Zagadnienia egzamin pedagogika opracowane.docx

1)   Definicja pedagogiki i wychowania

Pedagogika – „gr.- kierowanie dzieckiem” jednorodna nauka zajmująca się całością zjawisk wychowawczych, tzn. warunkami, w których one przebiegają, celami, którym mają służyć, treścią działalności wychowawczej i metodami, które mają jej zapewnić skuteczność         (Bogdan Suchodolski).

Pedagogika – nauka społeczne o wychowaniu, której przedmiotem jest działalność wychowawcza, mająca na celu wyposażenie całego społeczeństwa – a przede wszystkim młodego pokolenia w wiedzę, sprawności ogólne i zawodowe, zainteresowania, system wartości, postawy i przekonania oraz przysposobienie do oddziaływania na własny rozwój.

Rodzaje pedagogiki:

·         Przedszkolna à nauczanie dzieci w wieku przedszkolnym

·         Wczesnoszkolna

·         Opiekuńczo-wychowawcza

·         Resocjalizacyjna

·         Systemów oświatowych

·         Andragogika -à szkoły wyższej, zajmuje się osobami dorosłymi

·         Pedeutologiaà nauka o nauczycielach

·         Specjalna à zajmuje się dziećmi specjalnej troski

o        Tyflopedagogika àzajmuje się kształceniem osób niewidomych

o        Surdopedagogika àobejmuje kształcenie osób głuchych

o        Oligofrenopedagogika à kształcenie osób upośledzonych

·         Rodzinna

·         Pozaszkolna

·         Harcerska

Działy pedagogiki – dydaktyka i teoria wychowania

Wychowanie à świadomie organizowana działalność społeczna, oparta na stosunku wychowawczym między wychowankiem a wychowawcą, której celem jest wywoływanie zamierzonych zmian w osobowości wychowanka. Zmiany te obejmują zarówno stronę poznawczo instrumentalną, związaną z poznaniem rzeczywistości i umiejętnością oddziaływania na nią jak i stronę emocjonalno motywacyjną, która polega na kształtowaniu stosunku człowieka do świata i ludzi, jego przekonań i postaw układu wartości i celu życia.

Wyznaczniki wychowania à jest świadome i celowe, czyli intencjonalne

Dziedziny wychowania

·         Umysłowe (intelektualne)

·         Moralne ( społeczno-moralne)

·         Obywatelskie

·         Estetyczne

·         Fizyczne (w zdrowym ciele zdrowy duch)

\

2)   Szkoła, jej funkcje cele i zadania

Rodzaje szkół:

·         tradycyjna- głównym zadaniem jest umożliwienie uczniom zdobywania wiedzy. Podzielona na przedmioty.

·         progresywna- uczy rozwiązywania problemów, uczy umiejętności praktycznych i twórczego wykorzystywania wiedzy zdobytej, przygotowuje do samorealizacji i samokształcenia. Nacisk na myślenie

·         skoncentrowana na rozwoju psychicznym – ten model szkoły koncentruje uwagę na psychicznych problemach ludzi związanych ze szkołą. Szkoła powinna pomagać ludziom poznawać samych siebie, uczyć porozumiewania się z innymi i tego w jaki sposób odnaleźć spokój wewnętrzny.

Funkcje szkoły

·         dydaktyczna – po prostu szkoła uczy ;)

·         wychowawcza wszechstronny rozwój osobowości ucznia (postawa etyczna, samoakceptacja, umiejętności interpersonalne

·         opiekuńcza pełna odpowiedzialność za ucznia

Cele szkoły to:

·         poznanie tradycji, historii i kultury społeczeństwa polskiego na tle szerszego dorobku cywilizacyjnego ludzkości

·         wyposażenie w wiedzę potrzebną do funkcjonowania w świecie i stosowania jej w praktyce

·         wytworzenie chęci służenia ojczyźnie i poczucie odpowiedzialności za państwo polskie

·         przygotowanie do funkcjonowania w demokratycznym społeczeństwie obywatelskim

·         wytworzenie stałej tendencji do zdobywania wiedzy, samokształcenia i

samo-poznawania wraz z umiejętnością skutecznego podejmowania działań w tej dziedzinie,

·         wyrobienie otwartej postawy wobec ludzi należących do innych narodów i społeczeństw

·         wyrobienie umiejętności porozumiewania się z innymi,

·         kształtowanie umiejętności prawidłowych kontaktów interpersonalnych

·         rozwijanie postawy prozdrowotnej i proekologicznej.

