oświetlenie akwarium
javascript:void window.open('http://www.zoologia.szczeniak.pl/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=56', 'win2', 'status=no,toolbar=no,scrollbars=yes,titlebar=no,menubar=no,resizable=yes,width=640,height=480,directories=no,location=no');javascript:void window.open('http://www.zoologia.szczeniak.pl/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=56', 'win2', 'status=no,toolbar=no,scrollbars=yes,titlebar=no,menubar=no,resizable=yes,width=640,height=480,directories=no,location=no');
javascript:void window.open('http://www.zoologia.szczeniak.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=6&pop=1&page=0', 'win2', 'status=no,toolbar=no,scrollbars=yes,titlebar=no,menubar=no,resizable=yes,width=640,height=480,directories=no,location=no');javascript:void window.open('http://www.zoologia.szczeniak.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=6&pop=1&page=0', 'win2', 'status=no,toolbar=no,scrollbars=yes,titlebar=no,menubar=no,resizable=yes,width=640,height=480,directories=no,location=no');
Uprawa roślin w akwarium może być utrudniona lub wręcz uniemożliwiona zarówno przez zbyt niskie, jak i zbyt wysokie natężenie któregokolwiek z czynników środowiska. Ten czynnik, który występuje w największym niedoborze lub nadmiarze staje się czynnikiem limitującym.
Światło - czynnik podstawowy
Podstawową funkcją życiową roślin zielonych jest fotosynteza, czyli proces, w którym roślina z dwutlenku węgla i wody wytwarza substancję organiczną (węglowodany) . Wykorzystuje do tego celu energię, jaką niesie światło. Ubocznym produktem fotosyntezy jest tlen. Szczegółowe reakcje fizykochemiczne zachodzące podczas fotosyntezy są bardzo skomplikowane.
Wytworzone węglowodany są zużywane w dalszych procesach życiowych rośliny bądź to do budowy jej ciała, bądź jako materiał energetyczny. Prawidłowy rozwój roślin zielonych jest możliwy tylko przy prawidłowym przebiegu i natężeniu fotosyntezy.
Wynika z tego, że światło jest podstawowym czynnikiem warunkującym życie i rozwój roślin zielonych. Spośród wielu jego cech w akwarystyce szczególnie istotne są trzy : natężenie światła i długość fal światła, którym oświetla się akwarium oraz czas oświetlenia w czasie doby.
Poszczególne gatunki roślin różnią się między sobą minimalnym zapotrzebowaniem na natężenie światła, które umożliwia jeszcze przeżycie. Na przykład pewne gatunki zwartek (Crypiocoryne affinis, czy C.pontedmifoiia) mogą egzystować jeszcze przy oświetleniu o natężeniu 80 luksów, podczas gdy dla większości roślin akwariowych to minimalne natężenie światła wynosi - w zależności od gatunku - od około 800 do około 1800 luksów. Wybitnie światłolubna jest większość roślin pływających oraz grzybienie, dla których minimalne natężenie światła wynosi około 3000 luksów. Niezbędne minimalne natężenie światła nie jest jednak natężeniem optymalnym, które może być znacznie wyższe. Pamiętać też należy o tym, że zapotrzebowanie roślin na światło w dużym stopniu zależy od temperatury i rośnie wraz z jej wzrostem. Zależy też ono od widma światła i jeżeli oświetlamy rośliny światłem o mniejszym udziale fal pomarańczowych i czerwonych, to zapotrzebowanie może być wyższe.
W popularnej akwarystyce trudno dokonywać dokładnych pomiarów natężenia światła, które oświetla roślinę. Warunki świetlne dla roślin ustala się raczej intuicyjnie, a wiadomości o wymaganiach roślin odnośnie do natężenia światła podaje się w sposób opisowy. Tutaj przyjęto następujące określenie wymogów roślin odnośnie do natężenia światła w warunkach przeciętnego akwarium domowego:
bardzo wysokie - rośliny te można uprawiać właściwie tylko przy dużym udziale bezpośredniego oświetlenia słonecznego. Uprawa w oświetleniu sztucznym udaje się ewentualnie tylko w bezpośredniej bliskości źródeł światła;
wysokie - uprawa takich roślin wymaga znacznego udziału oświetlenia naturalnego, które może być jednak rozproszone. W oświetleniu sztucznym rośliny te rosną tylko niezbyt oddalone od źródeł światła. Nie znoszą zacienienia;
umiarkowane - uprawa takich roślin jest możliwa również w wyłącznie sztucznym oświetleniu. Rośliny nie powinny być jednak zacienione;
niewielkie - uprawa takich roślin jest zwykle możliwa również w zacienionych miejscach akwarium.
Przy ustalaniu wymogów poszczególnych roślin w konkretnej lokalizacji w konkretnym akwarium z pomocą przychodzi doświadczenie akwarysty, poparte bieżącymi obserwacjami uprawianych roślin.
Zbyt niskie natężenie światła objawia się tym, że rośliny są wątłe, o nadmiernie wydłużonych odcinkach łodygi między węzłami z liśćmi. Zwykle też nie mają one prawidłowej intensywności barw. Ogrodnicy tego typu objawy nazywają wyplenieniem roślin. Najczęściej liście są skarlałe; barwa czerwona nie występuje na nich wcale lub występuje znacznie słabiej niż normalnie - oczywiście dotyczy to tylko gatunków, u których barwa ta jest naturalna. U niektórych gatunków objawem niedoboru światła jest odpadanie liści od dołu łodygi. Przy dłuższym utrzymywaniu się zbyt niskiego natężenia światła rośliny mogą ginąć.
Zbyt wysokie natężenie światła objawia się tym, że rośliny nie osiągają właściwych rozmiarów. Często też występuje nadmiar barwy czerwonej, nawet u tych gatunków, które normalnie jej nie mają. Barwa zielona nie jest tak soczysta, jak w prawidłowym oświetleniu. Rośliny są zwarte , o krótkich ale mocnych ogonkach i blaszkach liściowych, natomiast system korzeniowy jest w pełni zdrowy.
Problem zbyt wysokiego natężenia światła dotyczy w praktyce tylko gatunków lubiących oświetlenie rozproszone lub nie lubiących bezpośredniego światła słonecznego. Występuje w akwariach oświetlonych długotrwałym światłem naturalnym. Zbyt wysokie natężenie światła można obniżyć, cieniując akwarium lub też zmniejszając moc oświetlenia sztucznego. Do cieniowania przydatne są rośliny pływające, które są dobrze przystosowane do bardzo wysokiego natężenia światła.
Znacznie częściej w akwariach występuje zbyt niskie natężenie światła - szczególnie w wypadku uprawy roślin światłolubnych. Sytuacja taka może być spowodowana zbyt słabym oświetleniem akwarium, ale także cieniowaniem jednych roślin przez inne, a także pochłanianiem światła przez szybę nakrywającą akwarium, z tego też powodu gatunki światłolubne w żadnym wypadku nie powinny być cieniowane, a uprawa tych najbardziej wymagających jest często możliwa tylko w bezpośredniej bliskości doświetlającego źródła światła. Zwykle ogranicza to wtedy dopuszczalną wysokość akwarium, gdyż spadek natężenia światła w miarę wzrostu głębokości jest bardzo znaczny i o wiele większy, niż sugerowały by to nasze wrażenia wzrokowe. Spadek natężenia światła w akwariach bez roślin - oświetlonych z góry i z warstwą ciemnego żwiru na dnie - w miarę wzrostu głębokości. Pozornie paradoksalny wzrost natężenia światła może być wywołany jego odbijaniem się od szyb akwarium.
Zastanawiając się nad problemem oświetlenia akwarium, należy pamiętać, że z reguły największe natężenie ma bezpośrednie oświetlenie słoneczne; znacznie słabsze, ale jeszcze stosunkowo wysokie - rozproszone światło naturalne blisko okna; a w miarę przesuwania się w głąb pomieszczenia natężenie światła szybko spada, szczególnie wtedy gdy słonce nie świeci z tej strony, z której znajduje się okno. W akwariach stosuje się więc zwykle doświetlanie sztuczne, które pozwala poza tym wydłużyć czas oświetlenia w ciemnej połowie roku. Różni specjaliści podają bardzo różną zalecaną moc sztucznego oświetlenia akwarium. Trudno jest tu ustalić jakąś regułę, gdyż zależy to od wymogów uprawianych roślin, natężenia oświetlenia naturalnego, wysokości akwarium i jakości źródeł światła sztucznego.
Natęrzenie światła dziennego w pokoju - wyrażone w procentach natęrzenia na parapecie okna - spada bardzo szybko wraz z oddaleniem się od okna.
Drugą istotną w akwarystyce cechą, która ma znaczny wpływ na rozwój roślin, jest długość fal (widmo) światła oświetlającego akwarium. Wynika to z faktu niejednorodności światła białego oraz niejednakowego wykorzystania światła o różnej długości fal w fotosyntezie.
Światło białe jest mieszaniną różnych barw światłą, a każdej barwie odpowiada określona długość fali świetlnej. W widzialnej dla człowieka części widma promieniowanie o największej długości fali (650 - 760 nm) ma barwę czerwoną, a o najkrótszej (400 - 425 nm) - fioletową. Pomiędzy tymi skrajnymi barwami widma znajdują się pasma o barwie pomarańczowej (595 - 650 nm), żółtej (575 - 595 nm), zielonej (490 - 575 nm) i niebieskiej (425 - 490 nm). Poza skrajną czerwoną częścią widma znajduje się niewidzialne dla człowieka, o dłuższej fali promieniowanie podczerwone (cieplne). Poza fioletowym zakresem widma rozmieszczone jest niewidzialne dla człowieka, ale widzialne dla niektórych zwierząt (np. owadów) promieniowanie ultrafioletowe. Wrażliwość oka ludzkiego na światło o różnej długości fali i jego wykorzystanie w procesie fotosyntezy nie są identyczne.
Fotosynteza zachodzi najefektywniej w świetle pomarańczowym i jasno czerwonym, a następnie w fioletowym i niebieskim. Pozostałe barwy światła są znacznie mniej przydatne. Niektóre rośliny akwariowe są szczególnie wrażliwe na niedobór światła pomarańczowego, podczas gdy inne zadawalają się mniejszym jego udziałem w całości oświetlenia. Jednak przy zbyt dużym jego niedoborze i równocześnie nadmiarze promieni niebieskich i fioletowych również te rośliny reagują negatywnie. Objawia się to tym, że nie wyrastają odpowiednio w górę - "pełzają" przy dnie.
Wszystko to sprawia, że skład światła, które oświetla rośliny, ma pierwszorzędne znaczenie dla ich prawidłowego rozwoju. Zwrócenie uwagi na ten problem jest istotne przy oświetleniu sztucznym, gdyż światło naturalne (słoneczne) już z samej swej natury (pełnego składu) zabezpiecza wymagania roślin. W akwarium umiejscowionym stosunkowo blisko okna, gdzie światło naturalne ma jeszcze dość duże natężenie, typ użytego doświetlenia sztucznego ma więc ewentualnie znaczenie tylko w uprawie szczególnie wrażliwych roślin - ogromna większość roślin w tak umiejscowionym akwarium rośnie dobrze. Kiedy jednak akwarium znajduje się w miejscu stosunkowo słabo oświetlonym w sposób naturalny, problem odpowiednich źródeł światła sztucznego staje się podstawowy.
Stosowane w akwarystyce źródła światła sztucznego można podzielić na dwie grupy, ze względu na sposób wytwarzania przez nie światła:
żarówki, w których źródłem światła jest świecenie rozżarzonego drutu wolframowego wskutek przepływu prądu elektrycznego
lampy wyładowcze, w których źródłem światła jest zjawisko świecenia wywołane wyładowaniem elektrycznym w gazach i parach metali. Powszechnie znanym i stosowanym źródłem światła z tej grupy są świetlówki. Innym typem lamp wyładowczych są lampy rtęciowe i niektóre podobne, stosowane niekiedy do oświetlania dużych akwariów ekspozycyjnych. W warunkach domowych te inne - poza świetlówkami - typy lamp wyładowczych są zwykle zbyt kosztowne i kłopotliwe w stosowaniu.
Światło żarówek charakteryzuje się dużym udziałem fal dłuższych przy małym udziale światła fioletowego i niebieskiego. Wieloletnie doświadczenia akwarystów wskazują, że rośliny dobrze rosną w świetle żarówek, a naturalne barwy są w nim dobrze widoczne.
Żarówki mają jednak trzy istotne wady:
1. są stosunkowo mało wydajne - zużywają 3-5 razy więcej energii niż świetlówki przy tym samym natężeniu emitowanego światła,
2. wytwarzają stosunkowo dużo ciepła, co może być kłopotliwe przy instalowaniu ich w obudowach,
3. mogą wywoływać niepożądany rozwój glonów w akwarium. Obecnie używane są zatem co najwyżej jako dodatek do znacznie bardziej energooszczędnych świetlówek, uzupełniając ich widmo o niezbędną ilość światła pomarańczowego i czerwonego. Jest to szczególnie istotne, gdy akwarysta nie dysponuje świetlówkami o widmie z nienaturalnie dużym udziałem światła długofalowego. Żarówkami można doświetlać całą powierzchnię akwarium, ale racjonalnej jest stosować wybiórcze doświetlanie najbardziej wymagających roślin. Współcześnie dostępne świetlówki podzielić można na dwie grupy:
a) tradycyjne świetlówki rurowe,
b) świetlówki kompaktowe, popularnie zwane energooszczędnymi.
