Wczesna rehabilitacja w chorobach naczyniowych mózgu

Daniel Malczewski

§                     Według definicji WHO (1976) udarem mózgu (ang. stroke) nazywamy

zespół kliniczny charakteryzujący się nagłym wystąpieniem ogniskowe-go, a czasem również uogólnionego, zaburzenia czynności mózgu, którego objawy utrzymują się -jeśli nie spowodują wcześniej zgonu - dłużej

24 godziny i nie mają innej przyczyny niż naczyniowa. Wielki

Słownik Medycyny PAN określa udar jako nagłe wystąpienie mniej lub

bardziej rozległych objawów ogniskowego uszkodzenia mózgu, z utratą

lub bez utraty świadomości, spowodowane krwotokiem mózgowym,

zakrzepem lub zatorem tętnic mózgowych. Zespół kliniczny zależy od

umiejscowienia i rozmiarów uszkodzenia. Skracając te określenia można powiedzieć, że udar mózgu to nagłe ogniskowe uszkodzenie mózgu

naczyniowego pochodzenia, trwające co najmniej dobę.

§                      Rehabilitacja wczesna

§                      Rehabilitacją wczesną nazywa się wszelkie działania niefarmakologicz-

§                      ne zmierzające do jak najszybszego i najpełniejszego usprawnienia chorego po udarze mózgu, podejmowane w ciągu pierwszych kilku ty­godni, zarówno przez wykwalifikowanych fizjoterapeutów, logopedów czy psychologów, jak i przez odpowiednio przygotowany personel od­działu, w którym chory w tym czasie przebywa.

§                      Rehabilitacja ta ma na celu:

§                      uzyskanie maksymalnej sprawności ruchowej i samodzielności
w czynnościach życia codziennego,

§                      zapobieganie powikłaniom wynikającym z unieruchomienia chorego,

§                      zmniejszenie ryzyka wystąpienia w późniejszym okresie powikłań ze
strony narządu ruchu, np. przykurczów stawowych,

§                      zmniejszenie ryzyka pojawienia się patologicznych
wzorców ruchowych,

§                      zapobieganie nadmiernej spastyczności lub wiotkości,

§                      zapobieganie zaburzeniom ortostatycznym,

§                      wcześniejszy powrót funkcji psychomotorycznych,

§                      poprawę samopoczucia pacjenta, co zmniejsza ryzyko
wystąpienia osłabienia poczucia własnej godności i związanej

§                      z tym postawy rezygnacyjnej chorego mającej wpływ na ostateczny efekt rehabilitacji.

§                     Cele te można osiągnąć przez:

§                     odpowiednie ułożenie i częstą zmianę pozycji,

§                     ćwiczenia oddechowe,

§                     bierne ruchy kończyn, masaż i inne zabiegi fizykalne,

§                     -              stopniową pionizację (siadanie, wstawanie, stanie, pierwsze
próby chodzenia),

§                     ćwiczenia czynne,

§                     terapię mowy,

§                     -              terapię zaburzeń psychicznych (uwagi, emocji, funkcji
poznawczych, itd.),

§                     -              terapię zajęciową.

§                     Zalecenia:

§                     a) Niedowładne kończyny powinny być ułożone w pozycji zapobiegającej przykurczom: kończyna górna:

§                     bark w odwiedzeniu 60-90°,

§                     zgięcie w stawie łokciowym do kąta rozwartego, 90-120°,

§                     przedramię w lekkim odwróceniu,

§                     nadgarstek w lekkim zgięciu grzbietowym, około 15°,

§                     nieznaczne zgięcie palców, kciuk w wyproście, lekko odwiedziony; kończyna dolna:

§                     pozycja wyprostna lub nieznaczna rotacja wewnętrzna w stawie

§                     biodrowym (zapobieganie rotacji zewnętrznej),

§                     staw kolanowy lekko zgięty (około 10-15°),

§                     stopa zgięta grzbietowo pod kątem 90°.

§                     Poprawne ułożenie kończyn zabezpiecza się podpórkami, wałkami, poduszkami, kocami itp.

§                     Wczesna rehabilitacja (przyłóżkowa) w oddziałach

§                     W oddziale (klinice, oddziale udarowym, ośrodku) neurologii, po jak najszybszym przyjęciu chorego, prawidłową diagnostykę, leczenie i rehabilitację zapewnia zespół, w skład którego wchodzą:

§                     lekarz specjalista neurolog,

§                     lekarz specjalista rehabilitacji me­
dycznej,

§                     zespól lekarzy konsultantów (inter­
nista, kardiolog, psychiatra, radio­
log, chirurg naczyniowy, neurochi­
rurg, urolog),

§                     zespół pielęgniarski,

§                     zespół fizjoterapeutów,

§                     psycholog (neuropsycholog),

§                     logopeda,

§                     terapeuta zajęciowy.

§                     PRZECIWWSKAZANIA (CZASOWE) W KIEROWANIU

§                     DO DALSZEJ REHABILITACJI

§                     SZPITALNEJ

§                     Niestabilny stan Kliniczny

    Niewyrównana niewydolność
krążenia

§                     Brak nawet minimalnej motywacji do ćwiczeń

§                     Choroby zapalne i gorączkowe

§                     Znaczne odleżyny

§                     Nasilony zespól
psychoorganiczny