niepowodzeniem.

Inne Państwa Kolonialne

Koloniami zainteresowane były wszystkie państwa królowi belgi tereny w Afryce centralnej podporządkował brytyjski podróżnik który zawierał układy z naczelnikami murzyńskimi i skłaniając ich do uznania władzy króla  maleńkie państwo stało się  właścicielem Konga które przynosi olbrzymie dochody

Portugalia z swoich wcześniejszych koloni utrzymała tylko Mozambik i angole  Hiszpania to samo  miał tylko niewielkie tereny w  Afryce Holandia utrzymała swoje bogate surowce

Włochy zajęły obszary nad morzem Czerwonym  chciały podbić Etiopie ale poniosły klęsce

Dopiero później Niemcy dołączyły do zdobywania koloni do Bismarck chciał najpierw zjednoczyć Niemcy  dlatego musieli się zadowolić posiadłościami na kontynencie afrykańskim

Japonia

W Japonii na czele państwa stał cesarz uważany za boga, ale władzę sprawował naczelny wódz – szogun. Kraj składał z ok. 300 księstw walczących ze sobą. Społeczeństwo dzieliło się na stany. Japonia była całkowicie odizolowana do wpływów z zewnątrz. Na początku XVII w. zostały zerwane kontakty handlowe z Hiszpanią Portugalią i Anglią. Wymordowano tam również chrześcijan. W 1853r. flota amerykańska Mathew Perr`ego dopłynęla  do Wysp Japońskich.  Japończycy otworzyli porty dla obcych. Rozpoczęło się japońskie oświecenie zwane epoką Meiji. Samurajowie przeciwstawiający się reformom zostali wymordowani. Zostały zniesione przywileje feudalne, wprowadzone równe prawa i swobodę wyboru zawodu. Przeniesiono stolicę z Kioto do Tokio. Ustanowiono konstytucje. Unowocześniono gospodarkę. Nałożono obowiązek szkolny i założono uniwersytety. Zreformowano także wojsko. Pod koniec XIX w. Japonia stała się już suwerenna. Japonia prowadziła politykę zagraniczną. W wojnie z Chinami rozbiła flotę i armię lądową przeciwnika. Sukcesy japończyków zaniepokoiły Rosje, Niemcy i Francje. Japonia zajęła Koreę w 1910r.  

Karol Marks i I Międzynarodówka

Gwałtowny wzrost liczby robotników oraz ich trudne warunki pracy i życia spowo­dowały rozwój ideologii socjalistycznych. Większość organizacji robotniczych miała niewielu członków, a w ich kierownictw ich dominowali inteligenci. Głównym twórcą ideologii so­cjalistycznej w XIX w. był niemiecki pisarz i filozof Karol Marks, współtwórca Związku Sprawiedliwych (1836), który w 1847 r. został przekształcony w Związek Komunistów. Marks razem z Fryderykierr  niemieckim myślicielem i działaczem politycz­nym, napisał Manifest komu     r czny, zakończony wezwaniem: Proletariusze wszyst­kich krajów, łączcie się. Zo   t on opublikowany w czasie wiosny ludów, w 1848 r. W1867 r. ukazał się Kapitał Marksa, w którym zostały opisane zasady funkcjonowania systemu kapitalistycznego. Marks wskazywał jego wady oraz proponował metody poprawy bytu społeczeństwa. Odrzucał poglądy wielu wcześniejszych socjalistów, zakładające wpro­wadzenie nowego systemu bez użycia przemocy, uznając je za utopijne. Opracował, jego zdaniem, naukowe zasady socjalizmu i dlatego system ten nazwano socjalizmem nauko­wym. Zakładał on podział społeczeństwa w kapitalizmie na dwie zwalczające się klasy - kapitalistów, czyli właścicieli środków produkcji (ziemi, fabryk, kapitału finansowego), i proletariuszy, a więc robotników nieposiadąjących tych środków. Uważał, że między nimi toczy się nieustanna walka klas, ponieważ kapitaliści zwiększają stopniowo wyzysk proletariuszy. 