Świetlówki rurowe są jeszcze ciągle w powszechnym użyciu. Mają one wiele niewątpliwych zalet, ale mają również wady. Do zalet należą:
1. wytwarzają znacznie mniej ciepła niż żarówki,
2. zwykle nie wywołują zbyt silnego rozwoju glonów w akwarium.
Do wad świetlówek rurowych należy zaliczyć:
1. nie zawsze odpowiadające roślinom widmo światła,
2. nie zawsze właściwie oddają naturalne barwy roślin i ryb,
3. w miarę zużycia spada natężenie emitowanego przez nie światła, co powoduje konieczność ich wymiany co 6 miesięcy,
4. są stosunkowo skomplikowane w instalacji. Znajomość cech świetlówek rurowych umożliwia jednak przynajmniej częściowe uniknięcie negatywnych skutków ich stosowania. Nowoczesne świetlówki kompaktowe mają natomiast wszelkie zalety świetlówek rurowych, a przy tym są bardziej trwałe (co rekompensuje ich stosunkowo wysoką cenę) i proste w instalacji.
Dla celów akwarystycznych najbardziej przydatne są trzy typy świetlówek specjalnie produkowanych dla doświetlania roślin. Dobór składników, którymi są wypełnione jest taki, aby widmo emitowanego przez nie światła było maksymalnie użyteczne dla roślin. Przykładowo można tu wymienić takie marki, jak Osram 77L-Fluora, Sylvania Gro-Lux, Philips Aqua Relle czy Triton. Można też stosować świetlówki o widmie światła z nienaturalnie dużym udziałem światła długofalowego (np. Osram Lumilux 22, 31, 32 i 42; Osram Dulux 31 i 41; Philips TLD 82, 83 i 92; Sylvania 182, 183 i 193), jednak w takim wypadku konieczna jest ich kombinacja z normalnymi białymi świetlówkami o dużym udziale światła krótkofalowego (cool white), używanymi do oświetlania pomieszczeń, tak aby zapewnić właściwy ze względów estetycznych kolor światła, a równocześnie zapewnić roślinom odpowiedni jego skład.
Znacznie mniej odpowiada roślinom światło świetlówek powszechnie stosowanych do oświetlania pomieszczeń. Jednak również tu występują różnice (często indywidualne) i identycznie oznakowane świetlówek! mogą mieć odmienne widmo światła, możliwe do zaobserwowania bez przyrządów pomiarowych. Doświadczenia wskazują, że do doświetlania akwarium najlepiej wybrać te, których światło już na oko przypomina światło żarówki. Przy odrobinie szczęścia można w świetle takich egzemplarzy uprawiać mniej wymagające gatunki roślin.
Trzecią istotną w akwarystyce cechą oświetlenia jest czas jego trwania w ciągu doby. Dla każdej rośliny niezbędna jest bowiem pewna minimalna ilość węglowodanów wytworzona w czasie fotosyntezy, a więc w czasie oświetlenia. Ilość ta musi być przynajmniej taka, aby wystarczała na pokrycie koniecznych funkcji życiowych rośliny w ciemnym okresie doby, gdy nie zachodzi fotosynteza. Dla wzrostu i rozwoju niezbędna jest odpowiednio duża nadwyżka wytwarzania węglowodanów nad ich zużywaniem w okresie braku oświetlenia. Zwykle w akwariach dla wzrostu roślin wystarcza 10-12 godzin prawidłowego oświetlenia na dobę. Wiele bardzo światłolubnych gatunków wymaga jednak wydłużenia czasu oświetlenia, a niektóre reagują korzystnie na pewne skrócenie.
