Roman Brandstaetter
Jezus z Nazarethu
Zakład Nagrań i Wydawnictw
Związku Niewidomych
Warszawa 2000
Tłoczono pismem punktowym dla niewidomych w Drukarni Zakładu Nagrań i Wydawnictw ZN,
Warszawa, ul. Konwiktorska 9
Przedruk: Instytut
Wydawniczy "PAX",
Warszawa 1997
Korekta:
I. Stankiewicz i K. Markiewicz
Słowniczek terminów hebrajskich
Abadon - według wierzeń żydowskich najgłębsza część piekła, uosobiona w postaci Anioła Otchłani.
Abijam - Abiasz.
Adar - dwunasty miesiąc w kalendarzu żydowskim, odpowiadający okresowi od nowiu lutego do nowiu marca.
Am haarec - dosłownie: lud ziemi. Prostak, nieuk, nie przestrzegający przepisów Tory.
Anawim Jahwe - Ubodzy Pana.
Andraj - Andrzej. Św. Andrzej Apostoł.
Aron Hakodesz - Święta Arka w synagodze, zawierająca Zwoje Pisma Świętego.
Aszeret Hadewarim - Dziesięcioro Przykazań.
Aw - piąty miesiąc w kalendarzu żydowskim, odpowiadający okresowi od nowiu lipca do nowiu sierpnia.
Badchan - wesołek na godach weselnych, pełniący często obowiązki starosty weselnego.
Bachurim - chłopcy.
Bar micwe - dosłownie: syn obowiązku. Tak się nazywa w Izraelu trzynastoletni młodzieniec, który podczas uroczystości konfirmacji nabywa prawa pełnoletniego wyznawcy Jahwe.
Baruch Haszem - Pochwalone niech będzie Imię (Pana).
Batlanim - dosłownie: ubodzy próżniacy. Ponieważ w nabożeństwie żydowskim musiało uczestniczyć co najmniej dziesięciu mężczyzn, zarząd synagogi opłacał dziesięciu ubogich (asara batlanim), którzy codziennie rano i wieczór obowiązani byli zjawiać się w domu modlitwy, a ich obecność umożliwiała regularne odprawianie modłów.
Beer majim hajim - studnia wody żywej.
Bemidbar - Na pustyni. Hebrajska nazwa Księgi Liczb.
Bereszit - "Na początku". Pierwsze słowa Księgi Rodzaju, od których pochodzi hebrajska nazwa Księgi.
Beth hakneseth - dom modlitwy, synagoga.
Beth hamidrasz - szkoła wyższa, akademia.
Beth hasefer - szkoła początkowa.
Bimah - podwyższenie, ustawione na środku synagogi. Na bimah odczytywali Izraelici wersety Pisma Świętego i wygłaszali mowy objaśniające (kazania).
Bracha - błogosławieństwo.
Cedakah - sprawiedliwość, dobry uczynek.
Chalila! - okrzyk: Niechaj to będzie od nas dalekie! Uchowaj Boże!
Chamsin - gorący wiatr od pustyni.
Chanuka - Święto Świateł.
Chazan - sługa synagogalny, często pełniący również obowiązki nauczyciela w szkole początkowej.
Chochma - mądrość.
Chote beegel - wielki grzech, popełniony wobec Boga, na przykład modlitwa do złotego cielca.
Dewarim - "W te słowa". Pierwsze słowa Księgi Powtórzonego Prawa, od których pochodzi hebrajska nazwa Księgi.
El - Bóg.
El Elion - Bóg Najwyższy.
El Haj - Bóg Żywy.
El Olam - Bóg Świata.
El Szaddaj - Bóg Wszechmocny.
Eleazar - Łazarz.
Elijahu - Eliasz.
Elisza - Elizeusz, prorok.
Eliszeba - Elżbieta.
Elohe Haszamajim - Bóg Niebios.
Erec Hakodesz - Ziemia Święta.
Erew jom tow - wieczór poprzedzający dzień świąteczny.
Gan Eden - dosłownie: ogród rajski. Raj.
Ge Hinom - dosłownie: Dolina Hinoma. Gehenna.
Geth Szemanim - tłocznia oliwy. Gethsemani.