Polityka wewnetrzna Bismarcka

Bismarck dązyl do pelnej jednosci narodu

niemieckiego i uznal ze temu nie sprzyja religijne

zroznicowanie. Poddal wiec represjom kosciol katolick. w latach 1872-78 prowadzil akcje 'walki o kulture' Kulturkampf. Zakonczyl sie on ostatecznie

niepowodzeniem a partia skupiajaca katolikow stala sie silna opozycją. aby utrzymac jednosc niemiec Bismarck zwalczal tez ruch socjalistyczny. m.in. zdelegalizowal Socjaldemokratyczna Partie Niemiec. budowal rowniez system opieki socjalnej chcac odciagnac robotnikow od dzialalnosci politycznej. ale jego polityka poniosla kleske poniewaz ruch socjalistyczny mimo represji nie wygasl

Polityka Wielkopolskiego

Na początku 1862r. doszło do politycznego zbliżenia Francji i Rosji z inicjatywy Napoleona III. Zygmunt Szczęsny , arcybiskup warszawski twierdził jak wielu polaków, że dojdzie do bezsensownego przelewu krwi. Naczelnikiem rządu cywilnego został Polak, Aleksander Wielopolski. Sądził że tylko całkowita lojalność wobec cara umożliwi Polakom odzyskanie autonomii. Z jego inicjatywy powstała Szkoła Główna Warszawska. Wielkopolski dążył do oczynszowania chłopów w dobrach państwowych, do zrównania praw Żydów z pozostałymi.  Jego polityka nie zyskała szerokiego poparcia Polaków. Wielopolski zorganizował w Królestwie nadzwyczajny pobór do wojska rosyjskiego, zwany branką. Rekrutów wybierano według specjalnych list, wcześniej zaś do służby trwającej 25 lat powoływano dorosłych mężczyzn.

Polityka zagraniczna Bismarcka

Glownym celem bylo utrzymanie politycznej izolacji

Francji, ktora pragnela odwetu za kleske. Bismarck staral sie utrzymywac dobre stosunki z innymi mocarstwami. w 1872 probowal doprowadzic do sojuszu trzech cesarzy. wladcow niemiec, Austro-wegier i rosji. jednak osiagniecie porozumienia nie bylo mozliwe.Rosja dostrzegla gwaltowny wzrost znaczenia Niemiec co pogorszylo stosunki miedzy nimi. W 1878 zostal zwolany kongres w Berlinie. Bismarck wystapil w nim jako mediator. Na mocy tego kongresu zmniejszono terytorium Bulgarii, przyznajac jej status tureckiego lenna. potwiedzono niepodlegloscSerbii, Czarnogory, i Rumunii. Rosja poczula sie oszukana przez Bismarcka. Aby nie zrywac z nia stosunkow w 1887 zawarl traktat reasekuracyjny obiecujac zyczliwosc w wypadku zaatakowania Rosjii przez Austrie.

Polityka zagraniczna Stanów Zjednoczonych

Na początku wieku xix Hiszpania i inne państwa świętego przymierza zamierzały zbrojnie interweniować o niepodległość Ameryki środkowej i południowej.  Sprzeciwiło się temu USA które proklamowało zasadę niemieszania się USA do spraw europejskich oraz europejskich w USA. Doktryna Monroe nakreśliła program polityki zagranicznej USA zwany izolacjonizmem.Postawy wobec wladz pruskich