Problem długości czasu oświetlenia na dobę ma jeszcze poza tym znaczenie w dwu wypadkach: - niektóre gatunki, np. wiele żabienic, może wykształcać liście o różnym kształcie w warunkach "długiego" i "krótkiego" dnia. Utrudnia to wtedy identyfikację posiadanych roślin; - u niektórych roślin wykształcenie części nadwodnej z kwiatami jest ściśle powiązane z długością czasu oświetlenia.
przygotowanie odpowiednie wody dla ryb
javascript:void window.open('http://www.zoologia.szczeniak.pl/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=55', 'win2', 'status=no,toolbar=no,scrollbars=yes,titlebar=no,menubar=no,resizable=yes,width=640,height=480,directories=no,location=no');javascript:void window.open('http://www.zoologia.szczeniak.pl/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=55', 'win2', 'status=no,toolbar=no,scrollbars=yes,titlebar=no,menubar=no,resizable=yes,width=640,height=480,directories=no,location=no');
javascript:void window.open('http://www.zoologia.szczeniak.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=55&Itemid=6&pop=1&page=0', 'win2', 'status=no,toolbar=no,scrollbars=yes,titlebar=no,menubar=no,resizable=yes,width=640,height=480,directories=no,location=no');javascript:void window.open('http://www.zoologia.szczeniak.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=55&Itemid=6&pop=1&page=0', 'win2', 'status=no,toolbar=no,scrollbars=yes,titlebar=no,menubar=no,resizable=yes,width=640,height=480,directories=no,location=no');
Ryby pochodzące z różnych biotopów mają też określone wymagania co do składu wody. Skład wody najbardziej zbliżony do naturalnego jest często podstawą sukcesu w hodowli ryb akwariowych. W akwarium istotne znaczenie mają takie właściwości wody, jak: temperatura, zawartość tlenu, odczyn (pH), twardość ogólna wody (dGH), twardość węglanowa, zawartość związków azotowych.
Temperatura. Większość ryb tropikalnych najlepiej rozmnaża się w wodzie o temp. 24oC. Różnice występujące u poszczególnych gatunków omówione zostały przy ich szczegółowym opisie.
Zawartość tlenu. Ilość tlenu rozpuszczonego w wodzie zmniejsza się wraz ze wzrostem temperatury. Mimo że ryby tropikalne żyjące w wodach ciepłych można uważać za stosunkowo niewrażliwe na zawartość tlenu w wodzie, to jednak bez tlenu one obejść się nie mogą. Odpowiednie natlenienie wody można zapewnić wkładając do niej porowate kamienie, przez które tłoczymy powietrze, a w przypadku dobrze oświetlonego zbiornika - przez obsadzenie go odpowiednią ilością roślin.
Odczyn wody. Ryby są bardzo wrażliwe na odczyn wody. Jest on uwarunkowany stężeniem jonów wodorowych roztworze. Może być obojętny (pH 7), zasadowy (pH>7) i kwaśny (pH<7). Większość ryb toleruje wahania odczynu wody w granicach pH 5,5-9,0.
Optymalny odczyn wody w hodowli narybku podany jest w opisie każdego gatunku.
Twardość wody. Zależy od zawartości wapnia (Ca), magnezu (Mg) i ich związków. Do oznaczania twardości wody najczęściej stosowana jest skala niemiecka. Twardość ogólną oznacza się jako dGH, a twardość węglanową, najistotniejszą w rozwoju jaj, jako dCH. Stosując tą skalę można wydzielić następujące grupy:woda bardzo miękka 0-5 dGH woda miękka 5-10 dGH woda średnio twarda 10-20 dGH woda twarda 20-30 dGH woda bardzo twarda 30 dGH
Do pomiaru twardości ogólnej i węglanowej używa się barwnych wskaźników.Zawartość związków azotowych w wodzie. Bardzo szkodliwym czynnikiem, często pomijanym przez akwarystów, jest obecność substancji azotowych w akwarium. Rozkład materii organicznej (kał, mocz, rozkładający się pokarm itp.) doprowadza do gromadzenia się w wodzie białek. Białka te są rozkładane w wodzie przez bakterie na peptydy i aminokwasy: w wyniku następujących procesów uwalnia się amoniak (NH3), silnie toksyczny, a w połączeniu z wodą tworzącą wodorotlenek amonowy (NH4OH). W wyniku dalszej działalności mikroorganizmów amoniak jest utleniany do dwutlenku azotu (NO2), który następnie przechodzi w nieco mniej trujący trójtlenek (NO3). Te chemiczne przemiany stanowią proces biologicznego samooczyszczania wody. Przesycenie wody dwu- i trójtlenkiem azotu powoduje proces odwrotny - redukcję NO3 poprzez NO2 do NH3, co z kolei stwarza niebezpieczeństwo ponownego zatrucia ryb. Jak z tego wynika, długo nie zmieniana woda, zwłaszcza w przepełnionym rybami akwarium bez roślin, staje się środowiskiem trującym. Z tego powodu trzeba co dwa tygodnie wymienić około 25% wody w akwarium. W akwariach przepełnionych, w zależności od zasiedlających je gatunków, raz na tydzień powinno wymieniać się 75-100% wody. Obecność trujących tlenków azotu można stwierdzić specjalnym odczynnikiem zmieniającym kolor w zależności stężenia NO2.
Urządzenie akwarium
javascript:void window.open('http://www.zoologia.szczeniak.pl/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=54', 'win2', 'status=no,toolbar=no,scrollbars=yes,titlebar=no,menubar=no,resizable=yes,width=640,height=480,directories=no,location=no');javascript:void window.open('http://www.zoologia.szczeniak.pl/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=54', 'win2', 'status=no,toolbar=no,scrollbars=yes,titlebar=no,menubar=no,resizable=yes,width=640,height=480,directories=no,location=no');
javascript:void window.open('http://www.zoologia.szczeniak.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=54&Itemid=6&pop=1&page=0', 'win2', 'status=no,toolbar=no,scrollbars=yes,titlebar=no,menubar=no,resizable=yes,width=640,height=480,directories=no,location=no');javascript:void window.open('http://www.zoologia.szczeniak.pl/index2.php?option=com_content&task=view&id=54&Itemid=6&pop=1&page=0', 'win2', 'status=no,toolbar=no,scrollbars=yes,titlebar=no,menubar=no,resizable=yes,width=640,height=480,directories=no,location=no');
Panuje przekonanie, że człowiek pracujący zawodowo nie ma czasu na utrzymywanie akwarium w należytym porządku. Opinia ta może być słuszna, jeśli praca wymaga kilkudniowych wyjazdów z domu, choć nawet i wtedy współczesna technika może pomóc. Odpowiednio wyposażone akwarium, obficie obsadzone roślinami i, co jest szczególnie ważne, nie przepełnione chaotyczną zbieraniną ryb, będzie dobrze funkcjonowało nie absorbując zbytnio właściciela. Szczególnie należy zwrócić uwagę na następujące, podstawowe zasady: usytuowanie akwarium w mieszkaniu musi harmonizować z urządzeniem wnętrza;im większe jest akwarium, tym mniej wymaga pracy i tym większych można oczekiwać sukcesów;konieczne jest przeznaczenie 5-10 minut dziennie na karmienie ryb i około 1 godziny tygodniowo na różne prace porządkowe, tylko bowiem dobrze utrzymane akwarium i zdrowe ryby przyczyniają się do podniesienia estetyki wnętrza;akwarystyka nie jest tanim hobby; trzeba się więc dobrze zastanowić i dokładnie ocenić swoje możliwości finansowe.
Na początku z pewnością nie wszystko będzie szło dobrze - uczynienie z akwarium dekoracyjnego elementu wnętrza wymaga doświadczenia i ogromnej cierpliwości. Nie wystarczy wydać mnóstwo pieniędzy, urządzić akwarium, a następnie pozostać jedynie widzem. Raz dziennie ryby dostawać muszą odpowiedni pokarm. Może on też być podawany dwa razy dziennie w mniejszych porcjach. Co dwa tygodnie trzeba spuścić jedną czwartą wody i zastąpić ją odstaną wodą wodociągową o tej samej temperaturze. Nie jest to jeszcze koniec naszych obowiązków. Jeśli ryby w akwarium są odpowiednio karmione przez cały rok, mogą wytrzymać trzytygodniową głodówkę - oczywiście tylko ryby dorosłe. Niedopuszczalne jest wsypywanie do akwarium większej ilości pokarmu "na zapas", ponieważ substancje organiczne ulega ją błyskawicznemu rozkładowi w ciepłej wodzie. Pojemność akwarium powinna wynosić co najmniej 50 litrów, tylko wyjątkowo można stosować mniejsze. W hodowli małe akwaria służyć mogą tylko jako pomocnicze. Jeśli akwarium traktowane jest wyłącznie jako ozdobne, lepiej gdy jest to jeden duży zbiornik (100-500 l). Jeśli natomiast zamierza się rozmnażać ryby. trzeba zakupić większą liczbę zbiorników i poświęcić temu hobby większą ilość czasu. Akwarium musi mieć stałą lokalizację; idealne jest miejsce ze stałą ilością rozproszonego światła dziennego, ale nie jest to konieczne. Może ono także być umieszczone w najciemniejszym miejscu w pokoju; wówczas jednak światło słoneczne musi być uzupełniane oświetleniem sztucznym włączanym na 12 godzin dziennie.
