Władza- asymetryczny stosunek społ który umożliwia jednemu podmiotowi osiągnięcie jego celów poprzez kształtowanie podmiotowości 2go (upodmiotowienie)- normatywna= polega na specjalizowaniu się określonych ludzi w rozmaitych czynnościach, które wymaga świadomego wchodzenia w stosunki społ. Względnie symetryczne „poziome” wymiana świadczeń i współdziałanie z pominięciem przewag i korzyści płynących z różnic w strukturze Względnie asymetryczna „pionowa” korzystanie z przywilejów dotyczących uprawnień i obowiązków; jedne przedmioty podporządkowują się decyzjom drugim, nierówne udziały w korzyściach Podmiotowość społ- normatywnie przyznanie danemu podmiotowi uprawnienie do swobodnego działania w określony sposób i w określonym zakresie, we własnym imieniu i ze skutkiem dla siebie Potencjalna- wyznaczają je normy społ. oraz przyzwolenie społ Realna- część potencjalnej która określa rzeczywiste warunki działania Stosunek społ- specjalna zależność pomiędzy ludźmi Potencjalna- istnieje w świadomości pomiotu jako wzór Realne podjęte czynności do realizacji wzoru Symetryczny gdy realizacja jest niezależna od stopnia podmiotowości Asymetryczny nierówny stopień oraz wykorzystanie tego Rozmiary władzy: 1Normatywne= przedmiotowe (określają dziedzinę życia i zakres)=podmiotowe (charakterystyka podmiotów zobowiązanych do posłuszeństwa, terytorium)=temporalne (czas, może być oznaczony) 2Realne= psychologiczne (stopień gotowości do posłuszeństwa)= materialne= komunikacji, kontroli i przymusu oraz materialne
Władza polityczna-poprzez instytucjonalne uprzedmiotowienie lub uprzedmiotowienie dokonuje dystrybucji ochrony i kreowania dóbr publicznych Realizowanie- zespół czynności wykonywanych przez rządzących w ramach kompetencji władczych Regulowana jest: normami politycznymi (reguły gry politycznej, rządzenia, normy imperialne, obywatelskie, społ) przyzwoleniem społ (pozorne i rzeczywiste) Legitymacja=prawomocność, jest pewnym stanem systemu politycznego, ładu społ Legitymizacja=uprawomocnienie, proces wiodący Skład: argumenty, działanie, procedury, symbole Koncepcje 1- Tradycyjna-koncentracja na posiadaniu lub dążeniu do pewnych wartości 2- liberalna-gwarantuje szeroką i świadomą partycypację obywateli w procesie politycznym 3 Prawomocność- gdy cześć społ (elita władzy) uznaje go za wzorowy i obowiązujący 4- rząd nie musi być dobry, sprawiedliwy, konstytucyjny Decyzja polityczna- akt wyboru celu działania w polityce oraz zestawu środków przydatnych do realizacji Optymalna= skutki pozytywne są największe (aspekt czasu) Skład: 1Procesowy (akt społ wynikający z analizy rzeczywistości) 2Podmiotowy (ośrodek decyzyjny) 3Przedmiotowy (Pole polityki) 4Wykonawczy (decyzje) Proces decyzyjny wg. Pietrasia- zespół powiązań przyczynowo-skutkowych występujący wewnątrz ośrodka decyzyjnego w związku ze stanem wyjścia, strukturą ośrodka i celem
Motywacje działań: interesy polityczne grupowe i jednostkowe, dążenie do zdobycia i utrzymania władzy
przez elitę rządząca czy opozycje, ambicja, potrzeby wynikające z racji stanu, przypadkowe sytuacje Uwarunkowania decyzji: światopoglądowe, doktrynalne, aksjologiczne (postawa, charakter, doświadczenie) warunki ekonom i społ, międzynarodowe Proces decyzyjny wybór celu, określenie skutków pozytywnych i negatywnych, ustalenie środków, podjęcie decyzji Ośrodki decyzyjne: narodowe, międzynarodowe, będące i nie bd org. Państwa, nieformalne Kryteria decyzji 1- rangi i charakteru (strategiczne, bieżące, operatywne) 2- wiedzy dostępnej podmiotom: w warunkach pewności i nie pewności i ryzyka 3- wydawanie (międzynarodowe narodowe i lokalne) 4 stopnia doskonałości (całościowo i częściowo optymalizowane, nie/zadowalające, nietrafne) 5- potrzeby społ (przyczynowe, całościowe) 6- stopnia władzy (realne, symboliczne, pozorne) 7- środowiska wpływające (partie, elektorat, środowiska zawodowe, doradcy)
Determinanty polityki: 1 Ideologia a polityka- a) podejście negujące wpływ czynników o charakterze ideologicznym na zjawiska i procesy polityczne b) podejście zakładające że wpływ taki ma miejsce = jest względnie spójnym systemem przekonań oraz twierdzeń o charakterze opisowym i normatywnym, koncentrujących się wokół problematyki natury ludzkiej procesu historycznego, ładu społ- pol =Ideologia w demokracji: partie polityczne oraz powiązane organizacje walczące o władze, partie i ruchy społ pozaparlamentarne nie mają bezpośredniego wpływu na władze, ruchy społ o dużym zasięgu oddziaływania (bez/ i pośrednio), środowiska opiniotwórcze Ideologie służą: określeniu celów, strategii oraz analizę i ocenę działań 2 Prawo a polityka a) prawo jest instrumentem realizacji interesów rządzących-państwa totalitarne i autorytarne b) proces decydowania jest całkowicie uzależniony od prawa (realizują postanowienia norm prawnych) model czysto teoretyczny c) polityka i prawo pozostają ze sobą w relacjach zależności, demokracja, prawo posiada zakres autonomi wobec państwa =prawo jest podstawowym systemem normatywnym obejmującym całe społ, jest jednocześnie wytworem procesów decyzyjnych realizowanych w strukturach władzy państwowej, czynnik oddziaływania na zachowania jednostek i grup RELACJE prawo= państwo: jest głównym czynnikiem procesu prawotwórstwa, przez tworzenie i realizowanie realizuje swoje funkcje, legitymizuje władze, określa status obywateli Państwo=prawo stanowisko pozytywistyczne: państwo jest twórcą państwa, prawonaturalne: źródło prawa= natura, socjologiczne: społ geneza prawa