W wielkopolsce czesc Polakow, zwłaszcza duchowieństwo i arystokracja poczatkowo była lojalna wobec wladz niemieckich,  ale Kulturkampf i germanizacja zniechęciły ludność do popierania polityki wladz berlińskich. Zamiast walki zbrojnej preferowano prace organiczna , czyli poprawe sytuacji ekonomicznej, kulturowej i oświatowej. Polacy jako parlamentarzyści w parlamentach  pruskich i ogólno niemieckich dazyli do powstrzymania germanizacji legalnymi metodami. O utrzymanie rozwoju gospodarczego Wielkopolski dbalo przede wszystkim Centralne Towarzystwo Gospodarcze utworzone w 1861r, kierowane przez Hipolita Cegielskiego. Rozwinal się także ruch spółdzielczy. Zakladano kólka rolnicze których patronem bym Maksymilian Jackowski , tworzono banki spółdzielcze których organizatorami byli ksieża Augustyn Szamarzewski i Piotr Wawrzyniak. Wśród wielopolan zrodzila się świadomość potrzeby dbania o rozwoj gospodarczy, co doprowadzilo do wytworzenia swoistego wielkopolskiego kultu pracy.  Obowiazywal przymus szkolny i polskie dzieci umialy czytac i pisac po niemiecku. Aby zapobiec wynaradawianiu zorganizowano gesta siec czytelni ludowych , w których .auczano jezyka polskiego. Dzialaly także biblioteki publiczne. Aktywne były liczne stowarzyszenia spiewacze i kola sportowe, które dbaly o kształtowanie postawy patriotycznej. Przeciwko władzom niemieckim angażowałi się przedstawiciele roznych warstw społecznych dlatego sztaltowal się w Wielkopolsce solidaryzm narodowy

Dyplomacja Bismarcka

Bismarek przypuszczał, że powstanie silnych Niemiec wywoła zaniepokojenie mocarstw dlatego dążył do stworzenia antypruskiej koalicji. Zyskał poparcie Rosji, jednak wzrosła wrogość między Rosją a Francja. W 1864 wybuchła wojna duńska między dania a Austria i Prusami. Przyczyną była próba wcielenia przez danie Holsztynu, Szlezwiku i Lauenburga. Dania została zaatakowana i pokonana. Konflikt zarzadzania kświęstwami stał się dla Bismarcka pretekstem do wojny prusko austriackiej. Wybuch wojny secesyjnej

W 1860r podczas wyborów prezydenckich niewolnictwo stało się główną przyczyną sporów między partiami.Prezydentem został Abraham Lincoln,przeciwnik niewolnictwa,odpowiedzią opozycji była secesja.Utworzono Skonfederowane Stany Ameryki Płn. z prezydentem Darisem na czele.Konfederaci powołali własną armię.Secesjoni?ci zaatakowali Fort Sumter w płd. Karolinie.Lincoln uznał secesję za nielegalną i siłą chciał przywrócić jedność kraju.

PPS I SDKPiL

W 1892r. grupa działaczy emigracyjnych z Bolesławem Limanowskim na czele zorganizowali zjazd w Paryżu została na nim powołana Polska Partia Socjalistyczna (PPS). zjazd przyjął też program nazwany paryskim, w którym za najważniejsze uznano odzyskanie przez Polskę niepodległości zapowiadano też przeprowadzenie reform społecznych w suwerennej demokratycznej republice. Pierwsze krajowe komórki organizacyjne powstały w 1893r., na czele jednej z nich, założonej w Wilnie stanął Józef Piłsudzki, noszący pseudonim Wiktor. Sadził, że o zwycięstwie zdecyduje masowe poparcie robotników i dlatego połączył hasła narodowe i socjalistyczne. Jednak nie wszyscy popierali diałalności PPS. Między innymi Julian Marchlewski i Róża Luksemburg, którzy utworzyli Socjaldemokracje Królestwa Polskiego. Uważali oni że niemożliwe jest odzyskanie przez Polskę niepodległości ze względu na zbyt ścisłe powiązania ekonomiczne z zaborcami. Władze carskie szybko wpadły na trop SDKP i aresztwoały wielu jej członków rozbijając organizacje. Partia została dobudowana dzięki działalności Adolfa Warszawskiego oraz Feliksa Dzierżyńskiego i po przyłączeniu działaczy z Wilna przybrała ona nazwę Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy. Problem władz powstańczych

Czerwoni na dyktatora powstania powołali Ludwika Mierosławskiego, który wrócił z Paryża w lutym 1863 r. Jednak już pierwsze klęski poniesione, na Kujawach zniechęciły

...