Kilka porad, które mogą pomóc w urządzaniu akwarium dekoracyjnego
Oglądając pięknie urządzone przez fachowców akwaria dekoracyjne, można napotkać takie, które budzą natychmiastowy zachwyt i trudno oderwać od nich wzrok. Właśnie takie akwarium jest tym, które chciałoby się mieć w domu. Łacińskie powiedzenie mówi co prawda, że "De gustibus et coloribus non est disputandum". Co można przetłumaczyć jako "O upodobania i kolory nie należy się sprzeczać", ale istnieją jednak pewne ogólne prawidłowości i sposoby, przestrzeganie których łatwiej pozwala osiągnąć dobry efekt dekoracyjny. Przedstawimy niektóre z nich z nadzieją, że pomoże to akwarystom.
Zachowanie głębi obrazu jest bardzo ważne. Obserwując uważnie żywe organizmy lub przedmioty znajdujące się w napełnionym wodą akwarium zauważymy, że są one jakby przybliżone do obserwatora. Jest to skutek załamywania się promieni świetlnych, które sprawia, że akwarium ma pozornie niewielką szerokość - głębię obrazu. Dlatego też jeżeli chcemy, aby nasze akwarium dobrze wyglądało i sprawiało naturalne wrażenie, musimy postarać się w miarę możliwości zrekompensować to zjawisko.
Możliwe są tu dwa sposoby, które dla lepszego efektu powinny być zastosowane łącznie:
- akwarium nie powinno być zbyt wysokie w stosunku do szerokości. Z tego względu, jak też dla lepszego wykorzystania światła z górnego oświetlenia dobrze jest, jeżeli wysokość akwarium nie jest większa od jego szerokości;
- sposób rozmieszczenia roślin i elementów dekoracyjnych powinien być taki, aby pogłębiał wrażenie głębi obrazu. Reguły takiej kompozycji są znane od dawna w malarstwie, fotografice i sztuce urządzania ogrodów. Generalnie sprowadzają się one do tego, że rośliny i elementy dekoracyjne powinny być rozmieszczone w taki sposób, aby istniała możliwość spojrzenia "po skosie" od frontu do tylnej części akwarium, wzdłuż linii wyznaczonej przez swoistą "aleję" lub "wąwóz". Rolę takiej alei pełnić może grupa nisko rosnących roślin jednego gatunku, przebiegająca skośnie od frontu do tylnej części akwarium, wśród nieco wyższych roślin innych gatunków.
Najlepiej wyglądają rośliny o jasnozielonych liściach, okresowo skracane i dobrze to znoszące (!), aby nie wyrastały zbyt wysoko (np. Heteranthera wstenfollia, Lobelia cardinalis). Nadają się też tu krótkolistne formy Echinodorus quadricostatus i Sagittana natans. Można użyć też drobnych zwartek (np. Cryptocoryne x willisii) lub ukorzenionych w podłożu roślin Anubias larterivar. nana, ale aleja jest wtedy znacznie ciemniejsza i raczej przypomina wąwóz. Efekt wąwozu wystąpi najpełniej, jeżeli zamiast roślin użyjemy odpowiedniej wielkości leżącego płaskiego lignitu lub korzenia. Dodatkowo efekt głębi podkreślają zdecydowanie wysokie rośliny wysadzone z tyłu po obu stronach alei.
Ważne jest również to co widzimy za akwarium. Nawet najbardziej efektownie urządzone wewnątrz, zarośnięte roślinami i zasiedlone rybami akwarium traci wiele na swym wyglądzie, gdy za jego tylną szybą widać barwę i wzór ściany w mieszkaniu. Niezbędne jest zatem odpowiednie, umieszczenie za tylną szybą tło, które pozwoli uzyskać wrażenie większej naturalności. Najlepsze wrażenie sprawia tło o naturalnie szarozielonej lub ciemnooliwkowej barwie. Jeżeli zastosowanie tła nie jest wskazane (np. może przeszkadzać w dostępie światła naturalnego), to należy zwrócić uwagę, aby to, co znajduje się poza akwarium nie psuło wrażenia estetycznego.