Golan - hebrajska nazwa gór Gaulanitis.
Hag Hasukot - Święto Namiotów.
Hagada - zbiór opowiadań historycznych, anegdot i przypowieści, za pomocą których uczeni w sposób przystępny nauczali naród Izraela.
Haisza - niewiasta.
Halacha - Tradycja Starszych, zbiór przepisów rytualnych. Halachę wykładali uczeni w wyższych uczelniach.
Halfi - Alfeusz (po grecku: Klopas, Kleofas).
Hallel Hagadol - Wielki Psalm (Ps 113_#118), śpiewany przez lewitów podczas nabożeństwa w Świątyni Pańskiej.
Hana - Anna.
Hanan ben Sethi - Hanan syn Setiego. Annasz, arcykapłan.
Hanuth - miejsce posiedzeń Sanhedrynu.
Hosea - Ozeasz, prorok.
Jaakow - Jakub.
Jaakow ben Halfi - Jakub syn Alfeusza. Św. Jakub Młodszy, Apostoł, krewny Jezusa.
Jaakow ben Zebadia - Jakub syn Zebedeusza. Św. Jakub Starszy, Apostoł.
Jam Hamelach - Morze Soli. Morze Martwe.
Jam Kinereth - hebrajska nazwa Jeziora Galilejskiego (Jeziora Genezaret), używana w Starym Testamencie.
Jecer hara - zła skłonność.
Jecer tow - dobra skłonność.
Jechezkel - Ezechiel, prorok.
Jehojakim - Joachim.
Jehuda ben Halfi - Juda syn Alfeusza, brat Jakuba Młodszego. Św. Juda Tadeusz, Apostoł, krewny Jezusa.
Jeremijahu - Jeremiasz.
Jeruszalajim Hakodesz - Święta Jerozolima.
Jesaja - Izajasz.
Jeszua ben Sira - Jezus syn Syracha.
Jeszurun - Sprawiedliwy, Pobożny. Honorowa nazwa Izraela.
Jicchak - Izaak.
Jiszmael - Ismael syn Abrahama i Hagar.
Johanan ben Zebadia - Jan syn Zebedeusza. Św. Jan Apostoł i Ewangelista.
Johanan ben Zecharia - Jan syn Zachariasza. Św. Jan Chrzciciel.
Jom Kippur - Dzień Pojednania.
Jona - Prorok Jonasz.
Josef bar Nabuah - Józef syn Nabuaha. Barnaba.
Josef ben Jaakow - Józef syn Jakuba. Św. Józef, cieśla.
Kadisz - uroczysta modlitwa pochwalna. Z biegiem wieków stała się modlitwą za zmarłych.
Kfar Nahum - dosłownie: Wieś Nahuma. Kafarnaum.
Kidusz - błogosławieństwo zmawiane nad kielichem wina podczas uczty szabatowej lub świątecznej.
Kinoth - Treny.
Kislew - dziewiąty miesiąc w kalendarzu żydowskim, odpowiadający okresowi od nowiu listopada do nowiu grudnia.
Kittim - nazwa oznaczająca zewnętrznych wrogów Izraela. Według Millar Murrowsa ("More Light on the Dead Sea scrolls", 1958) nie należy utożsamiać Kittim z Rzymianami.
Kodesz Hakodeszim - Święte Świętych.
Kodesz Israel - Święty Izraela. Bóg.
Kodesz Jahwe - Bóg.
Kohelet - Eklezjastes.
Kohen - kapłan.
Kohen hagadol - arcykapłan.
Lewi Mataj - Lewi Mateusz. Św. Mateusz, Apostoł i Ewangelista.
Maasim rajim - złe uczynki.
Maftir - mąż, którego w dowód szacunku dla jego wiedzy i mądrości zapraszano do wygłoszenia, na zakończenie nabożeństwa w synagodze, mowy objaśniającej (kazania).
Makom Hakodesz - Miejsce Święte, uświęcone Obecnością Boga.
Malach Hamowet - Anioł Śmierci.
Malach Jahwe - Anioł Pana.
Malchut Haszamajim - Królestwo Niebieskie.
Maleachi - Malachiasz, prorok.
