HP-Tomaszewski B.-Starozytne kultury naszych przodków.pdf

ZAOCZNE STUDIA

EDUKACJI ARTYSTYCZNEJ

w zakresie SZTUK PLASTYCZNYCH

przy AKADEMII SZTUK PIĘKNYCH

Bogusław Tomaszewski nr indexu 560

STAROŻYTNE KULTURY NASZYCH PRZODKÓW

ICH WPŁYW NA LUDZI NASZYCH CZASÓW

Praca napisana pod kierunkiem dr Ireny Bukowskiej

GDAŃSK 2004

SPIS TREŚCI:

WSTĘP ....................................................................................................................................str. 3

1. SŁOWIANIE .....................................................................................................................str. 7

1.1 Pochodzenie i różnice między religiami pogańskimi a religiami wyznającymi jednego Boga

(mit Godzamby na podstawie legendy herbowej Słowian)................................................str. 8

1.2 Wpływ świąt pogańskich na chrześcijaństwo....................................................................str. 18

1.3 Wierzenia i mitologia Słowian...........................................................................................str.21

1.4 Neopogaństwo w Polsce....................................................................................................str. 26

1.5 Neopogaństwo w Europie Środkowo-Wschodniej............................................................str. 33

2. WIKINGOWIE ................................................................................................................str. 38

2.1 Religia i mitologia............................................................................................................. str.39

2.2 Bogowie.............................................................................................................................str. 40

2.3 Triumf bohatera.................................................................................................................str. 49

2.4 Stworzenie świata i zmierzch bogów.................................................................................str. 51

2.5 Życie po śmierci.................................................................................................................str. 54

2.6 Pogańska spuścizna............................................................................................................str. 59

2.7 Neopogaństwo volkistowskie i narodowo – niemieckie....................................................str. 64

3. CELTOWIE .....................................................................................................................str. 68

3.1 Kultura i wierzenia.............................................................................................................str.69

3.2 Mitologia............................................................................................................................str. 74

3.3 Bogowie.............................................................................................................................str. 78

3.4 Druidzi i życie po śmierci..................................................................................................str. 81

3.5 Wskrzeszenie nauki Druidów............................................................................................str. 97

3.6 Odrodzenie druidyzmu i druidyzm w neopogaństwie......................................................str.100

PODSUMOWANIE I WNIOSKI .......................................................................................str. 108

BIBLIOGRAFIA .................................................................................................................str. 113

Tematem mojej pracy licencjackiej jest ukazanie starożytnych kultur ludów indoeuropejskich

oraz współczesny europejski ruch neopogański, jego historia, kształt, form organizacji,

tradycje, rytuały. Czasem słychać o neopoganach w sprawozdaniach telewizyjnych, czy

radiowych,(jak było w przypadku zamieszek z okazji obchodów przesilenia letniego w

Stonehenge w bieżącym roku). Brak jednak próby analizy całościowej tego czym jest obecnie

ruch neopogański. Praca moja ma za zadanie wypełnić istniejącą lukę w wiedzy na temat

tego, dość nowego zjawiska społecznego, jakim jest odradzanie się przedchrześcijańskich

kultów i powstawanie licznych i różnorodnych form ruchu neopogańskiego. W warstwie

historycznej skupiam się na XX wieku, sięgając gdzie niegdzie głębiej, jeśli wymaga tego

przejrzystość prowadzonej narracji. Szczególną uwagę przywiązuję do ostatnich trzydziestu lat,

kiedy to zanotowano największy rozkwit tego rodzaju ruchów; nie pomijam jednak okresu

początków wieku, który to czas był najbardziej płodny dla niektórych tradycji (np.

neopogaństwo volkistowskie).Notowany w ciągu ostatnich lat wzrost zainteresowania

duchowością neopogańską, zasługuje moim zdaniem na uwagę socjologów. Z jakich powodów

ludzie przystępują do ugrupowań neopogańskich? Do jakich wartości, systemów moralnych,

ideologii i filozofii się odwołują? Jak rozkładają się proporcje występowania poszczególnych

tradycji w różnych krajach Europy? To główne pytania na jakie staram się odpowiedzieć w

mojej pracy. Choć istnieje obecnie kilka głównych odłamów współczesnego pogaństwa

różniących się od siebie wzajemnie i odwołujących się do odmiennych tradycji, wydaje

się, że jest kilka cech wspólnych całemu temu zjawisku. Jak zauważa Charlotte

Hardman: "W pojęciu wszystkich pogan nie ma miejsca na dogmaty i prozelityzm." Autorka

cytuje oświadczenie Pagan Federation (Federacji Pogańskiej) - organizacji zrzeszającej

większość grup neopogańskich na całym świecie, odzwierciedlające w trzech punktach

wierzenia współczesnych pogan:

"Miłość i poczucie pokrewieństwa z przyrodą: chętniej, niż bardziej popularne postawy agresji

i dominacji nad przyrodą; szacunek dla sił życia i wciąż odnawiającego się cyklu życia i śmierci.