Niskie rośliny z przodu, wysoko wyrastające gatunki - z tyłu i po bokach akwarium. Ta zasada obsadzania akwarium jest powszechnie podawana w książkach dla początkujących akwarystów. Generalnie jest słuszna, gdyż zapewnia pewną przejrzystość akwarium, w którym wysokie rośliny nie zasłaniają widoku. Nie należy jej jednak stosować bezkrytycznie - często korzystnie wygląda nawet bardzo wysoka roślina - lub ich grupa - posadzona z przodu albo w części środkowej akwarium. Szczególnie ozdobne mogą być "kolumny" z wysokich, pionowo rosnących roślin, sięgające aż po lustro wody.
Grupowe sadzenie roślin uwidacznia ich walory dekoracyjne. Tylko niektóre rośliny wyróżniają się i są dobrze widoczne w zarośniętym akwarium wtedy, gdy są posadzone pojedynczo. Dotyczy to przede wszystkich większych żabienic, grzybieni, Sagittaria platyphylla, czy Crinum thaianum. Większość roślin posadzone pojedynczo nie wyróżnia się wśród innych i "ginie w tłumie". Dlatego też, jeżeli chce się w pełni wykorzystać ich walory dekoracyjne, powinno się sadzić je w grupach po kilka, a nawet kilkanaście egzemplarzy. Z biegiem czasu grupy takie mogą powstać również poprzez naturalne rozmnażanie się roślin, ale jest to proces długotrwały i wymaga zarezerwowania odpowiedniego miejsca w akwarium już w momencie jego urządzania. Sadząc rośliny w grupach, akwarysta może stanąć przed problemem, że nie uda mu się pomieścić wszystkich tych gatunków, które chciałby mieć w swoim akwarium. Naprawdę jednak lepiej zrezygnować z części gatunków, aby pozostałe mogły w pełni zaprezentować swe walory. Wielogatunkowa mieszanina pojedynczych roślin jest zwykle mniej dekoracyjna, niż obsadzanie akwarium gatunkowymi grupami roślin.
Kontrastujące ze sobą gatunki powinny być sadzone obok siebie. Rozmieszczenie gatunków w akwarium jest uwarunkowane przede wszystkim ich wymaganiami świetlnymi i wysokością. Jednak oprócz tych uwarunkowań istnieje jeszcze jedno ważne kryterium - rośliny lepiej się prezentują, jeżeli obok siebie zestawione są gatunki o kontrastującym wyglądzie. Przykładowo: jasnozielone rośliny wyróżniają się na tle ciemniejszych i odwrotnie; gatunki o delikatnych, powycinanych liściach wspaniale się prezentują obok gatunków o dużych, nie powycinanych blaszkach liściowych. Pamiętajmy - kontrasty barw i kształtów bardzo ożywiają optycznie świat roślin w akwarium.
"Epifity" potęgują wrażenie pierwotności i naturalności akwarium. W wilgotnych lasach tropikalnych powszechna jest grupa roślin określana jako epifity. Są to rośliny, które nie zakorzeniają się w glebie, lecz osiedlają się na pniach i gałęziach drzew. Ich korzenie zwisają swobodnie lub też oplatają podłoże, na którym roślina jest osiedlona, i są dobrze widoczne dla obserwatora. Tego typu rośliny kojarzą się z pierwotną przyrodą, tak trudną już do znalezienia w Europie. W akwarium można stworzyć namiastkę epifitów za pomocą roślin porastających podwodne przedmioty. Znakomicie potęguje to wrażenie, że nasze akwarium jest fragmentem dzikiej fascynującej przyrody, a uzyskany w ten sposób efekt dekoracyjny wart jest zachodu.
W akwarium najefektywniej wyglądają "epifity" porastające dekoracyjne korzenie, ale możliwe jest też ich umocowanie na innych przedmiotach, np. do przyssawki na szybie. Rośliny przymocowuje się do podłoża (np. przywiązuje żyłką wędkarską), a po pewnym czasie korzenie naszych "epifitów" obrastają podłoże, przy czym są dobrze widoczne. Część z nich pozostaje swobodnie w wodzie, co potęguje wrażenie "pierwotności". Do wykorzystania jako epifity nadaje się Anubias barterivar. nana, Microsorumpteropus, Bolbitis heudelotii Yesiculana dubyana.
podłoże w awkarium
javascript:void window.open('http://www.zoologia.szczeniak.pl/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=53', 'win2', 'status=no,toolbar=no,scrollbars=yes,titlebar=no,menubar=no,resizable=yes,width=640,height=480,directories=no,location=no');javascript:void window.open('http://www.zoologia.szczeniak.pl/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&am...
Euromaster