3. Gosp a polityka: a) polityka jako dwie odrębne zarazem powiązane sfery b) można analizować wpływ poszczególnych wskaźników określających rozwój ekonom na system pol c) problem relacji między gosp a władzą d) odpowiedź na określenie polityki ekonom lub stanu gosp Marks: 1-determinacja polityki przez ekonomie 2-stosunki ekonom, zróżnicowanie potrzeb i interesów sprzeczności gosp w sferze polityki 3-względna autonomia i immunentność polityki 4-kreatywny wpływ polityki na ekonom {wszystko w koncepcji panowania klasowego} ROST- największa alternatywa wobec Marksa LIPSET- wszystkie aspekty rozwoju gosp (industrializacja, urbanizacja, zamożność, wykształcenie) są powiązane i tworzą jeden czynnik w politycznej korelacji z demokracją model 3 system gosp rynkowej i CS ekonom musi być osiągnięty pewien poziom gosp o społ-ekonom aby powstała demokracja, podporządkowanie gosp polityce model 4 nawiązuje do legitymizacji, każda decyzja polityczna niesie konsekwencje ekonom 4. Kultura a polityka (Czarnowski) całokształt zobiektywizowanych elementów dorobku społ wspólnych szeregów grup i z racji swej obiektywności ustalonych i zdolnych rozszerzać się przestrzennie (Gołębiowski) kultura bytu- konsumpcja czego i jak kul społ- zachowania i ich współdziałania kul symboliczna- obejmuje naukę i religie sztukę 5.Etyka a polityka ogół ocen i norm moralnych przyjętych w zbiorowości , normatywna forma zachowań a) separacjonistyczna- reguluje stosunki między ludźmi lub między państwem a organizacjami, moralność nie dotyczy polityków b) pragmatyczna Weber= etyka przekonań i etyka moralności- postuluje aby dąć pierwszeństwo odpowiedzialności, moralność zgodna z sumieniem c) moralistyczna- pragmat moralności nad polityką (King i Ghandi) niezależnie od reżimu nie są stosowane normy moralności, normy moralne stanowią kryterium oceny polityki, politycy w ocenie swoich działań mogą stosować normy moralnej- zjawisko usprawiedliwiania się, w dążeniu do celu pojawia się chaos moralny
Kultura polityczna- składają się wytwory, wartości, sposoby zachowań, które zyskały aprobatę i wyznaczyły pewne wzory zachowań. 1 koncepcja- Weber: sposób i styl uprawiania polityki, wzajemne stosunki między rządzącymi a rządzącym, etyka odp i przekonań, tworzy jej idee, instytucji, działań i stosunków społ. Eksponują kul. Pol. Tych którzy politykę tworzą i uprawiają –integracyjna (po 89)- konfliktowa (do 89)2- Almond, Berb, Powell nowa koncepcja metod ilościowych- punktem wyjścia była redukcja do kwestii hierarchii wartości oraz do postaw, oceny jaką jednostka może odgrywać Badali nastawienie ludzi: Rodzaje postaw: poznawcza- posiadamy wiedze polityczną, emocjonalna- oceniamy, wartościowa- łączy 2 Grupy procesów: inicjujące i wynikowe Typy kultur politycznych: 1zaściankowa (parafialna)- polityka wspólnot, brak postaw wobec całości, brak instytucji i ról politycznych, postawy emocjonalne 2 podporządkowana (poddańcza)- rozbudowana biurokracja, podporządkowanie jednostce, autory/totalitaryzm. F-cja adm-biurokratyczna, wyraźne emocje, 3. uczestnictwa –demokracja, wykazują wiedze i nie pozostają obojętni
Interes polityczny- świadome pragnienie skierowania polityki publicznej jako całości lub poszczególnych decyzji dotyczących rozdziału określonych zasobów w konkretnym kierunku postrzegane jako konieczne przez zainteresowanych. Potrzeby kolektywne- korzyści czy zachęty które powinny być rozdzielane wśród uczestników na zasadzie równości gdyż to one gwarantują poziom partycypacji społ –selektywne- rozdzielony pomiędzy niektórych partycypantów a ich poziom jest zróżnicowany Klasyfikacja: -wg kryterium podmiotu: ogólnospołeczne (życie w pokoju), narodowości i grup etnicznych, grup społ, jednostek, wg kryterium przedmiotu interesu: ekonom, ideologiczne, społ, kul Artykulacja potrzeb i interesów: proces podejmowania działań zmierzających do zaspokajania potrzeb i interesów określonych podmiotów Kanały artykulacji interesów: zinstytucjonalizowany i sformalizowany (wybory) zinstytut ale nie niesfor (manifestacje), zinstytut i niesfor (zamieszki) Kanał art. potrzeb: ujawnienie się i agregacja potrzeb, argumentacja interesów, selekcja postulatów, reprezentacja interesów
WSBeuropeistyka