·         kształtowanie wszechstronnego rozwoju osobowości (odkrywanie swoich pasji, zdolności, umiejętności)

Ogniwa procesu dydaktyczno wychowawczego(7 ogniw):

·         tworzenie ładu wewnętrznego i zewnętrznego,

·         poznawanie faktów na lekcji

·         kształtowanie pojęć, zasad, teorii

·         wiązanie teorii z praktyka

·         kształtowanie umiejętności i nawyków

·         utrwalenie wiadomości i umiejętności

·         kontrola i ocena wyników kształcenia

Zasady dydaktyczne à ogólne normy postępowania dydaktycznego, których przestrzeganie umożliwia realizację celów kształcenia

Schemat organizacji lekcji

·         zorganizowanie uczniów do pracy

·         kontrola pracy domowej

·         podanie tematu lekcji

·         podsumowanie, utrwalenie i zastosowanie wiedzy

·         zadanie pracy domowej

3)   Strategie nauczycielskie i uczniowskie

ROLE PEŁNIONE PRZEZ NAUCZYCIELA:

·         wpływanie na wszechstronny i indywidualny rozwój ucznia

·         reprodukcja porządku społecznego

·         wprowadzenie w kulturę duchową

Role pełnione przez nauczyciela w czasie lekcji:

·         Organizatorsko-kierowniczaà nauczyciel jest organizatorem pracy całej klasy w toku lekcji – do niego należy sformowanie celów, zapewnienie środków i doprowadzenie do realizacji planu, który został przez niego wcześniej przygotowany.

o       Bycie strażnikiem czasuà dbanie o rytm i właściwą sekwencję zdarzeń

o       Panowanie porozumiewaniem się à określenie, kto, o czym i kiedy ma mówić

o       Dysponowanie pomocami naukowymi

o       Utrzymanie porządku i dyscypliny

·         Osoba mobilizująca do nauki à zadaniem nauczyciela jest odpowiednie zmotywowanie ucznia do nauki, zainteresowanie go danym tematem

·         Osoba ułatwiająca uczniom pracę à udzielanie pomocy osobom uczącym się

·         Osoba doradzająca uczniom à udzielanie wsparcia w razie niepowodzenia szkolnego, załamania, osoba podnosząca na duchu

·         Ekspertà specjalista w zakresie danego przedmiotu

·         Rola bycia sprawiedliwym à nauczyciel powinien indywidualizować wymagania, tok nauki itp.

Sposoby wywierania wpływu na wychowanków:

·         Przez operowanie informacjami (przekonywanie)

·         Przez nagradzanie zachowań pożądanych

·         Przez przymus i karanie zachowań niepożądanych

·         Przez powoływanie się na czyjś autorytet

·         Przez odwołanie się do wspólnoty

·         Przez odwoływanie się do siły prawa czy przepisu

·         Przez bycie modelem (przykładem)

Strategie nauczyciela

Strategie przetrwania :

·         Strategia oswajaniaà maksymalne przystosowanie uczniów do szkolnych realiów i zasad.

·         Strategia dominowania à nauczyciel może robić użytek z tego, że są więksi i silniejsi niż uczniowie. czyni to poprzez: stwierdzenie ze nauczyciel ma zawsze rację, ośmieszanie ucznia, groźby,

·         Fraternizacja à nauczyciel próbuje upodobnić się do uczniów i przez to wejść w ich świat i w ten sposób zaprzyjaźnić się z nimi. Może to robić poprzez wygląd, mowę i zainteresowania.

·         Posługiwanie się rytuałem i rytmem àrytuał ma zwiększyć  posłuch wobec idei porządku.

·         Terapia zajęciowa à pogląd że należy ciągle coś robić bez względu na to czy to ma sens. Nauczyciel zajmuje uczniów czymś, zapełnienie czasu czymś  typu gra itp.

·         Zamiana pracy na grę à gra jest kojarzona z czymś przyjemnym – nauczyciel przerabia zadania tak by były atrakcyjne i przez to zwiększa swój prestiż

·         Wycofanie się i nieobecność à nauczyciel rozpoczyna lekcje później i kończenie wcześniej, bycie nieobecnym „duchem”, nie zwracanie uwagi na to co robią uczniowie.

·         Moralizowanie à przypisywanie sobie samemu wzniosłych motywów.

STRATEGIE UCZNIOWSKIE

Strategie kooperacji

·         Podlizywanie sięàuczeń stara się wkraść w łaski nauczyciela co jest dla niego korzystne. metoda skuteczna wobec nauczycieli uległych, zakompleksionych, niepewnych

·         Staranie się, aby nie podpaść à uczeń ukrywa słowa i czyny, które mogłyby się nie podobać.  Uczeń stara się nie wywołać złego wrażenia.

·         Podporządkowanie optymistyczne à (szczególnie w szkole podstawowej)  uczniowie podporządkowują się zasado panującym w szkole. Uczeń wie po co idzie do szkoły, jest w stanie współpracować, nie buntuje się.

·         Podporządkowanie instrumentalne à  wybiórcze, uczeń akceptuje tylko to co przynosi mu korzyści i zaspokaja jego potrzeby.

·         Rytualizm à pozytywne nastawienie do środków i metod stosowanych w szkole ale obojętność w stosunku do jej celów. „do szkoły chodzić trzeba”

·         Oportunizm à uczeń czasem łamie regulamin ale ogólnie podporządkowuje się, przyjmuje i akceptuje kary. Obojętność wobec celów, środków i reguł obowiązujących w szkole.

Strategie przetrwania

·         Podporządkowanie się z dystansem (wykonuje polecenia ale jego mimika i gesty zdradzają jego prawdziwą postawę. Na granicy podporządkowania się i przetrwania) uczeń przykładowo zwleka ze zrobieniem zadania

·         Szwejkiem uczniowie wiedza że jest nad nimi w...