Marcheszwan - ósmy miesiąc w kalendarzu żydowskim, odpowiadający okresowi od nowiu października do nowiu listopada.
Mariamne (aram.) - jedna z pochodnych form imienia Miriam. Maria.
Maszal - przypowieść.
Mechaszef - czarodziej, uprawiający magię.
Melachim - Księgi Królewskie.
Melech Haszamajim - Król Niebios.
Merom - hebrajska nazwa jeziora Hule.
Mesith - zwodziciel.
Meszalim - hebrajska nazwa Księgi Przypowieści.
Mezuza - pudełeczko przytwierdzone do drzwi. Zawiera przykazania Boże, wypisane na kawałku pergaminu.
Micha - Micheasz, prorok.
Micraim - Egipt.
Midbar - pustynia.
Midrasz - opowiadanie, które, nawiązując do wypadku historycznego, w sposób obrazowy i budujący wyjaśnia słowa Pisma Świętego.
Mikwa - kąpiel rytualna, oczyszczająca.
Miriam - Maria.
Miszpacha - rodzina.
Mohel - mężczyzna dokonujący rytualnego aktu obrzezania.
Mosze Rabenu - Mojżesz, nasz nauczyciel.
Nabi - prorok.
Nathanael ben Tolmaj - Św. Bartłomiej, Apostoł.
Nazir - Nazyrejczyk. Mąż, który złożył uroczysty ślub, że przez całe życie lub przez pewien okres czasu nie będzie obcinał włosów i zachowa wstrzemięźliwość od napojów alkoholowych.
Nigun - melodia.
Nisan - pierwszy miesiąc w kalendarzu żydowskim, odpowiadający okresowi od nowiu marca do nowiu kwietnia.
Niszmat kol haj - początek hymnu śpiewanego w synagogach podczas szabatowego nabożeństwa. Hymn ten napisał według tradycji żydowskiej Saul z Tarsu (Św. Paweł Apostoł). Por. "Das judische Jahr, judische Religion, gestern und heute" von Rabbiner dr Manfred Swarsensky, Berlin 1935, s. 54.
Or - światło.
Pesach - Pascha.
Riwkah - Rebeka, żona Izaaka, matka Jakuba i Ezawa.
Rosz hakneseth - przewodniczący synagogi.
Rosz Haszana - Nowy Rok.
Ruach Hakodesz - Duch Święty.
Sagan - dowódca straży świątynnej.
Saraj - Sara, żona Abrahama.
Siwan - trzeci miesiąc w kalendarzu żydowskim, odpowiadający okresowi od nowiu maja do nowiu czerwca.
Sukot - Święto Namiotów.
Symeon ben Jona - Szymon syn Jony. Św. Piotr Apostoł.
Szacharit - modlitwa wieczorna.
Szamasz - sługa synagogalny.
Szechina - Obecność Boża w narodzie Izraela.
Szelijach - posłaniec - apostoł.
Szelomo - Salomon.
Szema - najświętsza modlitwa w liturgii żydowskiej, zaczynająca się od słów "Szema Israel" ("Słuchaj, Izraelu, Pan jest twoim Bogiem, Pan jest jeden").
Szemone Esre - Osiemnaście Błogosławieństw. Modlitwa zmawiana podczas każdego nabożeństwa w synagodze.
Szemot - Imiona. "Weeleh szemot..." - "Te są imiona...". Pierwsze słowa Księgi Wyjścia, od których pochodzi hebrajska nazwa Księgi.
Szeol - kraina umarłych.
Szir Haszirim - Pieśń nad Pieśniami.
Szofar - róg barani. Dźwiękiem baranich rogów zwoływano lud na nabożeństwa w uroczyste święta lub w razie wybuchu wojny.
Szoszana - Zuzanna.
Szwat - jedenasty miesiąc w kalendarzu żydowskim. odpowiadający okresowi od nowiu stycznia do nowiu lutego.
Talit - chusta modlitewna.
Talitha kum (aram.), właściwie: talita kumi - "Córko, wstań".
Tebeth - dziesiąty miesiąc w kalendarzu żydowskim, odpowiadający okresowi od nowiu grudnia do nowiu stycznia.
Tehilim - Psalmy.
tommur3