Etyka pogańska: 'Czyń, co chcesz, byle byś nikogo nie krzywdził'. To moralność pozytywna, a

nie lista 'tego nie rób', 'tego ci nie wolno'. Każda indywidualność jest odpowiedzialna za

odkrywanie swej natury i rozwijanie jej w pełni, w harmonii z otaczającym światem.

Koncepcja Bogini i Boga: jako koncepcja wyrażenia, uosobienia Boskiej realności; aktywne

uczestnictwo w kosmicznym tańcu Bogini i Boga, czynnika żeńskiego i męskiego bardziej, niż

tłumienie zasady żeńskiej czy męskiej." 1

Grupy neopogańskie rozpatrywane są ostatnio często także w kategorii tak zwanych Nowych

Ruchów Religijnych. Charyzmatyczne przywództwo nie jest reprezentowane w żadnym ze

znanych mi ugrupowań neopogańskich. Istnieją jednakże jednostki wybitne, liderzy, którzy mają

doniosłe znaczenie w kształtowaniu oblicza danej grupy czy ruchu. Jeśli chodzi o wiek,

wykształcenie i przynależność społeczną, ruchy neopogańskie prezentują całe spektrum

możliwości. W niektórych religia jest już dziedziczona z pokolenia na pokolenie, występują tu

zarówno starzy uczestnicy jak i dzieci ich dzieci. W innych większość uczestników to ludzie

młodzi, w jeszcze innych nie można zastosować żadnego klucza wiekowego. Większość

neopogan to, jak wynika z moich obserwacji to ludzie wykształceni. Uwagę przyciągają ruchy

neopogańskie w sposób niezamierzony, dzieje się tak głównie dzięki narosłym wokół nich

stereotypom oraz wykorzystywaniu ich przez dziennikarzy. Wiele grup pogańskich podkreśla, iż

programowo nie szuka "nawróceń" i nie prowadzi "działalności misyjnej". Zasięg

międzynarodowy dotyczy niewątpliwie najstarszych i najlepiej rozwiniętych tradycji

neopogańskich takich jak: Wicca , Druidyzm, czy Asatrú, pozostałe często odnoszą się do

lokalnych narodowych, bądź etnicznych wspólnot (np. Krywya na Białorusi - odwołująca się do

tradycji bałtyjskich). Czas aktywności grup neopogańskich wymagałby odrębnego opracowania,

istnieją tradycje żywe i aktywne nieprzerwanie od XVIII wieku, jak na przykład kilka grup

druidzkich, inne, jak niektóre tradycje wicca funkcjonują od końca lat czterdziestych. Istnieją

także w większości krajów europejskich tradycje sięgające okresu sprzed ostatniej wojny

światowej, jak np. środowisko związane z Polską Zadrugą, a obecnie na nowo ożywiane w

postaci Zrzeszenia Rodzimej Wiary . Istnieją też ruchy powstałe na bazie kontestacji lat

sześćdziesiątych, łączące pogaństwo, magię i okultyzm. Wiele grup rozpadło się, jeszcze więcej

powstało nowych. Jak widać nie łatwo przyporządkować ruch neopogański do nowych ruchów

religijnych według powyższych wyznaczników, choć pewne symptomy tej "nowości"

niewątpliwie są przez niego wykazywane.

Rozdziały zbudowane są o następujący schemat:

- źródła i mitologia do których odwołuje się dana tradycja.

- ogólna specyfika danej tradycji, autodefinicje i autoidentyfikacje jej uczestników.

- opis istniejących grup neopogańskich w ramach danej tradycji (plus rys historyczny i w

miarę możliwości źródłowych, podstawowe dane dotyczące opisywanych grup).

1 Harvey Graham i Hardman Charlotte „Paganism today”. London 1996 wyd. Thorson str. 11.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: